Μνήμη του Αγίου Δημητρίου και ανάμνησις του γεγονότος σεισμού

D

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Στις 26 Οκτωβρίου είναι γνωστό ότι εορτάζεται ο Άγιος Μεγαλομάρτυς Δημήτριος ο Μυροβλήτης.
Την ίδια ημέρα είναι και η ανάμνησις του επί Λέοντος του Ισαύρου γενομένου Σεισμού το έτος 741 μ.χ.
Μήπως θα ήταν χρήσιμο σε κάποια μελλοντική αναθεώρηση των Μηναίων της Εκκλησίας μας να παραληφθεί από την 26η Οκτωβρίου αυτή η ακολουθία ώστε να μείνουν αμείωτα τα της ακολουθίας του Αγίου Δημητρίου;

Θυμίζω ότι το αντί θεοτοκίον επισφραγιστικόν των εσπερίων, τα δύο αναγνώσματα του Εσπερινού, τα απόστιχα του Εσπερινού, το επισφραγιστικόν απολυτίκιον, ο α' κανών (αντί της Θεοτόκου), το επισφραγιστικόν μεσώδιον κάθισμα και το θεοτοκίον εξαποστειλάριον είναι της αναμνήσεως του σεισμού

Φιλικά
Δημήτριος Καλπακίδης
19η Οκτωβρίου
α' προεόρτιος ημέρα της μνήμης του Αγίου Δημητρίου
κατά την Μεγάλη Εβδομάδα του Αγίου που τελείται στον Ιερό Ναό του Πολιούχου της Συμβασιλεύουσας Θεσσαλονίκης και πρωτεύουσας της ελληνικοτάτης Μακεδονίας.
 
Το εν χρήσει Τυπικόν της Βουλγαρικής Ορθοδόξου Εκκλησίας (εκδ. 1977) το έχει ήδη σκεφτεἰ και η ακολουθία του σεισμού μεταφέρεται στο απόδειπνο, ανεξαρτήτως αν πανηγυρίζει ο ναός ή όχι. Πάντως φρονώ ότι είναι νεώτερο έθιμο αφού εν έτει 1920 που εξεδόθη στη Σόφια το "Ψαλτικόν Μηνολόγιον" του Σερραϊκής καταγωγής μουσικοδιδασκάλου Μανασσή Ποπτοντόρωφ υπάρχει το Θεοτοκίον του σεισμού "Παναγία Δέσποινα"...

Κάτι τέτοιο προτείνει (για πανηγυρίζοντες ναούς) και ο π. Κων. Παπαγιἀννης στο "Σύστημα Τυπικού" στηριζόμενος σε παλαιά τυπικά.

Η ακολουθία του Αγίου Δημητρίου στο Σλαβονικό Μηναίο έχει ικανές διαφορές από την Ελληνική (δοξαστικόν Λιτής προς το "Σαλπίσωμεν εν σάλπιγγι", 6 στιχηρά αίνων). Περί αυτού περισσότερα αύριο.

ΥΓ Το διασκεδάσατε σήμερα σειροὐλα.... Να δω πότε θα ανταμώσουμε εμείς!!!
 
Last edited:
Η ακολουθία του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου στο Σλαβονικό Μηναίον(Μηναίον Οκτωβρίου, έκδοση Πατριαρχείου Μόσχας, 2002)
Προαιρετικός μικρός εσπερινός (εάν βούλεται ο προεστώς να τελεσθεί αγρυπνία). Στό Κύριε εκέκραξα 3 στιχηρά σε 4 (τα του εσπερινού της 27ης Οκτ στο ελληνικό μηναίο αλλά με σειρά διαφορετική: Τὸν ἀριστέα τὸν θεῖον καὶ μιμητὴν τοῦ Χριστοῦ... Θεσσαλονίκη χορεύει ἐπὶ τῇ μνήμῃ σου... Δεῦτε πιστοὶ συνελθόντες ἀνευφημήσωμεν...) Δόξα, Σήμερον ἡ οἰκουμένη πᾶσα... Καὶ νῦν... Θεοτόκε, σὺ εἶ ἡ ἄμπελος... Απόστιχα Προσόμοια "Οίκος του Εφραθά" (διάφορα των μεθεόρτων της 27ης Οκτ).

Μέγας Εσπερινός Στο Κύριε εκέκραξα 6 προσόμοια: 3 "Ότε εκ του ξύλου" και 3 "Ω του παραδόξου θαύματος" (πλ. δ΄) τα εξής "Ὢ τοῦ παραδόξου θαύματος! ἐν οὐρανῷ καὶ ἐν γῇ... Ὢ τοῦ παραδόξου θαύματος! ταῖς τῶν θαυμάτων βολαῖς... Ὢ τοῦ παραδόξου θαύματος! ὑπὲρ Χριστοῦ λογχευθείς..."
Δόξα, Σήμερον συγκαλεῖται ἡμᾶς... Καί νῦν... Τὶς μὴ μακαρίσει σε
Αναγνώσματα 2 του σεισμού και 1 του μάρτυρος.
3 Ιδιόμελα Λιτής: Εὐφραίνου ἐν Κυρίῳ πόλις Θεσσαλονίκη... Τῇ τῶν ᾀσμάτων τερπνότητι... Εἰς τὰ ὑπερκόσμια σκηνώματα... Δόξα... Σαλπίσωμεν εν σάλπιγγι Καί νυν όμοιον Θεοτοκίον. Απόστιχα του σεισμού, δοξαστικόν του αγίου (Και νυν Θεοτοκίον "Ανύμφευτε Παρθένε") Απολυτίκιον του Αγίου και του σεισμού.

Όρθρος Καθίσματα: α΄ στιχολογίας "Δημητρίου σήμερον" (Επεφάνης), β΄ στιχολογίας "Η μνήμη σου ένδοξε" (Ταχύ προκατάλαβε), Πολυελέου "Αστραπαίς των θαυμάτων" (Την Σοφίαν και Λόγον). Τάξις Εωθινού Ευαγγελίου. Μετά τον Ν΄ ψαλμόν ιδιόμελον "Σήμερον συγκαλεῖται ἡμᾶς... (δοξαστικόν εσπερινού). Κανόνες: του σεισμού ποίημα Ιωσήφ, του μεγαλομάρτυρος ποίημα Θεοφάνους και 2ος του αγίου ὑπόθεσιν ἔχων ἐγκωμίων ὁμοῦ καὶ δεήσεως τὸ ἱερὸν αὐτοῦ μύρον αλλά ποίημα Γεωργίου Σκυλίτση σε πλ. δ΄ ήχο με ακροστιχίδα "Μύρου μέλπω την χάριν Δημητρίου"
Από γ΄ωδής κοντάκιον του σεισμού, Κάθισμα του αγίου (προς το "Κατεπλάγη Ιωσήφ") Δόξα και νυν του σεισμού (το ίδιο με το ελληνικό μηναίο).

Εξαποστειλάριον του αγίου και Θεοτοκίον του σεισμού (Προσόμοια αμφότερα "Φως αναλλοίωτον")
Εις τους αίνους 6 στιχηρά του αγίου, 3 προς το "Ως γενναίον εν μάρτυσι" και 3 "Χαίροις ασκητικών". Δόξα και νυν όπως στο ελληνικό μηναίον.

Τα κείμενα αρκετών εκ των ως άνω προσομοίων και δοξαστικών υπάρχουν στην "Μ. Εβδομάδα Αγ. Δημητρίου" του αειμνήστου καθηγητού Φουντούλη
 
Last edited:
Panagiotis said:
Κάτι τέτοιο προτείνει (για πανηγυρίζοντες ναούς) και ο π. Κων. Παπαγιἀννης στο "Σύστημα Τυπικού" στηριζόμενος σε παλαιά τυπικά.
Click to expand...

Ο π. Κωνσταντίνος Παπαγιάννης προτείνει στην ψαλμωδία των Αποστίχων τα Εσπέρια της 27ης Οκτ. προς το "Των ουρανίων θαυμάτων"
 
Από άλλο θέμα σχετικό:

V_Zacharis said:
Οι κανόνες είναι της Θεοτόκου (του μικρού παρακλητικού κανόνος-ψάλλουν οι κ.Ι.Αρβανίτης και ο Β' δομέστιχος κ.Κ.Μπέλκης) εις Δ', ο Α' του Αγίου Δημητρίου (ψάλλει ο υποφαινόμενος ως Α' δομέστιχος και ο Λαμπαδάριος κ.Ι.Τσιοτσιόπουλος) εις Δ' και ο Β' του Αγίου Δημητρίου (ψάλλουν οι κ.Δ.Γάλλος και ο Λαμπαδάριος κ.Ι.Τσιοτσιόπουλος και ο κ.Α.Παπαχρήστος) εις Δ'. Σύνολο 14. (αν υπολογίσουμε και δις τον ειρμό άνευ στίχου)
Click to expand...

Αυτό μας δίνει και μια πληροφορία για ένα άλλο θέμα σχετικά με την εορτή του αγίου Δημητρίου και την ανάμνηση του γεγονότος σεισμού σε άλλο θέμα.
Φαίνεται ότι η ακολουθία της αναμνήσεως του σεισμού εδώ παραλείπεται.
 
dkalpakidis said:
Από άλλο θέμα σχετικό:

Αυτό μας δίνει και μια πληροφορία για ένα άλλο θέμα σχετικά με την εορτή του αγίου Δημητρίου και την ανάμνηση του γεγονότος σεισμού σε άλλο θέμα.
Φαίνεται ότι η ακολουθία της αναμνήσεως του σεισμού εδώ παραλείπεται.
Click to expand...
Ἀκριβῶς, ἐπειδή ὅπως γράφει ἐκεῖ ὁ Βασίλης <<Από αγρυπνία που έγινε στον Ι.Ν.Αγ.Ειρήνης οδού Αιόλου στις 25 προς 26 Οκτωβρίου 2002 (του Αγ.Δημητρίου-εορτάζει το ένα κλίτος του Ναού)>> στήν Ἁγ. Εἰρήνη τιμᾶται ἰδιαιτέρως ὁ Ἅγιος Δημήτριος, ὡς β΄ πανήγυρις, ὁπότε ἀκολουθεῖται ἡ πρόταση τοῦ π. Κ. Παπαγιάννη στό ΣΤ ἤ οἱ γνώσεις ἐπί τοῦ τυπικοῦ πού ἔχει ἐκεῖ ὁ Προϊστάμενος π. Θωμᾶς Χρυσικός - Γενικός Ἀρχιερατικός Ἐπίτροπος τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν.

Υ.Γ. Πάντως, ὀρθές οἱ παρατηρήσεις σου στό #1.

 
π. Μάξιμος said:
Ἀκριβῶς, ἐπειδή ὅπως γράφει ἐκεῖ ὁ Βασίλης <<Από αγρυπνία που έγινε στον Ι.Ν.Αγ.Ειρήνης οδού Αιόλου στις 25 προς 26 Οκτωβρίου 2002 (του Αγ.Δημητρίου-εορτάζει το ένα κλίτος του Ναού)>> στήν Ἁγ. Εἰρήνη τιμᾶται ἰδιαιτέρως ὁ Ἅγιος Δημήτριος, ὡς β΄ πανήγυρις, ὁπότε ἀκολουθεῖται ἡ πρόταση τοῦ π. Κ. Παπαγιάννη στό ΣΤ ἤ οἱ γνώσεις ἐπί τοῦ τυπικοῦ πού ἔχει ἐκεῖ ὁ Προϊστάμενος π. Θωμᾶς Χρυσικός - Γενικός Ἀρχιερατικός Ἐπίτροπος τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν.

Υ.Γ. Πάντως, ὀρθές οἱ παρατηρήσεις σου στό #1.
Click to expand...

Είναι άξιο να σημειωθεί ότι ο Οίκος του Αγίου αναφέρει και τον σεισμό.
 
dkalpakidis said:
Είναι άξιο να σημειωθεί ότι ο Οίκος του Αγίου αναφέρει και τον σεισμό.
Click to expand...
Πολύ ὡραία ἡ παρατήρηση.
Τό Κοντάκιον αὐτό ἀποτελούμενον ἐκ τοῦ προοιμίου καί ιγ΄ οἴκων τό διασῴζει ὁλόκληρον ὁ πατμιακός κώδικας 212 (ια΄ αἰ.). Φέρει ἀκροστιχίδα «ΤΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ Ο ΑΙΝΟΣ». Ἔχει ὁ ὕμνος αὐτός ἄμεση σχέση πρός τήν ἐπέτειο τοῦ σεισμοῦ πού ἔγινε τό 740. Γράφτηκε χάριν (κατά παραγγελίαν) τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει μονῆς τῆς Θεοτόκου τῶν Βλαχερνῶν καί βεβαίως μετά τό ἔτος τοῦ σεισμοῦ.

Τό Κοντάκιον τοῦ Ρωμανοῦ εἰς τόν ἅγιον Δημήτριον, τό ὁποῖον ἐγράφη κατά παραγγελίαν τῆς πόλεως Θεσσαλονίκης, διεσώθη κι αὐτό μόνον στό κονδακάριο τοῦ κώδικος 212 τῆς Πάτμου (ια΄ αἰ.), ἀποτελούμενον ἀπό τοῦ προοιμίου καί κγ΄ οἴκων, εἰς ἦχον πλ. δ΄ καί ἔχει ἀκροστιχίδα «ΤΟΥ ΤΑΠΕΙΝΟΥ ΡΩΜΑΝΟΥ ΑΙΝΟΣ». Χωρίς νά γίνεται ἀναφορά στόν σεισμό, φέρει ἐφύμνιον «ζωὴν τὴν αἰώνιον», ἐφύμνιον χρησιμοποιούμενον ὑπό τοῦ ποιητοῦ εἰς ἕκαστον σεισμόν καί ἐμπρησμόν. Ὁ Ῥωμανός, λοιπόν, συνεδίασε τόν ὕμνον τοῦ ἁγίου Δημητρίου μέ τήν ἡμέραν τοῦ σεισμοῦ, δανεισθείς τό ἐφύμνιον ἀπό κονδάκια εἰς σεισμόν. Ὁ Ῥωμανός ἔγραψε καί ἄλλους δύο ὕμνους (κοντάκια) περί τῶν ἄθλων καί τῶν θαυμάτων τοῦ ἀγίου Δημητρίου.

Στό Μηναῖο ἔχουμε μόνο τό προοίμιον καί τόν α΄ οἶκον τοῦ κοντακίου τοῦ Στεφάνου.

Συνεπῶς, τό ἰσχῦον Κωνσταντινουπολίτικο Συναξάριον καί ἡ Κωνσταντινουπολίτικη ἰσχύουσα ὑμνολογία, πάντοτε θέλει συναπτόμενη τή μνήμη τοῦ ἀγίου Δημητρίου μέ τήν ἀνάμνηση τοῦ μεγάλου σεισμοῦ τό 740 στήν ΚΠολη ἐπί βασιλείας Λέοντος τοῦ Ἰσαύρου.

 
π. Μάξιμος said:


Συνεπῶς, τό ἰσχῦον Κωνσταντινουπολίτικο Συναξάριον καί ἡ Κωνσταντινουπολίτικη ἰσχύουσα ὑμνολογία, πάντοτε θέλει συναπτόμενη τή μνήμη τοῦ ἀγίου Δημητρίου μέ τήν ἀνάμνηση τοῦ μεγάλου σεισμοῦ τό 740 στήν ΚΠολη ἐπί βασιλείας Λέοντος τοῦ Ἰσαύρου.
Click to expand...

H.Delehaye, Synaxarium Ecclesiae Constantinopolitanae, Bruxellis 1902, στ. 163-166.
 

Attachments

  • Synaxarium.pdf
    393.9 KB · Views: 73
Αγαπητοί μου, και έγώ έχω μία μικρή απορία σχετικά με την εορτή του Αγ. Δημητρίου. Απευθύνομαι μόνον στο Μηναίου του Οκτωβρίου και στο Τυπικό της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας (ΤΜΕ).

Εις το ΤΜΕ, Περίπτωσις 1, σελ. 89, γράφει ότι το Και νυν των Αποστίχων είναι το Δέσποινα πρόσδεξαι. Όμως, στο Μηναίο, είναι γραμμένο το Ανύμφευτε Παρθένε, το οποίον είναι το ομόηχον Θεοτοκίον (από την Παρακλητική) του Δοξαστικού. Αλλά αυτό το "ομόηχον" Και νυν λέγεται όταν πέση η εορτή του Αγίου την Κυριακή. (ΤΜΕ, Προθεωρία, σελ. 12: «Ἐν ταῖς ἐν ἡμέρα Κυριακῆς συμπιπτούσαις Ἁγίων μνήμαις, Δόξα τῶν Ἀποστίχων ψάλλεται τὸ τοῦ Ἁγίου, Καὶ νῦν Θεοτοκίον ἐκ τῆς Ὀκτωήχου σύμφωνον τῷ ἤχῳ τοῦ Δοξαστικοῦ.»)

Εδώ φαίνετε ότι έχουμε μία "σπέσιαλ" περίπτωση, που όταν τύχει η εορτή του Αγ. Δημητρίου εν Κυριακή, το Και νυν των Αποστίχων είναι το Παναγία Δέσποινα (λόγω του ότι δεν εψάλλη εις τα Κεκραγάρια; :confused:) και ΟΧΙ το ομόηχον του ήχου του Δοξαστικού.

Ξεύρω ότι σε ηχογραφήσεις του Στανίτσα έχω ακούσει το Ανύμφευτε Παρθένε στα Απόστιχα, και ας ΜΗΝ ήταν Κυριακή η εορτή του Αγίου (διότι τα Απόστιχα ήταν, όντως, του Αγίου και όχι τα Αναστάσιμα), ίσως επειδή ο Άρχοντας το θεωρούσε πιο "πανηγυρικό", δεν ξεύρω.

Λοιπόν: ετούτη την Κυριακή το βράδυ εις τον Μέγα Εσπερινόν, το Και νυν του Δοξαστικού εις τα Κεκραγάρια είναι το Παναγία Δέσποινα.

ΠΟΙΟ Και νυν πρέπει να ψάλλουμε εις τα Απόστιχα; Το Δέσποινα πρόσδεξαι (όπως λέει το ΤΜΕ), ή το Ανύμφευτε Παρθένε (όπως έχει το Μηναίον);

Απόστολος
 
Ὁ σεισμὸς τοῦ 740 ἀπὸ τὸν Θεοφάνη.

Θεοφάνους, Χρονογραφία, ἐκδ. C. de Boor, Leipzig 1883 (ἐπανέκδ. Hildesheim 1963), σ. 412: Καὶ τῷ αὐτῷ ἔτει σεισμὸς γέγονε μέγας καὶ φοβερὸς ἐν Κωνσταντινουπόλει μηνὶ Ὀκτωβρίῳ κς, ἰνδικτιῶνος θ, ἡμέρᾳ δ, ὥρᾳ η, καὶ ἐπτώθησαν ἐκκλησίαι καὶ μοναστήρια, λαός τε πολὺς τέθνηκεν. ἔπεσε δὲ καὶ ὁ ἀνδριὰς ὁ ἑστὼς ἐπὶ τῆς Ἀτάλου πόρτης τοῦ μεγάλου Κωνσταντίνου ἅμα τῷ αὐτῷ Ἀτάλῳ, καὶ ἡ στήλη Ἀρκαδίου, ἡ ἐπὶ τοῦ Ξηρολόφου κίονος ἑστῶσα, καὶ ὁ ἀνδριὰς τοῦ μεγάλου Θεοδοσίου, ὁ ἐπὶ τῆς Χρυσῆς πόρτης, τά τε χερσαῖα τῆς πόλεως τείχη καὶ πόλεις καὶ χωρία ἐν τῇ Θρᾴκῃ, καὶ ἡ Νικομήδεια ἐν Βιθυνίᾳ καὶ ἡ Πραίνετος καὶ ἡ Νίκαια, ἐν ᾗ μία ἐσώθη ἐκκλησία. ἀπέφυγε δὲ καὶ ἡ θάλασσα τῶν ἰδίων ὅρων ἔν τισι τόποις, καὶ ἐκράτησεν ὁ σεισμὸς μῆνας ιβ. ὁ οὖν βασιλεὺς ἰδὼν τὰ τείχη τῆς πόλεως πτωθέντα διελάλησε τῷ λαῷ λέγων, ὅτι "ὑμεῖς οὐκ εὐπορεῖτε κτίσαι τὰ τείχη, ἀλλ᾽ ἡμεῖς προσετάξαμεν τοῖς διοικηταῖς, καὶ ἀπαιτοῦσιν εἰς τὸν κανόνα κατὰ ὁλοκοτίνιν μιλιαρίσιν, καὶ λαμβάνει αὐτὸ ἡ βασιλεία καὶ κτίζει τὰ τείχη."

Καὶ τοῦ 989 ἐπὶ βασιλείας Βασιλείου Β΄Βουλγαροκτόνου, ὅταν ἔπεσε ὁ τροῦλλος τῆς Ἁγίας Σοφίας καὶ ἀποκαταστάθηκε ἀπὸ τὸν ἀρμένιο ἀρχιτέκτονα Trdat.

Λέοντος διακόνου, Ἱστορία, ἐκδ. K.B. Hase, Bonn 1828, σ. 175 κ.ἐξ.: καὶ γὰρ ἑσπέρας ἐνισταμένης, ἐν ᾗ μνήμην τοῦ μεγάλου Δημητρίου καὶ Μάρτυρος τελεῖν παρέλαβεν ἡ συνήθεια, φρικώδης ἐπενεχθεὶς σεισμὸς, καὶ οἷος οὐκ ἄλλος κατὰ ταύτας δὴ συνέβη τὰς γενεὰς, τά τε πυργώματα τοῦ Βυζαντίου πρὸς γῆν κατερίπωσε, καὶ τὰς πλείους ἑστίας ἀνέτρεψε, τάφον αὐτὰς τοῖς οἰκοῦσιν ἀπεργασάμενος, τά τε προσέγγια τοῦ Βυζαντίου χωρία μέχρις ἐδάφους κατέβαλε, καὶ πολὺν τῶν ἀγροίκων (=αγρότες)] φθόρον ἐποίησεν· οὐ μόνον δὲ, ἀλλὰ καὶ τὸ ἡμισφαίριον τῆς ὑπερῴας τῆς μεγάλης ἐκκλησίας σὺν τῇ πρὸς δύσιν ἀψίδι κατέβαλε καὶ εἰς γῆν κατερίπωσεν· ἅπερ αὖθις ὁ αὐτοκράτωρ Βασίλειος ἐν ἓξ ἐνιαυτοῖς ἐδομήσατο. καὶ οἱ παγχάλεποι δὲ λιμοὶ, καὶ λοιμοὶ, αὐχμοί τε, καὶ ἐπικλύσεις, καὶ ἀνέμων ἐξαισίων ἐπιφοραί· ὁπηνίκα καὶ ὁ ἐν τοῖς Εὐτροπίου στύλος τῇ βίᾳ τῶν κυμάτων κατηνέχθη, καὶ ὁ ἐν αὐτῷ μοναστὴς ἐναπεπνίγη τοῖς θαλασσίοις ῥοθίοις δεινῶς·
 
apostolos said:
Αγαπητοί μου, και έγώ έχω μία μικρή απορία σχετικά με την εορτή του Αγ. Δημητρίου. Απευθύνομαι μόνον στο Μηναίου του Οκτωβρίου και στο Τυπικό της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας (ΤΜΕ).

Εις το ΤΜΕ, Περίπτωσις 1, σελ. 89, γράφει ότι το Και νυν των Αποστίχων είναι το Δέσποινα πρόσδεξαι. Όμως, στο Μηναίο, είναι γραμμένο το Ανύμφευτε Παρθένε, το οποίον είναι το ομόηχον Θεοτοκίον (από την Παρακλητική) του Δοξαστικού. Αλλά αυτό το "ομόηχον" Και νυν λέγεται όταν πέση η εορτή του Αγίου την Κυριακή. (ΤΜΕ, Προθεωρία, σελ. 12: «Ἐν ταῖς ἐν ἡμέρα Κυριακῆς συμπιπτούσαις Ἁγίων μνήμαις, Δόξα τῶν Ἀποστίχων ψάλλεται τὸ τοῦ Ἁγίου, Καὶ νῦν Θεοτοκίον ἐκ τῆς Ὀκτωήχου σύμφωνον τῷ ἤχῳ τοῦ Δοξαστικοῦ.»)

Εδώ φαίνετε ότι έχουμε μία "σπέσιαλ" περίπτωση, που όταν τύχει η εορτή του Αγ. Δημητρίου εν Κυριακή, το Και νυν των Αποστίχων είναι το Παναγία Δέσποινα (λόγω του ότι δεν εψάλλη εις τα Κεκραγάρια; :confused:) και ΟΧΙ το ομόηχον του ήχου του Δοξαστικού.

Ξεύρω ότι σε ηχογραφήσεις του Στανίτσα έχω ακούσει το Ανύμφευτε Παρθένε στα Απόστιχα, και ας ΜΗΝ ήταν Κυριακή η εορτή του Αγίου (διότι τα Απόστιχα ήταν, όντως, του Αγίου και όχι τα Αναστάσιμα), ίσως επειδή ο Άρχοντας το θεωρούσε πιο "πανηγυρικό", δεν ξεύρω.

Λοιπόν: ετούτη την Κυριακή το βράδυ εις τον Μέγα Εσπερινόν, το Και νυν του Δοξαστικού εις τα Κεκραγάρια είναι το Παναγία Δέσποινα.

ΠΟΙΟ Και νυν πρέπει να ψάλλουμε εις τα Απόστιχα; Το Δέσποινα πρόσδεξαι (όπως λέει το ΤΜΕ), ή το Ανύμφευτε Παρθένε (όπως έχει το Μηναίον);

Απόστολος
Click to expand...


Τό θέμα, Ἀπόστολε, τό ἔχουμε συζητήσει ἐδῶ μέ ἀναφορές καί σέ ἄλλες παρόμοιες περιπτώσεις καί ἔχω γράψει στό #25 μήνυμα σχετικά.
Θά ψάλλουμε ὅτι ὁρίζει τό ἐπίσημο βοήθημα πού χρησιμοποιοῦμε.
Ὡραία ἡ παρατήρηση γιά τό Παναγία Δέσποινα· ἔτσι εἶναι, ἄν καί τό ΣΤ δέν συμφωνεῖ (σελ. 191).


 
Η Ακολουθία της 26ης Οκτωβρίου είναι Συμψαλμώδησις Ακολουθιών [βλ. Τυπικόν Όρθρου Ενοριών, σ. 187, 189], της εις η' Ακολουθίας του Αγίου Δημητρίου, και της μη εορτάσιμης Ακολουθίας του Σεισμού.

Η δε Ακολουθία του Σεισμού δεν έχει ούτε ένα Ιδιόμελο. Συνεπώς κανονικά δεν λέγεται Απολυτίκιον του Σεισμού, και στο Και νυν των Απολυτικίων λέμε, Σε την μεσιτεύσασαν (ομόηχον του Αγίου Δημητρίου).

Στους δε Κανόνες, κανονικά, λέγεται της μικράς Παρακλήσεως εις δ', του Αγίου Δημητρίου εις δ', και του Σεισμού εις δ'.

Και το ΤΑΣ 1545 δεν έχει Απολυτίκιον για την Ακολουθία του Σεισμού.

Εξαιρετέως όμως δεν ισχύουν τα ανωτέρω στο ΤΜΕ.
 
Last edited:
Τὸ ἀπολυτίκιο τοῦ σεισμοῦ μαρτυρεῖται στὰ χφφ. Πάτμου 266 τυπικὸ τῆς μεγάλης ἐκκλησίας μεταξὺ τῶν ἐτῶν 878-944 ἔκδ. Dmitrievskij τ. 1 σ. 17, χφφ. ἁγ. Σάβα 266 πραξαπόστολος ἀρχὲς ια’ αἰ. φ. 113r, Paris. gr. 1590 κανονάριο τῆς μεγάλης ἐκκλησίας τοῦ ἔτους 1063 φ. 49r, ἁγ. Σάβα 156 κανονάριο ια’ αἰ. φ. 64r, Φλωρεντίας Conv. Soppr. 24 (a.k.a. 2742; Plut. 42) ἐκλογάδιο ια’ αἰ. φ. 126r, Κρατικῆς Βιβλιοθήκης τῆς Ῥωσίας 173.Ι 501 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 20r, τυπικὸ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σ. 44, χφφ. Paris. gr. 1591 τυπικὸ τῆς μεγάλης ἐκκλησίας ιβ’ αἰ. φ. 46v, Καρακάλλου 25 ΤΑΣ ἀρχὲς ιδ’ αἰ. φ. 54v).


Ἡ μνήμη τοῦ φόβου τοῦ σεισμοῦ εἶναι τοπικὴ Κωνσταντινουπολιτικὴ καὶ γιὰ αὐτὸν τὸν λόγο τὸ ἀπολυτίκιό της δὲν ἀπαντᾶται σὲ κάποια χειρόγραφα τοῦ ΤΑΣ.
 
Λεωνίδας said:
Παναγιώτη, υπάρχουν 3 ιδιόμελα του σεισμού (αποστίχων) στον εσπερινό της 26ης Οκτωβρίου.
Click to expand...

Ναι Λεωνίδα, εννοούσα ιδιόμελον δοξαστικόν. Δίπτυχα 2018, σ. 31 "εάν το Μηναίον έχει 2 ακολουθίας, δικαιούται απολυτικίου ο άγιος ο έχων δοξαστικά", και Συστηματοποίηση Τυπικού.

MTheodorakis said:
Τὸ ἀπολυτίκιο τοῦ σεισμοῦ μαρτυρεῖται
Click to expand...

Ευχαριστώ για τις πληροφορίες. Πληρέστερη πάντως εικόνα θα είχαμε να γνωρίζαμε όχι μόνο που μαρτυρείται, αλλά και που δεν μαρτυρείται.
 
Ἀπουσιάζει ἀπὸ ἀρκετὰ χειρόγραφα ΤΑΣ ια'-ιγ' αἰ. καὶ τὰ τυπικὰ Εὐεργέτιδος (1098-1118) καὶ Κασούλων (1173), χφ. Paris. gr. 1154 τυπικὸ (ιβ' αἰ.), Σινὰ 1097 τυπικὸ Συμεὼν ἀρχιεπισκόπου Σινὰ (1214).

Δὲν ἔλεγξα τὰ ΤΑΣ ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τοῦ ιδ' αἰ. καὶ ἑξῆς.
 
υγ. Ἐδῷ ἀναφέρεται (στὰ ἀγγλικὰ) ἡ ἄποψη ὅτι ὁ σεισμὸς ἔγινε ἀνήμερα τῆς γιορτῆς τοῦ Ἁγίου Δημητρίου (ἐξ οὖ καὶ ἡ σύναψη σεισμοῦ καὶ Ἁγίου, φαντάζομαι νὰ ἐξυπακούεται) ὄχι ἐπὶ Λέοντος τοῦ Ἰσαύρου ἀλλὰ πολὺ κατοπινώτερα, ἐπὶ Βασιλείου τοῦ Βουλγαροκτόνου, τὸ ἔτος 989-990 μ. Χ., στὴν βασιλεύουσα Κωνσταντινούπολη. Προσθήκη - παραπέμπει στὴν Ἱστορία (Ι, ι') τοῦ Λέοντος τοῦ Διακόνου, ἀπὸ ὅπου καὶ τὸ ἀπόσπασμα: καὶ γὰρ ἑσπέρας ἐνισταμένης [...] βλ. παραπάνω.
 
Last edited by a moderator:
You must log in or register to reply here.
Back
Top