Προηγιασμένη ᾿Ιακώβου ᾿Αδελφοθέου

Αρχικό μήνυμα από Shota Gugushvili :
(αναφορικά) .... με την ανακατασκευή από το Φουντούλη της προηγιασμένης Λειτουργίας του Αγ. Ιακώβου.
Εδώ (ο Φουντούλης) χρησιμοποίησε τα αρχικά χειρόγραφα και δεν βασίστηκε σε υπάρχουσες εκδόσεις, αλλά η ανακατασκευή του είναι λανθασμένη. Οι Ελληνικές πηγές έχουν διατηρήσει τα διακονικά και κάποιες ενδείξεις του τυπικού αυτής της Λειτουργίας (χφ Sinai gr 1040 και χφ. Άγιος Σταυρός 43). Δεν υπάρχει Ελληνικό χειρόγραφο που να περιέχει τις ευχές του ιερέως. Ο Φουντούλης (ακολουθώντας τον Brightman σε αυτό) παρέχει τα ελλείποντα μέρη από τη Λειτουργία του Αγ. Ιακώβου. Παρολαυτά, αδικαιολόγητα παρέβλεψε το γεγονός οτι υπάρχει η Γεωργιανή μετάφραση της Λειτουργίας η οποία εκδόθηκε (με συνοδευτική μετάφραση στα Λατινικά που υποθέτω οτι ο Φουντούλης γνώριζε) στο Liturgiae Ibericae Antiquiores, CSCO 122-123, Louvain, 1950 από το M. Tarchnisvili σύμφωνα με το χφ 10ου αιώνος αρχικά από το Σινά αλλά τώρα φυλασσόμενο στο Γκράτς (Graz). Ο Tarchnisvili επίσης αφιερώνει σε αυτή τη Λειτουργία ένα σύντομο άρθρο στο Archiv fur Liturgiewissenschaft του 1952. Επιπροσθέτως, αυτή η Λειτουργία και η πιθανή της σχέση με τα διακονικά από το Sinai gr 1040 αναφέρθηκε στο άρθρο του A. Jacob στο Le Museon το 1962 (το άρθρο αναφέρεται στη Γεωργιανή μετάφραση της Λειτουργίας του Χρυσοστόμου και επομένως αυτό το θέμα δεν παρουσιάζεται εκτενώς). Και η σειρά CSCO και οι δύο επιθεωρήσεις είναι αρκετά γνωστές επομένως είναι δύσκολο να εννοήσω πώς ο Φουντούλης τις αγνοούσε ώς το θάνατό του. Το ποιό πρόσφατο άρθρο πάνω σε αυτή τη Λειτουργία, που επίσης λαμβάνει υπόψην τη Γεωργιανή μετάφραση, είναι από το S. Verhelst στο Orientalia Christiana Periodica του 1995 (το οποίο επίσης ο Φουντούλης φαίνεται να αγνοούσε). Μελετώντας τη Γεωργιανή μετάφραση βλέπουμε οτι αν και όντως πολλές ευχές είναι παρμένες από τη Λειτουργία του Αγ. Ιακώβου, αυτό δεν είναι αλήθεια για το σύνολο των ευχών και από την ανακατασκευή του Φουντούλη λείπουν μερικές ευχές που βρίσκονται στη Γεωργιανή μετάφραση. Τώρα, με δεδομένη τη φήμη και το κύρος του Φουντούλη στην Ελλάδα, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς οτι κανείς θα σταματούσε να τελεί τη Λειτουργία του Αγ. Ιακώβου όπως ανακατασκευάστηκε από το Φουντούλη, ακόμα και αν η ανακατασκευή δεν είναι σωστή. Εάν κανείς θέλει ακριβείς αναφορές και ψηφιοποιημένα αντίγραφα των άρθρων μπορώ να τα στείλω.

Click to expand...

Παρόμοια θέση μέ αὐτή τοῦ ἑσπερινοῦ τῆς «Γονυκλισίας» ἔχουν καί οἱ εὐχές τῆς γονυκλισίας τῆς θ. λειτουργίας τῶν προηγιασμένων δώρων τοῦ ἁγίου Ἰακώβου τοῦ ἀδελφοθέου , τοῦ ἱεροσολυμίτικου λειτουργικοῦ τύπου, πού οἱ ἐκδόσαντες αὐτήν (ἕνα, κατά τά ἄλλα, πολύ δύσκολο ἔργο) δέν πρόσεξαν καθόλου τήν σύνδεσή της μέ τή δομή τοῦ ᾀσματικοῦ ἑσπερινοῦ, στοιχεῖα τοῦ ὁποίου καθαρῶς ἀκολουθεῖ. Μετά τίς διακονικές παρακελεύσεις «Ἔτι, κλίνοντες τὰ γόνατα, τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν.» καί «Ἔτι κλίνοντες τὰ γόνατα, ἐκτενῶς τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν.», δέν τοποθέτησαν τήν κατάλληλη εὐχή, συνέχισαν εὐθύς τίς διακονικές παρακελεύσεις «Ἐν δυνάμει καί ἐλέει Θεοῦ ἀναστῶμεν.» καί τοποθέτησαν τήν (ὄχι κατάλληλη) εὐχή πρίν τήν ἐκφώνηση, μέ τό πάγιο σκεπτικό, ὅτι πάντοτε ἡ ἐκφώνηση συνδέεται μέ τήν εὐχή. Ἀλλά δέν ἰσχύει αὐτό πάντοτε, ὅπως εἴδαμε. Στή συγκεκριμένη περίπτωση μάλιστα συμβαίνει τό παράδοξο καί πρακτικῶς ἀμήχανο καί ἀκατάστατο, ἀφ᾿ ἑνός μέν ἡ γονυκλισία νά μή συνδυάζεται μέ προσευχή καί ἀφ᾿ ἑτέρου δέ, τό καί χειρότερο, μέχρι νά γονατίσουν οἱ λειτουργοί καί ὁ λαός, ἀμέσως κελεύονται νά σηκωθοῦν, μέ ἀποτέλεσμα νά δημιουργεῖται σύγχυση καί ἀταξία. Αὐτά ἕνας λειτουργός στήν πράξη μπορεῖ νά τά ἐντοπίσει. Εὐελπιστῶ νά ἰδῶ ἔκδοση τῆς Προηγιασμένης τοῦ ἁγίου Ἰακώβου τοῦ ἀδελφοθέου (σέ συνέχεια τῆς κορυφαίας ἀποκαταστάσεως τῶν πρώτων διδαξάντων), ἀποκαταστημένης βάσει τοῦ διαγράμματος τοῦ ᾀσματικοῦ ἑσπερινοῦ, μέ τά δ΄ (ἤ ζ΄) ἀντίφωνα καί τό η΄ τῆς εἰσόδου μετά τῶν ἀντιστοίχων συναπτῶν καί τῶν εὐχῶν των καί τῶν μετά τήν εἴσοδο συναπτῶν μετά τῶν εὐχῶν τῶν γονυκλισιῶν κατά τό σύστημα τῶν «τριῶν μικρῶν ἀντιφώνων».

Click to expand...