16/10 Απολυτίκιον Αγίου Λογγίνου

Roumelis Ioannis

Roumelis Ioannis

Παλαιό Μέλος
Στα έντυπα Μηναία (Βαρθολομαίου, Νικολάου Γλυκέως, «Ρώμης») παρά το γεγονός ότι η Ακολουθία περιέχει δύο ιδιόμελα εις τον Εσπερινόν, δεν κάνουν καμία αναφορά περί Απολυτικίου του Αγίου (ο οποίος δικαιούται). Στο χφ. Μηναίον Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου Μονής Λειμώνος έτους 1419 αναγράφεται το κοινόν σε μάρτυρα «Ο Μάρτυς σου Κύριε...». Αναφορά του Απολυτικίου και σε ΤΑΣ 1685 και ΤΓΡ, Τυπικόν Μεσσήνης.
 
Last edited:
Είναι συχνό φαινόμενο. Αν δεν υπάρχει απολυτίκιο στα μηναία, υπάρχει στο Ωρολόγιο. Αλλά και εκεί (στην έκδοση του Σαλιβέρου που γνωρίζω) μπορεί να γράφει απλά Ὁ μάρτυς σου Κύριε... (σελ. τάδε). Γενικά τα κοινά απολυτίκια απλώς εννοούνται. Παραπέμπω και εδώ.
 
Μανουήλ δομέστικος said:
Είναι συχνό φαινόμενο. Αν δεν υπάρχει απολυτίκιο στα μηναία, υπάρχει στο Ωρολόγιο. Αλλά και εκεί (στην έκδοση του Σαλιβέρου που γνωρίζω) μπορεί να γράφει απλά Ὁ μάρτυς σου Κύριε... (σελ. τάδε). Γενικά τα κοινά απολυτίκια απλώς εννοούνται. Παραπέμπω και εδώ.
Click to expand...

Αγαπητέ Μανουήλ, δεν νομίζω πως είναι «σύνηθες φαινόμενο» στα Μηναία. Δεν «δικαιούνται» όλοι οι Άγιοι Απολυτικίου, όπως τονίζω πιο πάνω. Βασικό γνώρισμα είναι αν στην Ακολουθία υπάρχει έστω και ένα Ιδιόμελο Δοξαστικό Τροπάριο. Συνήθως σε όσους δεν έχουν Ιδιόμελο, δεν αναγράφει και τίποτε περί Απολυτικίου τους, και σε όσους έχουν θα το γράφει απλά όπως λες και εσύ «Ο μάρτυς σου Κύριε...». Στην προκειμένη περίπτωση όμως, ο Άγιος έχει 2 Ιδιόμελα Δοξαστικά και δεν γίνεται πουθενά λόγος για Απολυτίκιον του. Όσον αφορά τα Ωρολόγια, πολλές είναι οι προσθήκες Απολυτικίων χωρίς να «δικαιούνται» οι Άγιοι. Σε τέτοιες περιπτώσεις είναι πιο ασφαλές να συμβουλευόμαστε τα Μηναία.
 


᾿Απολυτίκιο λέγεται, ὅταν καὶ ὅσο μαρτυρεῖται σὲ χφφ. ἢ παλαίτυπα τυπικά, μηναῖα, ὡρολόγια, τροπολόγια.
Εἰδικὰ ἀπολυτίκια ἄνευ δοξαστικοῦ ὑπάρχουν στὶς 8 καὶ 17 Μαρτίου, 27 Ἀπριλίου, 11 Μαΐου, καὶ 16 Αὐγούστου, τὸ δὲ ΤΑΣ καὶ τὰ χφφ. μηναῖα καὶ ΤΑΣ πολλὲς φορὲς προβλέπουν ἀπολυτίκιο ἄνευ δοξαστικοῦ (π.χ. 11 Ὀκτωβρίου, 9, 27 καὶ 28 Ἰουνίου).
 
Last edited:
Μανουήλ δομέστικος said:
Είναι συχνό φαινόμενο. Αν δεν υπάρχει απολυτίκιο στα μηναία, υπάρχει στο Ωρολόγιο. Αλλά και εκεί (στην έκδοση του Σαλιβέρου που γνωρίζω) μπορεί να γράφει απλά Ὁ μάρτυς σου Κύριε... (σελ. τάδε). Γενικά τα κοινά απολυτίκια απλώς εννοούνται. Παραπέμπω και εδώ.
Click to expand...

Και δυστυχώς ψάλτες ικανοί μεν μουσικώς, αμαθείς όμως γραμματικώς κακοποιούν βάναυσα τα κοινά απολυτίκια....:(
 
Roumelis Ioannis said:
Αγαπητέ Μανουήλ, δεν νομίζω πως είναι «σύνηθες φαινόμενο» στα Μηναία. Δεν «δικαιούνται» όλοι οι Άγιοι Απολυτικίου, όπως τονίζω πιο πάνω. Βασικό γνώρισμα είναι αν στην Ακολουθία υπάρχει έστω και ένα Ιδιόμελο Δοξαστικό Τροπάριο. Συνήθως σε όσους δεν έχουν Ιδιόμελο, δεν αναγράφει και τίποτε περί Απολυτικίου τους, και σε όσους έχουν θα το γράφει απλά όπως λες και εσύ «Ο μάρτυς σου Κύριε...». Στην προκειμένη περίπτωση όμως, ο Άγιος έχει 2 Ιδιόμελα Δοξαστικά και δεν γίνεται πουθενά λόγος για Απολυτίκιον του. Όσον αφορά τα Ωρολόγια, πολλές είναι οι προσθήκες Απολυτικίων χωρίς να «δικαιούνται» οι Άγιοι. Σε τέτοιες περιπτώσεις είναι πιο ασφαλές να συμβουλευόμαστε τα Μηναία.
Click to expand...

Ίσως δεν το κατάλαβα καλά (μάλλον έτσι είναι γιατί δεν έκανα διαχωρισμό ανάλογα με τα δοξαστικά... απλά θυμόμουν ότι πολλές φορές δεν υπάρχει απολυτίκιο στα μηναία). Όμως να διευκρινίσουμε τι εννοούμε όταν γράφουμε: "Δεν «δικαιούνται» όλοι οι Άγιοι Απολυτικίου".
Κατά το ισχύον τυπικό (ΤΜΕ), τις καθημερινές ψάλλουμε το απολυτίκιο του αγίου ακόμα και αν ο άγιος δεν έχει ούτε ένα δοξαστικό ακόμα και αν δεν αναγράφεται στα μηναία. Όταν όμως η μνήμη αγίου δίχως δοξαστικό πέσει Κυριακή ή εντός προεορτίων ή μεθεόρτων, τότε όντως δεν δικαιούται ο άμνημος άγιος απολυτικίου (μόνο τότε). Αν πέσει Σάββατο (εκτός προεορτίων-μεθεόρτων), ψάλλουμε Ἀλληλούϊα, οπότε το απολυτίκιο του αγίου καλύπτεται από το Ἀπόστολοι, Μάρτυρες...
Στο ΤΜΕ αναφέρεται επίσης ότι ακόμα και αν ο άγιος δεν εορτάζεται επισήμως, είναι όμως μεγαλομάρτυς, τότε το απολυτίκιό του ψάλλεται απαραίτητα στη λειτουργία (προφανώς μιλάει πάλι για Κυριακές, προεόρτια, μεθέορτα).
Εκτός αν υπονοείται κάποιο άλλο τυπικό (ΤΑΣ ή στουδίτικα τυπικά);
 

Attachments

  • ΤΜΕσ11.jpg
    15.1 KB · Views: 23
  • ΤΜΕσ31.jpg
    73.3 KB · Views: 23
Last edited:
Μανουήλ δομέστικος said:
Όμως να διευκρινίσουμε τι εννοούμε όταν γράφουμε: "Δεν «δικαιούνται» όλοι οι Άγιοι Απολυτικίου".
[/SIZE][/FONT]
Click to expand...

Αντιγράφω από «Γενικαί Τυπικαί Διατάξεις» Διπτύχων έτους 2008, επιμέλειας κ. Διονυσίου Ανατολικιώτου:
παρ. 9: α)Εάν η ακολουθία του Μηναίου έχει έστω και έν δοξαστικόν, ψάλλεται το απολυτίκιον του Αγίου του Μηναίου, Δόξα, Και νυν το ομόηχον θεοτοκίον ή σταυροθεοτοκίον εκ των αρμοδίων διά τας καθημερινάς. [Εάν το Μηναίον έχει δύο ακολουθίας, δικαιούται Απολυτικίου ο άγιος ο έχων δοξαστικά. Εάν δικαιούνται αμφότεροι οι άγιοι απολυτικίου, λέγεται το του ενός, Δόξα, το του ετέρου, Και νυν, θεοτοκίον ή σταυροθεοτοκίον των καθημερινών ομόηχον εις το τελευταίον απολυτίκιον. β)Εάν η ακολουθία του Μηναίου στερήται δοξαστικού, ψάλλεται το Απολυτίκιον της ημέρας της εβδομάδος μετά του οικείου θεοτοκίου. [Εις ελαχίστας μνήμας κυρίως αποστόλων ή προφητών λέγονται τα αρχαία αυτών απολυτίκια, καίτοι στερούνται δοξαστικού.
 
Roumelis Ioannis said:
Αντιγράφω από «Γενικαί Τυπικαί Διατάξεις» Διπτύχων έτους 2008, επιμέλειας κ. Διονυσίου Ανατολικιώτου:
παρ. 9: α)Εάν η ακολουθία του Μηναίου έχει έστω και έν δοξαστικόν, ψάλλεται το απολυτίκιον του Αγίου του Μηναίου, Δόξα, Και νυν το ομόηχον θεοτοκίον ή σταυροθεοτοκίον εκ των αρμοδίων διά τας καθημερινάς. [Εάν το Μηναίον έχει δύο ακολουθίας, δικαιούται Απολυτικίου ο άγιος ο έχων δοξαστικά. Εάν δικαιούνται αμφότεροι οι άγιοι απολυτικίου, λέγεται το του ενός, Δόξα, το του ετέρου, Και νυν, θεοτοκίον ή σταυροθεοτοκίον των καθημερινών ομόηχον εις το τελευταίον απολυτίκιον. β)Εάν η ακολουθία του Μηναίου στερήται δοξαστικού, ψάλλεται το Απολυτίκιον της ημέρας της εβδομάδος μετά του οικείου θεοτοκίου. [Εις ελαχίστας μνήμας κυρίως αποστόλων ή προφητών λέγονται τα αρχαία αυτών απολυτίκια, καίτοι στερούνται δοξαστικού.
Click to expand...

Δυστυχώς πλειστάκις άλλα ακούμε από ραδιοφώνου επειδή το σκεπτικόν των ψαλλόντων είναι "να τιμήσουμε τον άγιο" "να μην στενοχωρήσουμε τον άγιο" σαν να ήταν ο β' εξάδερφός μας που ξεχάσαμε να τον ευχηθούμε στη γιορτή του! :mad:
 
Δεν τίθεται θέμα να στενοχωρήσουμε τον Άγιο ή όχι. Είναι θέμα Θεός Κύριος ή Ἀλληλούϊα. Από τη στιγμή που ψάλλεται Θεός Κύριος, θα ψαλλεί το απολυτίκιο του αγίου του μηναίου ακόμα και αν δεν υπάρχει. Σαφής διάκριση γίνεται στο ΤΓΡ, και ιδιαίτερα στις ημέρες νηστείας των αγίων αποστόλων.
π.χ. Ι΄ Ιουνίου. Ἐν Τρίτῃ δὲ ἢ Πέμπτῃ ἔξω τοῦ Πεντηκοσταρίου, ἀπολυτίκιον Οἱ μάρτυρές σου Κύριε.
Υπάρχουν και άλλα τέτοια παραδείγματα.
Τρίτη και Πέμπτη, ψάλλεται Θεός Κύριος. Για αυτό και λέγεται το απολυτίκιο των αγίων μαρτύρων. Άμα ετύγχανε Ἀλληλούια, στον εσπερινό θα λεγόντουσαν τα Θεοτόκε Παρθένε, στον όρθρο Ἐν τῶι ναῶι ἐστῶτες, και στη λειτουργία το απολυτίκιο της ημέρας της εβδομάδος.
Κατά το ΤΜΕ, δεν ψάλλουμε Ἀλληλούϊα παρά μόνο την αγία Μ΄, αρά τις υπόλοιπες ημέρες θα ψαλλούν τα κοινά απολυτίκια ακόμα και αν απουσιάζουν από τα μηναία.
Αυτή είναι η προσωπική μου άποψη η οποία φυσικά μπορεί να είναι λανθασμένη. Προσωπικά, ποτέ δεν έψαλα απολυτίκιο της ημέρας της εβδομάδος σε εσπερινό ή όρθρο. Αλλά αγνοούσα τελείως και την διάταξη των διπτύχων.
 
Last edited:


Ἀπὸ τὰ καθ’ ἡμέραν «Ἀλληλούια» (ἀντὶ προκειμένων, «ὅτε οὔκ ἐστιν ἑορτή», βλ. ὡρολόγιο, ὄχι ὅτε ἐστὶ νηστεία) τοῦ ἑσπερινοῦ φαίνεται ὅτι καὶ κατὰ τὴν Τρίτη καὶ Πέμπτη (ἡμέρες καταλύσεως), ἀντὶ τοῦ «Θεὸς Κύριος», ψάλλεται «Ἀλληλούια» (ἀντιθέτως μὲ τὴν μεταγενέστερη ὑποσημείωση τοῦ μεσωρίου τῆς α’ ὥρας στὰ σημερινὰ ὡρολόγια).
 


«Ὅλον τὸν ἑνιαυτὸν ὅτε ψάλλομεν ἀλληλούια» (χφφ. Σινὰ 1094 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 3r, 1095 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 12r, 1096 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 16v καὶ ΤΑΣ κεφ. ε’) οἱ ἀκολουθίες τελοῦνται σχεδὸν ὅπως τὴ Μ. Τεσσαρακοστή (ΤΑΣ κεφ. ε’) μὲ τὶς μετάνοιες (γιὰ τοὺς μοναχούς). Βλ. ὑποτύπωσις Ἀθανασίου ἀθωνίτου (περὶ τὸ 965) ἔκδ. Dmitrievskij τ. 1 σσ. 248, 249, τυπικὸ μονῆς Κασούλων τοῦ ἔτους 1174 ἔκδ. ὅπ. πρ. σ. 798, Κανονάριο Νίκωνος περὶ τὸ 1085 ἔκδ. Benesevic σσ. 27 – 28, τυπικὸ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 ἔκδ. Arranz σ. 287, ψαλμὸς 5, 8, ψ. 94, 6, ψ. 95, 9, ψ. 98, 9, ψ. 137, 2.
Τὸ ΤΑΣ εἶναι ὁ μοναχικὸς κανόνας: «Ἀλληλούια» (πένθος) καὶ Κυριακή («Θεὸς Κύριος»). Οἱ ἀρχέτυπες διατάξεις ἑρμηνεύουν καὶ λύνουν τὰ ζητήματα τοῦ τυπικοῦ, ἐνῶ οἱ μεταγενέστερες, καὶ οἱ ὑποθέσεις τῶν τυπικαρίων τὰ περιπλέκουν. Ἡ γνώση τῶν ἀρχετύπων διατάξεων (βλ. Συμβολὴ τ. 10-13) καὶ γενικὰ ἡ ἀρχαϊκὴ τυπικολογικὴ ἀντίληψη ὁδηγοῦν στὴ διάκριση τῆς ἐξέλιξης ἀπὸ τὴν φθορὰ τῶν τυπικῶν διατάξεων στὶς διάφορες ἐποχές.
 

Ἐπαναλαμβάνετε τά ἴδια πού (ξανά) ἔχουν εἰπωθεῖ.
Καθημερινες και Ενιαύσιος Στέφανος. (*)
Διαγράφετε (μέ τά μηνύματά σας) τήν ἐξέλιξη ἀπό τήν ἀρχαία καί σεβαστή πράξη μέχρι τήν ἰσχύουσα, ἀλλά καί αὐτήν πού ξεφεύγει σέ ὑπερβολές. Τά Δίπτυχα (ἀπό Ἀπ. Παπαχρήστου), ὅπως καί τό ΣΤ, ἔχουν τόν καλό λογισμό καί ἐποικοδομητική πρόθεση νά ἐπιστρέφουν καί λίγο στήν παλαιά καί σοβαρή τάξη, γιά νά συγκρατοῦν τίς παρατηρούμενες ὑπερβολικές ἐκτροπές.


(*) Παρέπεμψε ὁ Μανουήλ. Μάθετε ὅμως νά μήν παραπέμπετε σέ ἀπομονωμένο μήνυμα, ἀλλά (ναί) σέ συγκεκριμένο μήνυμα, πού νά ὑπάρχει ὅμως ἡ δυνατότητα νά βλέπουμε τά προηγούμενα καί τά ἑπόμενα καί τόν τίτλο τοῦ θέματος. Τό πῶς, δεῖτέ το ἐδῶ (β΄ παράγραφος).


 
You must log in or register to reply here.
Back
Top