1961 - Φώτης Κόντογλου: Ιστορική εκπομπή για τα Θεοφάνεια όπου παρουσιάζει και ψάλλει ο ίδιος

haris1963 · Apr 23, 2012

Αρκετό καιρό πριν, ο Γιάννης Αρβανίτης μου έδωσε μια κασέτα για να την ψηφιοποιήσω και να την ανεβάσω "εις κοινήν ωφέλειαν" στο "Ψαλτολόγιον". Δυστυχώς, κάποια προβλήματα (υγείας και οικογενειακά) που μεσολάβησαν, καθυστέρησαν αρκετά αυτή την εργασία, αλλά έφθασε ο καιρός και πραγματοποιείται.

Στην κασέτα αυτή, μεταξύ άλλων επίσης εκλεκτών (που θα ανεβάσω μελλοντικά), περιέχεται κι ένα σπάνιο και πολύτιμο ηχητικό ντοκουμέντο: Ένα τμήμα εκπομπής της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, όπου παρουσιαστής είναι ο μεγάλος Φώτης Κόντογλου. Ομιλεί περί της εορτής των Θεοφανείων (με μια απίστευτη και ποιητικότατη γλώσσα, όπως θα ακούσετε) και εξηγεί στην καθομιλουμένη κάποια τροπάρια.

Επίσης ψάλλει ζωντανά, με συνοδεία ισοκρατήματος καθώς και τα μέλη του αριστερού, από έναν αξιόλογο αγνώστων στοιχείων ψάλτη (αν κάποιος τον αναγνωρίζει ας μας πει). Δεν χρειάζεται να πω πολλά για το πώς ψάλλει, εξάλλου θα ακούσετε. Είναι γνωστό πως ήταν πρακτικός ψάλτης, ακόμα πως ήταν φίλος με τον Καρά. Καμιά σχέση όμως, πρόκειται για έναν παραδοσιακότατο ψάλτη. Μακάρι να είχαμε αρκετούς τέτοιους και σήμερα, κι ας ήταν και πρακτικοί.

Χαραλάμπης

υγ. Η ηχογράφηση από τον Γιάννη (στον οποίο αξίζουν όλες οι ευχαριστίες), έγινε από αναμετάδοση του τμήματος αυτού της εκπομπής, σε εκπομπή του Λ. Αγγελόπουλου - δεν γνωρίζω πότε ακριβώς.

Τσερκέζης Χαράλαμπος · Apr 23, 2012

Όχι μόνο σπάνιο, αλλά και ιστορικό ψαλτικά ντοκουμέντο, διότι το υπέροχο αυτό ψάλσιμό του μας δίνει μια γεύση ψαλτικής από τις αλησμόνητες πατρίδες της Μικράς Ασίας (Αϊβαλιώτης γαρ ο αείμνηστος)! Αν έψελναν έτσι οι πρακτικοί, φανταστείτε τι θα έλεγαν οι μουσοτραφείς...
Πραγματικά ευχαριστούμε!

ΠΑΤΗΡ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΑΝΩΛΗΣ · Apr 23, 2012

haris1963 said:
Αρκετό καιρό πριν, ο Γιάννης Αρβανίτης μου έδωσε μια κασέτα για να την ψηφιοποιήσω και να την ανεβάσω "εις κοινήν ωφέλειαν" στο "Ψαλτολόγιον".
Χαραλάμπης

Εὐχαριστοῦμε ἀδελφέ μου Χαράλαμπε γιά τόν κόπο σου καθώς καί τόν κ. Ἀρβανίτη γιά τήν δωρεά του.

Θά ἢθελα νά παραθέσω μιά ἀξιοσέβαστη ἂποψη τοῦ μακαριστοῦ Φώτη Κόντογλου, ἀγαπημένου σύν τοῖς ἂλλοις καί τοῦ Ἁγίου πατρός Νικολάου Πλανᾶ.

"Οἱ σημερινοὶ «ἀνήσυχοι» Ἕλληνες δὲν καταστρέφουν καταργώντας ὅτι βρήκαμε ἀπὸ τοὺς πατεράδες μας, ἀλλὰ τὸ καταστρέφουν «τελειοποιώντας» το, «ἐξελίσσοντας» ὅτι σώθηκε ὡς ἐμᾶς ἀπὸ τοὺς παλαιότερους, τοὺς ἐνδιαφέρει μονάχα νὰ τὸ «συγχρονίσουνε», νὰ τὸ «τελειοποιήσουνε», δηλαδή, μ᾿ ἄλλα λόγια νὰ τὸ χαλάσουνε.

«Τελειοποιεῖται» ἡ λαϊκή μας μουσικὴ μὲ «ἐνορχηστρώσεις» καὶ μὲ διάφορες «ἐναρμονίσεις», μὲ τὶς ὁποῖες ὁ Λύγκος ὁ λεβέντης γίνεται μασκαρὰς τῆς ὄπερας μὲ σελάχι καὶ καπελαδούρα στὸ κεφάλι, μὲ φουστανέλα καὶ μπότες ἀλὰ Ἀρτανιάν, βγάζοντας ἀπὸ τὸ στόμα του κάτι κορῶνες ποὺ ξεταβανώνουνε σπίτι.

Κοντὰ σ᾿ αὐτὰ «τελειοποιεῖται» καὶ ἡ μουσικὴ στὶς ἐκκλησίες μας μὲ τετραφωνίες, μὲ μπολιάσματα ἀπὸ τὴ Νόρμα τοῦ Μπελίνι κι ἀπὸ διάφορα ἰταλικὰ τραγούδια, σὲ τρόπο ποὺ τὸ τροπάρι τῆς Κασσιανῆς νὰ γίνεται ὄπερα ἀλαμπουρνέζικη καὶ τὸ «Σὲ ὑμνοῦμεν» νὰ γίνεται «ἡ ἀνθισμένη ἀμυγδαλιά».

«Τελειοποιοῦνται» ἀκόμα οἱ εἰκόνες στὶς ἐκκλησιές. Κάποιοι ζωγράφοι παίρνουνε τὶς βυζαντινὲς εἰκόνες, κ᾿ ἐπειδὴ ὅπως λένε, ἔχουνε μὲν δυνατὴ ἔκφραση, ὡραῖες στάσεις, σπουδαία σύνθεση, ἀλλὰ κατὰ τὰ ἄλλα εἶναι ἄτεχνες, δηλαδὴ «ἀφύσικες», τις τελειοποιοῦνε δίνοντας τους ὅτι δὲν ἔχουνε, δηλαδὴ «προοπτική, ἀνατομία, φυσικότητα». Μ᾿ ἄλλα λόγια ὅτι πετάξανε οἱ βυζαντινοὶ ἀπὸ τὴν τέχνη τους σὰν περιττὸ καὶ βλαβερό, γιὰ νὰ μπορέσουνε νὰ δώσουνε στὰ ἔργα τους σοβαρόν, αὐστηρόν καὶ λειτουργικὸν χαρακτῆρα, αὐτὰ ἴσα-ἴσα τὰ ξαναβάζουνε στὰ ἔργα τῆς εἰκονογραφίας αὐτοὶ οἱ προκομένοι «συγχρονισταὶ» καὶ «τελειοποιεῖται» ποὺ κάνανε καὶ κάνουνε ἐκεῖνες τις ἀναιμικὲς καὶ ἀνούσιες ἁγιογραφίες ποὺ γεμίζουνε τὶς ἐκκλησιές μας.

Ἀλλά, ἐκτὸς ἀπὸ τὴ μουσική, οἱ μοντέρνοι ψάλτες καὶ παπάδες ἔχουνε «τελειοποιήσει» καὶ τὴν ἀπαγγελία τῶν εὐχῶν καὶ τῶν ἀναγνωσμάτων, ποὺ τὰ λένε μὲ ἕνα ὕφος, ποὺ θαρρεῖς πῶς εἶναι «κομφερανσιέ». Μεγάλη πρόοδος τέλος πάντων!

Ἀκόμα «τελειοποιοῦν» τὰ σκεύη τοῦ ναοῦ τὸν φωτισμό (τὸ ἰδεῶδες τους εἶναι νὰ γίνει ἡ ἐκκλησιὰ σὰν αἴθουσα κινηματογράφου)".

greek487 · Apr 28, 2012

haris1963 said:
Αρκετό καιρό πριν, ο Γιάννης Αρβανίτης μου έδωσε μια κασέτα για να την ψηφιοποιήσω και να την ανεβάσω "εις κοινήν ωφέλειαν" στο "Ψαλτολόγιον". Δυστυχώς, κάποια προβλήματα (υγείας και οικογενειακά) που μεσολάβησαν, καθυστέρησαν αρκετά αυτή την εργασία, αλλά έφθασε ο καιρός και πραγματοποιείται.

Στην κασέτα αυτή, μεταξύ άλλων επίσης εκλεκτών (που θα ανεβάσω μελλοντικά), περιέχεται κι ένα σπάνιο και πολύτιμο ηχητικό ντοκουμέντο: Ένα τμήμα εκπομπής της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, όπου παρουσιαστής είναι ο μεγάλος Φώτης Κόντογλου. Ομιλεί περί της εορτής των Θεοφανείων (με μια απίστευτη και ποιητικότατη γλώσσα, όπως θα ακούσετε) και εξηγεί στην καθομιλουμένη κάποια τροπάρια.

Επίσης ψάλλει ζωντανά, με συνοδεία ισοκρατήματος καθώς και τα μέλη του αριστερού, από έναν αξιόλογο αγνώστων στοιχείων ψάλτη (αν κάποιος τον αναγνωρίζει ας μας πει). Δεν χρειάζεται να πω πολλά για το πώς ψάλλει, εξάλλου θα ακούσετε. Είναι γνωστό πως ήταν πρακτικός ψάλτης, ακόμα πως ήταν φίλος με τον Καρά. Καμιά σχέση όμως, πρόκειται για έναν παραδοσιακότατο ψάλτη. Μακάρι να είχαμε αρκετούς τέτοιους και σήμερα, κι ας ήταν και πρακτικοί.

Χαραλάμπης

υγ. Η ηχογράφηση από τον Γιάννη (στον οποίο αξίζουν όλες οι ευχαριστίες), έγινε από αναμετάδοση του τμήματος αυτού της εκπομπής, σε εκπομπή του Λ. Αγγελόπουλου - δεν γνωρίζω πότε ακριβώς.

Πρωτίστως ευχαριστίες στον Άρχοντα Λυκούργο Αγγελόπουλο για την αναμετάδοση της εκπομπής. Mετά στον Γιάννη Αρβανίτη για την ηχογράφηση, και φυσικά στον Χάρη Συμεωνίδη για την επεξεργασία.

Όσο για το γνωστό και ανεύθυνο "Καμία σχέση" από τους γνωστούς δήθεν "παραδοσιακούς", ο αείμνηστος Κόντογλου τι θα νόμιζε άραγε? Ντοκουμέντα και πληροφορίες εδώ και περισσότερες. Φτηνά σχόλια άλλου και μακριά. Ας το κρίνουν άλλοι ποιοι είναι παραδοσιακοί ή όχι.

Θυμίζω τα ίδια τα λόγια του Κόντογλου. . .

greek487 said:
"Τελευταία όλον τον επίσημο κόσμο έπιασε οίστρος για το Βυζάντιο. Μα για ποιό Βυζάντιο μιλούνε και σεληνιάζουνται; Μήπως υπάρχει άλλο Βυζάντιο, παρεκτός από κείνο που αγαπούνε κάποιοι από μας, και που γι' αυτό κακοπαθούνε και κάνουνε θυσίες και γίνουνται κακοί, υπεργασπίζοντάς το με πάθος καταπάνω στους εχθρούς του, και που γι' αυτό ακούνε να τους λένε παλιοημερολογίτες, αναχρονιστές και καθυστερημένους; Ρωτώ, γιατί απορώ πως ανακατωθήκανε ένα σωρό άνθρωποι στους εορτασμούς και στις <<εκδηλώσεις>>, και γιατί κάποιοι άνθρωποι που έχουνε ακουστά αυτό το έρμο το Βυζάντιο, πρωτοστατούν σ' αυτές τις εκδηλώσεις, ενώ κάποιοι άλλοι, που όχι μοναχά το αγαπούνε, αλλά αναπνέουν την αγιασμένη ευωδία του και ζούνε βουτηγμένοι καθημερινά μέσα στο μυστήριό του, απομείνανε στη μπάντα ξεχασμένοι, όπως είναι π.χ. ο Σίμος ο Καράς, που μιλά και στον ύπνο του γι' αυτό και για την παράδοση, ο Καράς, αυτο το ολοκαύτωμα, που η αγάπη του για την ορθόδοξη παράδοση κι ο φλογερός ζήλος του γι' αυτή έχει συγκινήσει όλον τον κόσμο, μοναχά οι εκπρόσωποι της Εκκλησίας και της Πολιτείας δεν τον θυμηθήκανε ποτέ. Αυτή είναι η μοίρα των ιδεολόγων στον τόπο μας: <<Άς τον αυτόν να κουρεύεται, είναι ιδεολόγος>>, λένε όσοι έχουνε γιά χαζούς τους τέτοιους ανθρώπους."

"Ό,τι καλό έγινε στην αγιογραφία και στην ψαλτική, έγινε, το περισσότερο, από την πίστη κι από την επιμονή που δείξανε κάποιοι άνθρωποι που αγνοηθήκανε κι αγνοούνται από την Εκκλησία μας."

Φώτης Κόντογλου (1895–1965)
Αγιογράφος, Ψάλτης, και Λογοτέχνης

. . .

domesticus · Apr 29, 2012

greek487 said:
Όσο για το γνωστό και ανεύθυνο "Καμία σχέση" από τους γνωστούς δήθεν "παραδοσιακούς", ο αείμνηστος Κόντογλου τι θα νόμιζε άραγε? Ντοκουμέντα και πληροφορίες εδώ και περισσότερες. Φτηνά σχόλια άλλου και μακριά. Ας το κρίνουν άλλοι ποιοι είναι παραδοσιακοί ή όχι.

Θυμίζω τα ίδια τα λόγια του Κόντογλου. . .

. . .

Τὰ λόγια φιλίας προς τὸν Σ. Καρᾶ καλὰ εἶναι, ψαλτικῶς ὄμως ὁ Φ. Κόντογλου ΚΑΜΙΑ ἀπολύτως σχέση μὲ τὸ ψάλσιμο τοῦ Σ. Καρᾶ, σ' ἀρέσει δὲ σ' ἀρέσει.

greek487 · Apr 30, 2012

domesticus said:
Τὰ λόγια φιλίας προς τὸν Σ. Καρᾶ καλὰ εἶναι, ψαλτικῶς ὄμως ὁ Φ. Κόντογλου ΚΑΜΙΑ ἀπολύτως σχέση μὲ τὸ ψάλσιμο τοῦ Σ. Καρᾶ, σ' ἀρέσει δὲ σ' ἀρέσει.

Δεν είναι θέμα το τι μου αρέσει ή δεν μου αρέσει. Ούτε απλά 'λόγια φιλίας' είναι του Φώτη Κόντογλου προς τον Σίμωνα Καρα. Δεν πρόκειται για μια απλή κοινωνική σχέση την οποία εγκωμιάζει ο αείμνηστος Κόντογλου.

Ας κοιτάξουμε έστω και λίγο ποια ήταν η γνώμη του Κόντογλου για τον Καρα και το έργο του.

#1

greek487 said:
"Τελευταία όλον τον επίσημο κόσμο έπιασε οίστρος για το Βυζάντιο. Μα για ποιό Βυζάντιο μιλούνε και σεληνιάζουνται; Μήπως υπάρχει άλλο Βυζάντιο, παρεκτός από κείνο που αγαπούνε κάποιοι από μας, και που γι' αυτό κακοπαθούνε και κάνουνε θυσίες και γίνουνται κακοί, υπεργασπίζοντάς το με πάθος καταπάνω στους εχθρούς του, και που γι' αυτό ακούνε να τους λένε παλιοημερολογίτες, αναχρονιστές και καθυστερημένους;

Πραγματικά, σαν τα είπε σήμερα το πρωί ο αείμνηστος Κόντογλου. Σε όποιες μεγάλες πόλεις του κόσμου, όπου γυρίσουμε βλέπουμε ενδιαφέρον και αγάπη για τα του Βυζαντίου. Σε μουσεία, εκκλησίες (Ορθοδόξων και μη), και αλλά πολιτιστικά κέντρα της Ελλάδος, Ρουμανίας, Σερβίας, Αμερικής, Αγγλίας, Αυστραλίας, Ρωσίας, Λίβανο, Γερμανίας, κτλ. οι λαοί αναρωτούν και επιζητούν. Ακόμα και στην Ασία και στην Αφρική βλέπουμε βυζαντινές χορωδίες τελευταία.

Ti γίνεται σε όλο αυτό το σκηνικό, κατά τον Κόντογλου? Καταλαβαίνουν οι αρμόδιοι τη παρουσιάζουν, τη εξηγούν, ποια εικόνα προβάλλουν? Μάλλον όχι κατά τον Κόντογλου. Σαν να λέει, 'ΈΝΑ και ΜΌΝΟ είναι το Βυζάντιο. Αυτό ακριβώς που ξέρω, που κατανοώ, που βιώνω εγώ και μερικοί άλλοι συνάδελφοι μου. Δεν υπάρχει άλλο Βυζάντιο.

Και τη κάνουμε εμείς που πραγματικά αγαπούμε το Βυζάντιο? Τη λόγο ζωή έχουμε? Θα σας πω. Παθαίνουμε κακό, κάνουμε θυσίες, και πολεμούμε με πάθος τους εχθρούς του Βυζαντίου όποιοι και να είναι. Επίσης έχουμε και τις ταμπέλες από πάνω ότι είμαστε παλιοημερολογίτες, αναχρονιστές και καθυστερημένοι.

Ρωτώ, γιατί απορώ πως ανακατωθήκανε ένα σωρό άνθρωποι στους εορτασμούς και στις <<εκδηλώσεις>>, και γιατί κάποιοι άνθρωποι που έχουνε ακουστά αυτό το έρμο το Βυζάντιο, πρωτοστατούν σ' αυτές τις εκδηλώσεις, ενώ κάποιοι άλλοι, που όχι μοναχά το αγαπούνε, αλλά αναπνέουν την αγιασμένη ευωδία του και ζούνε βουτηγμένοι καθημερινά μέσα στο μυστήριό του, απομείνανε στη μπάντα ξεχασμένοι,

"Και ρωτάω," συνεχίζει, "πως μπερδευτήκανε τόσοι και τόσοι άσχετοι με το Βυζάντιο στην παρουσιαση του? Αφού έχουμε κατάλληλα πρόσωπα που έχουν αφοσιώσει όλοι τους τη ζωή σε αυτό το έρμο το Βυζάντιο. Άνθρωποι που βιώνουν το μυστήριο του Βυζαντίου καθημερινά, αναπνέουν την ευωδιά του συνεχώς, και βλέπουν την ζωή απ τα μάτια του Βυζαντίου. Και τη κάνουμε με αυτά τα πραγματικά διαμάντια? Τους μιλάμε?Τους χειριζόμαστε? Ζητάμε την συμβουλή τους? Την διδασκαλία τους? Την τέχνη τους? Το ίδιο τους το βυζαντινό πνεύμα? Όχι, όχι, όχι. Του σπρώχνουμε μακριά και τους αγνοούμε. Για ποιους μιλάω συγκεκριμένα? Ποιοι είναι διαμάντια και δεν τους έχουμε γνωρίσει? Φυσικά είμαι εγώ. Μια μόνο όψη στο τεράστιο ιστορικό μου έργο και θα καταλάβετε αμέσως. Ούτε την δόξα, ούτε τον έπαινο σας θέλω. Το να αγαπήσετε αυτά τα σπουδαία θέλω. Αυτό και μόνο. Θα σας πω όμως για ένα άλλο διαμάντι, που μάλλον δεν έχετε ακούσει για αυτόν. Αφού για μένα ίσως θα ξέρετε περισσότερα.

όπως είναι π.χ. ο Σίμος ο Καράς, που μιλά και στον ύπνο του γι' αυτό και για την παράδοση, ο Καράς, αυτο το ολοκαύτωμα, που η αγάπη του για την ορθόδοξη παράδοση κι ο φλογερός ζήλος του γι' αυτή έχει συγκινήσει όλον τον κόσμο,

Μαζί μου είναι ο Σίμος ο Καράς, που σαν και μένα μιλά στον ύπνο του για το Βυζάντιο και για την παράδοση. Αυτό το ολοκαύτωμα που η αγάπη του για την ορθόδοξη παράδοση κι ο φλογερός ζήλος του γι' αυτή έχει συγκινήσει όλον τον κόσμο.

μοναχά οι εκπρόσωποι της Εκκλησίας και της Πολιτείας δεν τον θυμηθήκανε ποτέ.

Να ιδείτε τη του έκανα η επίσημη εκκλησία! Ούτε τον θυμήθηκαν ποτέ. Που να τον καταλάβουν και να τον εκτιμήσουν.

Αυτή είναι η μοίρα των ιδεολόγων στον τόπο μας: <<Άς τον αυτόν να κουρεύεται, είναι ιδεολόγος>>, λένε όσοι έχουνε γιά χαζούς τους τέτοιους ανθρώπους."

Όλα τα κακά, όλες οι θυσίες, όλα τα βρισίδια, όλη η αδιαφορία δικά του. Έτσι ακριβώς καταντήσαμε, εγώ, ο Σίμωνας, και οι δικοί μας."

Φώτης Κόντογλου (1895–1965)
Αγιογράφος, Ψάλτης, και Λογοτέχνης

#2

Ό,τι καλό έγινε στην αγιογραφία και στην ψαλτική, έγινε, το περισσότερο, από την πίστη κι από την επιμονή που δείξανε κάποιοι άνθρωποι που αγνοηθήκανε κι αγνοούνται από την Εκκλησία μας.

Και για να συμπληρώσω με αυτό, με σαφήνεια δείχνει ο Κόντογλου εδώ ότι για τον Σίμωνα Καρα υποννοεί. Αυτό ακριβώς που έκανε ο ίδιος στην αγιογραφία έκανε και ο Καράς στην ψαλτική.

Φώτης Κόντογλου (1895–1965)
Αγιογράφος, Ψάλτης, και Λογοτέχνης

Πρόκειται για πνευματικά αδέλφια ο Φώτης Κόντογλου (1895–1965) και ο Σίμων Καράς (1905-1999).

Με εκτίμηση,

Αναστάσιος Νάσσης

Υ.Γ. Όσο για τα ψηλά δράματα των σημερινών μουσικολογικών ζητημάτων, τα συμπεράσματα δικά σας στο πως θα απαντούσε ο αείμνηστος Κόντογλου. (Και εγώ πρώτος που έχει την ανάγκη από την πνευματική σοφία του Κόντογλου.)

. . .

domesticus · Apr 30, 2012

greek487 said:
Δεν είναι θέμα το τι μου αρέσει ή δεν μου αρέσει. Ούτε απλά 'λόγια φιλίας' είναι του Φώτη Κόντογλου προς τον Σίμωνα Καρα. Δεν πρόκειται για μια απλή κοινωνική σχέση την οποία εγκωμιάζει ο αείμνηστος Κόντογλου.

Ας κοιτάξουμε έστω και λίγο ποια ήταν η γνώμη του Κόντογλου για τον Καρα και το έργο του.

#1

Πραγματικά, σαν τα είπε σήμερα το πρωί ο αείμνηστος Κόντογλου. Σε όποιες μεγάλες πόλεις του κόσμου, όπου γυρίσουμε βλέπουμε ενδιαφέρον και αγάπη για τα του Βυζαντίου. Σε μουσεία, εκκλησίες (Ορθοδόξων και μη), και αλλά πολιτιστικά κέντρα της Ελλάδος, Ρουμανίας, Σερβίας, Αμερικής, Αγγλίας, Αυστραλίας, Ρωσίας, Λίβανο, Γερμανίας, κτλ. οι λαοί αναρωτούν και επιζητούν. Ακόμα και στην Ασία και στην Αφρική βλέπουμε βυζαντινές χορωδίες τελευταία.

Ti γίνεται σε όλο αυτό το σκηνικό, κατά τον Κόντογλου? Καταλαβαίνουν οι αρμόδιοι τη παρουσιάζουν, τη εξηγούν, ποια εικόνα προβάλλουν? Μάλλον όχι κατά τον Κόντογλου. Σαν να λέει, 'ΈΝΑ και ΜΌΝΟ είναι το Βυζάντιο. Αυτό ακριβώς που ξέρω, που κατανοώ, που βιώνω εγώ και μερικοί άλλοι συνάδελφοι μου. Δεν υπάρχει άλλο Βυζάντιο.

Και τη κάνουμε εμείς που πραγματικά αγαπούμε το Βυζάντιο? Τη λόγο ζωή έχουμε? Θα σας πω. Παθαίνουμε κακό, κάνουμε θυσίες, και πολεμούμε με πάθος τους εχθρούς του Βυζαντίου όποιοι και να είναι. Επίσης έχουμε και τις ταμπέλες από πάνω ότι είμαστε παλιοημερολογίτες, αναχρονιστές και καθυστερημένοι.

"Και ρωτάω," συνεχίζει, "πως μπερδευτήκανε τόσοι και τόσοι άσχετοι με το Βυζάντιο στην παρουσιαση του? Αφού έχουμε κατάλληλα πρόσωπα που έχουν αφοσιώσει όλοι τους τη ζωή σε αυτό το έρμο το Βυζάντιο. Άνθρωποι που βιώνουν το μυστήριο του Βυζαντίου καθημερινά, αναπνέουν την ευωδιά του συνεχώς, και βλέπουν την ζωή απ τα μάτια του Βυζαντίου. Και τη κάνουμε με αυτά τα πραγματικά διαμάντια? Τους μιλάμε?Τους χειριζόμαστε? Ζητάμε την συμβουλή τους? Την διδασκαλία τους? Την τέχνη τους? Το ίδιο τους το βυζαντινό πνεύμα? Όχι, όχι, όχι. Του σπρώχνουμε μακριά και τους αγνοούμε. Για ποιους μιλάω συγκεκριμένα? Ποιοι είναι διαμάντια και δεν τους έχουμε γνωρίσει? Φυσικά είμαι εγώ. Μια μόνο όψη στο τεράστιο ιστορικό μου έργο και θα καταλάβετε αμέσως. Ούτε την δόξα, ούτε τον έπαινο σας θέλω. Το να αγαπήσετε αυτά τα σπουδαία θέλω. Αυτό και μόνο. Θα σας πω όμως για ένα άλλο διαμάντι, που μάλλον δεν έχετε ακούσει για αυτόν. Αφού για μένα ίσως θα ξέρετε περισσότερα.

Μαζί μου είναι ο Σίμος ο Καράς, που σαν και μένα μιλά στον ύπνο του για το Βυζάντιο και για την παράδοση. Αυτό το ολοκαύτωμα που η αγάπη του για την ορθόδοξη παράδοση κι ο φλογερός ζήλος του γι' αυτή έχει συγκινήσει όλον τον κόσμο.

Να ιδείτε τη του έκανα η επίσημη εκκλησία! Ούτε τον θυμήθηκαν ποτέ. Που να τον καταλάβουν και να τον εκτιμήσουν.

Όλα τα κακά, όλες οι θυσίες, όλα τα βρισίδια, όλη η αδιαφορία δικά του. Έτσι ακριβώς καταντήσαμε, εγώ, ο Σίμωνας, και οι δικοί μας."

Φώτης Κόντογλου (1895–1965)
Αγιογράφος, Ψάλτης, και Λογοτέχνης

#2

Και για να συμπληρώσω με αυτό, με σαφήνεια δείχνει ο Κόντογλου εδώ ότι για τον Σίμωνα Καρα υποννοεί. Αυτό ακριβώς που έκανε ο ίδιος στην αγιογραφία έκανε και ο Καράς στην ψαλτική.

Φώτης Κόντογλου (1895–1965)
Αγιογράφος, Ψάλτης, και Λογοτέχνης

Πρόκειται για πνευματικά αδέλφια ο Φώτης Κόντογλου (1895–1965) και ο Σίμων Καράς (1905-1999).

Με εκτίμηση,

Αναστάσιος Νάσσης

Υ.Γ. Όσο για τα ψηλά δράματα των σημερινών μουσικολογικών ζητημάτων, τα συμπεράσματα δικά σας στο πως θα απαντούσε ο αείμνηστος Κόντογλου. (Και εγώ πρώτος που έχει την ανάγκη από την πνευματική σοφία του Κόντογλου.)

. . .

Ὅπως θέλεις πές τους, ἀδέλφια, ξαδέλφια, ὅ,τι θέλεις. Γράψε ὅ,τι λογοτεχνικὸ κείμενο θές, ἐπίσης.

Τὸ θέμα ψαλτικὰ τουλάχιστον εἶναι ἕνα. Στὴν ψαλτικὴ του ὁ Φ. Κόντογλου δὲν θυμίζει Σ. Καρᾶ οὕτε κατὰ διάνοια. Τὶ νὰ κάνουμε;

Νὰ διαστρεβλώσουμε τὴν πραγματικότητα γιὰ νὰ ἰκανοποιηθεῖ τὸ ἐγώ σου καὶ αὐτῶν ποὺ ὑποστηρίζεις; Νὰ δηλώσουμε κουφοὶ γιὰ νὰ ἡσυχάσεις; Καλύτερα νὰ ἐπιλέξεις τὸ δικό σου παράλληλο σύμπαν, πιὸ εὔκολο εἶναι ...

Δὲν πρόκειται, ὅσο κὰι νὰ γράφεις. Μπορεῖς ὅμως νὰ «παραγγείλεις» σὲ κάποιον νὰ ἀναλύσει τὴν ἠχογράφηση τοῦ Κόντογλου μὲ μία παρόμοια τοῦ Καρᾶ καὶ νὰ ἐπισημάνεις τὶς ὁμοιότητες ...

Θὰ ἦταν πολὺ ἐνδιαφέρον ...

Ἔτσι σὰν κουιζ ἕνα πράμα, κατὰ τὴν προσφιλὴ συνήθεια τῶν τελευταίων ἡμερῶν ...

greek487 · Apr 30, 2012

domesticus said:
Ὅπως θέλεις πές τους, ἀδέλφια, ξαδέλφια, ὅ,τι θέλεις. Γράψε ὅ,τι λογοτεχνικὸ κείμενο θές, ἐπίσης.

Πάλι με τα γούστα μου επιμένεις. Την ιστορία και τα ίδια τα λόγια του Κόντογλου κοιτάζω εδώ και μόνο.

Τὸ θέμα ψαλτικὰ τουλάχιστον εἶναι ἕνα. Στὴν ψαλτικὴ του ὁ Φ. Κόντογλου δὲν θυμίζει Σ. Καρᾶ οὕτε κατὰ διάνοια. Τὶ νὰ κάνουμε;

Σε ποια διάνοια? Του Κόντογλου?

Νὰ διαστρεβλώσουμε τὴν πραγματικότητα γιὰ νὰ ἰκανοποιηθεῖ τὸ ἐγώ σου καὶ αὐτῶν ποὺ ὑποστηρίζεις; Νὰ δηλώσουμε κουφοὶ γιὰ νὰ ἡσυχάσεις; Καλύτερα νὰ ἐπιλέξεις τὸ δικό σου παράλληλο σύμπαν, πιὸ εὔκολο εἶναι ... Δὲν πρόκειται, ὅσο κὰι νὰ γράφεις.

Πάρτο σε προσωπικό επίπεδο. Γνωστή ταχτική σας.

Μπορεῖς ὅμως νὰ «παραγγείλεις» σὲ κάποιον νὰ ἀναλύσει τὴν ἠχογράφηση τοῦ Κόντογλου μὲ μία παρόμοια τοῦ Καρᾶ καὶ νὰ ἐπισημάνεις τὶς ὁμοιότητες ... Θὰ ἦταν πολὺ ἐνδιαφέρον ... Ἔτσι σὰν κουιζ ἕνα πράμα, κατὰ τὴν προσφιλὴ συνήθεια τῶν τελευταίων ἡμερῶν ...

Όχι. Eπειδή το θεωρώ ανόητο και άσχετο ως προς το θέμα. Εδώ το θέμα είναι πως, κατά Κόντογλου, ο Καράς ήταν για την ψαλτική αυτό που ήταν ο Κόντογλου για την αγιογραφία.

Γιατί τσούζει τόσο πολλή αυτό?

. . .

haris1963 · Apr 30, 2012

greek487 said:
Εδώ το θέμα είναι πως, κατά Κόντογλου, ο Καράς ήταν για την ψαλτική αυτό που ήταν ο Κόντογλου για την αγιογραφία.

Όχι, εδώ το θέμα το οποίο εγώ άνοιξα είναι η εκπομπή και το ψάλσιμο του Κόντογλου. Κι εσύ κάνεις ό,τι μπορείς (όπως και αλλού), να το χαλάσεις!

χς

ilias nektarios · Apr 30, 2012

Πολυ καλος ψαλτης,αν και πρακτικος δεν εχει σημασια...
Εκεινο που εχει σημασια,ειναι το οτι εχει ακουσματα απο παραδοσιακους ψαλτες και ειναι ολοφανερο....
Και αυτα που εχει βιωσει,τα αποδιδει πιστα με την φωνη του.
Προσωπικα,δεν τον ειχα ακουσει ποτε!
Ευχαριστουμε κε Χαρη!

Dionysios · May 1, 2012

haris1963 said:
Αρκετό καιρό πριν, ο Γιάννης Αρβανίτης μου έδωσε μια κασέτα για να την ψηφιοποιήσω και να την ανεβάσω "εις κοινήν ωφέλειαν" στο "Ψαλτολόγιον". Δυστυχώς, κάποια προβλήματα (υγείας και οικογενειακά) που μεσολάβησαν, καθυστέρησαν αρκετά αυτή την εργασία, αλλά έφθασε ο καιρός και πραγματοποιείται.

Στην κασέτα αυτή, μεταξύ άλλων επίσης εκλεκτών (που θα ανεβάσω μελλοντικά), περιέχεται κι ένα σπάνιο και πολύτιμο ηχητικό ντοκουμέντο: Ένα τμήμα εκπομπής της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, όπου παρουσιαστής είναι ο μεγάλος Φώτης Κόντογλου. Ομιλεί περί της εορτής των Θεοφανείων (με μια απίστευτη και ποιητικότατη γλώσσα, όπως θα ακούσετε) και εξηγεί στην καθομιλουμένη κάποια τροπάρια.

Επίσης ψάλλει ζωντανά, με συνοδεία ισοκρατήματος καθώς και τα μέλη του αριστερού, από έναν αξιόλογο αγνώστων στοιχείων ψάλτη (αν κάποιος τον αναγνωρίζει ας μας πει). Δεν χρειάζεται να πω πολλά για το πώς ψάλλει, εξάλλου θα ακούσετε. Είναι γνωστό πως ήταν πρακτικός ψάλτης, ακόμα πως ήταν φίλος με τον Καρά. Καμιά σχέση όμως, πρόκειται για έναν παραδοσιακότατο ψάλτη. Μακάρι να είχαμε αρκετούς τέτοιους και σήμερα, κι ας ήταν και πρακτικοί.

Χαραλάμπης

υγ. Η ηχογράφηση από τον Γιάννη (στον οποίο αξίζουν όλες οι ευχαριστίες), έγινε από αναμετάδοση του τμήματος αυτού της εκπομπής, σε εκπομπή του Λ. Αγγελόπουλου - δεν γνωρίζω πότε ακριβώς.

᾿Εκ μέρους τοῦ καθηγητοῦ κυρίου Π. Β. Πάσχου ἀπευθύνονται θερμὲς εὐχαριστίες στοὺς κυρίους Λυκοῦργο ᾿Αγγελόπουλο, ᾿Ιωάννη ᾿Αρβανίτη, Χαραλάμπη Συμεωνίδη, καὶ σὲ ὅποιον ἄλλον συνετέλεσε στὴν διάσωσι καὶ δημοσίευσι αὐτῆς τῆς πολύτιμης ἠχογραφήσεως.

Φυσικὰ καὶ εἶναι γνωστὸς ὁ ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος συμψάλλει μὲ τὸν ἀείμνηστο Φώτιο Κόντογλου, καὶ μάλιστα μᾶς ἔχει δώσει πολύτιμες πληροφορίες γι᾿ αὐτὲς τὶς ῥαδιοφωνικὲς ἐκπομπές, ἀλλὰ καὶ γενικώτερα γιὰ τὸν Φ. Κόντογλου ὡς ψάλτη. ὅλα αὐτὰ εἶναι δημοσιευμένα στὸ διαδίκτυο ἐδῶ καὶ 3 χρόνια καὶ 3 μῆνες σὲ εἰδικὸ ἄρθρο μὲ τίτλο ῾Ο Φώτιος Κόντογλου ὡς ψάλτης, ὥστε κάθε ἐνδιαφερόμενος νὰ μπορῇ νὰ ἔχῃ γνῶσι αὐτῶν τῶν πληροφοριῶν.

Προτείνεται ἐπίσης, ἂν εἶναι δυνατόν, τὰ ἀνωτέρω ἀρχεῖα νὰ ἀναρτηθοῦν μὲ τρόπο, ὥστε νὰ εἶναι προσβάσιμα καὶ ἀπὸ χρῆστες τοῦ διαδικτύου μὴ ἐγγεγραμμένους στὸ παρὸν φόρουμ.

Τέλος, ἐπειδὴ ὁ κύριος Πάσχος δὲν ἔχει στὸ ἀρχεῖό του καμμία ἠχογράφησι ἀπὸ ἐκεῖνες τὶς ῥαδιοφωνικὲς ἐκπομπές, διαβιβάζω τὴν παράκλησί του σὲ ὅποιον ἔχει τυχὸν καὶ ἄλλες τέτοιες ἐγγραφὲς νὰ παραχωρήσῃ ἀντίγραφό τους στὸν κύριο καθηγητή, εἴτε ἐπικοινωνῶντας ἀπευθείας μαζί του εἴτε ἀπευθυνόμενος σὲ ἐμένα (e-mail1: symbole@mail.com, e-mail2: anamelpo@yahoo.gr, Skype: dionysios-anat). [γιὰ τὶς παροῦσες ἐγγραφὲς ἔχω ἤδη φροντίσει ὁ κ. καθηγητὴς νὰ λάβῃ ἀντίγραφο.]

Εὐχαριστῶ.

xelwnas · Feb 28, 2013

Καπου ειχα βρει παλια μια εκπομπη του Κοντογλου που μιλουσε για τα Χριστουγεννα αν δεν κανω λαθος και εβαζε ηχητικα του Ναυπλιωτη. Την εχει κανεις; Ευχαριστω.

PanagiotisK · Oct 12, 2013

Με είχε πει ο αείμνηστος Μανώλης Χατζημάρκος,

ότι ο Φώτης Κόντογλου και ο Στρατής Μυριβήλης, τον έφερναν

από τον Βόλο, να ψάλλει σε εκδηλώσεις που διοργάνωναν και

σε ναούς των Αθηνών, ώστε να "χτυπήσουν" το ρεύμα των ευρωπαϊστών.

Αποσπάσματα από μια εκδήλωση είναι αυτά της αίθουσας "Παρνασσός" του 1959

που είχα ανεβάσει. Παρότι η προσέλευση του κόσμου ήτο εκπληκτική

δεν στάθηκε ικανή να αναχαιτίσει πλήρως αυτή τη λαίλαπα της εποχής.

Κάπου εκεί στάθηκε τυχερός και ο Σίμων Καράς όπου επέμεινε στο πρόβλημα

(ο Χατζημάρκος ήταν στον Βόλο, δεν έμενε στην Αθήνα),

και δημιούργησε και αυτός το ρεύμα που δημιούργησε. Δυστυχώς στους

τυφλούς, βασίλεψε ο μονόφθαλμος. Εξάλλου τότε ήταν πολύ νωρίς για τον

Κόντογλου να διακρίνει τη ζημιά που επρόκειτο να κάνει ο Καράς εξαιτίας της ιδιοτροπίας του...

1961 - Φώτης Κόντογλου: Ιστορική εκπομπή για τα Θεοφάνεια όπου παρουσιάζει και ψάλλει ο ίδιος

haris1963

παλαιότατο μέλος

Attachments

Τσερκέζης Χαράλαμπος

Μέλος

ΠΑΤΗΡ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΑΝΩΛΗΣ

Παλαιό Μέλος

greek487

Tasos N.

domesticus

Lupus non curat numerum ovium

greek487

Tasos N.

domesticus

Lupus non curat numerum ovium

greek487

Tasos N.

haris1963

παλαιότατο μέλος

ilias nektarios

Παλιο-μέλος... και μισό!

Dionysios

Διονύσιος Ἀνατολικιώτης, «γηράσκω ἀεὶ διορθούμενο

xelwnas

Παλαιό Μέλος

PanagiotisK

ως άνωθεν^