Ἕτερον κοντάκιον εἰς τὴν ἁγίαν γέννησιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ

Το Κοντάκιο αυτό, αν και λιγότερο γνωστό, είναι υπέροχο, βαθύτατο, συγκινητικό και πολύ αντιπροσωπευτικό της αντιλήψεως της εκκλησίας για τον ρόλο της Θεοτόκου ως μεσίτριας του κόσμου. Πολύ παραστατικά εδώ τη βλέπουμε να ακούει τον θρήνο των πρωτοπλάστων, να συγκινείται, και να μεσολαβεί στον Υιό της γι' αυτούς επιτυγχάνοντας τελικά τη σωτηρία τους.


Για τους φιλολόγους και ελλογίμους του φόρουμ να πω ότι ο αείμνηστος καθηγητής Ν.Β. Τωμαδάκης στο παράρτημα του βιβλίου του "Η βυζαντινή υμνογραφία και ποίησις" παραθέτει το εν λόγω κοντάκιο (που εκτιμούσε ιδιαιτέρως) σε έκδοση Λυδίας Αθανασοπούλου-Γκαζή. Η έκδοση αυτή διαφέρει σε ασυνήθιστα πολλά σημεία από την έκδοση του de Matons που παραθέτω εδώ.

ΠΡΟΟΙΜΙΟΝ

Ὁ πρὸ ἑωσφόρου ἐκ Πατρὸς ἀμήτωρ γεννηθεὶς
ἐπὶ γῆς ἀπάτωρ ἐσαρκώθη σήμερον ἐκ σοῦ·
ὅθεν ἀστὴρ εὐαγγελίζεται μάγοις͵
ἄγγελοι δὲ μετὰ ποιμένων ὑμνοῦσι
τὸν ἄσπορον τόκον σου͵
ἡ κεχαριτωμένη.


1. Τὸν ἀγεώργητον βότρυν βλαστήσασα ἡ ἄμπελος
ὡς ἐπὶ κλάδων ἀγκάλαις ἐβάσταζε καὶ ἔλεγεν·
Σὺ καρπός μου͵ σὺ ζωή μου͵ σὺ ἀφ΄ οὗ ἔγνων
ὅτι καὶ ὃ ἤμην εἰμί͵ σύ μου Θεός͵
τὴν σφραγῖδα τῆς παρθενίας μου ὁρῶσα ἀπαράλλακτον͵
κηρύττω σε ἄτρεπτον Λόγον σάρκα γενόμενον.
Οὐκ οἶδα σποράν͵ οἶδά σε λύτην τῆς φθορᾶς·
ἁγνὴ γάρ εἰμι͵ σοῦ προελθόντος ἐξ ἐμοῦ·
ὡς γὰρ εὗρες ἔλιπες μήτραν ἐμήν͵ φυλάξας σώαν αὐτήν·
διὰ τοῦτο συγχορεύει πᾶσα κτίσις βοῶσά μοι·
Ἡ κεχαριτωμένη.

2. Οὐκ ἀθετῶ σου τὴν χάριν ἧς ἔχω πεῖραν͵ δέσποτα·
οὐκ ἀμαυρῶ τὴν ἀξίαν ἧς ἔτυχον τεκοῦσά σε·
τοῦ γὰρ κόσμου βασιλεύω· ἐπειδὴ κράτος
τὸ σὸν ἐβάστασα γαστρί͵ πάντων κρατῶ·
μετεποίησας τὴν πτωχείαν μου τῇ συγκαταβάσει σου͵
σαυτὸν ἐταπείνωσας καὶ τὸ γένος μου ὕψωσας.
Εὐφράνθητέ μοι νῦν ἅμα͵ γῆ καὶ οὐρανός·
τὸν γὰρ ποιητὴν ὑμῶν βαστάζω ἐν χερσί·
γηγενεῖς͵ ἀπόθεσθε τὰ λυπηρά͵ θεώμενοι τὴν χαρὰν
ἣν ἐβλάστησα ἐκ κόλπων ἀμιάντων͵ καὶ ἤκουσα·
Ἡ κεχαριτωμένη.

3. Ὑμνολογούσης δὲ τότε Μαρίας ὃν ἐγέννησε͵
κολακευούσης δὲ βρέφος ὃ μόνη ἀπεκύησεν͵
ἤκουσεν ἡ ἐν ὀδύναις τεκοῦσα τέκνα͵
καὶ γηθομένη τῷ Ἀδὰμ Εὔα βοᾷ·
Τίς ἐν τοῖς ὠσί μου νῦν ἤχησεν ἐκεῖνο ὃ ἤλπιζον;
Παρθένον τὴν τίκτουσαν τῆς κατάρας τὴν λύτρωσιν͵
ἧς μόνη φωνὴ ἔλυσέ μου τὰ δυσχερῆ
καὶ ταύτης γονὴ ἔτρωσε τὸν τρώσαντά με·
ἧς μόνη φωνὴ ἔλυσέ μου τὰ δυσχερῆ
καὶ ταύτης γονὴ ἔτρωσε τὸν τρώσαντά με·
ταύτην ἣν προέγραψεν υἱὸς Ἀμώς͵ ἡ ῥάβδος τοῦ Ἰεσσαὶ
ἡ βλαστήσασά μοι κλάδον οὗ φαγοῦσα οὐ θνήξομαι͵
ἡ κεχαριτωμένη.

4. Τῆς χελιδόνος ἀκούσας κατ΄ ὄρθρον κελαδούσης μοι͵
τὸν ἰσοθάνατον ὕπνον͵ Ἀδάμ͵ ἀφεὶς ἀνάστηθι·
ἄκουσόν μου τῆς συζύγου· ἐγὼ ἡ πάλαι
πτῶμα προξενήσασα βροτοῖς νῦν ἀνιστῶ.
Κατανόησον τὰ θαυμάσια͵ ἰδὲ τὴν ἀπείρανδρον
διὰ τοῦ γεννήματος ἰωμένην τοῦ τραύματος·
ἐμὲ γάρ ποτε εἷλεν ὁ ὄφις καὶ σκιρτᾷ͵
ἀλλ΄ ἄρτι ὁρῶν τοὺς ἐξ ἡμῶν φεύγει συρτῶς·
κατ΄ ἐμοῦ μὲν ὕψωσε τὴν κεφαλήν͵ νυνὶ δὲ ταπεινωθεὶς
κολακεύει͵ οὐ χλευάζει͵ δειλιῶν ὃν ἐγέννησεν
ἡ κεχαριτωμένη.

5. Ἀδὰμ ἀκούσας τοὺς λόγους οὓς ὕφανεν ἡ σύζυγος͵
ἐκ τῶν βλεφάρων τὸ βάρος εὐθέως ἀποθέμενος
ἀνανεύει ὡς ἐξ ὕπνου καὶ οὖς ἀνοίξας
ὃ ἔφραξε παρακοὴ οὕτως βοᾷ·
Γλυκεροῦ ἀκούω κελαδήματος͵ τερπνοῦ μινυρίσματος͵
ἀλλὰ τοῦ μελίζοντος νῦν ὁ φθόγγος οὐ τέρπει με·
γυνὴ γάρ ἐστιν͵ ἧς καὶ φοβοῦμαι τὴν φωνήν· ἐν πείρᾳ εἰμί͵ ὅθεν τὸ θῆλυ δειλιῶ·
ὁ μὲν ἦχος θέλγει με ὡς λιγυρός͵ τὸ ὄργανον δὲ δονεῖ
μὴ ὡς πάλαι με πλανήσῃ ἐπιφέρουσα ὄνειδος
ἡ κεχαριτωμένη.

6. Πληροφορήθητι͵ ἄνερ͵ τοῖς λόγοις τῆς συζύγου σου·
οὐ γὰρ εὑρήσεις με πάλιν πικρά σοι συμβουλεύουσαν·
τὰ ἀρχαῖα γὰρ παρῆλθε καὶ νέα πάντα
δείκνυσιν ὁ τῆς Μαριὰμ γόνος Χριστός.
Τούτου τῆς νοτίδος ὀσφράνθητι καὶ εὐθέως ἐξάνθησον͵
ὡς στάχυς ὀρθώθητι· τὸ γὰρ ἔαρ σε ἔφθασεν͵
Ἰησοῦς Χριστὸς πνέει ὡς αὔρα γλυκερά·
τὸν καύσωνα ᾧ ἦς ἀποφυγὼν τὸν αὐστηρόν͵
δεῦρο ἀκολούθει μοι πρὸς Μαριάμ͵ καὶ αὐτῆς πρὸ τῶν ποδῶν
ἐρριμένους θεωροῦσα εὐθέως σπλαγχνισθήσεται
ἡ κεχαριτωμένη.

7. Ἔγνων͵ ὦ γύναι͵ τὸ ἔαρ καὶ τῆς τρυφῆς ὀσφραίνομαι
ἧς ἐξεπέσαμεν πάλαι· καὶ γὰρ ὁρῶ παράδεισον
νέον͵ ἄλλον͵ τὴν παρθένον φέρουσαν κόλποις
αὐτὸ τὸ ξύλον τῆς ζωῆς ὅπερ ποτὲ
Χερουβὶμ ἐτήρει τὸ ἅγιον πρὸς τὸ μὴ ψαῦσαι ἐμέ·
τοῦτο τοίνυν ἄψαυστον ἐγὼ βλέπων φυόμενον͵
ᾐσθόμην πνοῆς͵ σύζυγε͵ τῆς ζωοποιοῦ
τῆς κόνιν ἐμὲ ὄντα καὶ ἄψυχον πηλὸν
ποιησάσης ἔμψυχον· ταύτης νυνὶ τῇ εὐοσμίᾳ ῥωσθείς͵
πορευθῶ πρὸς τὴν ἀνθοῦσαν τὸν καρπὸν τῆς ζωῆς ἡμῶν͵
τὴν κεχαριτωμένην.

8. Ἰδού εἰμι πρὸ ποδῶν σου͵ παρθένε͵ μῆτερ ἄμωμε͵
καὶ δι΄ ἐμοῦ πᾶν τὸ γένος τοῖς ἴχνεσί σου πρόσκειται.
Μὴ παρίδῃς τοὺς τεκόντας͵ ἐπειδὴ τόκος ὁ σὸς
ἀνεγέννησε νῦν τοὺς ἐν φθορᾷ·
τὸν ἐν Ἅιδῃ παλαιωθέντα με͵ Ἀδὰμ τὸν πρωτόπλαστον
οἰκτείρησον͵ θύγατερ͵ τὸν πατέρα σου στένοντα·
τὰ δάκρυά μου βλέπουσα͵ σπλαγχνίσθητί μοι
καὶ τοῖς ὀδυρμοῖς κλῖνον τὸ οὖς σου εὐμενῶς·
τὰ δὲ ῥάκη βλέπεις μου ἅπερ φορῶ͵ ἃ ὄφις ὕφανέ μοι·
ἄμειψόν μου τὴν πενίαν ἐνώπιον οὗ ἔτεκες͵
ἡ κεχαριτωμένη.

9. Ναί͵ ἡ ἐλπὶς τῆς ψυχῆς μου͵ κἀμοῦ τῆς Εὔας ἄκουσον
καὶ τῆς ἐν λύπαις τεκούσης τὸ αἶσχος ἀποσόβησον͵
ὡς ἰδοῦσα ὅτι πλέον ἐγὼ ἡ τλήμων
τοῖς ὀδυρμοῖς τοῦ Ἀδὰμ τήκω τὴν ψυχήν·
τῆς τρυφῆς γὰρ οὗτος μνησκόμενος ἐμοὶ ἐπανίσταται
κραυγάζων ὡς· Εἴθε μὴ τῆς πλευρᾶς μου ἐβλάστησας·
καλὸν ἦν μή σε λαβεῖν εἰς βοήθειάν μου·
οὐκ ἔπιπτον γὰρ νυνὶ εἰς τοῦτον τὸν βυθόν.
Καὶ λοιπὸν μὴ φέρουσα τοὺς ἐλεγμοὺς μηδὲ τὸν ὀνειδισμόν͵
κατακάμπτω τὸν αὐχένα ἕως οὗ ἀνορθώσῃς με͵
ἡ κεχαριτωμένη.

Τέλειο...Υπέροχο...Πανευφρόσυνο...Καταπληκτικό και κατανυκτικό!!!
Την ευχή του Αγίου Ρωμανού να έχετε κι εσείς που τα παραθέτετε, και μακάρι κι εμείς που τα γευόμαστε και ευφραινόμαστε...!!!

Τέλειωσε??? Ή μπορούμε να ελπίζουμε και σε άλλες τέτοιες λεόντιες "μερίδες" ευφροσύνης????

Ολοκληρώνουμε το έτερον κοντάκιον χάριτι Θεού και με συγχωρείτε για την καθυστέρηση.

chanendes said:

Την ευχή του Αγίου Ρωμανού να έχετε κι εσείς που τα παραθέτετε, και μακάρι κι εμείς που τα γευόμαστε και ευφραινόμαστε...!!!

Click to expand...

Σας ευχαριστώ ειλικρινά, κ. Αχιλλιά, δεν το είχα σκεφτεί αυτό. Πάντως είναι πράγματα πολύ ωραίο να νιώθεις ότι ήταν άγιος αυτός που ύμνησε με τόση παρρησία την Θεοτόκο.

Το τέλος του κοντακίου νομίζω είναι κατάλληλο να αναγινώσκεται (/ψάλλεται από όλους μας κατά τις "επαγωγές των λυπηρών και τα νέφη των συμφορών", γιατί αποστάζει απέραντη γλυκύτητα. Και δεν είναι μόνο η μορφή της Θεοτόκου, αλλά και η μορφή του Χριστού απεικονισμένη γεμάτη επιείκεια και συμπονετικότητα.
Όσο για τον στίχο (οικ. 13)

Ὦ μῆτερ͵ καὶ διὰ σὲ καὶ διὰ σοῦ σῴζω αὐτούς

Click to expand...

νομιζω δεν θα μπορούσε να αποτυπωθεί με μεγαλύτερη περιεκτικότητα ο ρόλος της Θεοτόκου στη σωτηρία μας (και η καλύτερη απάντηση στο ερώτημα αν πρέπει να λέγεται "πρέσβευε υπέρ ημών" ή "σώσον ημάς").

10 Οἱ ὀφθαλμοὶ δὲ Μαρίας τὴν Εὔαν θεωρήσαντες
καὶ τὸν Ἀδὰμ κατιδόντες δακρύειν κατηπείγοντο·
ὅμως στέγει καὶ σπουδάζει νικᾶν τὴν φύσιν
ἡ παρὰ φύσιν τὸν Χριστὸν σχοῦσα υἱόν·
ἀλλὰ τὰ σπλάγχνα ἐταράττετο γονεῦσι συμπάσχουσα·
τῷ γὰρ ἐλεήμονι μήτηρ ἔπρεπεν εὔσπλαγχνος.
Διὸ πρὸς αὐτούς· Παύσασθε τῶν θρήνων ὑμῶν͵
καὶ πρέσβις ὑμῖν γίνομαι πρὸς τὸν ἐξ ἐμοῦ·
ὑμεῖς δὲ ἀπώσασθετὴνσυμφοράν͵
τεκούσηςμουτὴνχαράν·
διὰτοῦτοτὰτῆςλύπηςἐκπορθήσουσαἥκωνῦν
ἡ κεχαριτωμένη.

11 Υἱὸν οἰκτίρμονα ἔχω καὶ λίαν ἐλεήμονα͵
ἐξ ὧν τῇ πείρᾳ ἐπέγνων ·προσέχω ὅπως φείδεται·
πῦρ ὑπάρχων͵ ᾤκησέ με τὴν ἀκανθώδη
καὶ οὐ κατέφλεξεν ἐμὲ τὴν ταπεινήν·
ὡς πατὴρ οἰκτείρει υἱοὺς αὐτοῦ͵
οἰκτείρει ὁ γόνος μου τοὺς φοβουμένους αὐτόν͵
ὡς Δαυὶδ προεφήτευσε. Τὰ δάκρυα οὖν στείλαντες͵
ἐκδέξασθέ με μεσῖτιν ὑμῶν γενέσθαι πρὸς τὸν ἐξ ἐμοῦ·
χαρᾶς γὰρ παραίτιος ὁ γεννηθεὶς ὁ πρὸ αἰώνων Θεός·
ἡσυχάσατε ἀλύπως͵ πρὸς αὐτὸν γὰρ εἰσέρχομαι
ἡ κεχαριτωμένη.

12 Ρήμασι τούτοις Μαρία καὶ ἄλλοις δὲ τοῖς πλείοσι
παρακαλέσασα Εὔαν καὶ ταύτης τὸν ὁμόζυγα͵
εἰσελθοῦσα πρὸς τὴν φάτνην͵
αὐχένα κάμπτει καὶ δυσωποῦσα τὸν υἱὸν οὕτω φησί·
Ἐπειδή με͵ ὦ τέκνον͵ ὕψωσας τῇ συγκαταβάσει σου͵
τὸ πενιχρὸν γένος μου δι΄ ἐμοῦ νῦν σοῦ δέεται.
Ἀδὰμ γὰρ πρός με ἤλυθε στενάζων πικρῶς·
Εὔα δὲ αὐτῷ ὀδυνωμένη συνθρηνεῖ·
ὁ δὲ τούτων αἴτιος ὄφις ἐστὶν τιμῆς γυμνώσας αὐτούς·
διὰ τοῦτο σκεπασθῆναι ἐξαιτοῦσι βοῶντές μοι·
Ἡ κεχαριτωμένη.

13 Ὡς δὲ τοιαύτας δεήσεις προσήγαγεν ἡ ἄμωμος
Θεῷ κειμένῳ ἐν φάτνῃ͵ λαβὼν εὐθὺς ὑπέγραφεν·
ἑρμηνεύων τὰ ἐσχάτως͵ φησίν·
Ὦ μῆτερ͵ καὶ διὰ σὲ καὶ διὰ σοῦ σῴζω αὐτούς.
Εἰ μὴ σῶσαι τούτους ἠθέλησα͵ οὐκ ἂν ἐν σοὶ ᾤκησα͵
οὐκ ἂν ἐκ σοῦ ἔλαμψα͵ οὐκ ἂν μήτηρ μου ἤκουσας·
τὴν φάτνην ἐγὼ διὰ τὸ γένος σου οἰκῶ͵
μαζῶν δὲ τῶν σῶν βουλόμενος νῦν γαλουχῶ͵
ἐν ἀγκάλαις φέρεις με χάριν αὐτῶν·
ὃν οὐχ ὁρᾷ Χερουβὶμ ἰδοὺ βλέπεις καὶ βαστάζεις
καὶ ὡς υἱὸν κολακεύεις με͵
ἡ κεχαριτωμένη.

14 Μητέρα σε ἐκτησάμην ὁ πλαστουργὸς τῆς κτίσεως
καὶ ὥσπερ βρέφος αὐξάνω ὁ ἐκ τελείου τέλειος·
τοῖς σπαργάνοις ἐνειλοῦμαι διὰ τοὺς πάλαι
χιτῶνας δερματίνους φορέσαντας͵
καὶ τὸ σπήλαιόν μοι ἐράσμιον
διὰ τοὺς μισήσαντας τρυφὴν καὶ παράδεισον
καὶ φθορὰν ἀγαπήσαντας·
παρέβησάν μου τὴν ζωηφόρον ἐντολήν·
κατέβην εἰς γῆν ἵνα ἔχουσι τὴν ζωήν.
Ἂν δὲ καὶ τὸ ἕτερον μάθῃς͵ σεμνή͵ ὃ μέλλω δρᾶν δι΄ αὐτούς͵
μετὰ πάντων τῶν στοιχείων σὲ δονεῖ τὸ γενόμενον͵
ἡ κεχαριτωμένη.

15 Ἀλλὰ τοιαῦτα εἰπόντος τοῦ πᾶσαν γλῶσσαν πλάσαντος
καὶ τῆς μητρὸς τῇ δεήσει ταχέως ὑπογράψαντος͵
ἔτι εἶπεν ἡ Μαρία· Ἐὰν λαλήσω͵
μὴ ὀργισθῇς μοι τῇ πηλῷ͵ ὦ πλαστουργέ·
ὡς πρὸς τέκνον παρρησιάσομαι· θαρρῶ ὡς σὲ γεννήσασα·
σύ μοι γὰρ τῷ τόκῳ σου πᾶσαν καύχησιν δέδωκας.
Ὃ μέλλεις τελεῖν τί ἐστι θέλω νῦν μαθεῖν·
μὴ κρύψῃς ἐμοὶ τὴν ἀπ΄ αἰῶνός σου βουλήν·
ὅλον σε ἐγέννησα· φράσον τὸν νοῦν ὃν ἔχεις περὶ ἡμᾶς͵
ἵνα μάθω καὶ ἐκ τούτου ὅσης ἔτυχον χάριτος
ἡ κεχαριτωμένη.

16 Νικῶμαι διὰ τὸν πόθον ὃν ἔχω πρὸς τὸν ἄνθρωπον͵
ὁ ποιητὴς ἀπεκρίθη. Ἐγώ͵ δούλη καὶ μῆτερ μου͵
οὐ λυπῶ σε· γνωριῶ σοι ἃ θέλω πράττειν
καὶ θεραπεύσω σου ψυχήν͵ ὦ Μαριάμ.
Τὸν ἐν ταῖς χερσί σου φερόμενον
τὰς χεῖρας ἡλούμενον μετὰ μικρὸν ὄψει με͵
ὅτι στέργω τὸ γένος σου·
ὃν σὺ γαλουχεῖς ἄλλοι ποτίσουσι χολήν·
ὃν καταφιλεῖς μέλλει πληροῦσθαι ἐμπτυσμῶν
·ὃν ζωὴν ἐκάλεσας͵ ἔχεις ἰδεῖν κρεμάμενον ἐν σταυρῷ
καὶ δακρύσεις ὡς θανόντα͵ ἀλλ΄ ἀσπάσει με ἀναστάντα͵
ἡ κεχαριτωμένη.

17 Ὅλων δὲ τούτων ἐν πείρᾳ βουλήσει μου γενήσομαι͵
καὶ πάντων τούτων αἰτία διάθεσις γενήσεται
ἣν ἐκ πάλαι ἕως ἄρτι πρὸς τοὺς ἀνθρώπους
ἐπεδειξάμην ὡς Θεός͵ σῶσαι ζητῶν.
Μαριὰμ δὲ τούτων ὡς ἤκουσεν
ἐκ βάθους ἐστέναξε βοῶσα· Ὦ βότρυς μου͵
μὴ ἐκθλίψωσί σε ἄνομοι·
βλαστήσαντός σου μὴ ὄψωμαι τέκνου σφαγήν.
Ὁ δὲ πρὸς αὐτὴν ἔφησεν οὕτως εἰπών·
Παῦσαι͵ μῆτερ͵ κλαίουσα ὃ ἀγνοεῖς·
ἐὰν γὰρ μὴ τελεσθῇ͵
ἀπολοῦνται οὗτοι πάντες ὑπὲρ ὧν ἱκετεύεις με͵
ἡ κεχαριτωμένη.

18 Ὕπνον δὲ νόμισον εἶναι τὸν θάνατόν μου͵ μῆτερ μου·
τρεῖς γὰρ ἡμέρας τελέσας ἐν μνήματι θελήματι͵
μετὰ ταῦτα σοὶ ὁρῶμαι ἀναβιώσας
καὶ ἀνακαινίσας τὴν γῆν καὶ τοὺς ἐκ γῆς.
Ταῦτα͵ μῆτερ͵ πᾶσιν ἀνάγγειλον͵
ἐν τούτοις πλουτίσθητι͵ ἐκ τούτων βασίλευσον͵
διὰ τούτων εὐφράνθητι.
Ἐξῆλθεν εὐθὺς ἡ Μαριὰμ πρὸς τὸν Ἀδάμ͵
εὐαγγελισμὸν φέρουσα τῇ Εὔᾳ φησί·
Τέως ἡσυχάσατε ὅσον μικρόν·
ἠκούσατε γὰρ αὐτοῦ ἅπερ εἶπεν
ὑπομεῖναι δι΄ὑμᾶς τοὺς βοῶντάς μοι·
Ἡ κεχαριτωμένη.

Να είσαι πάντα καλά Γεώργιε, ευχαριστούμε.

Χρόνια Πολλά σε όλους!
Ένεκα της σημερινής ημέρας (διαβάσαμε το αντίστοιχο κοντάκιο και τον Οίκο το πρωί) φέρνω ξανά στη μνήμη των φίλων ένα χρόνο μετά το κοντάκιο αυτό του Ρωμανού του Μελωδού.

Θυμήθηκα το θέμα αυτό ύστερα από 11 χρόνια.
Το ξαναμελέτησα, με πιο ώριμη ματιά πλέον. Δεν είναι ο συναισθηματισμός, ούτε η ποιητικότητα (αμφότερα χαρακτηριστικά του Ρωμανού) το κύριο στοιχείο του. Εδώ κρύβεται περιεκτική θεολογία με δραματοποιημένο πρόσχημα.

Προσωπικά, προσπάθησα να θυμηθώ αν υπάρχει κάποιο άλλο έργο στην υμνογραφία που να διατρέχει όλο τον κύκλο: Δημιουργία-Πτώση-Απολύτρωση-Έσχατα. Δεν βρήκα. Μήπως ξέρετε εσείς κάποιο; (Μπορεί κάποιος να αναφέρει τον Μεγάλο Κανόνα, αλλά εκεί ισχύει μόνο ως προς την ιστορική διάνυση Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, όχι ως προς την πληρότητα της οικονομίας).
Εδώ έχουμε όλο το μυστήριο: από το « Ὁ πρὸ ἑωσφόρου ἐκ Πατρὸς ἀμήτωρ γεννηθεὶς» μέχρι το «καὶ ἀνακαινίσας τὴν γῆν καὶ τοὺς ἐκ γῆς».


Υπάρχει όμως και κάτι που δεν μπορώ να μην σχολιάσω. Και τα δύο κοντάκια στη Γέννηση έχουν ένα χαρακτηριστικό: η επικοινωνία ανάμεσα σε Θεό και άνθρωπο (στο ένα τον άνθρωπο εκπροσωπούν οι Μάγοι, στο άλλο ο Αδάμ και η Εύα) δεν γίνεται απευθείας αλλά μόνο μέσω της Θεοτόκου. Εκείνη μεταφέρει τις ειδήσεις από το ένα στον άλλο: παρακλήσεις, πόνους, παράπονα από τη μία, επαγγελίες, παρηγορία, συμβουλές από την άλλη. Και στο τέλος εκείνη είναι που έρχεται και εγγυάται στον πονεμένο άνθρωπο τη βεβαιότητα της σωτηρίας. Έτσι κλείνουν και τα δύο κοντάκια.

Αυτή ήταν η συνείδηση της εκκλησίας ήδη τον 6ο αιώνα. Φαίνεται ότι εποχή μας, που δικαίως χαρακτηρίστηκε από κάποιον περιώνυμο θεολόγο εποχή της «υψηλής θεολογίας» θέλησε να θέσει, δεν θα πω σε αμφισβήτηση, αλλά πάντως σε διερώτηση αυτή τη συνείδηση της εκκλησίας. Το σταματώ εδώ, δεν είμαι αρμόδιος.