π. Μάξιμος
Γενικός Συντονιστής
Κατόπιν ἐμμέσου προτροπῆς (ἀπό ἄλλο θέμα) τοῦ δοκίμου καί ἐπιλέκτου μέλους
Ὡς γνωστόν οἱ εἱρμοί τῆς α΄ ᾠδῆς τῶν κανόνων ἐμπνέονται ἀπό τήν α΄ ᾠδήν τοῦ Ὄρθρου, πού εἶναι ἡ «ᾨδή Μωσέως ἐν τῇ ἐξόδῳ» (Ἔξοδ. ιε΄, 1-19, καί Ὡρολόγιον). Ἐάν δέν ἀναφέρεται τό ὄνομα τοῦ Μω(υ)σέως αὐτούσιον ἤ ἐπιθετικός προσδιορισμός αὐτοῦ, τότε, ἤ θά περιγράφεται τό γεγονός τῆς ἐξόδου τοῦ Ἰσραήλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου ἤ πάντοτε θά χρησιμοποιεῖται ὑπό τῶν ποιητῶν, ἔστω καί μία λέξις (ἤ περισσότεραι) ἀπό τήν ᾠδήν, ἤ θά συμβαίνουν καί ὅλα μαζί.
Στήν προκειμένη περίπτωση ὁ ὑμνῳδός τοῦ θαυμασίου αὐτοῦ κανόνος (Κοσμᾶς μοναχός) ἐκτός ἀπό λέξεις τῆς «ᾨδῆς Μωσέως ἐν τῇ ἐξόδῳ» οἷαι: ᾄδοντας, ἐνδόξως καί δεδόξασται, ἐμπνέεται ἀρχικῶς καί ἀπό τόν προφήτην Ἰεζεκιήλ, ὁ ὁποῖος κατά τούς ἑρμηνευτάς ἀποκαλεῖ τήν Μητέρα τοῦ Θεοῦ οἶκον Αὐτοῦ, λέγων· «καὶ ἰδοὺ πλήρης δόξης ὁ οἶκος τοῦ Κυρίου» (Ἰεζ. μδ΄, 4, πρβλ. β΄ Ἀνάγνωσμα Ἑσπερινοῦ Ἑορτῆς).
Τό δεύτερον καί ἀξιοσημείωτον εἶναι ὅτι χρησιμοποιεῖ ἀντί τοῦ ὀνόματος τοῦ Μωϋσέως, τό ὄνομα τῆς ἀδελφῆς του Μαριάμ, ὁμωνύμου τῆς Θεοτόκου Μαρίας, ἐπειδή ἀκριβῶς ὁ κανόνας εἶναι ἀφιερωμένος στήν «κεχαριτωμένην καί εὐλογημένην ἐν γυναιξί» Παναγία Μητέρα μας, ὅπως λέγει Γρηγόριος ὁ Νύσσης καθώς καί οἱ Ἰωάννης Δαμασκηνός καί Ἀνδρέας Κρήτης σέ ἐγκωμιαστικούς των λόγους. Δέν ἀνέφερε ὁ μελῳδός τόν Μωϋσῆν τόν ἐξάρχοντα τῶν ἀνδρῶν, ἀλλά τήν Μαριάμ τήν ἐξάρχουσαν τῶν γυναικῶν, ἀφ᾿ ἑνός μέν γιά νά δείξῃ ὅτι ἡ σήμερον ἐγκωμιαζομένη εἶναι γυνή καί ἀφ᾿ ἐτέρου, τό καί κυριώτερον, ὅτι καί ἡ τώρα ἐξάρχουσα τῆς πανηγύρεως ὀνομάζεται Μαριάμ, ὅπερ ἑρμηνεύεται Κυρία.
Ἡ Μαριάμ, ἀδελφή τοῦ Μωϋσέως, προεξάρχει τοῦ χοροῦ τῶν γυναικῶν, ὅταν οἱ Ἰσραηλῖτες δοξάζουν, ὑμνοῦν καί δοξολογοῦν τόν Θεόν γιά τήν θαυμαστή διάβαση τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης (Ἔξοδ. ιε΄, 1-19).
«Λαβοῦσα δὲ Μαριάμ, ἡ προφῆτις, ἡ ἀδελφὴ ᾿Ααρών, τὸ τύμπανον ἐν τῇ χειρὶ αὐτῆς, καὶ ἐξήλθοσαν πᾶσαι αἱ γυναῖκες ὀπίσω αὐτῆς μετὰ τυμπάνων καὶ χορῶν, ἐξῆρχε δὲ αὐτῶν Μαριὰμ λέγουσα· ᾄσωμεν τῷ Κυρίῳ, ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται· ἵππον καὶ ἀναβάτην ἔρριψεν εἰς θάλασσαν» (Ἔξοδ. ιε΄, 20, 21).
Στήν προφήτιδα Μαριάμ ἀναφέρεται καί τό α΄ τροπάριον τῆς α΄ ᾠδῆς τοῦ β΄ κανόνος τῆς Ἑορτῆς (Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ).
«Παρθένοι νεάνιδες, σὺν Μαριὰμ τῇ Προφήτιδι, ᾠδὴν τὴν ἐξόδιον νῦν ἀλαλάξατε· ἡ Παρθένος γάρ, καὶ μόνη Θεοτόκος, πρὸς λῆξιν οὐράνιον διαβιβάζεται».
Καλή Παναγιά !!!
Σημείωσις: Τήν Τετάρτη, πρῶτα ὁ Θεός, ἡμέρα τῆς τελευταίας Παρακλήσεως, θά ἀναρτήσω ἑρμηνευτικόν σχόλιον διά τόν δυσκολώτερον εἱρμόν τῆς Ϝ΄ ᾠδῆς «Ἅλιον ποντογενές... ».
ἐπιτρέψατέ μοι νά καταθέσω ἕναν ἑρμηνευτικόν σχολιασμόν εἰς τόν εἱρμόν τῆς α΄ ᾠδῆς τοῦ θεομητορικοῦ κανόνος τῆς ἑορτῆς τῆς ἐνδόξου Κοιμήσεως καί τῆς εἰς οὐρανούς Μεταστάσεως τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί ἀειπαρθένου Μαρίας, ὁ ὁποῖος ψάλλεται καί ὡς Καταβασία.Χρῆστος Πανάγου;12844 said:
»Πεποικιλμένη τῇ θείᾳ δόξῃ, ἡ ἱερὰ καὶ εὐκλεής, Παρθένε, μνήμη Σου,
»πάντας συνηγάγετο, πρὸς εὐφροσύνην τοὺς πιστούς,
»ἐξαρχούσης Μαριάμ, μετὰ χορῶν καὶ τυμπάνων,
»τῷ σῷ ᾄδοντας μονογενεῖ· Ἐνδόξως ὅτι δεδόξασται.
»πάντας συνηγάγετο, πρὸς εὐφροσύνην τοὺς πιστούς,
»ἐξαρχούσης Μαριάμ, μετὰ χορῶν καὶ τυμπάνων,
»τῷ σῷ ᾄδοντας μονογενεῖ· Ἐνδόξως ὅτι δεδόξασται.
Ὡς γνωστόν οἱ εἱρμοί τῆς α΄ ᾠδῆς τῶν κανόνων ἐμπνέονται ἀπό τήν α΄ ᾠδήν τοῦ Ὄρθρου, πού εἶναι ἡ «ᾨδή Μωσέως ἐν τῇ ἐξόδῳ» (Ἔξοδ. ιε΄, 1-19, καί Ὡρολόγιον). Ἐάν δέν ἀναφέρεται τό ὄνομα τοῦ Μω(υ)σέως αὐτούσιον ἤ ἐπιθετικός προσδιορισμός αὐτοῦ, τότε, ἤ θά περιγράφεται τό γεγονός τῆς ἐξόδου τοῦ Ἰσραήλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου ἤ πάντοτε θά χρησιμοποιεῖται ὑπό τῶν ποιητῶν, ἔστω καί μία λέξις (ἤ περισσότεραι) ἀπό τήν ᾠδήν, ἤ θά συμβαίνουν καί ὅλα μαζί.
Στήν προκειμένη περίπτωση ὁ ὑμνῳδός τοῦ θαυμασίου αὐτοῦ κανόνος (Κοσμᾶς μοναχός) ἐκτός ἀπό λέξεις τῆς «ᾨδῆς Μωσέως ἐν τῇ ἐξόδῳ» οἷαι: ᾄδοντας, ἐνδόξως καί δεδόξασται, ἐμπνέεται ἀρχικῶς καί ἀπό τόν προφήτην Ἰεζεκιήλ, ὁ ὁποῖος κατά τούς ἑρμηνευτάς ἀποκαλεῖ τήν Μητέρα τοῦ Θεοῦ οἶκον Αὐτοῦ, λέγων· «καὶ ἰδοὺ πλήρης δόξης ὁ οἶκος τοῦ Κυρίου» (Ἰεζ. μδ΄, 4, πρβλ. β΄ Ἀνάγνωσμα Ἑσπερινοῦ Ἑορτῆς).
Τό δεύτερον καί ἀξιοσημείωτον εἶναι ὅτι χρησιμοποιεῖ ἀντί τοῦ ὀνόματος τοῦ Μωϋσέως, τό ὄνομα τῆς ἀδελφῆς του Μαριάμ, ὁμωνύμου τῆς Θεοτόκου Μαρίας, ἐπειδή ἀκριβῶς ὁ κανόνας εἶναι ἀφιερωμένος στήν «κεχαριτωμένην καί εὐλογημένην ἐν γυναιξί» Παναγία Μητέρα μας, ὅπως λέγει Γρηγόριος ὁ Νύσσης καθώς καί οἱ Ἰωάννης Δαμασκηνός καί Ἀνδρέας Κρήτης σέ ἐγκωμιαστικούς των λόγους. Δέν ἀνέφερε ὁ μελῳδός τόν Μωϋσῆν τόν ἐξάρχοντα τῶν ἀνδρῶν, ἀλλά τήν Μαριάμ τήν ἐξάρχουσαν τῶν γυναικῶν, ἀφ᾿ ἑνός μέν γιά νά δείξῃ ὅτι ἡ σήμερον ἐγκωμιαζομένη εἶναι γυνή καί ἀφ᾿ ἐτέρου, τό καί κυριώτερον, ὅτι καί ἡ τώρα ἐξάρχουσα τῆς πανηγύρεως ὀνομάζεται Μαριάμ, ὅπερ ἑρμηνεύεται Κυρία.
Ἡ Μαριάμ, ἀδελφή τοῦ Μωϋσέως, προεξάρχει τοῦ χοροῦ τῶν γυναικῶν, ὅταν οἱ Ἰσραηλῖτες δοξάζουν, ὑμνοῦν καί δοξολογοῦν τόν Θεόν γιά τήν θαυμαστή διάβαση τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης (Ἔξοδ. ιε΄, 1-19).
«Λαβοῦσα δὲ Μαριάμ, ἡ προφῆτις, ἡ ἀδελφὴ ᾿Ααρών, τὸ τύμπανον ἐν τῇ χειρὶ αὐτῆς, καὶ ἐξήλθοσαν πᾶσαι αἱ γυναῖκες ὀπίσω αὐτῆς μετὰ τυμπάνων καὶ χορῶν, ἐξῆρχε δὲ αὐτῶν Μαριὰμ λέγουσα· ᾄσωμεν τῷ Κυρίῳ, ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται· ἵππον καὶ ἀναβάτην ἔρριψεν εἰς θάλασσαν» (Ἔξοδ. ιε΄, 20, 21).
Στήν προφήτιδα Μαριάμ ἀναφέρεται καί τό α΄ τροπάριον τῆς α΄ ᾠδῆς τοῦ β΄ κανόνος τῆς Ἑορτῆς (Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ).
«Παρθένοι νεάνιδες, σὺν Μαριὰμ τῇ Προφήτιδι, ᾠδὴν τὴν ἐξόδιον νῦν ἀλαλάξατε· ἡ Παρθένος γάρ, καὶ μόνη Θεοτόκος, πρὸς λῆξιν οὐράνιον διαβιβάζεται».
Καλή Παναγιά !!!
Σημείωσις: Τήν Τετάρτη, πρῶτα ὁ Θεός, ἡμέρα τῆς τελευταίας Παρακλήσεως, θά ἀναρτήσω ἑρμηνευτικόν σχόλιον διά τόν δυσκολώτερον εἱρμόν τῆς Ϝ΄ ᾠδῆς «Ἅλιον ποντογενές... ».
