«Ακολουθία Νεκρώσιμος», Ανδρέου Β. Τσικνοπούλου, Αθήνα, επίτομη (1890)

X

xrth

Πρωτοπρεσβύτερος Χρυσοβαλάντης Θεοδώρου
Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας ένα όχι πολύ διαδεδομένο βιβλίο που νομίζω ότι θα χρησιμέψει σε πολλούς.

Πρόκειται για την Νεκρώσιμο Ακολουθία του Α.Τσικνόπουλου έτους 1890 που ψηφιοποίησα προχτές το βράδι.
Έχει ενδιαφέρον και η ίδια η καταγραφή του Τσικνόπουλου αλλά και (σελ.45) η καταγραφή της παραδόσεως του Ανθίμου Μεσολογγίτου.
Επίσης ενδιαφέρον παρουσιάζει η εκτύπωση των μουσικών φθόγγων (προσέξτε κυρίως τις μαρτυρίες και την πεταστή).

Συνοδευτικά σας παραθέτω έν βιογραφικό του προς ευρυτέρα κατανόηση του θέματος.

Τσικνόπουλος Ανδρέας


Μουσικοδιδάσκαλος, ιεροψάλτης και δικηγόρος από το Μεσολόγγι (με ακμή που τοποθετείται στο τέλος του 19ου αι.-πρώτη δεκαετία του 20ού αι.). Μαθητής του Ανθιμου του Εφεσιομάγνητος (με τον οποίο συνέψαλλε). Το 1888 ίδρυσε στην Αθήνα Μουσική Σχολή, με σκοπό τη διάσωση της βυζ. εκκλ. μουσικής (στη Σχολή αυτή δίδαξε για ένα 6μηνο και ο Χρ.Γ. Βλάχος). Στρεφόμενος κατά των «4φωνιστών» ίδρυσε τον Δεκέμβριο του 1899 τον Μουσικό Σύλλογο "Ιωάννης ο Δαμασκηνός" (στον οποίο ανέλαβε πρόεδρος) και διηύθυνε τη Σχολή του, διδάσκοντας δωρεάν βυζ. μουσική σε αίθουσα του Γυμνασίου της Μητρόπολης Αθηνών (και αντιμετωπίζοντας, όπως εξυπακούεται, σκληρή πολεμική μεταξύ άλλων και από τον Ι. Σακελλαρίδη ότι απελάμβανε σκανδαλώδους ευνοίας όντας αναρμόδιος). Η Σχολή, τον Σεπτέμβριο του 1901 καθιέρωσε και 3ο έτος σπουδών. Σχημάτισε πολυμελή χορωδία (που έψαλλε στην Παναγία Βλασσαρού) και έδινε συναυλίες με εκκλ. και δημοτικά τραγούδια (όπως εκείνη για τους γάμους του τότε διαδόχου Κων/νου). Μελοποίησε μια νεκρώσιμη Ακολουθία, όπως και λειτουργικά και άλλα ιερά μαθήματα (ορισμένα τονισμένα από απαγγελίες του Γ.Ι.Παπαδοπούλου). Το 1895 εξέδωσε «Νέον Ειρμολόγιον σύντομον» (665 σελίδων, «τύποις Μιχαλοπούλου»). Τόνισε επίσης και κατέγραψε με εθνωφελέστατη επιμέλεια δεκάδες δημοτικά τραγούδια, συνεργαζόμενος (για την μεταφορά τους στην ευρωπ. σημειογραφία) με τον Α. Κατακουζηνό και τον Δ. Παπαδόπουλο. Σύμφωνα με πληροφορία του Αντ.Σπ. Βερβενιώτη ("Η Αθήνα του 1900", σ. 63) έγραψε ένα δημοφιλέστατο πένθιμο τραγούδι για τον θάνατο του Παύλου Μελά και το παρουσίασε με τη χορωδία του στο θέατρο "Αθήναιο" (απέναντι στο Αρχαιολογικό Μουσείο). Στους μαθητές του, οι Δ. Κορδορούμπας, Γ. Ρεβελιώτης, κ.ά.




Ευχαριστώ
 
Ευχαριστούμε Χρυσοβαλάντη. Ο Θεός να σε ευλογεί!

To βιβλίο έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον διότι περιέχει και ύμνους της νεκρωσίμου ακολουθίας των νηπίων, και το σήμερα μη ψαλλόμενον (εν Ελλάδι) ειδικόν "εξαποστειλάριον" αυτής. Ο Τσικνόπουλος το τονίζει με μέλος "τροπαρίου" του πλ. δ' ήχου, στα ρουμανικά βιβλία υπάρχει με μέλος που προσομοιάζει στα εξαποστειλάρια του γ' ήχου. Το Μέγα Ευχολόγιο δεν θυμάμαι αν δίνει ήχο.
 
Panagiotis said:
Ευχαριστούμε Χρυσοβαλάντη. Ο Θεός να σε ευλογεί!
Click to expand...
Συγχαρητήρια Χρυσοβαλάντη! Τίς εὐλογίες τίς ἀφήνω στόν Σεβ....

Panagiotis said:
To βιβλίο έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον διότι περιέχει και ύμνους της νεκρωσίμου ακολουθίας των νηπίων
Click to expand...
Ἔχει ὄντως ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον ἀπό μουσικῆς ἀπόψεως ἀλλά καί ἀπό πλευρᾶς τυπικοῦ στά καταχωριζόμενα τροπάρια ἀλλά καί στίς ἰδιόχειρες σημειώσεις.
Τό «ἡ νεκρώσιμος ἀκολουθία ἄρχεται ἀπό τό Ἅγιος ὁ Θεός» καί τά λοιπά περί τῶν ἐξαιρέσεων, πολύ σημαντικό. Ἀργότατες συνθέσεις πού σήμερα βέβαια δέν χρειάζονται στίς μεγαλουπόλεις, ἀλλ᾿ ἴσως (δέν ξέρω) στήν ἐπαρχία γίνεται διά λιτανείας ἀκόμη ἡ μεταφορά τοῦ νεκροῦ στό ναό.
Πρόσεξα τό «Ὁ παλάμῃ...» καί σημαντικές ἄλλες σημειώσεις, πού δείχνουν ἀφ᾿ ἑνός διατήρηση στοιχείων ἀπό τήν νεκρώσιμο τοῦ Μ. Εὐχολογίου, ἀλλά καί ἀναγκαστικές συμπληρώσεις ἀπό τίς «καινοτομίες» τοῦ ΤΜΕ.
Γιά ὅλ᾿ αὐτά ἔχουμε συζητήσει καί ἀπορῶ κ. Συντονιστά πῶς δέν θυμᾶστε

Panagiotis said:
και το σήμερα μη ψαλλόμενον (εν Ελλάδι) ειδικόν "εξαποστειλάριον" αυτής. Ο Τσικνόπουλος το τονίζει με μέλος "τροπαρίου" του πλ. δ' ήχου, στα ρουμανικά βιβλία υπάρχει με μέλος που προσομοιάζει στα εξαποστειλάρια του γ' ήχου. Το Μέγα Ευχολόγιο δεν θυμάμαι αν δίνει ήχο.
Click to expand...
θέμα πού ἐσεῖς ἀνοίξατε καί ἦταν ἀπό τά πιό «ζωηρά». Ἔχει συζητηθεῖ τό θέμα τοῦ «Μακαρία ἡ ὁδός» καί ποιός εἶπε ὅτι δέν ψάλλεται. Τό ἔχει τονισμένο σέ β΄/πλ. β΄ πού μόνο στό Σακελλαρίδη τό εἴχαμε δεῖ, ὅπως γράφαμε, ἐνῶ ἀπό τό μέγα καί μικρό Εὐχολόγιο τό ξέρουμε σέ γ΄ἦχο καί ἔτσι τό ψάλλουμε. Τό ἔχει τονισμένο ἐπίσης σέ βαρύ.
Μοῦ ἔκανε ἐντύπωση ἡ προσθήκη στό «Μετὰ τῶν ἀγίων...» τῆς λέξεως «ὁ Θεός» μετά τό «Χριστέ» πού δέν τό συναντᾶμε.
Ἐνδιαφέρον τό «Μακαρίζομέν σε Θεοτόκε Παρθένε» (σελ. 51/26 τοῦ pdf) πού χρησιμοποιεῖται σέ πολλές ἄλλες περιπτώσεις καί τό ἀργότερο «Χριστός ἀνέστη» γιά τήν Διακαινήσιμο (σελ. 61/31 τοῦ pdf).
Προσέξατε ἐπίσης τίς παρατηρήσεις στό τέλος τῆς σελ. 63/32 τοῦ pdf.
Τό πιό σημαντικό ὅμως εἶναι τό «Ὁρῶντές με ἄφωνον» στή σελ. 45/23 τοῦ pdf.

Αὐτό τό βιβλίο καταγράφει ἐκκλησιαστική ἱστορία!

 
Panagiotis said:
To βιβλίο έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον διότι περιέχει και ύμνους της νεκρωσίμου ακολουθίας των νηπίων, και το σήμερα μη ψαλλόμενον (εν Ελλάδι) ειδικόν "εξαποστειλάριον" αυτής. Ο Τσικνόπουλος το τονίζει με μέλος "τροπαρίου" του πλ. δ' ήχου, στα ρουμανικά βιβλία υπάρχει με μέλος που προσομοιάζει στα εξαποστειλάρια του γ' ήχου. Το Μέγα Ευχολόγιο δεν θυμάμαι αν δίνει ήχο.
Click to expand...

Αναφέρομαι στο μη ψαλλόμενον εξαποστειλάριον της νεκρωσίμου ακολουθίας των νηπίων "Νῦν ἀνεπαυσάμην".
 
Καλά κάνατε και θίξατε τις σημειώσεις που διασκορπισμένες γράφονται στο τευχίδιο αυτό.

Κακώς εξ΄ αρχής δεν επέστησα την προσοχή σας, ενώ το είχα στο μυαλό μου.

Νομίζω όμως ότι η πιό ενδιαφέρουσα σημείωσις βρίσκεται στην σελ.32 του PDF κάτω δεξιά

Aν δεν την διαβάζετε να σας την "μεταφράσω"
 
Panagiotis said:
Αναφέρομαι στο μη ψαλλόμενον εξαποστειλάριον της νεκρωσίμου ακολουθίας των νηπίων "Νῦν ἀνεπαυσάμην".
Click to expand...
Συγγνώμη, δέν τό κατάλαβα. Ἐπιβεβαιώνεται πάλι αὐτό πού ἔγραψα, ὅτι ἦταν δύσκολο ἀκόμη νά υἱοθετήσουν τίς «σαρωτικές» διατάξεις τοῦ ΤΜΕ ἀναφορικά μέ τήν νεκρώσιμο ἀκολουθία. Καί μέ τό «ἐν Ἑλλάδι» θά ἔννοοῦσες φυσικά τήν ἑλληνόφωνη ὀρθοδοξία, ὅπου τηρεῖται ἀκριβῶς ἤ μέ κάτι περισσότερο ἡ διάταξη τοῦ ΤΜΕ. Αὐτό τό τροπάριο εἶναι προσόμοιο μέ τό «Μακαρία ἡ ὁδός» ἐκτός τοῦ τέλους «Κύριε δόξα σοι» πού φαίνεται γιά προσθήκη, καί θά μποροῦσε νά παραμείνει, ἐπίσης νά τονισθῆ σέ γ΄ ἦχο. Ἀλλά προετιμήθη ὁ πλ. δ΄ γιά τά ἀκολουθοῦντα στιχηρά τῶν αἴνων, ἀλλά καί τόν προηγηθέντα κανόνα, ὅπως συνέβη μέ τό «Μακαρία ἡ ὁδός» ἐκ τῶν προηγουμένων μακαρισμῶν.
Βασικά δέν μοῦ ἔχει τύχει ποτέ κηδεία σέ νήπιο. Καί ἦταν κάτι πού ἤθελα νά σχολιάσω, τό πόσο αὐξημένη θά ἦταν ἡ θνησιμότητα σέ βρέφη πρίν 120 χρόνια, πού ὑπῆρξε μέριμνα γιά παράθεση τῶν ἰδιαιτέρων μελῶν.
xrth said:
Νομίζω όμως ότι η πιό ενδιαφέρουσα σημείωσις βρίσκεται στην σελ.32 του PDF κάτω δεξιά.
Aν δεν την διαβάζετε να σας την "μεταφράσω"
Click to expand...
Τήν διαβάζω καί τήν κατάλαβα. Ἀξίζει τόν κόπο νά τήν «μεταφράσεις» ὅμως καί νά τήν σχολιάσουμε.

 
Στο κοιμητήριο που υπηρέτησα επί πενταετία έψαλλα και σε κηδείες νηπἰων, γύρω στις δέκα σε πέντε χρόνια.

Η ακολουθία ετελείτο κατά τα οριζόμενα στο Μικρό Ευχολόγιο. Ένας ιερέας επέμενε ότι πρέπει στα ευλογητάρια να ψάλλω "το νήπιον" αντί "τον δούλον σου" ( σε αυτό συμφώνησα) και "πάντα τα αμαρτήματα" αντί "πἀντα τα εγκλήματα" (σε αυτό όχι).
 
Αφού ευχαριστήσω κι εγώ τον Χρυσοβαλάντη για την "νεκρώσιμο ακολουθία" του Ανδρέα Τσικνόπουλου που μας προσέφερε, να αναφέρω ότι ο εν λόγω μελωδός τουλάχιστον παλαιότερα τύχαινε ιδιαίτερου σεβασμού από τους ψάλτες του Αγρινίου. Όταν έψαλα στον Άγιο Δημήτριο Αγρινίου, είχα γνωρίσει τον παλαιό λαμπαδάριο του ναού, αείμνηστο πλέον Σπύρο Παπούλια, ο οποίος είχε ειρμολόγιο του Τσικνόπουλου και μου μιλούσε γι' αυτόν με τα καλύτερα λόγια. Επίσης, και σ' άλλο αναλόγιο της Αιτωλο-ακαρνανίας έχω δει βιβλίο του Τσικνόπουλου, αλλά δεν θυμάμαι τώρα.
 
Λεωνίδας said:
Επίσης, και σ' άλλο αναλόγιο της Αιτωλο-ακαρνανίας έχω δει βιβλίο του Τσικνόπουλου, αλλά δεν θυμάμαι τώρα.
Click to expand...

Λεωνιδα, εγω θυμαμαι. Προκειται για τον υπερ-αγαπητο κυρ-Μιχαλη Οικονομου, καθηγητη φιλολογο και εξαιρετο μουσικο, απο το Βαλτο. Στο αναλογιο του, στον Αγ.Γεωργιο Αγρινιου, πριν 20 περιπου χρονια, ειχε πολλα βιβλια του Τσικνοπουλου. Δοξασταριο, ειρμολογιο, κτλ κτλ...

Επισης να πω οτι εγω, ο Χρηστος Μουσελιμης και Γιωργος Κυρκος, ολοι απο αυτο αναλογιο ξεκινησαμε, περι τα μεσα της δεκαετιας του '80.
 
ΚΑΙ ΜΙΑ ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΣΤΟ ΨΑΛΤΟΛΟΓΙΟΝ...
ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΗ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΙΣΜΕΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ PDF ΤΗΣ ΝΕΚΡΩΣΙΜΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ ΤΟΥ ΤΣΙΚΝΟΠΟΥΛΟΥ ΣΕ ΜΕΓΕΘΟΣ Α5...
ΕΔΩ Ο ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ (ΚΑΝΤΕ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ ΟΛΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΛΛΗΣΗ..) ΓΙΑ ΚΑΤΕΒΑΣΜΑ:

http://rapidshare.com/files/3291848356/ΝΕΚΡΩΣΙΜΟΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΣΙΚΝΟΠΟΥΛΟΥ_1890.pdf

~
 
Last edited by a moderator:
Γνωρίζει κανείς πότε κοιμήθηκε ο Τσικνόπουλος ή και άλλες πληροφορίες για το πρόσωπό του, που δεν αναφέρονται ενταύθα;
Ευχαριστώ
 
You must log in or register to reply here.
Back
Top