Βυζαντινή μουσική με ή χωρίς σημάδια ποιότητας της παλαιάς γραφής;

Ο δάσκαλός μου Δημήτρης Γαλάνης (πρωτοψάλτης Ι.Ν. Αγίας Βαρβάρας Πατρών και διαπρεπής μουσικός) μας διδάσκει βυζαντινή μουσική χρησιμοποιώντας σημάδια ποιότητας της παλαιάς γραφής (τζάκισμα, τρομικό, λύγισμα, διπλοβάρεια κ.α.). Πώς το βλέπετε; Είναι σωστό; Οι αναλύσεις των χαρακτήρων αυτών ανταποκρίνονται στην παράδοση; Για εμένα πάντως είναι πολύ βοηθητικό καθ' ότι τα "κόλπα" που κάνουν οι ψάλτες μπορώ να τα καταλάβω καλύτερα κκαι τις διάφορες εκτελέσεις να μην τις θεωρήσω ως αυθαιρεσία του εκάστοτε ψάλτη αλλά διαφορετικές ερμηνείες αυτών των χαρακτήρων. Περιμένω τις απόψεις σας!

Για πολοστή φορά ξαναλέγω . Τα παλαιά σημάδια καλό είναι να τα γνωρίζουμε αλλά μέχρι εκεί διότι , γενάτε ένα κέραιο ερώτημα δεν μας καλύπτουν τα σημαδόφωνά μας της νέας επιτροπής ; Νομίζω πως μας καλύπτουν. Τα παλαιά σημάδια πρέπει να μείνουν μουσιακά όπως και όλες οι άλλες ανασκαφές του παρελθόντος .

Συμφωνώ!!!!!
Αν όταν άρχισα να μαθαίνω μουσική είχα δει και τα αρχαία σημάδια κλπ. παράξενα σίγουρα θα τα είχα παρατήσει!

Παναγιώτη και Ιωάννη.
Η σειρά μου γνωρίζει ότι είμαι από ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (την αυθεντική) κι ότι δεν τα πάω καλά με την ιδέα της επιστροφής των αρχαίων σημαδοφώνων τα οποία και δεν χρησιμοποιώ.
Παρόλα αυτά θα μου επιτρέψετε να πω ότι πρέπει να μήν είμαστε απόλυτοι με τους αδερφούς μας που ψάλλουν με χρήση των σημαδοφώνων. Εδώ ο πρωτοψάλτης Κωνσταντίνος έψαλλε από την παλαιά μέθοδο και ο λαμπαδάριός του (δε θυμάμαι ποιός) από την νέα μέθοδο.
Όπως είπα άλλωστε και για το τυπικό δεν είμαι υπέρ των οδοστρωτήρων.
Καταλήγοντας: η Νέα Μέθοδος επικράτησε εδώ και 200 χρόνια (με τα προβλήματά της σε θεωρητικό ιδίως επίπεδο) και δεν τίθεται θέμα ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ της.
Όμως κάθε έρευνα που έχει να κάνει με την εξέλιξη της ψαλτικής είναι επίσης κατ' εμέ ενδιαφέρουσα.
Όσο αφορά την διδασκαλία πρέπει να εμείνουμε στα των τριών διδασκάλων και ας μάθει ο μαθητής τα υπόλοιπα (εάν έχει μεράκι) σε διπλωματική εργασία. Η προσθήκη όλων αυτών στην αρχή θα δυσκολεύει τον μαθητή.
Φιλικά
Δημήτριος Καλπακίδης

Μα, σειρούλα μου, ούτε κι εγώ είμαι απόλυτος. Συμφωνώ μαζί σου ότι σαν "μεταπτυχιακό" τα παλαιά σημαδόφωνα κλπ. έχουν μια χρησιμότητα, αλλά ας μην το κάνουν κάποιοι το Α και το Ω. Ας μάθουν οι μαθητές άλλα πιο απαραίτητα και βλέπουν και για αυτά εν καιρώ.

Συμφωνώ και εγώ με τους προλαλήσαντες: ο Κωνσταντίνος έψαλε με τα παλαιά σημάδια για το λόγο ότι ήταν πρόσφατη στον καιρό του η εξέλιξη της χρήσης των νέων σημαδιών και ο ίδιος, καθώς και πολλοί άλλοι, είχαν τις θεμιτές επιφυλάξεις τους. Όλοι όμως οι μετέπειτα πρωτοψάλτες υιοθέτησαν τη νέα γραφή, που επικράτησε. Σίγουρα δεν συντρέχει λόγος αλλαγής, όμως οι ενέργειες των παλαιών σημαδιών έχουν περάσει όλες στη νέα γραφή, αφού είναι μέρος της προφορικής παράδοσης, η οποία είναι μία και αδιαίρετη, ανεξαρτήτως γραφής. Επομένως το ζητούμενο είναι η ορθή κατανόηση της νέας γραφής. Λ.χ. το λεγόμενο "τζάκισμα" και "λύγισμα" είναι τρόποι ερμηνείας της απλής, το "τρομικό" και το "εκστρεπτό" τρόποι ερμηνείας του ψηφιστού κλπ. Επ' αυτού κάποιες παρατηρήσεις:

1. Οι όροι αυτοί (τζάκισμα, κύλισμα, ισάκι κλπ.) είναι μεν όροι της παλαιάς γραφής, αλλά η ερμηνεία τους, έτσι όπως την αποτύπωσε στο θεωρητικό του ο Καράς, δεν είναι αυτούσια η ερμηνεία που είχαν στην παλαιά γραφή, αφού τότε υπήρχαν άλλα δεδομένα και ένας χαρακτήρας σήμαινε μέχρι και ολόκληρη μουσική φράση. Είναι πάντως μια πολύ πετυχημένη επαναφορά της ονοματοδοσίας αυτής στη νέα γραφή από το μεγάλο δάσκαλο Σίμωνα Καρά, στην προσπάθεια να θεωρητικοποιηθούν κάποια φωνητικά γυρίσματα, που ούτως ή άλλως υπήρχαν στο παραδοσιακό ψάλσιμο. Η προσπάθεια αυτής της θεωρητικοποίησης μάς έμαθε στην ουσία τι ακριβώς εκτελούμε και είναι σπουδαίο βοήθημα για έναν έμπειρο μουσικό, σίγουρα όμως φέρνει σύγχυση σε έναν αρχάριο, και γιατί θα τον επιβαρύνει με άσκοπες λεπτομέρειες στην αρχή, σε μια φάση που δεν ξέρει καλά-καλά να διαβάζει, αλλά κυρίως γιατί ελοχεύει ο κίνδυνος να αντιμετωπίσει τα σημεία ποιότητος ως απλή πρόσθεση φθόγγων, όπως έγραψα και αλλού, και όχι ως γυρίσματα της φωνής και συστατικά του ύφους, τα οποία μόνο με παραδοσιακά ακούσματα τελικά κατανοούνται.

2. Είμαι απόλυτα σύμφωνος πάντως με τη χρήση της ορολογίας αυτής για να εκφράσουμε την ενέργεια των σύγχρονων σημαδιών: γιατί δηλαδή να ακούμε εκφράσεις όπως "γαργάρισμα", "κατσαρό", "εκλάκτισμα τη φωνής" (έχει ακουστεί και αυτό!) και να μην μεταχειριζόμαστε αυθεντικούς βυζαντινούς όρους, και μάλιστα φερμένους από άνθρωπο του αναστήματος του Σίμωνα Καρά, ο οποίος μπορεί να μην ήταν ο καλύτερος ψάλτης του αιώνα, αλλά κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει τη θεωρητική του δεινότητα και το βάθος των μελετών του;

3. Στη διδασκαλία της ενέργειας των σημαδιών θα πρέπει οπωσδήποτε να τονιστεί η σημασία των παρεστιγμένων, όπως ήδη έχει αρχίσει να γίνεται εδώ και καιρό από πολλούς δασκάλους, κυρίως της πατριαρχικής σχολής, καθότι η μη ισόχρονη εκφορά των φωνητικών γυρισμάτων είναι βασικό στοιχείο του παραδοσιακού ψαλσίματος, όπως φαίνεται καθαρά από όλες τις παλιές ηχογραφήσεις και επισημαίνει και ο Χατζηγιακουμής.

Συμφωνώ πάντως ότι αυτά είναι "μεταπτυχιακά", όπως λέχθηκε, και επ'ουδενί για αρχαρίους, γιατί θα χάσουνε τη μπάλα...

Τέλος, να κάνουμε μνεία και του γνωστού βιβλίο του Νερατζή για την ερμηνεία του εκκλησιαστικού μέλους, που είναι νομίζω ό,τι πληρέστερο έχει βγει αυτή τη στιγμή πάνω στο θέμα.

Νίκο,Παναγιώτη και Δημήτρη...για διαβάστε λίγο από το θεωρητικό του Χρυσάνθου τις σελίδες 181 και εξής(κεφάλαιο Γ) συμφωνώ και εγώ ότι δεν είναι για αρχαρίους αλλά μην χωρίζουμε τους ψάλτες σε "αρχαρίους" και σε "άρχοντες"...ο Χρύσανθος εκεί τα λέει πολύ ωραία...και ο Νίκος επίσης περιγράφει ωραία τα του Καρά....ο άνθρωπος δεν δημιούργησε κάποιο δικό του σύστημα απλά μια μέθοδο διδασκαλίας του συστήματος των τριών διδασκάλων...αυτοί που επιμένουν για το αντίθετο μάλλον δεν έχουν ασχοληθεί με τα γραφόμενα του μακαρίτη και μάλλον ο Χρύσανθος και η επιτροπή απουσιάζουν από τις μελέτες τους....και κάτι άλλο...επειδή τα τελευταία χρόνια με την διδασκαλία της ψαλτικής όπως επικράτησε στα ωδεία έχουμε χαμηλώσει κατά πολύ τον πήχη του τι εστί ψάλτης ας μην χαρακτηρίζουμε το ουσιαστικό κεφάλαιο της ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΟΥ ΜΕΛΟΥΣ σε τμήμα "μεταπτυχιακού" και "διδακτορικού" και ότι αυτά είναι ΜΟΝΟ για ερευνητές,γιατί όχι μόνο ο Χρύσανθος μας διδάσκει κάτι άλλο αλλά και οι τελευταίοι γίγαντες του πατριαρχείου είπαν "πάλιν και πολλάκις" άλλα πράγματα...

Εγώ πάντως που διδάσκομαι τη μουσική με τα παλαιά σημαδόφωνα (με την εξήγηση του Καρρα), έχω νοηθηθεί κι ας μην είμαι ακόμα πτυχιούχος! Ίσα ίσα, μπορώ να κάνω συνειδητά και με γνώση σημάδια που πολλοί ψάλτες κάνουν αλλά δεν τα συνειδητοποιούν. Έχω ανιληφθεί ότι η ποικιλία των εκτελέσεων δεν είναι το "κόλπο" που κάνει ο κάθε έξυπνος ψάλτης αυθαίρετα, αλλά είναι η συνέχεια μιας παράδοσης που μεταφέρθηκε στους αιώνες. Ας πούμε το πίεσμα (ή διπλοβάρεια), σαν εκτέλεση το κάνουν πάμπολλοι (ακόμα κι αυτοί που απορρίπτουν τις αναλύσεις γενικώς), εμείς στο μάθημα αυτά που κάνουμε τα κάνουμε συνειδητα και όχι επειδή απλώς "μας βγήκαν". Νομίζω ότι αυτό βοηθά πολύ (στις μεγαλύτερες τάξεις βεβαίως), από 3ο έτος και μετά πιστεύω ο δάσκαλος πρέπει να ενημερώνει το μαθητή για την ποικιλία των εκτελέσεων.

galanisforever said:

Εγώ πάντως που διδάσκομαι τη μουσική με τα παλαιά σημαδόφωνα (με την εξήγηση του Καρρα), έχω νοηθηθεί κι ας μην είμαι ακόμα πτυχιούχος! Ίσα ίσα, μπορώ να κάνω συνειδητά και με γνώση σημάδια που πολλοί ψάλτες κάνουν αλλά δεν τα συνειδητοποιούν. Έχω ανιληφθεί ότι η ποικιλία των εκτελέσεων δεν είναι το "κόλπο" που κάνει ο κάθε έξυπνος ψάλτης αυθαίρετα, αλλά είναι η συνέχεια μιας παράδοσης που μεταφέρθηκε στους αιώνες. Ας πούμε το πίεσμα (ή διπλοβάρεια), σαν εκτέλεση το κάνουν πάμπολλοι (ακόμα κι αυτοί που απορρίπτουν τις αναλύσεις γενικώς), εμείς στο μάθημα αυτά που κάνουμε τα κάνουμε συνειδητα και όχι επειδή απλώς "μας βγήκαν". Νομίζω ότι αυτό βοηθά πολύ (στις μεγαλύτερες τάξεις βεβαίως), από 3ο έτος και μετά πιστεύω ο δάσκαλος πρέπει να ενημερώνει το μαθητή για την ποικιλία των εκτελέσεων.

Click to expand...

Ωραίος......και οι σπουδαίες ηχογραφήσεις του Χατζηγιακκουμή αυτό δεν μας δείχνουν?...σήμερα δεν πηγαίνουμε πλέον εσπερινούς,πηγαίνουμε κυριακη από καταβασίες και μετά και περιμένουμε να γίνουμε Στανίτσες και να αποκτήσουμε το περίφημο "ύφος"....μας λείπει το ψαλτικό και λειτουργικό περιβάλλον που διαμόρφωσε εκείνους τους γίγαντες...

Εντάξει, δεν θα διαφωνήσω στην ουσία Χριστάκη: σίγουρα σήμερα η διδασκαλία της βυζαντινής πάσχει και όλα τα σημεία ποιότητος περιγράφονται ως "τονισμός" και άντε να καταλάβεις τι εστί αυτός ο τονισμός... Παρεβρέθηκα όμως σε διδασκαλία χερουβικού και ενώ το παιδί δεν ήξερε να διαβάζει, ο δάσκαλος τού έλεγε για πιέσματα, λυγίσματα και τέτοια και το παιδί τον κοίταζε σαν να του μιλάει κινέζικα... Εξακολουθώ να πιστεύω ότι οι όροι αυτοί θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο για να εκφράζουν ενέργειες των νέων σημαδιών και όχι να γράφονται (όταν αδειάσω θα διαβάσω αυτό που γράφεις από το Χρύσανθο, αλλά δε νομίζω ο Χρύσανθος να υποστηρίζει τη διδασκαλία παλαιών σημαδοφώνων...). Τώρα, πότε και με ποιον τρόπο θα τα διδάσκεται αυτά ο μαθητής είναι άλλο θέμα. Επίσης, η μεθοδική ακουστική διδασκαλία από ηχογραφήσεις δεν είναι νομίζω καθόλου κακή ιδέα, ώστε να διαμορφώσουμε, έστω και εικονικά, "το ψαλτικό και λειτουργικό περιβάλλον που διαμόρφωσε εκείνους τους γίγαντες", όπως πολύ ωραία γράφεις.

καλό είναι να τα ξέρει ο ψάλτης... το θέμα είναι ότι όσοι τα διδάσκονται από νωρίς, τους κολλάνε και τα χρησιμοποιούν σε στάνταρ θέσεις, πράγμα μη θεμιτό... Ακούς δηλαδή στην ίδια θέση πάντα την ίδια ανάλυση. Καλό είναι να ξέρεις τι κάνουν και να τα εκτελείς όπου εσύ νομίζεις κι όχι να είναι γραμμένα πάνω στο κείμενο γιατί σε δεσμεύουν

kostaeri said:

καλό είναι να τα ξέρει ο ψάλτης... το θέμα είναι ότι όσοι τα διδάσκονται από νωρίς, τους κολλάνε και τα χρησιμοποιούν σε στάνταρ θέσεις, πράγμα μη θεμιτό... Ακούς δηλαδή στην ίδια θέση πάντα την ίδια ανάλυση. Καλό είναι να ξέρεις τι κάνουν και να τα εκτελείς όπου εσύ νομίζεις κι όχι να είναι γραμμένα πάνω στο κείμενο γιατί σε δεσμεύουν

Click to expand...

Σωστοοοοόςςς

Μα αυτό ακριβώς μαθαίνουμε κι εμείς. Ότι δηλαδή κάθε σημείο ποιότητας μπορεί ανάλογα με τη μελοποιία, τη χρονική αγωγή, το ύφος, αλλά και την αντίληψη του ψάλτη να έχει διαφορετική ερμηνεία. Δεν δεσμευόμαστε δηλαδή να κάνουμε συγκεκριμένη ερμηνεία, αλλά υπάρχουν πολλές δυνατότητες και ο καθένας διαλέγει τί του ταιριάζει. Το κομμάτι δίνει το σκελετό και πάνω του κεντάμε!

galanisforever said:

Το κομμάτι δίνει το σκελετό και πάνω του κεντάμε!

Click to expand...

Πολύ ωραίος, +1!

αμα σου εχει το τρομικό ή το στρεπτό τί να κεντήσεις? αναγκαστικά κάνεις αυτό που βλέπεις. αλλιώς γιατί να το βάλεις? ο σκελετός είναι το κείμενο στη νέα γραφή, αν ξέρεις τις θέσεις κ τις αναλύσεις δε χρειάζεσαι άλλα σημαδια για να κεντήσεις

kostaeri said:

αμα σου εχει το τρομικό ή το στρεπτό τί να κεντήσεις? αναγκαστικά κάνεις αυτό που βλέπεις. αλλιώς γιατί να το βάλεις? ο σκελετός είναι το κείμενο στη νέα γραφή, αν ξέρεις τις θέσεις κ τις αναλύσεις δε χρειάζεσαι άλλα σημαδια για να κεντήσεις

Click to expand...

Ναι αλλά πρέπει να γνωρίζεις και να διακρίνεις την ενέργειά του....και αν πρέπει να συνενοηθεί χορός ολόκληρος?....

kostaeri said:

αμα σου εχει το τρομικό ή το στρεπτό τί να κεντήσεις? αναγκαστικά κάνεις αυτό που βλέπεις. αλλιώς γιατί να το βάλεις? ο σκελετός είναι το κείμενο στη νέα γραφή, αν ξέρεις τις θέσεις κ τις αναλύσεις δε χρειάζεσαι άλλα σημαδια για να κεντήσεις

Click to expand...

Αυτό να με συγχωρήσεις, αλλά δεν είναι σωστό. Πρώτον, αν ψέλνεις, δεν υποχρεώνεσαι να κάνεις αυτό το σημάδι (αν θες το κάνεις). Δεύτερον, ακόμα και αν το κάνεις υπάρχουν πολλές εναλλακτικές ερμηνείες και όχι μόνο μία. Αυτό θα το καταλάβεις ακούοντας τους μεγάλους ψάλτες (Πρίγγο, Στανίτσα, Ναυπλιώτη, κ.α. Όλοι κάνουν τα ίδια σημάδια, ο καθένας με τον τρόπο του! Η Ψαλτική δεν είναι σολφέζ, στηρίζεται στις θέσεις. Όλα αυτά δε σου τα λέω επειδή είμαι έξυπνος, αλλά μου τα έχει μάθει ο δάσκαλός μου, ο Δημήτρης Γαλάνης στον οποίο οφείλω πολλά ως προς τις γνώσεις μου.

Hristakis said:

Ναι αλλά πρέπει να γνωρίζεις και να διακρίνεις την ενέργειά του....και αν πρέπει να συνενοηθεί χορός ολόκληρος?....

Click to expand...

ειπα σε προηγουμενο μηνυμα οτι ειναι καλο να τα γνωρίζουμε. απλα δε χρειαζεται να ειναι γραμμενα αν ξερουμε να τα εκτελουμε. Τωρα για χορωδια αλλαζει το πραγμα χωρις βεβαια κ κει να ειναι απαραιτητο


αρχικό μηνυμα απο galanisforever
Αυτό να με συγχωρήσεις, αλλά δεν είναι σωστό. Πρώτον, αν ψέλνεις, δεν υποχρεώνεσαι να κάνεις αυτό το σημάδι (αν θες το κάνεις). Δεύτερον, ακόμα και αν το κάνεις υπάρχουν πολλές εναλλακτικές ερμηνείες και όχι μόνο μία. Αυτό θα το καταλάβεις ακούοντας τους μεγάλους ψάλτες (Πρίγγο, Στανίτσα, Ναυπλιώτη, κ.α. Όλοι κάνουν τα ίδια σημάδια, ο καθένας με τον τρόπο του! Η Ψαλτική δεν είναι σολφέζ, στηρίζεται στις θέσεις. Όλα αυτά δε σου τα λέω επειδή είμαι έξυπνος, αλλά μου τα έχει μάθει ο δάσκαλός μου, ο Δημήτρης Γαλάνης στον οποίο οφείλω πολλά ως προς τις γνώσεις μου.

απανταω γιατι δε με καταλαβες. 1. αν ψελνεις κ δεν υποχρεωνεσαι να εκτελεσεις το σημαδι, γιατι να το βαλεις? 2.Το ξέρω ότι υπάρχουν πολλές εναλλακτικές ερμηνείες, αλλα υπαρχουν κ ψαλτες που δεν τις γνωρίζουν κ τα εκτελουν παντα ίδια. ¨Ολοι αυτοί που δεν εχουν ακουσει τους μεγαλους που αναφερεις καθώς κ άλλους καλους ψάλτες. Εκεί υπάρχει φόβος. Ο Στανίτσας δε χρειαζοταν να δει το τρομικο για να το εκτελεσει, το ηξερε κ το εκανε όπου ήθελε όπως ήθελε καθε φορα. Αρα, αν ξερεις τις θεσεις οπως λες κ συ κ ειπα κ γω στο προηγουμενο μου μηνυμα, δε χρειαζονται τα σημαδια αυτα. Ισα ισα που καταντα σολφεζ η βυζαντινη ακουγοντας καποιους να τα εκτελουν διαρκως με τον ίδιο τρόπο κ ως προς την αναλυση κ ως προς τον τροπο που αυτη γινεται.

Πέτρο, όταν σου έδωσα +1 είχα κατά νου ότι αναφέρεσαι στη γραφή που χρησιμοποιείται σήμερα, χωρίς τα παλαιά σημάδια, η οποία όντως είναι ο σκελετός πάνω στον οποίο κεντάς. Η γραπτή χρήση των σημαδιών αυτών συμφωνώ με kostaeri ότι περιορίζει εν πολλοίς την ερμηνεία. Δεν αναιρώ το +1 στην πολύ ωραία ρήση σου για το "κέντημα", όμως οι διευκρινήσεις που παρέθεσες εκ των υστέρων εγείρουν κάποιους προβληματισμούς:

galanisforever said:

Πρώτον, αν ψέλνεις, δεν υποχρεώνεσαι να κάνεις αυτό το σημάδι (αν θες το κάνεις).

Click to expand...

Τα σημάδια ποιότητα δεν τα κάνεις αν θες, γίνονται εκ του φυσικού όλα, μια και η γραπτή τους αποτύπωση αποτελεί προέκταση της προφορικής παράδοσης. Όπως έγραψα και αλλού, είναι λάθος η λογική "βλέπω αυτό το σημάδι άρα θα κάνω αυτό". Αυτό, στη σχολαστική του εφαρμογή, είναι μια μάλλον επικίνδυνη, ορθολογιστική τυποποίηση της μουσικής μας. Το σωστό είναι "αυτό εκτελείται έτσι, άρα αυτό που βλέπω γραμμένο σημαίνει τον τάδε παραδοσιακό τρόπο εκτέλεσης". Πάμε δηλαδή από την πράξη στη θεωρία, όχι το αντίστροφο.

galanisforever said:

Δεύτερον, ακόμα και αν το κάνεις υπάρχουν πολλές εναλλακτικές ερμηνείες και όχι μόνο μία. Αυτό θα το καταλάβεις ακούοντας τους μεγάλους ψάλτες (Πρίγγο, Στανίτσα, Ναυπλιώτη, κ.α. Όλοι κάνουν τα ίδια σημάδια, ο καθένας με τον τρόπο του!

Click to expand...

Εδώ ομολογώ ότι μπερδεύτηκα λίγο: όταν αναφέρεις για πολλές εναλλακτικές ερμηνείες, αναφέρεσαι στα σημάδια της παλαιάς γραφής; Όμως οι πρωτοψάλτες που αναφέρεις, εκτελούν διαβάζοντας σημάδια της νέας δεν είχαν ιδέα από θεωρίες περί τρομικών, πιεσμάτων, κυλισμάτων κλπ... Αν τα σημάδια της παλαιάς γραφής μετεξελιγμένα εισαχθούν γραπτά στη νέα, έχουν βασικά συγκεκριμένο τρόπο ερμηνείας: αν κάτω από το ψηφιστό βάλεις τρομικό, δεσμεύεις τον εκτελεστή σε συγκεκριμένη ανάλυση. Αν βάλεις εκστρεπτό, τον δεσμεύεις σε άλλη, πάλι με συγκεκριμένους φθόγγους. Γίνεται πλέον σολφέζ, όπως πετυχημένα λέει ο Κώστας. Αντίθετα, αν αφήσεις μόνο του το ψηφιστό, του δίνεις ελευθερία. Η μόνη εναλλακτική ερμηνεία στα μετεξελιγμένα σημάδια της παλαιάς γραφής αφορά τη χρήση παρεστιγμένων, άντε και της οξείας. Πώς λοιπόν εννοείς τις "πολλές εναλλακτικές ερμηνείες" των παλαιών σημαδιών; Το τρομικό άντε να έχει 2-3. Το ψηφιστό όμως μπορεί να έχει πολύ περισσότερες, αν εντάξεις σ' αυτό τρομικά, εκστρεπτά, οξείες (με συνεχή ή υπερβατή ανάβαση), παρεστιγμένα και δε συμμαζεύεται. Άρα η μη γραπτή χρήση των σημαδιών αυτών βοηθά στην εναλλακτικότητα της ερμηνείας. Δες το και λογικά: όσο περισσότερους γραπτούς χαρακτήρες μεταχειρίζεσαι σε μια μουσική, τόσο περισσότερο δεσμεύεις τον εκτελεστή. Νομίζω ότι η νέα αναλυτική γραφή των τριών διδασκάλων ήταν πολύ σοφό εφεύρημα, αφενός γιατί συγκεκριμενοποίησε το σκελετό των μουσικών φράσεων με τα σημεία ποσότητας, ώστε να μην υπάρχουν διαφωνίες για το βασικό σκελετό του μέλους, και για αφετέρου γιατί υιοθέτησε τόσα σημεία ποιότητας όσα επέτρεπαν στον εκτελεστή να "κεντήσει" ελεύθερα πάνω σ' αυτό το σκελετό.

Ας δούμε λοιπόν σωστά την ουσία των όσων μας παρέδωσε ο αείμνηστος Καράς, που είναι η εξακρίβωση της ενέργειας των υπαρχόντων σημείων, κάτι που όντως μας ξεστραβώνει από γενικόλογες θεωρήσεις τύπου "γύρισμα" κλπ. (αμάν πια, όλα "γυρίσματα" της φωνής είναι!!!) και όχι η τυποποίηση της ψαλτικής, με μαθηματικού τύπου φθογγική εκτέλεση των σημαδιών ποιότητας.

Hristakis said:

και αν πρέπει να συνενοηθεί χορός ολόκληρος?....

Click to expand...

Τότε, πολύ απλά, χρησιμοποιείς τελείως αναλυτική γραφή, για να κάνουν όλοι το ίδιο, με τα παρεστιγμένα, τα δίγοργα - τρίγοργα κλπ. Ο τρόπος αυτός γραφής μπορεί να είναι δεσμευτικός για τον εκτελεστή, όμως έχει το πλεονέκτημα ότι είναι πολύ πολύ συγκεκριμένος και δεν αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες σε μια χορωδία. Αν βάλεις τρομικό σκέτο, πώς θα είσαι σίγουρος αν ο άλλος θα το εκτελέσει παρεστιγμένο στην αρχή ή όχι; Και πώς θα ξέρεις ποιο τρομικό εννοείται; Το απλό με το γοργό, που ακούμε κατά κόρον από τους πατριαρχικούς ψάλτες κατά την εκτέλεση του ψηφιστού, ή το πιο σύνθετο με το δίγοργο; Τα γράφεις λοιπόν όλα φθόγγο-φθόγγο και ξεμπερδεύεις. Δεν είναι τυχαίο που ο τρόπος αυτός έχει υιοθετηθεί στα βιβλία μεγάλων εκτελεστών (Καραμάνη, Χρύσανθο, Στανίτσα, ακόμα και στον Πρίγγο, σε αρκετά μικρότερο βαθμό όμως), μια και έτσι αποτυπώνουν επακριβώς την προσωπική τους ερμηνεία και φυσικά βολεύει τρομερά και σε χορωδιακή εκτέλεση.

[Σημείωμα συντονιστή] Αυτό και τα επόμενα μερικά μηνύματα μεταφέρθηκαν εδώ από άλλη συζήτηση.
-------------------------------------------------------------------------------------------------

Stathis said:

Εχω δει τις οξειες (το βιαγρα..!!!!), δεν ειμαι τοοοσο τυφλος, αλλά δε μπορω να καταλάβω την ορθογραφια της.

Click to expand...

Δεν υπονοούσα κάτι τέτοιο κάποιος έγραψε ότι δεν βλέπει τις οξείες για αυτό απάντησα έτσι.

Stathis said:

Με την ευκαιρία δεν ειμαι κατά της οξειας όπως πιθανως υποννοει ο Χρίστος, αλλά ούτε και τρελά υπέρ!

Click to expand...

Stathis said:

και ακομη πιο πονεμένη πότε και πως εκτελείται.!!!!

Click to expand...

Δηλαδή εσύ κάθε φορά που βλέπεις πεταστή η αντικένωμε κάνεις κάτι?δεν αναλύονται πάντα τα σημάδια...τότε θα ήταν εύκολο να μάθει αναλύσεις και η γιαγιά μου(καλή της ώρα)...υπάρχει μεγάλη διάκριση "για το πότε,με ποιον τρόπο και σε ποιον βαθμό θα εφαρμόσει τις δυνατότητες που του παρέχουν τα σημάδια,ακολουθώντας την μέση και βασιλική οδό,χωρίς δηλαδή να απογυμνώνει,αλλά και ούτε να υπερφορτώνει το μέλος"(Ι.Α.)...με την ίδια λογική δεν αναλύεις όποια οξεία βλέπεις μπροστά σου...αυτή είναι και η διαφορά σε "ορίτζιναλ Καραϊκούς" και σε "γιαλαντζί=ψεύτικους Καραϊκούς"...