Ιούλιος 1985 . Ιδιωτική Ηχογράφηση στο γραφείο του Βαγγέλη Λιναρδάκη στο Ηράκλειο της Κρήτης

Δεν ξέρω αν υπάρχει πολύς κόσμος που θυμάται αυτό το διαμάντι που μας προσέφερε ο αοίδιμος κ. Βαγγέλης, πάντως είναι από τις καλύτερες ηχογραφήσεις του Χρυσάνθου Θεοδοσοπούλου που έχω ακούσει. Πρόκειται για εκπομπή που περιέχει μια ιδιωτική ηχογράφηση που έκανε στο γραφείο του κ. Βαγγέλη στο Ηράκλειο ο αοίδιμος Άρχων Πρωτοψάλτης της Αγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως Χρύσανθος Θεοδοσόπουλος τον Ιούλιο του 1985. Το υλικό είναι μοναδικό και αποτελεί μία από τις σπάνιες φωνοληψίες του Άρχοντα εκτός ναού. Πρώτη φορά άκουσα τα Λειτουργικά σε Χιτζαζκιάρ Κιουρδί. Γνωρίζει κανείς την πατρότητά τους; Πάντως στο βιβλίο της Λειτουργίας, τουλάχιστον στην παλιότερη έκδοση που έχω στο αρχείο μου (χειρόγραφη του 1976), δεν υπάρχουν. Ακόμη, δεν μπόρεσα να βρω την πατρότητα του καλοφωνικού ειρμού. Πάντως, το κράτημα που ακολουθεί είναι από το {Θεοτόκε Παρθένε» του Μπερεκέτη σε πλ. δ'. Αν κάποιος φίλος αναγνωρίζει τον ειρμό, ας μας ενημερώσει σχετικά.

Τεχνικά: Ο ήχος είναι καθαρός, όμως αρκετά πεσμένος σε ποιότητα. Τον έκοψα με το Mp3DirectCut για να μην έχει απώλειες. Επειδή, όμως τα περισσότερα προγράμματα τρώνε τα τελευταία δευτερόλεπτα από τα χαμηλής ποιότητας mp3, ακόμη και το πρόγραμμα επεξεργασίας που χρησιμοποιώ (Audition), δοκίμασα να τα ξανακόψω. Έτσι, στο ίδιο bitrate, 32 kbps, που ήταν το ανώτατο που μου επέτρεπε το Audition, τα ξανανεβάζω καλύτερα κωδικοποιημένα. Η συμπίεση δεν είναι τεράστια έχοντας δεδομένο τα αρχικό αρχείο διότι, επειδή ο ήχος είναι στα 11,025 kHz, το αντίστοιχο wav είναι το 1/4 της συνήθους μορφής wav (44,100 kHz) και άρα αντίστοιχη μείωση υπάρχει και στη δυνατότητα συμπίεσης. Ανεβάζω και τις δύο μορφές, την αυτούσια με το mp3DirectCut στο πρώτο αρχείο και την επανακωδικοποιημένη με το Audition στο δεύτερο.

Τα περιεχόμενα αναλυτικά είναι τα παρακάτω:
01 «Όσοι εις Χριστόν» - Δύναμις, Σωκράτους Παπαδοπούλου, Ήχ. α'
02 Λειτουργικά, Κωνσταντίνου Πρίγγου, Ήχ. πλ. α' (Σπάθιον μέλος)
03 Λειτουργικά, Μακάμ Χιτζαζκιάρ Κιουρδί
04 Καλοφ. Ειρμός «Περιστάσεις και θλίψεις» - Κράτημα, Ήχ. πλ. δ'
05 «Έκνοον πρόσταγμα», Ήχ. πλ. δ'
06 «Μακάριος ανήρ», Μανουήλ Πρωτοψάλτου, Ήχ. πλ. δ'
07 «Άλαλα τα χείλη», Ήχ. πλ. α'
08 Τρισάγιον - Δύναμις, Νηλέως Καμαράδου, Προσαρμογή σε Ήχ. βαρύ

ybulbu said:

... Πρώτη φορά άκουσα τα Λειτουργικά σε Χιτζαζκιάρ Κιουρδί. Γνωρίζει κανείς την πατρότητά τους; Πάντως στο βιβλίο της Λειτουργίας, τουλάχιστον στην παλιότερη έκδοση που έχω στο αρχείο μου (χειρόγραφη του 1976), δεν υπάρχουν.

Click to expand...

Για το κείμενο κ άλλες ηχογρ., βλ. εδώ.
Ο τίτλος του εκεί θέματος χρήζει αλλαγής επί το ευκρινέστερον (πχ Λειτουργικά κ Άξιον εστίν σε σπάθιον μέλος).

Δημήτρη, δεν αναφέρομαι σε αυτά τα Λειτουργικά αλλά στα δεύτερα που ψάλλει (αριθμός 3 στην αρίθμηση των κομματιών). Αυτά σε σπάθιο μέλος τα έχω υπόψη μου.

Όσο για τον τίτλο του θέματος, μάλλον αναφέρεσαι σε αυτό που παραπέμπεις, διότι εδώ ψάλλει πολλά μέλη. Μιας και το ανέφερες, όμως, θα γράψω στο παραπάνω μήνυμα τα περιεχόμενα της ηχογράφησης.

ybulbu said:

Ακόμη, δεν μπόρεσα να βρω την πατρότητα του καλοφωνικού ειρμού. Πάντως, το κράτημα που ακολουθεί είναι από το {Θεοτόκε Παρθένε» του Μπερεκέτη σε πλ. δ'.

Click to expand...

Το κείμενο ανέβηκε στο forum του Συλλόγου Ιεροψαλτών Χαλκιδικής εδώ αποδιδόμενο στον άρχοντα. Έκανα σχετική ερώτηση στο θέμα αυτό αν γνωρίζουν κάτι παραπάνω σχετικά.

ybulbu said:

Πρώτη φορά άκουσα τα Λειτουργικά σε Χιτζαζκιάρ Κιουρδί. Γνωρίζει κανείς την πατρότητά τους; Πάντως στο βιβλίο της Λειτουργίας, τουλάχιστον στην παλιότερη έκδοση που έχω στο αρχείο μου (χειρόγραφη του 1976), δεν υπάρχουν.

Click to expand...

Τη λύση δίνει και πάλι το forum του Συλλόγου Ιεροψαλτών Χαλκιδικής. Πρόκειται για σύνθεση του άρχοντα και περιέχονται στο θέμα αυτό (ΜΟΥΣΙΚΑ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ Θ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Π.Τοπτσίδη.Πρωτοψάλτου Ν.Μουδανιά 1955), στη σελίδα 118. Τους ευχαριστώ για τις αναρτήσεις αυτών των σπανίων μαθημάτων!

ybulbu said:

Τη λύση δίνει και πάλι το forum του Συλλόγου Ιεροψαλτών Χαλκιδικής. Πρόκειται για σύνθεση του άρχοντα και περιέχονται στο θέμα αυτό (ΜΟΥΣΙΚΑ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ Θ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Π.Τοπτσίδη.Πρωτοψάλτου Ν.Μουδανιά 1955), στη σελίδα 118. Τους ευχαριστώ για τις αναρτήσεις αυτών των σπανίων μαθημάτων!

Click to expand...

Τα εν λόγω κείμενα (με νεώτερο ηχητικό αρχείο) έχουν αναρτηθεί απο τον αείμνηστο κ.Λιναρδάκη προ διετίας εδώ , από τη λειτουργία του Χρυσάνθου δια χειρός κ.Δημόπουλου (κάποτε κυκλοφορούσε και η παλαιότερη χειρόγραφη,από τον ίδιο τον Άρχοντα,έκδοση ).

Η πατρότητα της σύνθεσης των λειτουργικών αποδίδεται στον αείμνηστο Χρύσανθο, το δε Άξιον εστίν ,σύνθεση του Τρ.Γεωργιάδη έχει αναρτηθεί προ ενός έτους στο φόρουμ εδώ (το έτερον).

Ανέτρεξα στη χειρόγραφη του Άρχοντα και είπα και φίλους να ανατρέξουν στην τελευταία έκδοση της Λειτουργίας του, αλλά δεν βρέθηκε κάτι. Αυτή η έκδοση στην οποία αναφέρεστε πότε κυκλοφόρησε;

Αυτά τα λειτουργικά τα θυμάμαι να τα ψάλλει ο Φώτης Τζανίδης στην Αγία Παρασκευή Μενεμένης όταν ήμουν λαμπαδάριος εκεί.Θυμάμαι ένα μεγάλο σε μέγεθος και σε σελίδες χειρόγραφο βιβλίο του Χρυσάνθου.Επειδή ο Φώτης επιμελήθηκε των εκδόσεων του Χρυσάνθου ,νομίζω Γιάννη πως είναι ο καταλληλότερος να σου δώσει την πληροφορία.Ψάλλει ακόμα στον παραπάνω ναό.

Αντωνης Μιχελουδακης;95900 said:

Αυτά τα λειτουργικά τα θυμάμαι να τα ψάλλει ο Φώτης Τζανίδης στην Αγία Παρασκευή Μενεμένης όταν ήμουν λαμπαδάριος εκεί.Θυμάμαι ένα μεγάλο σε μέγεθος και σε σελίδες χειρόγραφο βιβλίο του Χρυσάνθου.Επειδή ο Φώτης επιμελήθηκε των εκδόσεων του Χρυσάνθου ,νομίζω Γιάννη πως είναι ο καταλληλότερος να σου δώσει την πληροφορία.Ψάλλει ακόμα στον παραπάνω ναό.

Click to expand...

Να συμπληρώσω στα όσα γράφει ο φίλτατος Αντώνης: Ο Χρύσανθος Θεοδοσόπουλος πρωτοκυκλοφόρησε τη ΘΛ του χειρόγραφα σε πολύγραφο μεγάλου σχήματος, μάλλον τη δεκαετία του 70. Από αυτή την έκδοση είχα δει μόνο κάποια αποσπάσματα σε φωτοτυπίες, αλλά ποτέ τον ίδιο τόμο. Τον εντόπισα τελικά σε ναό της Τούμπας στη Θεσ/νίκη. Είχε κόκκινο σκληρό εξώφυλλο. Ο τόμος επανεξεδόθη σε χειρόγραφη επιμέλεια Αθ. Δημοπούλου με πολύ μικρά στοιχεία, αλλά χωρίς τη μνεία συνθετών τη δεκαετία του 80 γύρω στο 1982. Από τον τόμο απουσίαζε κάθε πρόλογος ή ακόμη και περιεχόμενα. Ο ίδιος τόμος κυκλοφόρησε απαραλλάκτως και μετά θάνατον του Χρυσάνθου ( μετά το 88) αρχικώς ως απλή επανέκδοση με σταυρό πλέον στον τεθνεώτα εκδότη Χρύσανθο, και μετά με προσθήκες και κόκκινο εξώφυλλο και άσχημα τυπογραφικά στοιχεία σε ΗΥ του Φ. Μπαρούτα από Πάτρα αν δεν απατώμαι. Είναι τα ίδια στοιχεία με του Όρθρου που εκδόθηκε μετά τον θάνατο του Χρυσάνθου, ο οποίος όμως εσχάτως αντικαταστάθηκε από όμορφη στοιχειοθεσία ( σαν του Εορτολογίου). Στη ΘΛ που επιμελήθηκε και ο Φ. Τζανίδης αλλά και ο Κυρ. Νικολέρης υπάρχουν και χφφ παρεμβολές προς το τέλος λόγω βλάβης του ΗΥ! Εκεί μάλλον υπάρχουν αναφορές στους συνθέτες των κμν. Ο δε καλοφωνικός ειρμός από την β εκδοση του 82 και μετά υπάρχει σε όλες τις εκδόσεις νομίζω ως ο τελευταίος παρατιθεμενος ειρμός, κ αποδίδεται στον Αθανάσιο Πατριάρχη Ιεροσολύμων.Το δε κμν προέρχεται από το Καλοφωνικό Ειρμολόγιο του Γρηγορίου, συνοδεύεται δε κ από ομόηχο κράτημα.

Δ.

dimskrekas said:

Να συμπληρώσω στα όσα γράφει ο φίλτατος Αντώνης: Ο Χρύσανθος Θεοδοσόπουλος πρωτοκυκλοφόρησε τη ΘΛ του χειρόγραφα σε πολύγραφο μεγάλου σχήματος, μάλλον τη δεκαετία του 70. Από αυτή την έκδοση είχα δει μόνο κάποια αποσπάσματα σε φωτοτυπίες, αλλά ποτέ τον ίδιο τόμο. Τον εντόπισα τελικά σε ναό της Τούμπας στη Θεσ/νίκη. Είχε κόκκινο σκληρό εξώφυλλο. Ο τόμος επανεξεδόθη σε χειρόγραφη επιμέλεια Αθ. Δημοπούλου με πολύ μικρά στοιχεία, αλλά χωρίς τη μνεία συνθετών τη δεκαετία του 80 γύρω στο 1982. Από τον τόμο απουσίαζε κάθε πρόλογος ή ακόμη και περιεχόμενα. Ο ίδιος απαραλλάκτως τόμος κυκλοφόρησε και μετά θάνατον του Χρυσάνθου αρχικώς ως απλή επανέκδοση με σταυρό πλέον στον τεθνεώτα εκδότη Χρύσανθο, και μετά με κόκκινο εξώφυλλο και άσχημα τυπογραφικά στοιχεία σε ΗΥ του Φ. Μπαρούτα από Πάτρα αν δεν απατώμαι. Είναι τα ίδια στοιχεία με του Όρθρου που εκδόθηκε μετά τον θάνατο του Χρυσάνθου, ο οποίος όμως εσχάτως αντικαταστάθηκε από όμορφη στοιχειοθεσία ( σαν του Εορτολογίου). Στη ΘΛ που επιμελήθηκε και ο Φ. Τζανίδης αλλά και ο Κυρ. Νικολέρης υπάρχουν και χφφ παρεμβολές προς το τέλος λόγω βλάβης του ΗΥ! Εκεί μάλλον υπάρχουν αναφορές στους συνθέτες των κμν. Ο δε καλοφωνικός ειρμός από την β εκδοση του 82 και μετά υπάρχει σε όλες τις εκδόσεις νομίζω ως ο τελευταίος παρατιθεμενος ειρμός, κ αποδίδεται στον Αθανάσιο Πατριάρχη Ιεροσολύμων.Το δε κμν προέρχεται από το Καλοφωνικό Ειρμολόγιο του Γρηγορίου, συνοδεύεται δε κ από ομόηχο κράτημα.

Δ.

Click to expand...

Βλ. και την εξαίρετη εργασία του Άρχοντα ''Καταγωγή Καλοφωνικών Ειρμών''

http://www.symbole.gr/forum/viewtopic.php?f=34&t=525

dimskrekas said:

Να συμπληρώσω στα όσα γράφει ο φίλτατος Αντώνης: Ο Χρύσανθος Θεοδοσόπουλος πρωτοκυκλοφόρησε τη ΘΛ του χειρόγραφα σε πολύγραφο μεγάλου σχήματος, μάλλον τη δεκαετία του 70. Από αυτή την έκδοση είχα δει μόνο κάποια αποσπάσματα σε φωτοτυπίες, αλλά ποτέ τον ίδιο τόμο. Τον εντόπισα τελικά σε ναό της Τούμπας στη Θεσ/νίκη. Είχε κόκκινο σκληρό εξώφυλλο. Ο τόμος επανεξεδόθη σε χειρόγραφη επιμέλεια Αθ. Δημοπούλου με πολύ μικρά στοιχεία, αλλά χωρίς τη μνεία συνθετών τη δεκαετία του 80 γύρω στο 1982. Από τον τόμο απουσίαζε κάθε πρόλογος ή ακόμη και περιεχόμενα. Ο ίδιος τόμος κυκλοφόρησε απαραλλάκτως και μετά θάνατον του Χρυσάνθου ( μετά το 88) αρχικώς ως απλή επανέκδοση με σταυρό πλέον στον τεθνεώτα εκδότη Χρύσανθο, και μετά με προσθήκες και κόκκινο εξώφυλλο και άσχημα τυπογραφικά στοιχεία σε ΗΥ του Φ. Μπαρούτα από Πάτρα αν δεν απατώμαι. Είναι τα ίδια στοιχεία με του Όρθρου που εκδόθηκε μετά τον θάνατο του Χρυσάνθου, ο οποίος όμως εσχάτως αντικαταστάθηκε από όμορφη στοιχειοθεσία ( σαν του Εορτολογίου). Στη ΘΛ που επιμελήθηκε και ο Φ. Τζανίδης αλλά και ο Κυρ. Νικολέρης υπάρχουν και χφφ παρεμβολές προς το τέλος λόγω βλάβης του ΗΥ! Εκεί μάλλον υπάρχουν αναφορές στους συνθέτες των κμν. Ο δε καλοφωνικός ειρμός από την β εκδοση του 82 και μετά υπάρχει σε όλες τις εκδόσεις νομίζω ως ο τελευταίος παρατιθεμενος ειρμός, κ αποδίδεται στον Αθανάσιο Πατριάρχη Ιεροσολύμων.Το δε κμν προέρχεται από το Καλοφωνικό Ειρμολόγιο του Γρηγορίου, συνοδεύεται δε κ από ομόηχο κράτημα.

Δ.

Click to expand...

Ευχαριστώ όλους για την πληροφόρηση. Απλά στο αρχείο μου έχω αντίγραφο της πρώτης εκδόσεως που υστερεί σε περιεχόμενο από τις επόμενες. Και το έβγαλα αντίγραφο παλιά από την ενορία μου, που είναι ναός της Τούμπας...
Ο ειρμός του Αθανασίου Πατριάρχου Ιεροσολύμων είναι τελείως διαφορετικός. Δεν μπορεί να πρόκειται για διασκευή. Εκτός κι αν πρόκειται για διαφορετική σύνθεση από αυτήν του Καλοφωνικού Ειρμολογίου. Ωστόσο, αν κάποιος έχει τη Λειτουργία του Χρυσάνθου, ας το ελέγξει. Νομίζω, πάντως, πως είναι ανυπόγραφο στην καινούρια έκδοση διότι ρώτησα ένα φίλο που την έχει.