Πότε ψάλλεται σύντομο ή αργό κεκραγάριο

antonios · Mar 7, 2013

[Σημ. συντ. (π.Μ.)] Μεταφορά μηνυμάτων από εδώ.

ψαλμός 50ός said:
Εσπερινός και Όρθρος Ψυχοσάββατου προ τής Πεντηκοστής.
Πηγές μου:Χρ. Θεοδοσόπουλος, π.Κ.Παπαγιάννης, Ι. Νέγρης.

Ο Θεός ας αναπαύει όλες τις ψυχές.

Ευχαριστούμε. Υπάρχει κάποιος λόγος για το σύντομο κεκραγάριο; Κατ΄ έθος αυτό δεν "πρέπει" να ταιριάζει με το δοξαστικό;

ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΚΟΥΓΙΑΣ · Mar 7, 2013

antonios said:
Ευχαριστούμε. Υπάρχει κάποιος λόγος για το σύντομο κεκραγάριο; Κατ΄ έθος αυτό δεν "πρέπει" να ταιριάζει με το δοξαστικό;

Στους καθημερινούς εσπερινούς, ψάλλουμε, συνήθως, σύντομα Κεκραγάρια.
Δεν είναι απαραίτητο, κατά τη γνώμη μου, να ψαλεί και το Δοξαστικό σύντομα! Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το Δοξαστικό, "Θρηνώ & οδύρομαι", μπορεί να ψαλλεί & αργοσύντομα!
Αντίθετα, με τον Αναστάσιμο εσπερινό της Κυριακής, που ψάλλουμε τα αργοσύντομα.
Βέβαια, δεν εφαρμόζεται σ' όλα τα Αναλόγια, αυτός ο τυπικός κανόνας, για πολλούς λόγους. Π.χ. για χ. συντομίας, λόγω πίεσης χρόνου, ή γιατί ψάλλουν βοηθοί, που δεν τα κατέχουν και τόσο καλά, κ.λ.π.

domesticus · Mar 7, 2013

antonios said:
Ευχαριστούμε. Υπάρχει κάποιος λόγος για το σύντομο κεκραγάριο; Κατ΄ έθος αυτό δεν "πρέπει" να ταιριάζει με το δοξαστικό;

Ὑπάρχει «ἔθος» καὶ γι' αὐτό;

Πρώτη φορὰ τὸ ἀκούω ...

tsak77 · Feb 20, 2014

antonios said:
Ευχαριστούμε. Υπάρχει κάποιος λόγος για το σύντομο κεκραγάριο; Κατ΄ έθος αυτό δεν "πρέπει" να ταιριάζει με το δοξαστικό;

Ούτε εγώ έχω υπόψη μου μία τέτοια παράδοση. Προσωπικά επιλέγω αργά κεκραγάρια μόνο σε ακολουθίες εορτάσιμες από φυλλάδες και φυσικά στον αναστάσιμο Εσπερινό του Σαββάτου. Όλοι οι υπόλοιποι καθημερινοί Εσπερινοί που περιέχουν Παρακλητική (και αυτό όχι απαραίτητα, διότι υπάρχουν Ακολουθίες με πλήρες ψαλτικό περιεχόμενο στον Εσπερινό, αλλά χωρίς αναγνώσματα, καθίσματα στον Όρθρο, Εωθινό Ευαγγέλιο κ.λ.π.) ασχέτως εάν το δοξαστικό τους είναι ιδιόμελο ή προσόμοιο, ψάλλονται με σύντομο κεκραγάριο. Επίσης απογεύματα Παρασκευής, τα αστόχως λεγόμενα ως "Δογματικά" Θεοτοκία του ήχου που αποδίδεται, τα ψάλλω από το σύντομο Αναστασιματάριο. Αισθητικά κατά την γνώμη μου πρέπει οι καθημερινές ακολουθίες να ξεχωρίζουν μεταξύ τους από εορτάσιμες ή "ψιλές", καθώς και με τη σειρά τους σε σχέση φυσικά με την Κυριακή. Τα του σύντομου Αναστασιματαρίου επιλέγω και για τις μεθέορτες περιόδους, όπου κατά κανόνα τα δοξαστικά είναι ιδιόμελα.

Με αφορμή την συζήτηση να προσθέσω όταν ο Όρθρος έχει μεν Αίνους αλλά μικρή δοξολογία (έχει δηλαδή και απόστιχα των Αίνων), επιλέγω και το Πάσα πνοή από το σύντομο Αναστασιματάριο (εκτός κι αν οι αίνοι αποτελούνται από ιδιόμελα) .

Αν μη τι άλλο αν όλ' αυτά έχουν λόγο ύπαρξης, θεωρώ ότι πρέπει να ψάλλονται και κατ' εμέ αυτή είναι η αρμόζουσα θέση τους.

MTheodorakis · Feb 20, 2014

Στὸ σημερινὸ ὡρολόγιο, ὅπως καὶ στὰ παλαιά (ἐκδ. 1509 κ. ἑ.), ὁρίζεται ὅτι τὸ Πᾶσα πνοὴ ψάλλεται, μόνο ὅταν ψάλλεται μεγάλη δοξολογία (τυπικὸ ναοῦ Ἀναστάσεως τοῦ ἔτους 1122 σ. 38, Dmitrievskij τ. 3 σσ. 289, 458, Δ. Μπαλαγεώργου Ἡ ψαλτικὴ παράδοση τῶν ἀκολουθιῶν τοῦ βυζαντινοῦ κοσμικοῦ τυπικοῦ σ. 257, χφ. Ἰβήρων 1120 παπαδικὴ τοῦ ἔτους 1458 φ. 411r, τυπικὸ Μ. Διονυσίου σσ. 119, 203, 238, 346, 475, 483, 626)· διαφορετικὰ λέγονται μόνο οἱ στίχοι τοῦ 148ου ψαλμοῦ μὲ τὸ ἐφύμνιο «Σοὶ πρέπει ὕμνος τῷ Θεῷ».

Στὰ χφφ. ὡρολόγια Λειμῶνος 295 β’ ἥμισυ ιβ’ αἰ. σ. 203, Σινὰ 904 τοῦ ἔτους 1211 φ. 180v, 866 ιγ’ αἰ. φ. 72v, 898 τοῦ ἔτους 1335, British Library Add. 22507 ιδ’ αἰ. φ. 46r, Ἐθνικῆς Βιβλιοθήκης τῆς Ἑλλάδος 2042 τέλη ιδ’ αἰ., ἀλλὰ καὶ στὶς ἐκδόσεις τοῦ ῾Ωρολογίου τῶν ἐτῶν 1509 (ΕΒΕ), 1520 (Γεννάδιος βιβλιοθήκη), 1563, 1604, 1757, 1820, 1830, στὸ Ὡρολογόπουλον ἐκδ. 1640 (Γεννάδιος βιβλιοθήκη), στὴν Ἀκολουθία τοῦ ἀναγνώστου ἐκδ. 1635 (ΕΒΕ) καὶ 1780 (ΕΒΕ) καὶ στὴν Πανθέκτη ἔκδ. 1817 τ. 1 σ. 99 τὸ Κύριε, ἐκέκραξα παρατίθεται μὲ αὐτὴ τὴν ἁπλὴ μορφή (γιὰ τὶς καθημερινές): «Κύριε ἐκέκραξα πρὸς σέ, εἰσάκουσόν μου, πρόσχες τῇ φωνῇ τῆς δεήσεώς μου· ἐν τῷ κεκραγέναι με πρὸς σέ, εἰσάκουσόν μου, Κύριε»· ἐπίσης καὶ στὸ χφ. Σινὰ 863 ὡρολόγιο θ' αἰ. ἔκδ. J. Mateos σ. 56, χωρὶς ἐφύμνιο «εἰσάκουσόν μου, Κύριε» (τὸ ὁποῖο σήμερα ἐπαναλαμβάνεται καὶ μετὰ τὸν δεύτερο ψαλμικὸ στίχο «Κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου ὡς θυμίαμα ἐνώπιόν σου, ἔπαρσις τῶν χειρῶν μου θυσία ἑσπερινή»). ῍Αρα τὸ ἀνεπτυγμένο κεκραγάριο τῶν μουσικῶν (χφφ. καὶ ἐντύπων) - τῶν ἑορτῶν, ποὺ σήμερα ἐπικρατεῖ, εἶναι μόνο γι᾿ αὐτὲς μὲ μεγάλη δοξολογία (καὶ γιὰ τὴν διακαινήσιμο ἑβδομάδα). «Ἡ ἐπανάληψις αὐτὴ τοῦ ἐφυμνίου ῾῾Εἰσάκουσόν μου Κύριε᾿᾿ ἐγίνετο παλαιότερα σὲ κάθε στίχο καὶ ἀπὸ τοὺς ὑπόλοιπους τοῦ ψαλμοῦ καὶ ἔδιδε ἰδιαίτερο κατανυκτικὸ χρῶμα στὴν ψαλμωδία του» (ΛΛ σ. 156). Στὸν ἑπόμενο ψαλμὸ 141 τὸ ἐφύμνιο εἶναι «Ἐκέκραξά σοι, σῶσόν με», τοῦ δὲ 129 «Κύριε σωτήρ, ἐλέησον ἡμᾶς» (τυπικὸ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σ. 296, χφ. Σινὰ 904 ὡρολόγιο τοῦ ἔτους 1211 φφ. 181r-182v, Ἰ. Φουντούλη Αἱ ἀκολουθίαι τῶν ὡρῶν τοῦ νυχθημέρου κατὰ τὸ ὡρολόγιον τῆς Κρυπτοφέρρης, ἐν συγκρίσει πρὸς τὸ Κωνσταντινουπολιτικὸν ὡρολόγιον στὸ La chiesa greca in Italia dall’ VIII al XVI secolo ( = Italia Sacra 21 Padua 1972) σ. 585, Γ. Στάθη Ἐγκαίνια σ. 37).

Δὲν ψάλλεται ἀργοσύντομο κεκραγάριο πρὸ συντόμων στιχηρῶν (βλ. ἀντιστοιχία τοῦ ἀναστασιμάταρίου), τὰ δὲ ἀργὰ κεκραγάρια ἀντιστοιχοῦν σὲ στιχηρά τοῦ ἀργοῦ στιχηραρίου καὶ ψάλλονται μόνο πρὸ αὐτῶν.

neoklis · Feb 20, 2014

MTheodorakis said:
Δὲν ψάλλεται ἀργοσύντομο κεκραγάριο πρὸ συντόμων στιχηρῶν (βλ. ἀντιστοιχία τοῦ ἀναστασιμάταρίου), τὰ δὲ ἀργὰ κεκραγάρια ἀντιστοιχοῦν σὲ στιχηρά τοῦ ἀργοῦ στιχηραρίου καὶ ψάλλονται μόνο πρὸ αὐτῶν.

Το οποίο όμως, τουλάχιστον για τους αναστάσιμους εσπερινούς του Σαββάτου, δεν τηρείται, εκ παραδόσεως.

dimskrekas · Feb 20, 2014

MTheodorakis said:
Δὲν ψάλλεται ἀργοσύντομο κεκραγάριο πρὸ συντόμων στιχηρῶν (βλ. ἀντιστοιχία τοῦ ἀναστασιμάταρίου), τὰ δὲ ἀργὰ κεκραγάρια ἀντιστοιχοῦν σὲ στιχηρά τοῦ ἀργοῦ στιχηραρίου καὶ ψάλλονται μόνο πρὸ αὐτῶν.

Τα ειρμολογικά προσόμοια των εσπερινών εορταζομένων αγίων από τί είδους Κεκραγάρια συνοδεύονται;

dimskrekas · Feb 20, 2014

neoklis said:
Το οποίο όμως, τουλάχιστον για τους αναστάσιμους εσπερινούς του Σαββάτου, δεν τηρείται, εκ παραδόσεως.

Στους ήχους γ, δ, και πλ. δ' (στους περισσότερους ναούς)-παράδοση που απηχεί πχ ο Άρχων Αθ. Καραμάνης στον Εσπερινό του. Τί να πουν οι Σακκελαριδικοί ή και οι Κύπριοι...

MTheodorakis · Feb 20, 2014

dimskrekas said:
Τα ειρμολογικά προσόμοια των εσπερινών εορταζομένων αγίων από τί είδους Κεκραγάρια συνοδεύονται;

Σύντομα, ὅπως καὶ τὰ ἀναστάσιμα καὶ τὸ δογματικὸ ὅταν δὲν παρεμβάλλεται δοξαστικό.

dimskrekas · Feb 20, 2014

MTheodorakis said:
Σύντομα, ὅπως καὶ τὰ ἀναστάσιμα καὶ τὸ δογματικὸ ὅταν δὲν παρεμβάλλεται δοξαστικό.

Δεν έχει επικρατήσει αυτό το έθος... Σε όλες τις πανηγύρεις εσείς ακούτε αργά προσόμοια πάντα; Μήπως ακούτε στιχηραρικά κεκραγάρια και σύντομα στιχηρά;
Υπάρχει σύγχυση όρων ή σφάλλω;

Οι έντυπες εκδόσεις Αναστασιματαρίων έχουν πλέον σχεδόν μεταβληθεί σε Εσπερινούς από όπου όλα τα Αναστάσιμα Κεκραγάρια είναι σε στιχηραρικό γένος, ανεξαρτήτως του αν τα στιχηρά είναι σύντομα ή αργά, ενώ τα Κεκραγάρια του συντόμου Αναστασιματαρίου προορίζονται για τους Κατανυκτικούς Εσπερινούς.

MTheodorakis · Feb 20, 2014

Ναί, αὐτὰ ἔχουν ἐπικρατήσει, ἀλλὰ προτιμῶ σύντομα κεκραγάρια, «Μακάριος ἀνήρ» (ἔστω διαβαστά) καὶ «Θοῦ κύριε» γιὰ τὴν ἰσορροπία τοῦ βιβλικοῦ μὲ τὸ ὑμνολογικὸ στοιχεῖο.

dimskrekas · Feb 20, 2014

MTheodorakis said:
Ναί, αὐτὰ ἔχουν ἐπικρατήσει, ἀλλὰ προτιμῶ σύντομα κεκραγάρια, «Μακάριος ἀνήρ» (ἔστω διαβαστά) καὶ «Θοῦ κύριε» γιὰ τὴν ἰσορροπία τοῦ βιβλικοῦ μὲ τὸ ὑμνολογικὸ στοιχεῖο.

Ευχαριστώ....Επιτέλους να ξεκαθαρίσει το προσωπικό από το έθος (καλώς ή κακώς αδιάφορο).Άρα η διατύπωση έπρεπε να είναι όχι ''δεν ψάλλεται'' (ανακριβές και παραπλανητικό)... αλλά ''προτιμώ να μην ψάλω...''

antonios · Feb 20, 2014

MTheodorakis said:
Στὸ σημερινὸ ὡρολόγιο, ὅπως καὶ στὰ παλαιά (ἐκδ. 1509 κ. ἑ.), ὁρίζεται ὅτι τὸ Πᾶσα πνοὴ ψάλλεται, μόνο ὅταν ψάλλεται μεγάλη δοξολογία (τυπικὸ ναοῦ Ἀναστάσεως τοῦ ἔτους 1122 σ. 38, Dmitrievskij τ. 3 σσ. 289, 458, Δ. Μπαλαγεώργου Ἡ ψαλτικὴ παράδοση τῶν ἀκολουθιῶν τοῦ βυζαντινοῦ κοσμικοῦ τυπικοῦ σ. 257, χφ. Ἰβήρων 1120 παπαδικὴ τοῦ ἔτους 1458 φ. 411r, τυπικὸ Μ. Διονυσίου σσ. 119, 203, 238, 346, 475, 483, 626)· διαφορετικὰ λέγονται μόνο οἱ στίχοι τοῦ 148ου ψαλμοῦ μὲ τὸ ἐφύμνιο «Σοὶ πρέπει ὕμνος τῷ Θεῷ».

Στὰ χφφ. ὡρολόγια Λειμῶνος 295 β’ ἥμισυ ιβ’ αἰ. σ. 203, Σινὰ 904 τοῦ ἔτους 1211 φ. 180v, 866 ιγ’ αἰ. φ. 72v, 898 τοῦ ἔτους 1335, British Library Add. 22507 ιδ’ αἰ. φ. 46r, Ἐθνικῆς Βιβλιοθήκης τῆς Ἑλλάδος 2042 τέλη ιδ’ αἰ., ἀλλὰ καὶ στὶς ἐκδόσεις τοῦ ῾Ωρολογίου τῶν ἐτῶν 1509 (ΕΒΕ), 1520 (Γεννάδιος βιβλιοθήκη), 1563, 1604, 1757, 1820, 1830, στὸ Ὡρολογόπουλον ἐκδ. 1640 (Γεννάδιος βιβλιοθήκη), στὴν Ἀκολουθία τοῦ ἀναγνώστου ἐκδ. 1635 (ΕΒΕ) καὶ 1780 (ΕΒΕ) καὶ στὴν Πανθέκτη ἔκδ. 1817 τ. 1 σ. 99 τὸ Κύριε, ἐκέκραξα παρατίθεται μὲ αὐτὴ τὴν ἁπλὴ μορφή (γιὰ τὶς καθημερινές): «Κύριε ἐκέκραξα πρὸς σέ, εἰσάκουσόν μου, πρόσχες τῇ φωνῇ τῆς δεήσεώς μου· ἐν τῷ κεκραγέναι με πρὸς σέ, εἰσάκουσόν μου, Κύριε»· ἐπίσης καὶ στὸ χφ. Σινὰ 863 ὡρολόγιο θ' αἰ. ἔκδ. J. Mateos σ. 56, χωρὶς ἐφύμνιο «εἰσάκουσόν μου, Κύριε» (τὸ ὁποῖο σήμερα ἐπαναλαμβάνεται καὶ μετὰ τὸν δεύτερο ψαλμικὸ στίχο «Κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου ὡς θυμίαμα ἐνώπιόν σου, ἔπαρσις τῶν χειρῶν μου θυσία ἑσπερινή»). ῍Αρα τὸ ἀνεπτυγμένο κεκραγάριο τῶν μουσικῶν (χφφ. καὶ ἐντύπων) - τῶν ἑορτῶν, ποὺ σήμερα ἐπικρατεῖ, εἶναι μόνο γι᾿ αὐτὲς μὲ μεγάλη δοξολογία (καὶ γιὰ τὴν διακαινήσιμο ἑβδομάδα). «Ἡ ἐπανάληψις αὐτὴ τοῦ ἐφυμνίου ῾῾Εἰσάκουσόν μου Κύριε᾿᾿ ἐγίνετο παλαιότερα σὲ κάθε στίχο καὶ ἀπὸ τοὺς ὑπόλοιπους τοῦ ψαλμοῦ καὶ ἔδιδε ἰδιαίτερο κατανυκτικὸ χρῶμα στὴν ψαλμωδία του» (ΛΛ σ. 156). Στὸν ἑπόμενο ψαλμὸ 141 τὸ ἐφύμνιο εἶναι «Ἐκέκραξά σοι, σῶσόν με», τοῦ δὲ 129 «Κύριε σωτήρ, ἐλέησον ἡμᾶς» (τυπικὸ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σ. 296, χφ. Σινὰ 904 ὡρολόγιο τοῦ ἔτους 1211 φφ. 181r-182v, Ἰ. Φουντούλη Αἱ ἀκολουθίαι τῶν ὡρῶν τοῦ νυχθημέρου κατὰ τὸ ὡρολόγιον τῆς Κρυπτοφέρρης, ἐν συγκρίσει πρὸς τὸ Κωνσταντινουπολιτικὸν ὡρολόγιον στὸ La chiesa greca in Italia dall’ VIII al XVI secolo ( = Italia Sacra 21 Padua 1972) σ. 585, Γ. Στάθη Ἐγκαίνια σ. 37).

Δὲν ψάλλεται ἀργοσύντομο κεκραγάριο πρὸ συντόμων στιχηρῶν (βλ. ἀντιστοιχία τοῦ ἀναστασιμάταρίου), τὰ δὲ ἀργὰ κεκραγάρια ἀντιστοιχοῦν σὲ στιχηρά τοῦ ἀργοῦ στιχηραρίου καὶ ψάλλονται μόνο πρὸ αὐτῶν.

Ευχαριστούμε για τα στοιχεία.

Το τελευταίο συμπέρασμα δεν προκύπτει από τα παραπάνω. Πάντως και στο πρώτο έντυπο αναστασιματάριο στους αίνους δεν ακολουθείται αυτή η λογική (προφανώς καταγράφοντας μία συνήθεια).

Δεν θυμάμαι τώρα που το είδα γραμμένο, για την αντιστοιχία Κεκραγαρίου-Δοξαστικού, αλλά αν το ξαναπετύχω θα ενημερώσω. Πάντως νομίζω πως κι εκεί που το έγραφε μιλούσε για «έθος».

π. Μάξιμος · Feb 20, 2014

dimskrekas said:
Στους ήχους γ, δ, και πλ. δ' (στους περισσότερους ναούς)-παράδοση που απηχεί πχ ο Άρχων Αθ. Καραμάνης στον Εσπερινό του. Τί να πουν οι Σακελλαριδικοί ή και οι Κύπριοι...

Εὐχαριστῶ γιά τήν συμπλήρωση, γιατί (ἐνῶ εἶχα ἀποσυρθεῖ, ξυπνώντας) ἤθελα νά γράψω (ἐπί τοῦ μηνύματός σου) ὅτι καί ὁ Ἰω. Σακελλαρίδης (στήν Ὑμνωδία), ἐνῶ μόνον στόν β΄ διατηρεῖ τό στιχηραρικό μέλος, τά κεκραγάρια εἶναι ἀργά. Καί αὐτό πάντα ἐτηρεῖτο, ὅπου μεγάλωσα ἤ ὑπηρέτησα, ἄσχετα ἄν (ἐπί Γρηγοριάδη καί Καραγιάννη) τηρεῖται (ὡς ἐπί τό πολύ) τό τοῦ Καραμάνη ἔθος (στά στιχηρά).
Ἐπίσης, ὅταν μέ ρωτᾶνε οἱ ψάλτες γιά σύντομο ἤ ἀργό κεκραγάριο, κι ἐγώ —δέν ξέρω πῶς καί ἀπό ποῦ— τό συνδέω μέ τήν ὕπαρξη ἤ μή δοξαστικοῦ.

Πότε ψάλλεται σύντομο ή αργό κεκραγάριο

antonios

Αετόπουλος Αντώνιος

ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΚΟΥΓΙΑΣ

Παλαιό Μέλος

domesticus

Lupus non curat numerum ovium

tsak77

Χρῆστος Τσακίρογλου

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος

neoklis

Νεοκλής Λευκόπουλος, Γενικός Συντονιστής

dimskrekas

Δημήτρης Σκρέκας

dimskrekas

Δημήτρης Σκρέκας

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος

dimskrekas

Δημήτρης Σκρέκας

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος

dimskrekas

Δημήτρης Σκρέκας

antonios

Αετόπουλος Αντώνιος

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής