[Ερώτηση] Πότε ψάλλεται ο Μικρός Εσπερινός;
- Thread starter tsak77
- Start date
nektariosthanos
Μέλος
Ο Μικρός Εσπερινός είναι μια μορφή ""παράξενου" εσπερινού, για τα δικά μας συντετμημένα και ενοριακά δεδομένα...Τελείται την παραμονή εορτών, όταν πρόκειταινα τελεστεί αγρυπνία. Ως γνωστόν η αγρυπνία αρχίζει με το Απόδειπνο. Πώς όμως θα εξηγηθεί λειτουργικά το Απόδειπνο να προηγείται της ακολουθίας του Μεγάλου Εσπερινού;! Έτσι "επινοήθηκε" ο Μικρός Εσπερινός. Ψάλλεται την συνήθη ώρα του εσπερινού,μετά την Θ΄ώρα, ακολουθεί τράπεζα, διακοπή μιάς ώρας περίπου και ύστερα αρχίζει το Απόδειπνο και ο Μέγας Εσπερινός. Σημειωτέον ότι κατά τον Μικρό Εσπερινό ψάλλει "τα δεξιά" ο αριστερός χορός ενώ τα μόνα που εκφωνεί ο ιερεύς είναι το "Ευλογητός", "Εσπέρας προκείμενον", "Ότι σου εστίν" μετά το "Πάτερ ημών" και τα της απολύσεως. Ο δε χορός ψάλλει ειρμολογικά κεκραγάρια άνευ στιχολογίας και 4 στιχηρά. Τα υπόλοιπα όπως βρίσκονται στο μηναίο (...φυλλάδα, τριώδιο ή πεντηκοστάριο) κανονικά.
π. Μάξιμος
Γενικός Συντονιστής
Στά ὀρθῶς παραπάνω γραφέντα, ἐπιτρέψτε μου νά συμπληρώσω διευκρινιστικά τά ἐξῆς:
Ὁ μικρός ἑσπερινός ὑπό τοῦ ἰσχύοντος Τυπικοῦ (ΤΜΕ) τίθεται ἐκτός ἐνοριακῆς πράξεως. Ἀνήκει στό μοναστηριακό τυπικό, τό ὁποῖον δέν τηρεῖται αὐτούσιον στίς ἐνορίες, ἀλλά διαμορφωμένον ὑπό τοῦ ΤΜΕ, ὅπως γνωρίζουμε.
Τά λειτουργικά μας βιβλία διασώζουν τήν ἀκριβῆ μοναστηριακή τάξη, καί μάλιστα τοῦ Τυπικοῦ τοῦ Ἁγίου Σάββα (ΤΑΣ).
Ὁ μικρός ἑσπερινός, χωρίς νά εἶναι κάτι τό «παράξενο», τελεῖται τήν συνήθη ὥρα τοῦ ἑσπερινοῦ μετά τήν ἀκολουθίαν τῆς θ΄ ὥρας, ὅταν πρόκειται νά τελεσθεῖ ἀγρυπνία στίς Μονές.
Στίς ἐνορίες, ὅπως ἔχουμε ξαναγράψει, ὅταν τελοῦμε «ἀγρυπνία», μόνον κατ᾿ εὐφημισμόν εἶναι ἀγρυπνία. Τελοῦνται συνήθως οἱ προβλεπόμενες ὑπό τοῦ τυπικοῦ ἀκολουθίες τοῦ ἑσπερινοῦ, ὄρθρου καί θ. λειτουργίας, ἀλλά σέ νυκτερινές ὧρες. Ἄν ὄντως σέ ἐνορία τηρηθοῦν κατ᾿ ἐξαίρεσιν οἱ αὐστηρές μοναχικές διατάξεις «παννυχίου» ἀκολουθίας, τότε δυνατόν νά τελεσθεῖ καί μικρός ἑσπερινός στήν καθιερωμένη ὥρα, ἐφ᾿ ὅσον ὑπάρχουν καί ἄλλοι περισσευούμενοι ἱερεῖς καί ψάλτες, πού δέν θά λάβουν μέρος στήν ἀγρυπνία. Ὄχι ὅτι ἀπαγορεύεται νά λάβουν μέρος οἱ ἴδιοι, ἀλλά δέν νομίζω ὅτι εἶναι πρακτικό... καί κανείς δέν τό δέχεται. Γιά περιπτώσεις πάντως τελέσεως ἀγρυπνίας μέ αὐτούσιον μοναστηριακόν τυπικόν ὑπάρχουν ὁδηγίες στά Ἱερατικά, καί δή στό νέον Ἱερατικόν τῆς Ἀ.Δ., ἐπιμελείᾳ τοῦ αἰδεσιμολ. π. Κων. Παπαγιάννη.
Ἡ τάξις τῆς μοναστηριακῆς ἀγρυπνίας ἄρχεται ἀπό τοῦ μικροῦ ἀποδείπνου (παραλειπομένου τοῦ «Καὶ δὸς ἡμῖν Δέσποτα πρὸς ὕπνον...») καί μετά τήν ἀπόλυσιν αὐτοῦ ὁ μέγας ἑσπερινός τῆς ἀγρυπνίας ἄρχεται μέ τήν δοξολογική ἔναρξη τοῦ ὄρθρου, ἤτοι τό «Δόξα τῇ ἁγίᾳ καὶ ὁμοουσίῳ...», ἀφοῦ ἑσπερινός καί ὄρθρος συνάπτονται. Κι ἐδῶ θά μποροῦσαμε νά χρησιμοποιήσουμε τόν ὅρο «παράξενο», γιά τό ὅτι ὁ ἑσπερινός ἕπεται τοῦ (φυσικῶς) τελουμένου ἀποδείπνου. Ἀλλά καί αὐτό δέν εἶναι κάτι παράξενο, ἄν γνωρίζουμε ὅτι αὐτή ἡ συνημμένη ἀκολουθία (ἑσπερινός καί ὄρθρος μαζί) διασώζει τήν ἀρχαιοτάτη παννυχίδα τῶν μεγάλων ἐορτῶν, πού χωρίς νά ξέρουμε ἀκριβῶς τί διελάμβανε, στήν μοναστική πράξη προβλέπει μία συνηνωμένη ἀκολουθία τοῦ (μεγάλου καί πανηγυρικοῦ) ἑσπερινοῦ καί τοῦ ὄρθρου.
Ἡ διάταξις τοῦ μικροῦ ἐσπερινοῦ ὀρθῶς διεγράφη ἀνωτέρω, ὑπάρχει καί στό προμνημονευθέν Ἱερατικόν, στό Τυπικόν τοῦ π. Γ. Ρήγα (ΤΓΡ), στήν Διάταξιν τῆς Ἀγρυπνίας τοῦ π. Δοσιθέου (σελ. 15-19).
Τό «Ἑσπέρας· προκείμενον» μᾶλλον δέν λέγεται ὑπό τοῦ ἱερέως, ὅπως δέν ἀναγινώσκονται οἱ εὐχές τοῦ λυχνικοῦ καί οὔτε λέγονται τά εἰρηνικά.
Ὁ μικρός ἑσπερινός ὑπό τοῦ ἰσχύοντος Τυπικοῦ (ΤΜΕ) τίθεται ἐκτός ἐνοριακῆς πράξεως. Ἀνήκει στό μοναστηριακό τυπικό, τό ὁποῖον δέν τηρεῖται αὐτούσιον στίς ἐνορίες, ἀλλά διαμορφωμένον ὑπό τοῦ ΤΜΕ, ὅπως γνωρίζουμε.
Τά λειτουργικά μας βιβλία διασώζουν τήν ἀκριβῆ μοναστηριακή τάξη, καί μάλιστα τοῦ Τυπικοῦ τοῦ Ἁγίου Σάββα (ΤΑΣ).
Ὁ μικρός ἑσπερινός, χωρίς νά εἶναι κάτι τό «παράξενο», τελεῖται τήν συνήθη ὥρα τοῦ ἑσπερινοῦ μετά τήν ἀκολουθίαν τῆς θ΄ ὥρας, ὅταν πρόκειται νά τελεσθεῖ ἀγρυπνία στίς Μονές.
Στίς ἐνορίες, ὅπως ἔχουμε ξαναγράψει, ὅταν τελοῦμε «ἀγρυπνία», μόνον κατ᾿ εὐφημισμόν εἶναι ἀγρυπνία. Τελοῦνται συνήθως οἱ προβλεπόμενες ὑπό τοῦ τυπικοῦ ἀκολουθίες τοῦ ἑσπερινοῦ, ὄρθρου καί θ. λειτουργίας, ἀλλά σέ νυκτερινές ὧρες. Ἄν ὄντως σέ ἐνορία τηρηθοῦν κατ᾿ ἐξαίρεσιν οἱ αὐστηρές μοναχικές διατάξεις «παννυχίου» ἀκολουθίας, τότε δυνατόν νά τελεσθεῖ καί μικρός ἑσπερινός στήν καθιερωμένη ὥρα, ἐφ᾿ ὅσον ὑπάρχουν καί ἄλλοι περισσευούμενοι ἱερεῖς καί ψάλτες, πού δέν θά λάβουν μέρος στήν ἀγρυπνία. Ὄχι ὅτι ἀπαγορεύεται νά λάβουν μέρος οἱ ἴδιοι, ἀλλά δέν νομίζω ὅτι εἶναι πρακτικό... καί κανείς δέν τό δέχεται. Γιά περιπτώσεις πάντως τελέσεως ἀγρυπνίας μέ αὐτούσιον μοναστηριακόν τυπικόν ὑπάρχουν ὁδηγίες στά Ἱερατικά, καί δή στό νέον Ἱερατικόν τῆς Ἀ.Δ., ἐπιμελείᾳ τοῦ αἰδεσιμολ. π. Κων. Παπαγιάννη.
Ἡ τάξις τῆς μοναστηριακῆς ἀγρυπνίας ἄρχεται ἀπό τοῦ μικροῦ ἀποδείπνου (παραλειπομένου τοῦ «Καὶ δὸς ἡμῖν Δέσποτα πρὸς ὕπνον...») καί μετά τήν ἀπόλυσιν αὐτοῦ ὁ μέγας ἑσπερινός τῆς ἀγρυπνίας ἄρχεται μέ τήν δοξολογική ἔναρξη τοῦ ὄρθρου, ἤτοι τό «Δόξα τῇ ἁγίᾳ καὶ ὁμοουσίῳ...», ἀφοῦ ἑσπερινός καί ὄρθρος συνάπτονται. Κι ἐδῶ θά μποροῦσαμε νά χρησιμοποιήσουμε τόν ὅρο «παράξενο», γιά τό ὅτι ὁ ἑσπερινός ἕπεται τοῦ (φυσικῶς) τελουμένου ἀποδείπνου. Ἀλλά καί αὐτό δέν εἶναι κάτι παράξενο, ἄν γνωρίζουμε ὅτι αὐτή ἡ συνημμένη ἀκολουθία (ἑσπερινός καί ὄρθρος μαζί) διασώζει τήν ἀρχαιοτάτη παννυχίδα τῶν μεγάλων ἐορτῶν, πού χωρίς νά ξέρουμε ἀκριβῶς τί διελάμβανε, στήν μοναστική πράξη προβλέπει μία συνηνωμένη ἀκολουθία τοῦ (μεγάλου καί πανηγυρικοῦ) ἑσπερινοῦ καί τοῦ ὄρθρου.
Ἡ διάταξις τοῦ μικροῦ ἐσπερινοῦ ὀρθῶς διεγράφη ἀνωτέρω, ὑπάρχει καί στό προμνημονευθέν Ἱερατικόν, στό Τυπικόν τοῦ π. Γ. Ρήγα (ΤΓΡ), στήν Διάταξιν τῆς Ἀγρυπνίας τοῦ π. Δοσιθέου (σελ. 15-19).
Τό «Ἑσπέρας· προκείμενον» μᾶλλον δέν λέγεται ὑπό τοῦ ἱερέως, ὅπως δέν ἀναγινώσκονται οἱ εὐχές τοῦ λυχνικοῦ καί οὔτε λέγονται τά εἰρηνικά.
MTheodorakis
Παλαιό Μέλος
Ψάλλεται στὸν νάρθηκα, «ἐκτενὴς μικρὰ καὶ ἀπόλυσις» (Συμβολὴ τ. 16 σ. 34).
dkalpakidis
Dimitrios Kalpakidis
Ο αείμνηστος Γεώργιος Μπεκατώρος είχε εκφράσει κάποιες αμφιβολίες σχετικά με την ανάγνωση του Αποδείπνου (γενικά) πρίν τον Μέγα Εσπερινό της Αγρυπνίας.
Θεωρούσε ότι παρέλκει η τέλεσή του (όπως και του Μεσονυκτικού) αλλά δε θυμάμαι πού το είχα διαβάσει.
π. Μάξιμος
Γενικός Συντονιστής
Ὁ π. Δοσίθεος στήν ΔΙΑΤΑΞΙ ΤΗΣ ΑΓΡΥΠΝΙΑΣ (σελ. 19) γράφει ὅτι «τὰ παλαιὰ Τυπικὰ σιγῶσι» περί τῆς ἀναγνώσεως τοῦ μικροῦ Ἀποδείπνου ἐν τῷ Νάρθηκι.
Ἀλλά «τὰ νῦν ἀναγινώσκεται μὲν ἀλλά κατὰ τὴν παλαιοτέραν αὐτοῦ μορφήν ἕως δηλ. τοῦ "τὴν πᾶσαν ἐλπίδα μου" ... Τινὲς ἀναγινώσκουσι τοὺς ΚΔ΄ Οἴκους εἰς τὴν Ὑπεραγίαν Θεοτόκον ... Ἕτεροι παραλείπουσι τὴν εὐχὴν "Καὶ δὸς ἡμῖν Δέσποτα" ὡς ὁμιλοῦσαν περὶ ὕπνου, λησμονοῦντες ὅτι εὔχεται περὶ παννυχίου δοξολογίας, καὶ ἕτεροι ἄλλως».
Εμμανουήλ Αβραμίδης
Παλαιό Μέλος
Το ΤΑΣ αγνοεί την τέλεσή του στο ναό καθώς τελείται ιδιωτικά στο κελί. Τα τυπικά της Παλαιστίνης τι ορίζουν; Καταλιμπάνουν αυτά το απόδειπνο πριν την αγρυπνία;
Last edited:
MTheodorakis
Παλαιό Μέλος
Δὲν τὸ ἀναφέρουν.