Μουσικά Χειρόγραφα της Πανεπιστημιακής Βιβλιοθήκης του Duke University, NC, USA

Μια έκθεση με ελληνικά (εκκλησιαστικά, κατά κανόνα) χειρόγραφα που έγινε στον χώρο της Πανεπιστημιακής Βιβλιοθήκης του Duke University τον Μάρτιο του 1999 μου έδωσε το κίνητρο να αναζητήσω τα μουσικά χειρόγραφα της συλλογής. Στα τέλη του 2002 (ευτυχώς πριν αποφοιτήσω και φύγω!) ζήτησα άδεια να φωτογραφίσω τα τέσσερα μουσικά χειρόγραφα που περιλαμβάνονταν στην συλλογή. Κάθισα λοιπόν σε κάποιο χώρο της βιβλιοθήκης, φόρεσα τα λευκά γάντια που μου έδωσαν, έστησα την ψηφιακή φωτογραφική μου μηχανή σε μια αυτοσχέδια βάση και τη συνέδεσα στο laptop ώστε να αποθηκεύονται απευθείας εκεί οι φωτογραφίες (οι compact flash κάρτες μνήμης τότε δεν ήταν και πολύ μεγάλες ...). Το κάθε χειρόγραφο έμπαινε σε μια βάση σχήματος V, ώστε να μην ανοίγει πολύ και φθαρεί το δέσιμό του και έμενε ανοικτό χάρη σε δύο κορδόνια με βαρίδια που έμπαιναν στις άκρες των δύο αντικρυστών σελίδων (αυτά που φαίνονται σαν κομποσκοίνια στις φωτογραφίες). Σιγά-σιγά, φωτογραφήθηκαν όλες οι σελίδες στην μέγιστη ανάλυση που παρείχε η κάμερα.

Δεν μπορώ να πω ότι αξιοποίησα αυτό το υλικό, ωστόσο το έδωσα σε φίλους και γνωστούς που ενδιαφέρονταν. Απ' όσο ξέρω, ο Μανώλης Γιαννόπουλος έκανε λεπτομερή σχετική εργασία ειδικά σε ένα από αυτά (μάλιστα ξαναφωτογράφησα καλύτερα κάποια σημείωση που δεν φαίνονταν καλά και την ήθελε ευκρινώς!) και μαθαίνω ότι και ο Δήμος Παπατζαλάκης κάνει αυτόν τον καιρό κάποια σχετική εργασία.

Το υλικό αυτό μοιράζομαι σήμερα μαζί σας. Είμαι σίγουρος ότι αρκετά μέλη του Ψαλτολογίου θα βρουν κάτι χρήσιμο. Πρόκειται για τα χειρόγραφα με κωδικούς 11, 26, 45 και 87. Τρία σε παλαιά γραφή και ένα σε νέα (το 26). Το 11 ουσιαστικά είναι ένα φύλλο μόνο, αποσπασμένο μάλλον από κάποιον μεγαλύτερο κώδικα, αλλά τα υπόλοιπα τρία είναι ολόκληροι μουσικοί κώδικες. Λόγω μεγέθους δεν μπορώ να ανεβάσω το υλικό απευθείας στο Ψαλτολόγιο (ίσως κάποιος συντονιστής μπορεί να ανεβάσει ό,τι είναι πιο χρήσιμο), οπότε έβαλα τα αρχεία κάτω από την προσωπική μου σελίδα για να είναι προσβάσιμα. Σε κάθε ένα από τέσσερα χειρόγραφα, δίνω συνδέσμους στα εξής:

• album: λεύκωμα φωτογραφιών για όσους απλά θέλουν να ρίξουν μια ματιά
• images: άμεση πρόσβαση στα αρχεία φωτογραφιών για όσους ενδιαφέρονται να δουν/κατεβάσουν συγκεκριμένες σελίδες
• zip: συμπιεσμένο αρχείο με όλες τις φωτογραφίες
• pdf: ενιαίο αρχείο PDF με όλες τις σελίδες του χειρογράφου
• library: απευθείας σύνδεσμος στην βιβλιογραφική καταχώρηση στην βιβλιοθήκη του Duke
• scan: απευθείας σύνδεσμος στο επίσημο, ψηφιοποιημένο, ηλεκτρονικό αντίτυπο από την βιβλιοθήκη του Duke (όπου υπάρχει)

Σχετικά με την ψηφιοποίηση, αφ' ότου έφυγα από το Duke, μια καλή φίλη που εργαζόταν εκεί, η Robin LaPasha, μου είπε ότι η βιβλιοθήκη απέκτησε ειδικό μηχάνημα για να ψηφιοποιήσει τα σπάνια χειρόγραφα των συλλογών. Αναζητώντας σήμερα πληροφορίες, είδα ότι έχουν ψηφιοποιηθεί (σε πολύ καλή ποιότητα μάλιστα) μόνο δύο από τα τέσσερα αυτά χειρόγραφα, το 26 και το 45, ίσως και τα πιο σημαντικά. Για τα άλλα δύο, δεν ξέρω τι σχέδια υπάρχουν, πάντως μέχρι να ψηφιοποιηθούν κι αυτά μπορεί να τα δει κανείς κι από τις φωτογραφίες του 2002.

• Greek MS 11: album images zip pdf library scan [Απόσπασμα από Στιχηράριον έτους περίπου 1600]
  
• Greek MS 26: album images zip pdf library scan [Αναστασιματάριον Πέτρου Πελοποννησίου έτους περίπου 1800]
  
• Greek MS 45: album images zip pdf library scan [Στιχηράριον έτους περίπου 1600]
  
• Greek MS 87: album images zip pdf library scan [Στιχηράριον έτους περίπου 1650]

Οι σύντομες περιγραφές και οι χρονολογίες είναι από τα στοιχεία της βιβλιοθήκης. Τέλος, επισυνάπτω και επιλεγμένες σελίδες από τον κατάλογο που ετοίμασε ο επιμελητής της έκθεσης, John Sharpe (ορθόδοξος -convert- που εκτιμούσε ιδιαίτερα την ψαλτική), με την ευκαιρία της έκθεσης. Στο απόσπασμα αυτό περιλαμβάνονται οι τίτλοι, ο πρόλογος με το ιστορικό της συλλογής και η αναλυτική περιγραφή των χφ 26 και 45 (τα άλλα δύο δεν περιγράφονται αναλυτικά).

Εύχομαι το υλικό αυτό να φανεί χρήσιμο στους "ερευνώντας τας γραφάς"!

Όσοι ενδιαφέρονται να ψάξουν περαιτέρω στην βιβλιοθήκη του Duke για λειτουργικά και άλλα Ελληνικά χειρόγραφα και βιβλία, μπορούν να ξεκινήσουν από αυτήν την σελίδα, απ' όπου επίσης μαθαίνουμε ότι μέχρι στιγμής έχουν ψηφιοποιηθεί πλήρως 38 από τους 106 τόμους και το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί την άνοιξη του 2015.

Ευχαριστούμε πολύ και για τον κόπο τότε και τώρα και για την προσφορά.

lagoudakis said:

Greek MS 26: album images zip pdf library scan [Αναστασιματάριον Πέτρου Πελοποννησίου έτους περίπου 1800]

Click to expand...

Ιδού και μετά από "βαριά" επεξεργασία κυρίως για να ξεπεραστεί η γωνία λήψης των φωτογραφιών. Σε μικρότερο μέγεθος, έγχρωμο, κομμένο ανά σελίδα, καθαρό και με σελιδοδείκτες.
Ευχαριστούμε Μιχάλη για ακόμα μια φορά!