Επειδή δεν έχω βρεί σχετική βιβλιογραφία με λεπτομερείς αναφορές, έχει κάποιος υπόψιν του πότε ακριβώς οι λειτουργίες της μεγάλης εβδομάδας μετατοπίστηκαν τις βραδυνές ώρες της προηγούμενης μέρας και γιατί; Δηλαδή πότε η ακολουθία της σταύρωσης πήγε Μ. Πέμπτη βράδυ από Μ. Παρασκευή πρωί που είναι και το ορθό και για ποιόν λόγο.
Η ώρα έναρξης των ακολουθιών της Μ. Εβδομάδος
- Thread starter vasilis
- Start date
MTheodorakis
Παλαιό Μέλος
Ἡ πρωινὴ προηγιασμένη κατακρίνεται ἀπὸ τὸν ἅγιο Νικόδημο (Πηδάλιον ἔκδ. α' 1800, ἔκδ. Ρηγοπούλου σ. 267 ὑποσ. 1).
Ευχαριστώ για την απάντηση αλλά μήπως θυμάστε τουλάχιστον από ποιά χρονολογία έχουμε αυτό το φαινόμενο; είναι προ του 1000 μ. Χ ή νεώτερο γιατί οι επτανήσιοι δεν ακολουθούν αυτό το τυπικό ακόμη και σήμερα και κάνουν τις ακολουθίες κανονικά στην ώρα τους.
MTheodorakis
Παλαιό Μέλος
Ὅλα τὰ χφφ. καὶ ἔντυπα τυπικά (μέχρι τὸ 1771) καὶ τριῴδια (μέχρι σήμερα) ὁρίζουν νὰ τελεῖται ὁ ἑσπερινὸς τὸ ἀπόγευμα καὶ ὁ Νυμφίος πρὸ τῆς αὐγῆς.
dkalpakidis
Dimitrios Kalpakidis
Η οποία δυστυχώς έχει γίνει κανόνας...
Ευτυχώς γίνονται κάποιες απόπειρες στην ορθή ώρα ιδιαίτερα τις Τετάρτες. Αλλά και φαινόμενα ακραία όπως τέλεση πολύ αργά...
Τί έχεται να πείτε για τις Εσπερινές Θείες Λειτουργίες που τελούνται το πρωί των παραμονών Χριστουγέννων, Θεοφανείων και Πάσχα;
dkalpakidis
Dimitrios Kalpakidis
Δηλαδή η Β' Βατικανή σύνοδος των Παπικών αποκατέστησε την τάξη στις αντίστοιχες ακολουθίες του Ρωμαιοκαθολικού Τυπικού;
Αν φυσικά γίνει κάτι τέτοιο εδώ (αφού θα συμβαβίζουμε με τους σχισματικούς) τί έχουμε να ακούσουμε...
[Αίρεση, αίρεση...
]Αγαπητέ Δημήτρη, δε νομίζω ότι υπάρχει η έννοια της "σύμπτωσης" με τους παπικούς τουλάχιστον στο συγκεκριμένο θέμα. Ακόμα κι αν συμπίπτει μια τυπική διάταξη, αυτό δε λέει κάτι. Άλλα μετράνε...
σ.σ. Όχι "σχισματικοί" πια αλλλά αιρετικοί... Άλλωστε οι διδασκαλίες του έχουν καταδικασθεί από οικουμενικές συνόδους πριν το 1054 και από οικουμενικές συνόδους (αυτές που κακώς αποκαλούμε "πανορθόδοξες") μετά το 1054.
σ.σ. Όχι "σχισματικοί" πια αλλλά αιρετικοί... Άλλωστε οι διδασκαλίες του έχουν καταδικασθεί από οικουμενικές συνόδους πριν το 1054 και από οικουμενικές συνόδους (αυτές που κακώς αποκαλούμε "πανορθόδοξες") μετά το 1054.
dkalpakidis
Dimitrios Kalpakidis
Δεν έχω και ιδιαίτερες θεολογικές γνώσεις αγαπητέ Πέτρο.
Απλά επέτρεψέ μου να κάνω το δικό μου λογισμό:
Σχίσμα δεν υπάρχει δίχως λόγο.
Οι λόγοι που έχουν οδηγήσει τις δύο Εκκλησίες σε Σχίσμα είναι πολλοί μεταξύ των οποίων και οι κακοδοξίες.
Η λέξη σχίσμα (σχισματική Εκκλησία κλπ) περικλείει πολλά περισσότερα αρνητικά από ότι η λέξη αίρεση.
Άλλωστε έχεις παρατηρήσει ότι "τας των Δυτικών διδασκάλων φωνάς" δεν τις παραδέχομαι ούτε και στην μουσική...
Αυτοί βέβαια, είχαν κάποιους προβληματισμούς και κάποια πράγματα (λατρευτικά) ίσως να τα βελτιώσανε... Εμείς;;;
Φιλικά
Δημήτριος Καλπακίδης
Last edited:
MTheodorakis
Παλαιό Μέλος
Ἀγωγή-Συνεργασία-Τόλμη-Δοκιμή-Ἀνακάλυψη.
π. Δαβίδ
Γενικός συντονιστής
Στη Δύση γνωρίζω ότι η τέλεση των ακολουθιών του Μεσονυκτικού και του Όρθρου των ημερών της Μ. Εβδομάδος αφ' εσπέρας είναι φαινόμενο του 17ου αι. Για τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης ρώτησα κάποιους φίλους και αναμένω απάντηση.
Φαντάζομαι η τέλεση των ακολουθιών στην Ελλάδα την κανονική των ώρα θα δυσχέραινε την συμμετοχή των πιστών. Ήδη όπως έχω πει και άλλη φορά το ωρολόγιο πρόγραμμα των ακολουθιών ακόμη και της Μ. Εβδομάδος είναι παρωχημένο και προϋποθέτει ότι οι περισσότεροι δεν εργάζονται τα απογεύματα. Θυμάμαι κάποια εποχή που εργαζόμουν στην Κάτω Κηφισιά (κοντά στις εργατικές πολυκατοικίες για όσους γνωρίζουν την περιοχή) και έψαλλα σε ναό της Νίκαιας να πηγαίνω στην ακολουθίες του Νυμφίου με άγχος, πονοκέφαλο, κουβαλώντας τα νεύρα και την κούραση του γραφείου (και κάποια φορά που το τρόλεϋ καθυστέρησε και έφτασα μεσούντος του εξαψάλμου ο ιερέας μου είπε ότι με την καθυστερημένη προσέλευσή μου σκανδαλίζεται ο κόσμος- ευτυχώς που ότι είπα μετά από αυτό το είπα σιγά και στα Βλάχικα!)
Φαντάζομαι η τέλεση των ακολουθιών στην Ελλάδα την κανονική των ώρα θα δυσχέραινε την συμμετοχή των πιστών. Ήδη όπως έχω πει και άλλη φορά το ωρολόγιο πρόγραμμα των ακολουθιών ακόμη και της Μ. Εβδομάδος είναι παρωχημένο και προϋποθέτει ότι οι περισσότεροι δεν εργάζονται τα απογεύματα. Θυμάμαι κάποια εποχή που εργαζόμουν στην Κάτω Κηφισιά (κοντά στις εργατικές πολυκατοικίες για όσους γνωρίζουν την περιοχή) και έψαλλα σε ναό της Νίκαιας να πηγαίνω στην ακολουθίες του Νυμφίου με άγχος, πονοκέφαλο, κουβαλώντας τα νεύρα και την κούραση του γραφείου (και κάποια φορά που το τρόλεϋ καθυστέρησε και έφτασα μεσούντος του εξαψάλμου ο ιερέας μου είπε ότι με την καθυστερημένη προσέλευσή μου σκανδαλίζεται ο κόσμος
- ευτυχώς που ότι είπα μετά από αυτό το είπα σιγά και στα Βλάχικα!)Ξέρετε γιατί επιμένω τόσο πολύ με το συγκεκριμένο θέμα; Μου έχει κάνει φοβερή εντύπωση πως δεν μπορώ να βρω καμιά ιστορική πηγή που να κάνει έστω μια αναφορά για την απόφαση αυτή, και είπα "μα είναι δυνατόν να υπάρχουν καταγεγγραμένες αποφάσεις μέχρι και για την αλλαγή μανουαλίων στις εκκλησίες και κάποιος να έχει αλλάξει όλο το τυπικό και κανένας να μην το έχει καταγράψει", πραγματικά έχω περιέργεια να δώ ποιός και πότε το άλλαξε και κυρίως με ποιο σκεπτικό.
π. Μάξιμος
Γενικός Συντονιστής
Δέν χρειάζεται νά βροῦμε κάποιες ἀποφάσεις. Τά πράγματα ἀφ᾿ ἑνός εἶναι σχεδὀν ὀρθῶς καθιερωμένα καί ἀφ᾿ ἑτέρου στήν ἐξέλιξη συνέβαλαν πολλές παράμετροι, πού μᾶς διαφεύγουν, ἄν σκεπτόμεθα μέ τά σημερινά δεδομένα.
Κατ᾿ ἀρχήν αὐτό πού ἀναφέρθηκε γιά τά Ἑπτάνησα, ἀφορᾶ μόνον στήν ἀκολουθία τοῦ Ἐπιταφίου πού γίνεται ξημερώματα τοῦ Μ. Σαββάτου. Αὐτό πρίν κάμποσα χρόνια, ἀπό πληροφορίες πού ἔχω, συνέβαινε καί σέ ἄλλα μέρη τῆς πατρίδος μας. Πολλοί παλαιοί θά θυμᾶστε, ἤ θά ἔχετε ἀκούσει ἀπό προγόνους σας γιά τή νύκτα τῶν Χριστουγέννων καί τό ὄρθρο, πού ἄν δέν ἄρχιζε τά μεσάνυκτα, ἄρχιζε κάποτε στίς 2.00 π.μ., μετά στίς 3.00, τώρα στίς 5.00 καί πάει νά μεταφερθεῖ καί πιό ἀργότερα.
Τό θέμα τοῦ ὄρθρου στήν μοναχική πράξη (συνδεδεμένου μετά τοῦ μεσονυκτικοῦ) εἶναι θέμα νυκτός πρός αὐγήν, ὅπως ἔγραψε ὁ Μανόλης. Στήν ἀρχαιότατη πράξη, ἴσως καί τοῦ ᾀσματικοῦ τύπου, ἔχουμε γιά τήν Μ. Τεσσαρακοστή καί Μ. Ἑβδομάδα, καθώς καί τίς μεγάλες ἑορτές, τό θέμα τῆς παννυχίδας. Οἱ λειτουργίες τῶν μεγάλων ἑορτῶν, καί ἀπό μαρτυρίες Πατέρων, ἐτελοῦντο τήν νύκτα. Χωρίς νά ξέρουμε τί διελάμβανε τό τυπικό, ἔχουμε ἀπομεινάρια αὐτῆς στήν μοναχική τάξη τῆς ἀγρυπνίας, ὅπως γράψαμε ἀλλοῦ, τοῦ ἑνωποιημένου ἑσπερινοῦ καί ὄρθρου, τύπου τῆς ἀρχαίας παννυχίδος.
Σχετικά μέ τό θέμα, γνωρίζουμε ὅτι τά εὐαγγέλια τῶν παννυχίδων, πού διατηρήθηκαν μέχρι σήμερα στήν α΄ ἑβδομάδα τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς, ἔχουν ἐνταχθεῖ στήν ἀκολουθία τοῦ μεγάλου ἀποδείπνου. Κατά τήν μαρτυρία τοῦ Δ. Μπαλαγεώργου, τά εὐαγγέλια τῶν παννυχίδων τῶν ἡμερῶν τῆς Μ. Ἑβδομάδος ἔχουν ἐνταχθεῖ στούς ὄρθρους (Νυμφίους, πρβλ. «Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέσῳ τῆς νυκτός» καί στήν ἀκολουθία τοῦ μεσονυκτικοῦ). Σέ μουσικά βιβλία παρατηροῦμε οἱ ἀκολουθίες τῶν Νυμφίων νά ἐπιγράφωνται «τῶν παννυχίδων». Ἔτσι ἔχει διατηρηθεῖ κατά παράδοσιν καί ἡ ὀνομασία τοῦ μεσονυκτικοῦ τοῦ Πάσχα (βλ. σχετικά ἐδῶ).
Τώρα τήν μετάθεση τοῦ ὄρθρου νωρίτερον ἀπό τήν βαθειά νύκτα (βαθύς ὄρθρος) τήν ἐπέβαλαν πολλές παράμετροι καί συνθῆκες. Πρῶτον φταίει ἡ μετάθεση τοῦ ἑσπερινοῦ μετά τῆς προηγιασμένης τό πρωί, γιά τούς γνωστούς λόγους, ἤτοι τῆς μή παρατάσεως τῆς εὐχαριστιακῆς νηστείας διά τήν θείαν μετάληψιν. Αὐτό συμπαρέσυρε, ὡς ἦτο φυσικόν, καί τήν ἀκολουθία τοῦ ὄρθρου, ἐνωρίτερον, μέχρι τοῦ νά τελεῖται σχεδόν στήν ὥρα τοῦ ἐσπερινοῦ.
Δέν πρέπει ὅμως νά μᾶς διαφεύγει καί τό γεγονός ἰδιαιτέρως δύσκολων συνθηκῶν κατά τήν περίοδο τῆς τουρκοκρατίας ἤ τῶν τόσων πολέμων, πού γνώρισαν τά διάφορα μέρη τῆς πατρίδος μας μέχρι πρό 60 μέ 70 ἐτῶν. Ἀλλά καί τῶν δύσκολων συνθηκῶν, μέχρι σήμερα, τοῦ Οἰκουμενικοῦ μας Πατριαρχείου, καθορίζοντος τά ἰσχύοντα τυπικά μας. Οἱ κατά τόπους διαφορές, ὅπως τῆς τελέσεως τοῦ ὄρθρου τῆς Μ. Πέμπτης ἀκόμη σέ πολλά μέρη τοῦ κλίματος τοῦ Οἰκ. Πατριαρχείου, τήν Μ. Πέμπτη τό πρωί, συναπτῶς μέ τήν ἑσπερινή θ. λειτουργία τοῦ Μ. Βασιλείου, δείχνουν αὐτές τίς διαφοροποιήσεις, πού δέν ἀλλοιώνουν τίποτε.
Ὅσο γιά τό θέμα τῶν ἑσπερινῶν λειτουργιῶν τῶν παραμονῶν τῶν Χριστουγέννων, τῶν Θεοφανείων καί τοῦ Πάσχα, εἶναι βαθύ θέμα, γιά τό ὁποῖο κάποια πράγματα γράψαμε ἐδῶ.
Κατ᾿ ἀρχήν αὐτό πού ἀναφέρθηκε γιά τά Ἑπτάνησα, ἀφορᾶ μόνον στήν ἀκολουθία τοῦ Ἐπιταφίου πού γίνεται ξημερώματα τοῦ Μ. Σαββάτου. Αὐτό πρίν κάμποσα χρόνια, ἀπό πληροφορίες πού ἔχω, συνέβαινε καί σέ ἄλλα μέρη τῆς πατρίδος μας. Πολλοί παλαιοί θά θυμᾶστε, ἤ θά ἔχετε ἀκούσει ἀπό προγόνους σας γιά τή νύκτα τῶν Χριστουγέννων καί τό ὄρθρο, πού ἄν δέν ἄρχιζε τά μεσάνυκτα, ἄρχιζε κάποτε στίς 2.00 π.μ., μετά στίς 3.00, τώρα στίς 5.00 καί πάει νά μεταφερθεῖ καί πιό ἀργότερα.
Τό θέμα τοῦ ὄρθρου στήν μοναχική πράξη (συνδεδεμένου μετά τοῦ μεσονυκτικοῦ) εἶναι θέμα νυκτός πρός αὐγήν, ὅπως ἔγραψε ὁ Μανόλης. Στήν ἀρχαιότατη πράξη, ἴσως καί τοῦ ᾀσματικοῦ τύπου, ἔχουμε γιά τήν Μ. Τεσσαρακοστή καί Μ. Ἑβδομάδα, καθώς καί τίς μεγάλες ἑορτές, τό θέμα τῆς παννυχίδας. Οἱ λειτουργίες τῶν μεγάλων ἑορτῶν, καί ἀπό μαρτυρίες Πατέρων, ἐτελοῦντο τήν νύκτα. Χωρίς νά ξέρουμε τί διελάμβανε τό τυπικό, ἔχουμε ἀπομεινάρια αὐτῆς στήν μοναχική τάξη τῆς ἀγρυπνίας, ὅπως γράψαμε ἀλλοῦ, τοῦ ἑνωποιημένου ἑσπερινοῦ καί ὄρθρου, τύπου τῆς ἀρχαίας παννυχίδος.
Σχετικά μέ τό θέμα, γνωρίζουμε ὅτι τά εὐαγγέλια τῶν παννυχίδων, πού διατηρήθηκαν μέχρι σήμερα στήν α΄ ἑβδομάδα τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς, ἔχουν ἐνταχθεῖ στήν ἀκολουθία τοῦ μεγάλου ἀποδείπνου. Κατά τήν μαρτυρία τοῦ Δ. Μπαλαγεώργου, τά εὐαγγέλια τῶν παννυχίδων τῶν ἡμερῶν τῆς Μ. Ἑβδομάδος ἔχουν ἐνταχθεῖ στούς ὄρθρους (Νυμφίους, πρβλ. «Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέσῳ τῆς νυκτός» καί στήν ἀκολουθία τοῦ μεσονυκτικοῦ). Σέ μουσικά βιβλία παρατηροῦμε οἱ ἀκολουθίες τῶν Νυμφίων νά ἐπιγράφωνται «τῶν παννυχίδων». Ἔτσι ἔχει διατηρηθεῖ κατά παράδοσιν καί ἡ ὀνομασία τοῦ μεσονυκτικοῦ τοῦ Πάσχα (βλ. σχετικά ἐδῶ).
Τώρα τήν μετάθεση τοῦ ὄρθρου νωρίτερον ἀπό τήν βαθειά νύκτα (βαθύς ὄρθρος) τήν ἐπέβαλαν πολλές παράμετροι καί συνθῆκες. Πρῶτον φταίει ἡ μετάθεση τοῦ ἑσπερινοῦ μετά τῆς προηγιασμένης τό πρωί, γιά τούς γνωστούς λόγους, ἤτοι τῆς μή παρατάσεως τῆς εὐχαριστιακῆς νηστείας διά τήν θείαν μετάληψιν. Αὐτό συμπαρέσυρε, ὡς ἦτο φυσικόν, καί τήν ἀκολουθία τοῦ ὄρθρου, ἐνωρίτερον, μέχρι τοῦ νά τελεῖται σχεδόν στήν ὥρα τοῦ ἐσπερινοῦ.
Δέν πρέπει ὅμως νά μᾶς διαφεύγει καί τό γεγονός ἰδιαιτέρως δύσκολων συνθηκῶν κατά τήν περίοδο τῆς τουρκοκρατίας ἤ τῶν τόσων πολέμων, πού γνώρισαν τά διάφορα μέρη τῆς πατρίδος μας μέχρι πρό 60 μέ 70 ἐτῶν. Ἀλλά καί τῶν δύσκολων συνθηκῶν, μέχρι σήμερα, τοῦ Οἰκουμενικοῦ μας Πατριαρχείου, καθορίζοντος τά ἰσχύοντα τυπικά μας. Οἱ κατά τόπους διαφορές, ὅπως τῆς τελέσεως τοῦ ὄρθρου τῆς Μ. Πέμπτης ἀκόμη σέ πολλά μέρη τοῦ κλίματος τοῦ Οἰκ. Πατριαρχείου, τήν Μ. Πέμπτη τό πρωί, συναπτῶς μέ τήν ἑσπερινή θ. λειτουργία τοῦ Μ. Βασιλείου, δείχνουν αὐτές τίς διαφοροποιήσεις, πού δέν ἀλλοιώνουν τίποτε.
Ὅσο γιά τό θέμα τῶν ἑσπερινῶν λειτουργιῶν τῶν παραμονῶν τῶν Χριστουγέννων, τῶν Θεοφανείων καί τοῦ Πάσχα, εἶναι βαθύ θέμα, γιά τό ὁποῖο κάποια πράγματα γράψαμε ἐδῶ.
dkalpakidis
Dimitrios Kalpakidis
Καθιερώθηκαν κάτω από γνωστές συνθήκες ορθώς όπως λέει κι ο π. Μάξιμος. Διότι ευτυχώς πλήθος λαού κατακλείζει τους Ναούς εκείνες τις ημέρες. Θα ήταν ίσως όμως πιο ορθόν αυτό το παλαιό μέτρο (μετάθεσης των ακολουθιών σε πιο "βολική" ώρα) να λάβει υπόψη του τον Δυτικό και Αστικό τρόπο ζωής. Ίσως η τέλεση των ακολουθιών του Όρθρου της Μεγάλης Εβδομάδος ακόμη πιο αργά βοηθούσε κι ανθρώπους που εργάζονται τα απογεύματα (καταστηματάρχες, υπαλλήλους κλπ κλπ) οπως έγραψε κάπου κι ο Παναγιώτης Σόμαλης...
Ίσως και για τις ανάγκες πλέον του αστικού τρόπου ζωής. Ίσως θα ήταν χρήσιμο και η τέλεση βραδυνής ακολουθίας κάτι σαν το Πάσχα εκείνη την ημέρα.
Στο Σύστημα Τυπικού ο π. Κωνσταντίνος Παπαγιάννης έχει άλλα Ευαγγέλια που δείχνει πως η άποψη του Μπαλαγεώργου ίσως να είναι εσφαλμένη.
Επειδή η Μ. Εβδομάδα πλησιάζει και τώρα διάβασα το θέμα αυτό
1ον) Το θέμα της ώρας τέλεσης το καταλαβαίνω για πρακτικούς λόγους (στο Όρος τελούνται κανονικά). Αυτό που δεν καταλαβαίνω είναι γιατί προηγείται σε κάθε ημέρα ο όρθρος και έπεται ο εσπερινός. Δηλαδή το πρωί της Μ. Δευτέρας ψάλλεται ο εσπερινός της Μ. Δευτέρας, ενώ ήδη αφ' εσπέρας έχει ήδη ψαλεί ο όρθρος της ημέρας.
2ον) Νομίζω πως με το σύστημα αυτό "χάνεται" μία ακολουθία. Ενώ ψάλλονται τα ίδια τροπάρια εσπέρας πρωί (σε όρθρο-εσπερινό αντίστοιχα) μετά τη Μ. Πέμπτη αρχίζουν τα τροπάρια και μπερδεύονται. Εξηγούμαι αναλυτικότερα.
Κ. Βαΐων εσπ.- Μ. Δ. πρ.>>>>του παγκάλου Ιωσήφ (ακολουθίες Μ. Δευτέρας)
Μ.Δ. εσπέρας-Μ.Τρ. πρ.>>>>των δέκα παρθένων (ακολουθίες Μ. Τρίτης)
Μ.Τρ. εσπ.-Μ.Τε. πρ.>>>>>> της αλειψάσης... (ακολ. Μ. Τετάρτης)
Μ. Τε. εσπ-Μ.Πε. πρ.>>>>>> Μ. Δείπνος (ακολ. Μ. Πέμπτης)
Μ. Πε. εσπ. Μ. Πα. πρ.>>>>> Πάθη-Σταύρ. Αποκ/λωση (ακολ. Μ. Παρασκευής)
Μ. Πα. εσπ.-Μ Σαβ. πρ.>>>>> εις Άδου κάθοδος (ακολ Μ. Σαββάτου)
Μ. Σάββατο βράδυ γίνεται η παννυχίς της Αναστάσεως όπου ψάλλεται ο κανών του Μ. Σαββάτου και μετά απευθείας ο αναστάσιμος όρθρος. Την επομένη ο αναστάσιμος εσπερινός είναι της β΄ημέρας (β' ήχος). Εσπερινός της Ανάστασης δεν υπάρχει; Πότε γίνεται;
Επίσης στην παραπάνω ακολουθία ακολουθιών, μέχρι την Μ. Πέμπτη τα τροπάρια των ακολουθιών όρθρου και εσπερινού είναι τα ίδια και δίνουν τη σαφή αίσθηση της ίδιας λειτουργικής ημέρας. Από εκεί και μετά όμως οι δύο ακολουθίες δεν έχουν τα ίδια τροπάρια μόνο αλλά προϊόντος του χρόνου παρακολουθείται η εξξέλιξη των γεγονότων της ζωής του Χριστού.
1ον) Το θέμα της ώρας τέλεσης το καταλαβαίνω για πρακτικούς λόγους (στο Όρος τελούνται κανονικά). Αυτό που δεν καταλαβαίνω είναι γιατί προηγείται σε κάθε ημέρα ο όρθρος και έπεται ο εσπερινός. Δηλαδή το πρωί της Μ. Δευτέρας ψάλλεται ο εσπερινός της Μ. Δευτέρας, ενώ ήδη αφ' εσπέρας έχει ήδη ψαλεί ο όρθρος της ημέρας.
2ον) Νομίζω πως με το σύστημα αυτό "χάνεται" μία ακολουθία. Ενώ ψάλλονται τα ίδια τροπάρια εσπέρας πρωί (σε όρθρο-εσπερινό αντίστοιχα) μετά τη Μ. Πέμπτη αρχίζουν τα τροπάρια και μπερδεύονται. Εξηγούμαι αναλυτικότερα.
Κ. Βαΐων εσπ.- Μ. Δ. πρ.>>>>του παγκάλου Ιωσήφ (ακολουθίες Μ. Δευτέρας)
Μ.Δ. εσπέρας-Μ.Τρ. πρ.>>>>των δέκα παρθένων (ακολουθίες Μ. Τρίτης)
Μ.Τρ. εσπ.-Μ.Τε. πρ.>>>>>> της αλειψάσης... (ακολ. Μ. Τετάρτης)
Μ. Τε. εσπ-Μ.Πε. πρ.>>>>>> Μ. Δείπνος (ακολ. Μ. Πέμπτης)
Μ. Πε. εσπ. Μ. Πα. πρ.>>>>> Πάθη-Σταύρ. Αποκ/λωση (ακολ. Μ. Παρασκευής)
Μ. Πα. εσπ.-Μ Σαβ. πρ.>>>>> εις Άδου κάθοδος (ακολ Μ. Σαββάτου)
Μ. Σάββατο βράδυ γίνεται η παννυχίς της Αναστάσεως όπου ψάλλεται ο κανών του Μ. Σαββάτου και μετά απευθείας ο αναστάσιμος όρθρος. Την επομένη ο αναστάσιμος εσπερινός είναι της β΄ημέρας (β' ήχος). Εσπερινός της Ανάστασης δεν υπάρχει; Πότε γίνεται;
Επίσης στην παραπάνω ακολουθία ακολουθιών, μέχρι την Μ. Πέμπτη τα τροπάρια των ακολουθιών όρθρου και εσπερινού είναι τα ίδια και δίνουν τη σαφή αίσθηση της ίδιας λειτουργικής ημέρας. Από εκεί και μετά όμως οι δύο ακολουθίες δεν έχουν τα ίδια τροπάρια μόνο αλλά προϊόντος του χρόνου παρακολουθείται η εξξέλιξη των γεγονότων της ζωής του Χριστού.
MTheodorakis
Παλαιό Μέλος
Ἡ ἑορτὴ τῆς βαϊφόρου ὑπαντῆς ἀποδίδεται στὸν ἑσπερινό. Τὰ προηγιασμένα ὅταν τελοῦνται εἰδικῶς λόγῳ ἡμέρας, ψάλλονται μὲ δικά της τροπάρια. Ἡ λειτουργία τοῦ μυστικοῦ δείπνου εἶναι ἑσπερινή.
π. Μάξιμος
Γενικός Συντονιστής
Οἱ τρεῖς πρῶτες μέρες τῆς Μ. Ἑβδομάδος ἔχουν θέματα διδακτικά καί εὐαγγελικά ἀναγνώσμα πού ἀναφέρονται σέ παραβολές καί διηγήσεις τοῦ Κυρίου σχετικές μέ τήν μετάνοια ἤ ἐξιστοροῦν διαλόγους τοῦ Κυρίου καί περιστατικά πού συνέβησαν λίγο καιρό πρίν τό Πάθος.
Κατά τίς τρεῖς τελευταῖες μέρες, ὅπως γράφεις, παρακολουθεῖται ἡ ἐξέλιξη τῶν Γεγονότων, καταμεριζομένη στίς ἀκολουθίες τῶν Ὄρθρων καί τῶν Ἑσπερινῶν, ἀρχῆς γενομένης ἀπό τοῦ Ὄρθρου τῆς Μ. Πέμπτης.
Τήν Μεγάλη Πέμπτη, ἑορτάζομεν τόν ἱερόν Νιπτῆρα, τόν Μυστικόν Δεῖπνον, τήν Ἀρχιερατικήν Προσευχήν τοῦ Κυρίου εἰς τόν κῆπον τῆς Γεθσημανῆ καί τήν Προδοσίαν τοῦ Ἰούδα.
Τήν Μεγάλη Παρασκευή, ἐπιτελοῦμεν τά ῞Αγια καί Σωτήρια καί Φρικτά Πάθη τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Τό Μέγα Σάββατον, ἑορτάζομεν τήν Θεόσωμον Ταφήν καί τήν εἰς Ἄδου Κάθοδον τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καί
Τήν Ἁγία καί Μεγάλη Κυριακή τοῦ Πάσχα, τήν Ζωηφόρον Ἀνάστασιν τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Ἀναφορικά μέ αὐτό
σοβαρολογεῖς;
Συγγνώμη, πάτερ, αλλά σοβαρά ρώτησα, ούτε καν υπαινισσόμενος κάτι. Σύμφωνα με τη λογική των ακολουθιών της Μ. Εβδομάδας το Μ. Σάββατο πρωί τελείται ο εσπερινός του Μ. Σαββάτου (η εις Άδου κάθοδος). Αφενός μεν ψάλλονται σχετικά τροπάρια (Σήμερον ο Άδης στένων βοά...) αφετέρου υπάρχουν τα αναστάσιμα στιχηρά του α΄ήχου (τας εσπερινάς ημών ευχάς). Επίσης το ευαγγέλιο είναι αναστάσιμο. Το ότι το πνεύμα των δύο ημερών είναι πολύ κοντινό, καθότι η εις Άδου κάθοδος είναι θριαμβευτική και προαναγγέλει την ανάσταση, το αντιλαμβάνομαι. Ο εσπερινός αυτό ςόμως δεν είναι του Μ. Σαββάτου; Ή αν εννοείτε ότι είναι της Ανάστασης τότε πάλι λείπει ο εσπερινός του Μ. Σαββάτου κ.ο.κ. Το ένα λοιπόν ερώτημά μου βασίζεται στο ότι στο διάστημα των λειτουργικών ημερών Μ. Δευτέρα-Κυριακή του Πάσχα υπάρχουν 7 όρθροι και 6 εσπερινοί.
Το δε άλλο ερώτημά μου αφορούσε το λόγο της αλλαγής της σειράς εσπερινού όρθρου σε όρθρο-εσπερινό, ανεξάρτητα από την ώρα τέλεσής τους.
Υ.Γ. Συγγνώμη και πάλι αν είναι πολύ αφελείς οι ερωτήσεις μου ή μου διαφεύγει κάτι αυτονόητο, αλλά έχω αυτές τις απορίες χρόνια και απάντηση δεν έχω βρει.
Το δε άλλο ερώτημά μου αφορούσε το λόγο της αλλαγής της σειράς εσπερινού όρθρου σε όρθρο-εσπερινό, ανεξάρτητα από την ώρα τέλεσής τους.
Υ.Γ. Συγγνώμη και πάλι αν είναι πολύ αφελείς οι ερωτήσεις μου ή μου διαφεύγει κάτι αυτονόητο, αλλά έχω αυτές τις απορίες χρόνια και απάντηση δεν έχω βρει.
π. Μάξιμος
Γενικός Συντονιστής
Ὁ ἑσπερινός τοῦ Μ. Σαββάτου εἶναι ὁ ἑσπερινός τῆς Ἀποκαθηλώσεως καί ὁ ἑσπερινός τῆς Ἀναστάσεως (Κυριακῆς) εἶναι αὐτός πού σήμερα τελοῦμε τό Μ. Σάββατο τό πρωί.
Μή μπερδεύεσαι ὅμως μέ τό τί συμβαίνει ἀκριβῶς μέ τίς μνῆμες ἁγίων ἐπί παραδείγματι. Εἶπες καί εἴπαμε ὅτι «σ᾿ αὐτές τίς ἀκολουθίες παρακολουθεῖται ἡ ἐξέλιξη τῶν Γεγονότων, καταμεριζομένη στίς ἀκολουθίες τῶν Ὄρθρων καί τῶν Ἑσπερινῶν».
Οὔτε νά μπερδεύεσαι μέ τό τί λέμε στούς ἑσπερινούς τῶν τριῶν πρώτων ἡμερῶν μέ τήν Προηγιασμένη. Ἔτσι γίνεται καί στίς μνῆμες ἁγίων μέ τήν Προηγιασμένη. Ἤδη ὅμως μέ τήν ἑσπερινή τελεία θ. λειτουργία τῆς Μ. Πέμπτης διαφοροποιοῦνται τά πράγματα. Εἰσερχόμεθα στά γεγονότα τοῦ Πάθους.
Ἐπίσης ὑπάρχουν καί κάποιοι ἑσπερινοί ἀποδόσεως τῶν ἑορτῶν, ὅπως ἔγραψε ὁ Μανόλης γιά τήν Βαϊοφόρο, καί ὅπως θά ἔχουμε τήν ἑπόμενη Τετάρτη τό ἀπόγευμα, τῆς ἑορτῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ.
Γιά τήν φαινομενική ἀλλαγή Ὄρθρου-Ἑσπερινοῦ καί τό ἀντίθετο καί τούς λόγους, ἔχουμε γράψει ἀπό παλιά στό #13.
Ἐπίσης μήν ξεχνᾶς καί τά Ἀπόδειπνα πού ἔχουν θέματα στούς προβλεπόμενους Κανόνες. Γιά δές τόν Κανόνα τοῦ Ἀποδείπνου τῆς Κυριακῆς τῶν Βαΐων τό βράδυ καί τούς Κανόνες τῶν Ἀποδείπνων τῶν ἄλλων ἡμερῶν.
Last edited:
Αυτό, πάτερ, νομίζω πως δεν ισχύει.
Η αποκαθήλωση είναι μέσα στα γεγονότα της Μ. Παρασκευής. Στα ευαγγέλια του όρθρου της Μ. Παρασκευής (Μ. Πέμπτη βράδυ) διαβάζουμε μέχρι τη σφράγιση του τάφου από τους στρατιώτες. Απλώς στον εσπερινό γίνεται η αναπαράσταση της αποκαθήλωσης.
Όσο για τον εσπερινό που τελούμε το Μ. Σάββατο νομίζω (όπως ανέφερα σε προηγούμενο μήνυμα) είναι ο πιο μπερδεμένος γιατί έχει στοιχεία και των δύο ημερών και εορτών (Μ. Σαββάτου-Ανάστασης). πάντως όλα τα λειτουεγικά βιβλία τον εμφανίζουν ως εσπερινό του Μ. Σαββάτου. Αν ήταν εσπερινός της Αναστάσεως θα βρισκόταν στο πεντηκοστάριο και όχι στο Τριώδιο. Πάντως όπου και αν τον εντάξουμε λείπει ένας εσπερινός.
Ο δε εσπερινός το απόγευμα της Κυριακής των Βαΐων είναι εσπερινός απόδοσης της εορτής, ενώ ο εσπερινός της Μ. Δευτέρας τελείται Μ. Δευτέρα πρωί. Αυτό είναι ξεκάθαρο τη Μ. Τρίτη όπου το ευαγγέλιο των 10 παρθένων διαβάζεται μόνο στην πρωινή ακολουθία (εσπερινό) της Μ. Τρίτης