Πως επεκράτησε (σχεδόν παντού) τα θεοτοκία των εσπερίων (Μεγ. Εσπερινός) να ονομάζονται δογματικά;

duodim

duodim

Δημήτρης Δημητρακόπουλος
[Σημείωμα συντονιστή (ΔΚ)] Μεταφέρθηκε από άλλο θέμα μαζί με τα επόμενα μηνύματα.

Emmanouil Giannopoulos said:
Όλος ο Μικρός Εσπερινός σε κάθε ήχο όπως και το Μεσονυκτικό και πολλά άλλα) υπάρχει στην τρίτομη Μουσική Παρακλητική του π. Κωνσταντίνου. Τα συγκεκριμένα πανέμορφα θεοτοκία τα ψέλνουμε κάποιες φορές αντί των θεοτοκίων των εσπερίων (τα οποία κάποιοι ονομάζουν επίσης δογματικά, αλλά...) για ποικιλία.
Ε.Γ.
Click to expand...

Πως επεκράτησε (σχεδόν παντού) τα θεοτοκία των εσπερίων (Μεγ. Εσπερινός) να ονομάζονται δογματικά; Παρακαλώ για κάποιες περαιτέρω διευκρινίσεις. Πρόκειται για απορία μαθητή μου (Κληρικός) στη σχολή Β.Μ. Ευχαριστώ.
 
Last edited by a moderator:
duodim said:
Πως επεκράτησε (σχεδόν παντού) τα θεοτοκία των εσπερίων (Μεγ. Εσπερινός) να ονομάζονται δογματικά; Παρακαλώ για κάποιες περαιτέρω διευκρινίσεις. Πρόκειται για απορία μαθητή μου (Κληρικός) στη σχολή Β.Μ. Ευχαριστώ.
Click to expand...

Αν και μη θεολόγος, επισημαίνω ότι πρόκειται για κείμενα με πλουσιότατο δογματικό περιεχόμενο, οπότε και δικαίως αποκαλούνται έτσι. Μια αναδρομή στη χειρόγραφη παράδοση μπορεί να μας δείξει από πότε εισήχθη αυτός ο όρος τον οποίο αναπαράγουν τα διάφορα τυπικά, και οι έντυπες εκδόσεις της Οκτωήχου ή της Παρακλητικής. Ο ομότιμος Καθηγητής Π. Β. Πάσχος έχει ασχοληθεί ερμηνευτικά με το Α δογματικό θεοτοκίο του Μικρού Εσπερινού Παρθενική πανήγυρις και έχει δημοσιεύσει αντίστοιχα.

Δ.
 
Last edited:

Τά θεοτοκία τῶν ἀποστίχων τοῦ μικροῦ ἑσπερινοῦ τοῦ Σαββάτου (ἑσπέρας), μόνον στόν α΄, πλ. β΄ καί πλ. δ΄ ἤχους (κακῶς) ὀνομάζονται «δογματικά»· ὀρθῶς καλοῦνται «ἐγκωμιαστικά» (πρβλ. σχετικό ἄρθρο στήν ΘΗΕ στό λῆμμα Ἐγκωμιαστικά).
Δές ἐδῶ.

 
Last edited:
Η δημοσίευση στην οποία αναφέρθηκα νωρίτερα είναι η εξής:

Π. Β. Πάσχος, ‘Τὰ δογματικὰ θεοτοκία τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ Ἑρμηνευτικὴ προσέγγιση (Α΄ Τμῆμα)’, Ἐπιστημονικὴ Ἐπετηρὶς τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν 26, (1984) Τόμος Ἀφιερωμένος στὸν Καθηγητὴ Ἀνδρέα Φυτράκη, σσ. 457-491.

Δ.
 

Νομίζω ὅτι ἐδῶ ἔχει περιπλακεῖ τό θέμα τῶν θεοτοκίων τοῦ μικροῦ καί τοῦ μεγάλου ἑσπερινοῦ τῶν Κυριακῶν. Δέν τό ξεκαθαρίζουμε;


 
π. Μάξιμος;65569 said:

Νομίζω ὅτι ἐδῶ ἔχει περιπλακεῖ τό θέμα τῶν θεοτοκίων τοῦ μικροῦ καί τοῦ μεγάλου ἑσπερινοῦ τῶν Κυριακῶν. Δέν τό ξεκαθαρίζουμε;
Click to expand...

Στο αρχικό μήνυμα ρωτήθηκε αυτό το οποίο εξέλαβα ότι αναφερόταν στα εκτενή Ιδιόμελα Δογματικά Θεοτοκία του Μικρού Εσπερινού τω Σαββάτω εσπέρας, κ όχι κατ' ανάγκην στα αυτόμελα (ή προσόμοια) Θεοτοκία των Αποστίχων του Μικρού Εσπερινού. Στη συνέχεια ετέθη το θέμα των Εσπερίων Θεοτοκίων του Μεγάλου Εσπερινού, και από πότε καλούνται δογματικά. Πάντως βλέπω πολύ πρόχειρα εδώ την εξής ονοματοδοσία προκειμένου περί των δοξαστικών

Μικρός Εσπερινός Α ήχου

Εσπέρια Δογματικόν Θεοτοκίον

Απόστιχα θεοτοκίον

Μέγας Εσπερινός Α ήχου

Εσπέρια Θεοτοκίον

Απόστιχα Θεοτοκίον

Ωστόσο στους ήχους πλ β και πλ δ
διαβάζω τα εξής

Μικρός Εσπερινός Πλ β ή Πλ δ

Εσπέρια Δογματικόν Θεοτοκίον

Απόστιχα Δογματικόν θεοτοκίον

Μέγας Εσπερινός

Εσπέρια Θεοτοκίον

Απόστιχα Θεοτοκίον



ευχή,
Δ.
 
Last edited:
dimskrekas said:
Στο αρχικό μήνυμα ρωτήθηκε αυτό το οποίο εξέλαβα ότι αναφερόταν στα εκτενή Ιδιόμελα Δογματικά Θεοτοκία του Μικρού Εσπερινού τω Σαββάτω εσπέρας, κ όχι κατ' ανάγκην στα αυτόμελα (ή προσόμοια) Θεοτοκία των Αποστίχων του Μικρού Εσπερινού. Στη συνέχεια ετέθη το θέμα των Εσπερίων Θεοτοκίων του Μεγάλου Εσπερινού, και από πότε καλούνται δογματικά.
............
ευχή,
Δ.
Click to expand...
Σ᾿ εὐχαριστῶ· ἔχεις δίκιο. Ἐγώ ὄντως στό #4 ἀναφέρομαι στά θεοτοκία τῶν ἀποστίχων τοῦ μικροῦ ἑσπερινοῦ, πού κι ἄν δέν τό βλέπεις ἐκεῖ πού παραπέμπεις (π. Leo), ἔτσι ἔχουν τά πράγματα σχετικά μέ τήν ὀνομασία τους καί στήν Παρακλητική Φωτός καί Ἀ.Δ. (μόνον στόν α΄, πλ. β΄ καί πλ. δ΄ ἤχους ὀνομάζονται «δογματικά», τό βλέπεις ἄλλωστε γιά πλ. β΄ καί πλ. δ΄). Καί παρέπεμψα ἐκεῖ πού γινόταν συζήτηση γιά τό «Νεφέλην σε φωτός», πού εἶναι τῶν ἀποστίχων.
Ὄντως τά τῶν ἑσπερίων (εἰς τό Κύριε ἐκέκραξα) τοῦ μικροῦ ἐσπερινοῦ ἅπαντα καλοῦνται «Δογματικόν» καί μόνον αὐτά, ἐν σχἐσει μέ τά ἀντίστοιχα τοῦ μεγάλου ἑσπερινοῦ.
Θά ἐπανέλθω, ἄν βρῶ κάτι ἤ ξαναδιαβάζοντας τήν ΘΗΕ. Εἶναι ἐνδιαφέρον τό ἐρώτημα καί γιά τά τοῦ μεγάλου ἑσπερινοῦ.

 
Last edited:
Στο συνημμένο ο φιλομαθέστατος μακαριστός παπα-Γιώργης Ρήγας προσπαθεί να βάλει τάξη, χωρίς όμως να παραθέτει πηγές. Ψάχνοντας πολύ πρόχειρα κάποια τυπικά δεν έβγαλα τα ίδια συμπεράσματα. Αναρωτιέμαι αν είναι δική του πρόταση ο όρος εγκωμιαστικά, μιας και δεν τον βλέπω αλλού ( σε έντυπες εκδόσεις τουλάχιστον). Δεν αναφέρομαι εδώ στο λήμμα ( Γ. Μπεκατώρου;) της ΘΗΕ, αλλά σε πρωτογενείς πηγές.

Δ.
 

Attachments

  • ΔΟΓΜΑΤΙΚΑ ΘΕΟΤΟΚΙΑ 01.pdf
    467.5 KB · Views: 164
dimskrekas said:
Στο συνημμένο ο φιλομαθέστατος μακαριστός παπα-Γιώργης Ρήγας προσπαθεί να βάλει τάξη, χωρίς όμως να παραθέτει πηγές. Ψάχνοντας πολύ πρόχειρα κάποια τυπικά δεν έβγαλα τα ίδια συμπεράσματα. Αναρωτιέμαι αν είναι δική του πρόταση ο όρος εγκωμιαστικά, μιας και δεν τον βλέπω αλλού ( σε έντυπες εκδόσεις τουλάχιστον). Δεν αναφέρομαι εδώ στο λήμμα ( Γ. Μπεκατώρου;) της ΘΗΕ, αλλά σε πρωτογενείς πηγές.

Δ.
Click to expand...
Εὐχαριστοῦμε.
Κατ᾿ ἀρχήν στήν ἐρώτηση τοῦ ἀγαπητοῦ Δ. Δημητρακόπουλου, ἡ ἀπάντηση εἶναι ὅτι τά τῶν ἑσπερίων τοῦ μεγάλου ἐσπερινοῦ καλοῦνται «α΄ θεοτοκίον τοῦ ἤχου». Ὁ ὅρος «δογματικόν» κακῶς λέγεται. Εἶναι ἀπό ἐπίδραση τῶν τοῦ μικροῦ ἑσπερινοῦ ἀντιστοίχων, ἄν καί δικαιολογεῖται ὅπως ἔγραψες, ἐπειδή «πρόκειται για κείμενα με πλουσιότατο δογματικό περιεχόμενο, οπότε και δικαίως αποκαλούνται έτσι». Δέν ἀναπαράγουν ὅμως τά τυπικά αὐτόν τόν ὅρο. Χρησιμοποιοῦν τό «α΄ θεοτοκίον τοῦ ἤχου».
Γιά τό «ἐγκωμιαστικά», ἀπ᾿ ὅτι θυμᾶμαι τό ἄρθρο εἶναι τοῦ Μπεκατώρου. Θά ξαναδῶ γι᾿ αὐτό καί γιά τά ἄλλα. Ὄντως δέν εἶναι ὅρος τυπικοῦ, ἀλλά ἀποδίδει τό νόημά των.

 
Last edited:
π. Μάξιμος;65599 said:
Εὐχαριστοῦμε.
Κατ᾿ ἀρχήν στήν ἐρώτηση τοῦ ἀγαπητοῦ Δ. Δημητρακόπουλου, ἡ ἀπάντηση εἶναι ὅτι τά τῶν ἑσπερίων τοῦ μεγάλου ἐσπερινοῦ καλοῦνται «α΄ θεοτοκίον τοῦ ἤχου». Ὁ ὅρος «δογματικόν» κακῶς λέγεται. Εἶναι ἀπό ἐπίδραση τῶν τοῦ μικροῦ ἑσπερινοῦ ἀντιστοίχων, ἄν καί δικαιολογεῖται ὅπως ἔγραψες, ἐπειδή «πρόκειται για κείμενα με πλουσιότατο δογματικό περιεχόμενο, οπότε και δικαίως αποκαλούνται έτσι». Δέν ἀναπαράγουν ὅμως τά τυπικά αὐτόν τόν ὅρο. Χρησιμοποιοῦν τό «α΄ θεοτοκίον τοῦ ἤχου».
Γιά τό «ἐγκωμιαστικά», ἀπ᾿ ὅτι θυμᾶμαι τό ἄρθρο εἶναι τοῦ Μπεκατώρου. Θά ξαναδῶ γι᾿ αὐτό καί γιά τά ἄλλα. Ὄντως δέν εἶναι ὅρος τυπικοῦ, ἀλλά ἀποδίδει τό νόημά των.

Σχετικά μ᾿ αὐτά πού παρέθεσε ὁ Δομέστικος: Αὐτήν τήν ἐργασία πού παραπέμπεις τήν ἔχουμε ἐντοπίσει ὁ Διαχειριστής κι ἐγώ, ἀλλά ἔχω ἐπιφυλάξεις γιά τήν ἀκρίβεια, ἡ ὁποία εἶναι καί ἐμφανής. Συγχέει τά τοῦ μικροῦ μέ τά τοῦ μεγάλου. Οὔτε, παρεμπιπτόντως καί ἐκτός θέματος, ὁ λόγος πραγματοποιήσεως «Μικρής» (sic) εἰσόδου στόν ἑσπερινό εἶναι ἀκριβής.
Click to expand...

Το τυπικόν της Ευεργέτιδος, σε πρόσφατη διπλωματική έκδοση του R. Jordan, The Synaxarion of the monastery of the Theotokos Evergetis (March-August, The Movable Cycle) [Belfast Byzantine Texts and Translations 6.6. Belfast: Institute of Byzantine Studies, The Queen's University of Belfast, 2005]: 308-704. μιλά για δογματικόν θεοτοκίον ήχου το πρώτον. Άραγε να εννοεί του Μικρού Εσπερινού; Μἀλλον όχι αφού για τα απόστιχα προβλέπει το θεοτοκίον του ήχου το δεύτερον Πχ

Κυριακῇ τῆς ἀπόκρεω, τῷ σαββάτῳ ἑσπέρας 1.ἡ στιχολογία ὡς
σύνηθες, 2.εἰς δὲ τὸ Κύριε ἐκέκραξα ἱστῶμεν ηʹ καὶ ψάλλομεν
στιχηρὰ ἀναστάσιμα γʹ δευτεροῦντες τὸ πρῶτον, καὶ τῆς ἀπόκρεω
γʹ δευτεροῦντες τὸ πρῶτον ἦχος πλάγιος βʹ Ἐννοῶ τὴν ἡμέραν, Ὢ
ποία ὥρα τότε, Ὅταν ἔλθῃς ἐν δόξῃ, τοῦτο δὲ ψάλλεται καὶ τῇ γʹ
τῆς μεγάλης ἑβδομάδος, Δόξα καὶ νῦν, θεοτοκίον δογματικὸν τοῦ
ἤχου τὸ πρῶτον. εἰ δὲ εἴη μέγας ἅγιος, λέγομεν ἀναστάσιμα γʹ καὶ
γʹ τῆς κυριακῆς καὶ βʹ τοῦ ἁγίου καὶ θεοτοκίον τὸ εἰρημένον.
3.εἴσοδος. 4.προκείμενον τῆς ἡμέρας. 10.εἰς τὸν στίχον τὸ
ἀναστάσιμον ἅπαξ, καὶ βʹ ἰδιόμελα τῆς ἀπόκρεω ἦχος πλάγιος δʹ
Ὅταν τίθωνται θρόνοι, ἄλλο Οἴμοι μέλαινα ψυχή, Δόξα καὶ νῦν,
θεοτοκίον τοῦ ἤχου τὸ δεύτερον. εἰ δὲ ἔχει ὁ ἅγιος, λέγομεν αὐτὸ
εἰς τὸ Δόξα καὶ νῦν, τὸ θεοτοκίον. 12.ἀπολυτίκιον τοῦ ἁγίου, εἰ
ἔχει, εἰ δὲ μή, τὸ ἀναστάσιμον.
 
Last edited:
dimskrekas said:
Το τυπικόν της Ευεργέτιδος, σε πρόσφατη διπλωματική έκδοση του R. Jordan, The Synaxarion of the monastery of the Theotokos Evergetis (March-August, The Movable Cycle) [Belfast Byzantine Texts and Translations 6.6. Belfast: Institute of Byzantine Studies, The Queen's University of Belfast, 2005]: 308-704. μιλά για δογματικόν θεοτοκίον ήχου το πρώτον. Άραγε να εννοεί του Μικρού Εσπερινού;
Click to expand...
Ὄχι βέβαια, κι εὐχαριστοῦμε. Ἀλλά τό «τό πρῶτον» εἶναι τό εἰδικό χαρακτηριστικό τελικά γιά τό τοῦ μεγάλου ἑσπερινοῦ, τοῦ ἑσπερινοῦ τῶν Σαββάτων (Κυριακῶν) γιά τίς ἐνορίες, πού δέν ἔχουμε τήν τάξη τῆς ἀγρυπνίας μέ τήν ἀναγκαιότητα μικροῦ ἑσπερινοῦ. Ὡραῖος καί ὁ χαρακτηρισμός «τό δεύτερον».


 
π. Μάξιμος;65604 said:
Ὄχι βέβαια, κι εὐχαριστοῦμε. Ἀλλά τό «τό πρῶτον» εἶναι τό εἰδικό χαρακτηριστικό τελικά γιά τό τοῦ μεγάλου ἑσπερινοῦ, τοῦ ἑσπερινοῦ τῶν Σαββάτων (Κυριακῶν) γιά τίς ἐνορίες, πού δέν ἔχουμε τήν τάξη τῆς ἀγρυπνίας μέ τήν ἀναγκαιότητα μικροῦ ἑσπερινοῦ. Ὡραῖος καί ὁ χαρακτηρισμός «τό δεύτερον».
Click to expand...

Για τον συντάκτη ή τους συντάκτες του Τυπικού τής Ευεργέτιδος τα Δοξαστικά Θεοτοκία των Μεγάλων Εσπερινών είναι πάντα δογματικά. Ενίοτε ακόμη και τα των αποστίχων θεοτοκία χαρακτηρίζονται δογματικά-ειδικά στις Κυριακές του Τριωδίου.

Εἰ δὲ τύχῃ ἐν κυριακῇ, τῷ σαββάτῳ ἑσπέρας 1. ἡ στιχολογία τὸ
Μακάριος ἀνήρ, 2. εἰς δὲ τὸ Κύριε ἐκέκραξα ἱστῶμεν ηʹ καὶ
ψάλλομεν στιχηρὰ ἀναστάσιμα τοῦ ἤχου γʹ, καὶ δύο τῆς περιτομῆς
ἦχος δʹ, καὶ γʹ τοῦ ἁγίου εἰς τὸν αὐτὸν ἦχον τὰ προειρημένα, Δόξα
καὶ νῦν, θεοτοκίον δογματικὸν τοῦ ἤχου. 3. εἴσοδος. 4. προκείμενον.
10. εἰς τὸν στίχον τὸ ἀναστάσιμον τοῦ στίχου ἅπαξ καὶ βʹ ἰδιόμελα
τοῦ ἁγίου ἦχος γʹ Χριστὸν εἰσοικισάμενος, ἕτερον Μύρον
ἐκκενωθέν, Δόξα καὶ νῦν, ἦχος πλάγιος δʹ τὸ ἰδιόμελον τῆς ἑορτῆς
Συγκαταβαίνων ὁ Σωτήρ. 12. ἀπολυτίκιον τοῦ ἁγίου. Εἰς τὴν
παννυχίδα 1. κανόνα τὸν πρῶτον τοῦ ἤχου τῆς παννυχίδος εἰς ϛʹ,
καὶ τοῦ ἁγίου τὸν προειρημένον εἰς δʹ• 2. ἀπὸ γʹ ᾠδῆς κάθισμα
κατανυκτικόν• 3. ἀπὸ ϛʹ τὸ κοντάκιον τῆς Θεοτόκου, 4. ἡ ἀνάγνωσις
ὡς σύνηθες.

Εἰ δὲ ἐν κυριακῇ τύχῃ αὕτη ἡ παραμονή, 1. στιχολογοῦμεν τὸ
Μακάριος ἀνὴρ σαββάτῳ ἑσπέρας, 2. εἰς δὲ τὸ Κύριε ἐκέκραξα
ἱστῶμεν ηʹ καὶ λέγομεν τὰ γʹ ἀναστάσιμα στιχηρὰ πρὸς μίαν,
ἔπειτα τὰ προειρημένα προεόρτια ἰδιόμελα στιχηρὰ εἰς ἦχον
πλάγιον βʹ Ἑτοιμάζου Ἰορδάνη ποταμέ, Ἔρχεται πρὸς τὸν
Ἰορδάνην, Φαιδροτέρα ἡλίου γέγονεν, Τὸν ἐκ παρθένου ἥλιον καὶ
ἓν ἐκ τῶν τροπαρίων εἰς τὸν αὐτὸν ἦχον Σήμερον ἡ ψαλμικὴ
προφητεία, Δόξα, ἦχος πλάγιος δʹ Τάδε λέγει Κύριος πρὸς Ἰωάννην,
καὶ νῦν, εἰς τὸν αὐτὸν ἦχον θεοτοκίον δογματικόν. 4. ἀπὸ τοῦ
προκειμένου 10. τὸ ἀναστάσιμον στιχηρὸν τοῦ ἤχου ἅπαξ, εἶτα
στίχος Ἐξαπέστειλεν ἐξ ὕψους καὶ ἔλαβε, ἦχος πλάγιος δʹ
τροπάριον Ὡς ἄνθρωπος ἐν ποταμῷ, Δόξα, ἦχος ὁ αὐτὸς Σήμερον
τῶν ὑδάτων ἁγιάζεται, καὶ νῦν, ἦχος δʹ Ἡ Τριὰς ὁ Θεὸς ἡμῶν.
12. ἀπολυτίκιον τὸ προεόρτιον

Εἰ δὲ κυριακῇ τύχῃ, ἑσπέρας 1. στιχολογοῦμεν τὸ Μακάριος ἀνὴρ
καὶ ψάλλομεν στιχηρὰ τὰ ἀναστάσιμα τοῦ ἤχου δευτεροῦντες τὸ
αʹ, ὁμοίως καὶ τὰ γʹ τοῦ ἁγίου δευτεροῦντες τὸ αʹ, Δόξα καὶ
νῦν, τὸ δογματικὸν θεοτοκίον. 3. εἴσοδος καὶ 4. τὸ προκείμενον. 10. εἰς
δὲ τὸν στίχον τὸ ἀναστάσιμον ἅπαξ, καὶ δύο ἐκ τῶν εἰρημένων τῆς
ἑορτῆς πρὸς τὸ Οἶκος τοῦ Ἐφραθᾶ, Δόξα καὶ νῦν, Ὁ ἐν χερσὶ
πρεσβυτικαῖς. 12. ἀπολυτίκιον τῆς ἑορτῆς.

Μηνὶ τῷ αὐτῷ κθʹ• ἡ ἀποτομὴ τῆς τιμίας κεφαλῆς τοῦ προδρόμου.
Ἑσπέρας 1.οὐ στιχολογοῦμεν, 2.εἰς δὲ τὸ Κύριε ἐκέκραξα ἱστῶμεν
ηʹ καὶ ψάλλομεν στιχηρὰ ἰδιόμελα τοῦ προδρόμου δʹ ἐκ δευτέρου
ἦχος πλάγιος βʹ Γενεθλίων τελουμένων, ἄλλο Ὠρχήσατο ἡ
ἄλλο Οὐκ ἔδει σε ὦ Ἡρῴδη, ἄλλο Πάλιν Ἡρῳδιὰς μαίνεται, Δόξα
καὶ νῦν, θεοτοκίον Ἄξιον ἐστὶν ὡς ἀληθῶς. εἰ δέ ἐστι κυριακή, τὸ
δογματικὸν τοῦ ἤχου. 3.εἴσοδος εἰς τὸ Φῶς ἱλαρόν. 4.τὸ προκείμενον
τῆς ἡμέρας, 5.εἶτα τὰ ἀναγνώσματα• τὸ πρῶτον Ἡσαίου Τάδε λέγει
Κύριος παντοκράτωρ• Ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω, τὸ δεύτερον Τάδε λέγει
Κύριος• Παρακαλεῖτε, τὸ γʹ Παροιμιῶν Δίκαιος ἐὰν φθάσῃ
τελευτῆσαι. 10.εἰς τὸν στίχον στιχηρὰ τῆς ὀκτωήχου βʹ καὶ
ἰδιόμελον τοῦ ἁγίου ἦχος δʹ Γενέσιον ἀθέμιτον, Δόξα καὶ νῦν,
θεοτοκίον. 12.ἀπολυτίκιον ἦχος βʹ Μνήμη δικαίου μετ’ ἐγκωμίων.

Ἀκολουθία σὺν Θεῷ ἀκριβὴς τῆς ἁγίας τεσσαρακοστῆς ἀρχομένη
ἀπὸ τῆς κυριακῆς τοῦ τελώνου καὶ τοῦ φαρισσαίου μέχρι τῶν
ἁγίων πάντων.
(1T.) Κυριακὴ τοῦ τελώνου καὶ τοῦ φαρισσαίου.
Τῇ κυριακῇ ἐν ᾗ ἀναγινώσκεται τὸ εὐαγγέλιον τοῦ τελώνου καὶ
τοῦ φαρισσαίου, ἤγουν τῷ σαββάτῳ ἑσπέρας 1.ἡ στιχολογία τὸ
Μακάριος ἀνήρ, 2.εἰς δὲ τὸ Κύριε ἐκέκραξα ἱστῶμεν ηʹ καὶ
ψάλλομεν στιχηρὰ ἀναστάσιμα τοῦ ἤχου γʹ δευτεροῦντες τὸ
πρῶτον, καὶ τοῦ τελώνου ἰδιόμελα βʹ ἦχος πλάγιος δʹ Τὴν
ὑψηλόφρονα γνώμην, ἄλλο Ἀτενίσαι τὸ ὄμμα εἰς οὐρανόν, ταῦτα
δὲ ψάλλονται καὶ κυριακῇ γʹ πρωὶ καὶ ἑσπέρας, ἔπειτα ἕτερα βʹ
στιχηρὰ τοῦ ἁγίου τῆς ἡμέρας πλὴν πρὸς τὸν ἦχον προηγοῦνται,
Δόξα καὶ νῦν, τὸ δογματικὸν πρῶτον θεοτοκίον τοῦ ἤχου. 3.εἴσοδος (10)εἰς τὸ Φῶς ἱλαρόν. 4.προκείμενον Ὁ Κύριος ἐβασίλευσεν. 10.εἰς τὸν
στίχον τὸ ἀναστάσιμον ἅπαξ καὶ βʹ τῆς κυριακῆς ἰδιόμελα ἦχος
πλάγιος δʹ Ταῖς ἐξ ἔργων καυχήσεσιν, ἕτερον Παντοκράτορ Κύριε,
<Δόξα> καὶ νῦν, τὸ δεύτερον δογματικὸν θεοτοκίον. εἰ δὲ ἔχει τὸ
συναξάριον ἰδιόμελον τοῦ ἁγίου τῆς ἡμέρας, καταλιμπάνεται τὸ ἓν
τῆς προλεχθείσης κυριακῆς καὶ ψάλλεται τοῦ ἁγίου καὶ τὸ
εἰρημένον θεοτοκίον. 12.ἀπολυτίκιον, εἰ μὲν ἔχει ὁ ἅγιος, τοῦ
αὐτοῦ, εἰ δὲ μή γε, τὸ ἀναστάσιμον τοῦ ἤχου. εἰς δὲ τὸ ἀπόδειπνον
λέγομεν τὸ ἀναστάσιμον καὶ τοῦ ἁγίου καὶ θεοτοκίον.

Τῇ κυριακῇ τοῦ ἀσώτου, ἤγουν τῷ σαββάτῳ, ἑσπέρας 1.ἡ
στιχολογία τὸ Μακάριος ἀνήρ, 2.εἰς δὲ τὸ Κύριε ἐκέκραξα ἱστῶμεν
ηʹ καὶ ψάλλομεν στιχηρὰ ἀναστάσιμα γʹ δευτεροῦντες τὸ πρῶτον,
καὶ βʹ ἰδιόμελα τῆς κυριακῆς τοῦ ἀσώτου ἦχος βʹ Πάτερ ἀγαθέ,
τοῦτο δὲ ψάλλομεν καὶ τῇ δευτέρᾳ τῆς γʹ ἑβδομάδος ἑσπέρας,
ἕτερον Πατέρα σε τὸν κτίστην, ψάλλομεν δὲ καὶ τοῦτο τῇ γʹ τῆς γʹ
ἑβδομάδος ἑσπέρας, καὶ βʹ στιχηρὰ τοῦ κατὰ τὴν ἡμέραν ἁγίου,
Δόξα καὶ νῦν, τὸ πρῶτον δογματικὸν θεοτοκίον τοῦ ἤχου. 3.εἴσοδος.
4.προκείμενον. 10.εἰς τὸν στίχον στιχηρά, τὸ ἀναστάσιμον τοῦ
στίχου ἅπαξ, καὶ βʹ ἰδιόμελα τῆς κυριακῆς τοῦ ἀσώτου ἦχος
πλάγιος βʹ Τῆς πατρικῆς δωρεᾶς, ἕτερον Πάτερ ἀγαθὲ
ἐμακρύνθην, Δόξα καὶ νῦν, τὸ δεύτερον δογματικὸν θεοτοκίον τοῦ
ἤχου. εἰ δὲ εἴη μέγας ἅγιος, ἓν ἰδιόμελον τοῦ ἀσώτου καὶ ἓν τοῦ
ἁγίου καὶ θεοτοκίον. 12.ἀπολυτίκιον, εἰ ἐστί, τοῦ ἁγίου, εἰ δ’ οὖν,
τὸ ἀναστάσιμον τοῦ ἤχου.

Κυριακῇ τῆς ἀπόκρεω, τῷ σαββάτῳ ἑσπέρας 1.ἡ στιχολογία ὡς
σύνηθες, 2.εἰς δὲ τὸ Κύριε ἐκέκραξα ἱστῶμεν ηʹ καὶ ψάλλομεν
στιχηρὰ ἀναστάσιμα γʹ δευτεροῦντες τὸ πρῶτον, καὶ τῆς ἀπόκρεω
γʹ δευτεροῦντες τὸ πρῶτον ἦχος πλάγιος βʹ Ἐννοῶ τὴν ἡμέραν, Ὢ
ποία ὥρα τότε, Ὅταν ἔλθῃς ἐν δόξῃ, τοῦτο δὲ ψάλλεται καὶ τῇ γʹ
τῆς μεγάλης ἑβδομάδος, Δόξα καὶ νῦν, θεοτοκίον δογματικὸν τοῦ
ἤχου τὸ πρῶτον. εἰ δὲ εἴη μέγας ἅγιος, λέγομεν ἀναστάσιμα γʹ καὶ
γʹ τῆς κυριακῆς καὶ βʹ τοῦ ἁγίου καὶ θεοτοκίον τὸ εἰρημένον.
3.εἴσοδος. 4.προκείμενον τῆς ἡμέρας. 10.εἰς τὸν στίχον τὸ
ἀναστάσιμον ἅπαξ, καὶ βʹ ἰδιόμελα τῆς ἀπόκρεω ἦχος πλάγιος δʹ
Ὅταν τίθωνται θρόνοι, ἄλλο Οἴμοι μέλαινα ψυχή, Δόξα καὶ νῦν,
θεοτοκίον τοῦ ἤχου τὸ δεύτερον. εἰ δὲ ἔχει ὁ ἅγιος, λέγομεν αὐτὸ
εἰς τὸ Δόξα καὶ νῦν, τὸ θεοτοκίον. 12.ἀπολυτίκιον τοῦ ἁγίου, εἰ
ἔχει, εἰ δὲ μή, τὸ ἀναστάσιμον.
 
dimskrekas said:
Για τον συντάκτη ή τους συντάκτες του Τυπικού τής Ευεργέτιδος τα Δοξαστικά Θεοτοκία των Μεγάλων Εσπερινών είναι πάντα δογματικά. Ενίοτε ακόμη και τα των αποστίχων θεοτοκία χαρακτηρίζονται δογματικά-ειδικά στις Κυριακές του Τριωδίου.
Click to expand...
Μήν ξεχνᾶς ὅτι τό ΤΕ δέν γνωρίζει μικρό καί μεγάλο ἑσπερινό, ἀλλ᾿ ἕναν. Τά ἀρχαῖα τυπικά, ἐκτός τοῦ ὅτι εἶναι ὑπό διαμόρφωσιν, τό ὑμνολογικό ὑλικό πού χρησιμοποιοῦν διαφέρει, ὅπως ἔχει φανεῖ καί σέ ἄλλες περιπτώσεις, ἤ χρησιμοποιεῖται διαφορετικά.
Μοῦ κάνει ἐντύπωση ἡ περίπτωση
Μηνὶ τῷ αὐτῷ κθʹ• ἡ ἀποτομὴ τῆς τιμίας κεφαλῆς τοῦ προδρόμου.
Ἑσπέρας 1.οὐ στιχολογοῦμεν, 2.εἰς δὲ τὸ Κύριε ἐκέκραξα ἱστῶμεν
ηʹ καὶ ψάλλομεν στιχηρὰ ἰδιόμελα τοῦ προδρόμου δʹ ἐκ δευτέρου
ἦχος πλάγιος βʹ Γενεθλίων τελουμένων, ἄλλο Ὠρχήσατο ἡ
ἄλλο Οὐκ ἔδει σε ὦ Ἡρῴδη, ἄλλο Πάλιν Ἡρῳδιὰς μαίνεται, Δόξα
καὶ νῦν, θεοτοκίον Ἄξιον ἐστὶν ὡς ἀληθῶς. εἰ δέ ἐστι κυριακή, τὸ
δογματικὸν τοῦ ἤχου.
Click to expand...
ὅπου τό Ἄξιόν ἐστιν ὡς ἀληθῶς εἶναι γιά τήν Παρακλητική πού γνωρίζουμε τό δογματικόν τοῦ μικροῦ ἑσπερινοῦ τοῦ πλ. β΄. Φαίνεται ὅτι χρησιμοποιεῖται γιά θεοτοκίον στίς μνῆμες ἁγίων πού συμπίπτουν σέ καθημερινή, ἐνῶ ἄν συμπέσουν σέ Κυριακή φαίνεται νά ἐννοεῖ τό Τίς μὴ μακαρίσει σε.

Ὅπως καί νἄχει σ᾿ εὐχαριστοῦμε. Ἄς καταλήξουμε στήν ὁρολογία πού δίνει ὁ μακαριστός π. Γ. Ῥήγας μέ τήν προσθήκη δογματικόν στό α΄ θεοτοκίον, πού διατηρεῖ τό χαρακτηριστικό «πρῶτον» προφανῶς ἀπό τήν χρησιμοποίησή του σ᾿ ἕνα μόνον ἑσπερινό πού γνώριζαν τά Στουδιτικά/Κωνσταντινουπολίτικα τυπικά.

 
Last edited:


Ἐγκωμιαστικὸν θεοτοκίον ἀναφέρεται στὰ ἀπορούμενα τοῦ ΤΑΣ κεφ. οη'.
 
MTheodorakis said:


Ἐγκωμιαστικὸν θεοτοκίον ἀναφέρεται στὰ ἀπορούμενα τοῦ ΤΑΣ κεφ. οη'.
Click to expand...

Ευχαριστίες, αλλά αφορά (αν ερμηνεύω ορθώς) μόνο τα θεοτοκία των αποστίχων, κι όχι τα εσπέρια. Βλ. α συνημμένο. Βλέπω όμως λίγο αργότερα στο κεφάλαιο π ( = β συνημμένο) ότι για τη λιτή προβλέπεται ''της θεοτόκου του ήχου, δογματικόν''.


Δ.
 

Attachments

  • kefalaion_78.jpg
    703.3 KB · Views: 27
  • kefalaion_80.jpg
    851.8 KB · Views: 16
dimskrekas said:
Ευχαριστίες, αλλά αφορά (αν ερμηνεύω ορθώς) μόνο τα θεοτοκία των αποστίχων, κι όχι τα εσπέρια. Βλ. α συνημμένο.
Click to expand...
Σαφῶς. Νομίζω ὅτι ἤδη ἔγινε κατανοητό, ὅτι «ἐγκωμιαστικά» ἀποκαλοῦνται τά θεοτοκία τῶν ἀποστίχων τοῦ μικροῦ ἑσπερινοῦ καί μόνον. Αὐτό θέλει νά δείξει καί ὁ Μανόλης, ὅταν ἀναρωτήθηκες παραπάνω ἄν ὁ ὅρος ἀπαντᾶται μόνον στόν Ρήγα. Προφανῶς προέρχεται ἀπό τό ΤΑΣ. Καί ὁ (περιεκτικός) Μανόλης ἀναφέρεται σ᾿ αὐτά, τῶν ἀποστίχων τοῦ μικροῦ ἑσπερινοῦ.
dimskrekas said:
Βλέπω όμως λίγο αργότερα στο κεφάλαιο π ( = β συνημμένο) ότι για τη λιτή προβλέπεται ''της θεοτόκου του ήχου, δογματικόν''.
Δ.
Click to expand...
Πρόκειται γιά διάταξη μεγάλου ἑσπερινοῦ ἑορταζομένου ἁγίου εἰς 6 ἐν Κυριακῇ. Στή λιτή τίθεται τό θεοτοκίον πού ἔχει ἐνδεχομένως ὁ ἅγιος στήν ἀκολουθία του ἤ τό «δεύτερον» μετά τά κατ᾿ ἀλφάβητον ἀπόστιχα σύμφωνο μέ τόν ἦχο τοῦ ἰδιομέλου τοῦ ἁγίου τῆς μονῆς ἤ τοῦ ἑορταζομένου ἁγίου (ὅπως φαίνεται στήν α΄ ἐπισύναψη) ἤ ἐνδεχομένως τό «δογματικόν» ὁμόηχον ἐκ τῶν ἑσπερίων τοῦ μικροῦ ἑσπερινοῦ (;). Πάντως αὐτό τό β΄ συνημμένο δέν ἀφορᾶ στά τῶν ἀποστίχων τοῦ μικροῦ ἑσπερινοῦ.


 
Θερμές ευχαριστίες προς όλους για τις διευκρινίσεις και τον κόπο σας. Δ.Π.Δ.
 
π. Μάξιμος;65629 said:
ὅπου τό Ἄξιόν ἐστιν ὡς ἀληθῶς εἶναι γιά τήν Παρακλητική πού γνωρίζουμε τό δογματικόν τοῦ μικροῦ ἑσπερινοῦ τοῦ πλ. β΄. Φαίνεται ὅτι χρησιμοποιεῖται γιά θεοτοκίον στίς μνῆμες ἁγίων πού συμπίπτουν σέ καθημερινή, ἐνῶ ἄν συμπέσουν σέ Κυριακή φαίνεται νά ἐννοεῖ τό Τίς μὴ μακαρίσει σε
Click to expand...

Μάλλον εννοεί του ενορδίνου αντί για το "Τίς μὴ μακαρίσει σε".
Του τυχόντος ήχου δηλαδή.
 
Last edited:
You must log in or register to reply here.
Back
Top