[Ερώτηση] Κατά την προσέλευση αρχιερέως ψάλλεται το Άξιον εστί;
- Thread starter ixadin
- Start date
π. Δαβίδ
Γενικός συντονιστής
Γνωρίζω ότι αυτό συμβαίνει σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης στις οποίες τηρείται το ΤΑΣ και όπου ο αρχιερεύς προσέρχεται α) στην αρχή της αγρυπνίας (για χοροστασία) και β) την επόμενη ημέρα στο τέλος των Ωρών για αρχιερατική θεία λειτουργία.
Επίσης χρησιμοποιείται (κακώς κατά τη γνώμη μου) λόγω επιρροών από αυτή τη συνήθεια στη Ρουμανία και σε χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας όπου το ΤΑΣ έχει αναμιχθεί με ενοριακά στοιχεία και η λειτουργία τελείται με το τέλος του Όρθρου (ο αρχιερεύς προσέρχεται στα Εξαποστειλάρια ή κάπου εκεί!)
Το όλο θέμα της αρχιερατικής χοροστασίας και λειτουργίας πρέπει να το δούμε και "ιστορικά" (μεγάλες αποστάσεις, λίγοι ηλικιωμένοι αρχιερείς κλπ). Το να "χάνει" το μεγαλύτερο τμήμα του όρθρου ο (μοναχός- για να μην ξεχνιόμαστε) επίσκοπος είναι λίγο παράδοξο. Και καλά τον 19ο αιώνα. Αλλά και τον 21ο;
Επίσης χρησιμοποιείται (κακώς κατά τη γνώμη μου) λόγω επιρροών από αυτή τη συνήθεια στη Ρουμανία και σε χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας όπου το ΤΑΣ έχει αναμιχθεί με ενοριακά στοιχεία και η λειτουργία τελείται με το τέλος του Όρθρου (ο αρχιερεύς προσέρχεται στα Εξαποστειλάρια ή κάπου εκεί!)
Το όλο θέμα της αρχιερατικής χοροστασίας και λειτουργίας πρέπει να το δούμε και "ιστορικά" (μεγάλες αποστάσεις, λίγοι ηλικιωμένοι αρχιερείς κλπ). Το να "χάνει" το μεγαλύτερο τμήμα του όρθρου ο (μοναχός- για να μην ξεχνιόμαστε) επίσκοπος είναι λίγο παράδοξο. Και καλά τον 19ο αιώνα. Αλλά και τον 21ο;
π. Μάξιμος
Γενικός Συντονιστής
Σέ καμμία περίπτωση δέν πρέπει νά συγχέουμε τό ΤΑΣ μ᾿ αὐτό τό ἔθος. Πουθενά δέν ἀναφέρεται, καθώς καί σέ καμμία ἄλλη πηγή, πού καταγράφει τήν ἀρχιερατική χοροστασία, εἴτε τῆς πατριαρχικῆς τάξεως (ἐδῶ καί σέ ἄλλα σημεῖα τοῦ φόρουμ), εἴτε σέ ὅλες τίς πηγές πού ἀναφέρω ἐδῶ.
Στήν μόνη πηγή πού βρίσκω αὐτή τή συνήθεια —εἰσέρχεται εἰς τόν κυρίως ναόν, τῶν ψαλτῶν ψαλλόντων τό «Ἄξιόν ἐστί» (τοῦ β΄ ἤχου, τό «ἀρχαῖον»)— εἶναι στό Ἁγιορειτικόν Τυπικόν τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἀκολουθίας (ΙΕΡΟΝ ΚΕΛΛΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ ΚΑΡΥΑΙ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ ΑΘΗΝΑ 1995 σελ. 136 κ.ἑ.) ὅπου διαγράφεται ἡ Τάξις ἐπισήμου ὐποδοχῆς πού γίνεται εἰς ἀρχιερέα (ἤ ἡγουμενον) ἐπισκεπτόμενον διά πρώτην φοράν τήν μονήν. Καί σέ παραπομπή (σελ. 149) διευκρινίζεται ὅτι αὐτή ἡ ἐπίσημος ὑποδοχή γίνεται καί στόν ναόν τοῦ Πρωτάτου εἰς ἀρχιερεῖς ἐπισκεπτομένους τό Ὄρος διά πρώτην φοράν, εἰς τόν νέον Πολιτικόν Διοικητήν καί εἰς Ἐξαρχίαν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου.
Ὁπότε πρόκειται περί μοναστικοῦ (ἁγιορειτικοῦ) ἔθους καί αὐτό δι᾿ εἰδικάς περιπτώσεις, πού δυστυχῶς κάποιοι, κάποιες εἰδικές περιπτώσεις τίς μετατρέπουν σέ γενικές τυπικές διατάξεις, φολκλορικῆς εὐταξίας καί ἐκτεταμένης ἰσχύος.
Ὅσο γιά τήν καθυστερημένη εἴσοδο τοῦ ἀρχιερέως στήν ἀκολουθία τοῦ ὄρθρου, αὐτό, πιστεύω ὅτι, σέ κανένα ἀρχαῖο τυπικό (μοναχικό ἤ ἐνοριακό - ἱεροσολυμίτικο ἤ στουδιτικό) ἑδράζεται, παρά μόνον σέ αὐτοκρατορικές κληρονομίες, πού πέρασαν βέβαια στά νεώτερα πατριαρχικά τυπικά τοῦ 19ου αἰῶνος.
Last edited:
dimskrekas
Δημήτρης Σκρέκας
Συνήθεια που πρωτοπαρατήρησα στον κόσμο να τηρείται από τον πρώην Πειραιώς Καλλίνικο, αλλά και που συνεχίζεται και από τον νυν Πειραιώς..Πάντως από όσο ξέρω ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος αν και πνευματικοπαίδι του Καλλινίκου, δεν τηρούσε αυτή την τάξη. Αγνοώ τί γίνεται και με τους υπόλοιπους της Χρυσοπηγής, και λοιπούς Πειραιώτες. Κάποιος από τον Βόλο θα μπορούσε ίσως να μας πει για το ποιά τάξη πχ. εφαρμόζει ο Δημητριάδος.
Δ.
π. Μάξιμος
Γενικός Συντονιστής
Νά θυμίσω ὅτι ἡ Τάξις τοῦ Μεγάλου καί Πανηγυρικοῦ Ἑσπερινοῦ καί τοῦ Ὄρθρου τῶν Κυριακῶν, χοροστατοῦντος Ἀρχιερέως ὡς καί τῆς Θείας Λειτουργίας τῶν Κυριακῶν, ἱερουργοῦντος Ἀρχιερέως, Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν, Ἀθῆναι 2000, τοῦ Μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Χριστοδούλου, πρωτοεκδόθηκε ὅταν ἦταν Μητροπολίτης Δημητριάδος. Αὐτά πρέπει νά ἰσχύουν καί στόν Βόλο σήμερα. Ἄς ποῦν, βέβαια, ὅσοι γνωρίζουν διά τά νῦν ἰσχύοντα, ἄν καί δέν νομίζω.
ΥΓ. Παρεπιμπτόντως στήν προαναφερθεῖσα ἔκδοση ὁ μακαριστός εὐχαριστεῖ διά τήν ἐπιμέλειαν τῆς μουσικῆς γραφῆς τῶν βυζαντινῶν μελωδιῶν πού παρατίθενται, τούς Πρωτοψάλτας καί Καθηγητάς κ. Ἰω. Σχώρην καί Γ. Φανάραν. Νομίζω ὅτι ἔχει γίνει ἀναφορά σ᾿ αὐτά τά πρόσωπα στό φόρουμ.
Εμμανουήλ Αβραμίδης
Παλαιό Μέλος
Θα Σας αφηγηθώ ένα περιστατικό που μου έτυχε κάποτε στον Άγιο Νείλο Πειραιώς και θα αφήσω τα σχόλια για Σας.
Πρωτοψάλτης τότε ήταν ο Κωνσταντίνος Φιλιππαίος ( Φυσικομαθηματικός ) και Λαμπαδάριος ο Κωνσταντίνος Παπαευαγγέλου ( απόστρατος Συνταγματάρχης ) οι οποίοι ήταν και οι δύο δικά μου παιδιά. Μιά χρονιά λοιπόν ο Φιλιππαίος, με πήρε στο τηλέφωνο λέγοντας : Ραββί, δεν ξεκολάς από την καρέκλα, να έλθεις να ψάλλεις στο Πανηγύρι ; Και πήγα. Βάλαμε τα ράσα μας, ανεβήκαμε στα Αναλόγια και περιμέναμε τον Δεσπότη. Καμπάνες και ο Μητροπολίτης έφθασε στην ώρα του. Εγώ περίμενα να φθάσει στο Σωλέα, να κάνει το Σταυρό του και με το θα άρχιζε να ευλογεί, να αρχίσουμε το "Εις πολλά". Ξαφνικά έρχεται φουριόζος ένας παπάς και μου λέει σε έξαλλη κατάσταση : Άντε Χριστιανέ μου, πες το "Άξιον Εστίν' !!!!!!!
Εγώ έμεινα κάγκελο !!!!! Γιατί παπά μου - του είπα - μπαίνει η νύφη ;;;;;;;
Με κοίταξε περίεργα , αλλά εν τω μεταξύ ο Φιλιππαίος, είχε αρχίσει το "Άξιον Εστίν". Όταν τελείωσε η ιστορία και ο Δεσπότης διάβαζε τον Προοιμιακό, κοίταξα ερωτηματικά τον Φιλιππαίο και του είπα : Δεν μου ρε Κώστα, γάμο έχουμε ή Εσπερινό ;;;;;; Άσε - μου απάντησε - το θέλει και έχει κυκλοφορήσει και Εγκύκλιος.
Αυτό βέβαια ίσχυε σε όλες ΑΝΕΞΑΙΡΕΤΩΣ τις Ακολουθίες, που χοροστατούσε ο τότε Πειραιώς Καλλίνικος και συνεχίζεται. Οπότε μην αναρωτιέσαι Φίλε μου. Μπορεί για ορισμένους να γίνεται και........γάμος!!!!!!!!!!!!!
Last edited:
Λάτρης Β.Μ.
Παράφωνος ερασιτέχνης!
Το ''εις πολλά έτη'' λέμε, τίποτε άλλο.
Shota
Παλαιό Μέλος
Στην Γεωργία κατά την υποδοχή του αρχιερέως, από την αυλή μέχρι της πόρτας της εκκλησίας, έψαλλαν κάποτε τους ψαλμικούς στίχους «ἀπὸ ἀνατολῶν ἡλίου μέχρι δυσμῶν αἰνετὸν τὸ ὄνομα Κυρίου» και «εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου εὐλογημένον ἀπὸ τοῦ νῦν καὶ ἕως τοῦ αἰῶνος» (Ψαλμός 112). Αυτό δεν τηρείται πλέον. Το Άξιον εστι ψάλλεται όταν ο δεσπότης προσκυνάει τις εικόνες προ της αρχής της λειτουργίας (η οποία τελείται ξεχωριστά από τον όρθρο). Το μέλος, σε σχέση με αυτό του Άξιον εστι της λειτουργίας, είναι πιο αργό και έντεχνο, αλλά στην πράξη αυτό εξαρτάται από την κατάρτιση του χορού.
προχθές στον εσπερινό της κοιμήσεως στην Τραπεζούντα, και κατά την είσοδο του Πατριάρχη, τραγουδούσαν το αγνή παρθένε,
Last edited:
Shota
Παλαιό Μέλος
Ο πυρήνας είναι μάλλον Ρωσικό έθος, όμως οι Ρώσοι τους στίχους ψάλλουν κατά την προέλευση του αρχιερέως ήδη στην εκκλησία. Επισυνάπτεται αμέσως το Άξιον εστι (η ο ειρμός της θ´ ωδής όταν είναι εορτή). Η άνοδος του αρχιερέως επι τον «άμβωνα» για την ένδυση συνοδεύεται με τον ειρμό «Τὴν Σιὼν ἐπ' ὅρους ἀνάβηθι» (των Βαΐων). Σε εμάς αυτό το έθιμο είναι άγνωστο.
Shota
Παλαιό Μέλος
Σημειωτέον πως μετά την λήψη του καιρού (3:50) ο αρχιερεύς δεν ευλογεί τον λαό με τα δικηροτρίκηρα όπως συνηθίζεται στην Ελληνική πράξη, αλλά με τα χέρια του. Αυτό φαίνεται ορθότερο, γιατί τα δικηροτρίκηρα τα δίνει στον αρχιερέα ο αρχιδιάκονους στο τέλος της ένδυσις όταν λέει και τον κατάλληλο στίχο (Ούτω λαμψάτω το φως υμών…).
Shota
Παλαιό Μέλος
Έτσι το έχει και η διάταξις της αρχιερατικής λειτουργίας του πατριάρχου Αθανασίου του Πατελλαρίου (το Ελληνικό κείμενο μένει ανέκδοτο. Εγώ έχω την Σλαβονική μετάφραση).
Το ίδιο κείμενο μιλάει και για την ψαλμώδηση του Άξιον εστι κατά την προσέλευση του αρχιερέως προ της θ. λειτουργίας. Αλλά αυτό εμένα μου φαίνεται να είναι προσαρμογή στα Ρωσικά δεδομένα και όχι πλέον κάποια ζωντανή Ελληνική πράξη.
https://azbyka.ru/otechnik/Istorija_Tserkvi/dejanija-bolshogo-moskovskogo-sobora-1666-1667-gg/