apostoloskalpakidis
.......
Η μουσική σημειογραφία στην πάροδο των ετών εξελίχθηκε, μεταλλάχθηκε, έφθασε, ως τις μέρες μας στη μορφή που όλοι τη γνωρίζουμε.
Διέπεται όμως από κάποιους ορθογραφικούς κανόνες.
Ποιοι είναι αυτοί; Ποιοι τους εφηύραν; Ποια η χρησιμότητά τους; Γιατί τα παλαιά θεωρητικά δεν κάνουν λόγο για ορθογραφία; και γιατί επιτέλους ερίζουμε για ορθογραφημένα ή ανορθόγραφα κείμενα στο ΨΑΛΤΟΛΟΓΙΟΝ; Είναι τόσο σπουδαίο το θέμα αυτό ή επουσιώδες και ασκόπως αντιδικούμε;
Η ερώτηση είναι φυσικά ρητορική και έρχομαι στην ουσία του θέματος.
Η μουσική επιστήμη (γιατί η μουσική έχει δύο υποστάσεις αφενός μεν ως τέχνη, αφετέρου δε ως επιστήμη- για αυτούς που ενασχολούνται και θέλουν να αποκαλούνται μουσικοί) έχει ορισμένους κανόνες. Άλλους μεν τους δεχόμαστε αξιωματικώς (σαν τα μαθηματικά) και άλλους τους αποδεικνύουμε εμπράκτως (όπως τα θεωρήματα). Η μελέτη λοιπόν των κλασσικών συγγραμμάτων μας οδηγεί σε συμπεράσματα για το ποιοι είναι και πώς διαμορφώνονται οι κανόνες γραφής. Ομοίως και στην ευρωπαϊκή μουσική, ενώ οι κλασσικοί συνθέτες δεν συνέγραψαν κάποιο θεωρητικό έργο με κανόνες σύνθεσης (αρμονία, αντίστιξη, φούγκα κλπ.) η μελέτη των μουσικών έργων τους οδήγησε στην δημιουργία κανόνων (συμπερασματικά) που σπουδάζουν σήμερα οι μαθητές των Ωδείων. Πέρα από τους κανόνες σύνθεσης, υπάρχουν και στην ευρωπαϊκή μουσική κανόνες ορθογραφίας. Για το πώς γράφεται το “μπαστουνάκι” (“ουρίτσα”) στις αξίες των φθογγοσήμων, πώς γράφονται ενωμένα, τι χώρο καταλαμβάνουν στο μουσικό μέτρο ανάλογα με την αξία τους. Ένα μουσικό κείμενο κερδίζει ή χάνει βαθμούς (εκτός από την καλλιτεχνική του αξία) και από την συνολική ορθογραφική εικόνα του.
Αντιθέτως, παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια μία ανοχή, κακώς νοούμενη, κατ΄ εμέ, στα κείμενα της Ψαλτικής Τέχνης (Βυζαντινής Μουσικής). Θεωρώντας ότι ίσως είναι στην καλλιτεχνική ευχέρεια του συνθέτη να καινοτομεί και να εισάγει καινούριο “στύλ” γραφής. Κάποιοι μαλιστα το δικαιολογούν επιχειρηματολογώντας ότι ανήκουν στην μουσική σχολή – τάση του Νηλέως Καμαράδου ή του Μιχαήλ Χατζηαθανασίου ή ακόμα νεώτερων μουσικοσυνθετών. Μουσικές τάσεις νεωτεριστικές και ιδιαίτερα “στύλ” προσωπικής γραφής είχαμε και στο 19ο αι. αλλά αποδοκιμάστηκαν σφοδρά και από την εκκλησία και από το μουσικόφιλο αναγνωστικό κοινό.
Προτρέπω λοιπόν τους φίλους μουσικοσυνθέτες να γράφουν μεν αλλά μετά προσοχής και σύνεσης.
Φιλικά
Απόστολος Καλπακίδης
Πρωτοψάλτης
Διέπεται όμως από κάποιους ορθογραφικούς κανόνες.
Ποιοι είναι αυτοί; Ποιοι τους εφηύραν; Ποια η χρησιμότητά τους; Γιατί τα παλαιά θεωρητικά δεν κάνουν λόγο για ορθογραφία; και γιατί επιτέλους ερίζουμε για ορθογραφημένα ή ανορθόγραφα κείμενα στο ΨΑΛΤΟΛΟΓΙΟΝ; Είναι τόσο σπουδαίο το θέμα αυτό ή επουσιώδες και ασκόπως αντιδικούμε;
Η ερώτηση είναι φυσικά ρητορική και έρχομαι στην ουσία του θέματος.
Η μουσική επιστήμη (γιατί η μουσική έχει δύο υποστάσεις αφενός μεν ως τέχνη, αφετέρου δε ως επιστήμη- για αυτούς που ενασχολούνται και θέλουν να αποκαλούνται μουσικοί) έχει ορισμένους κανόνες. Άλλους μεν τους δεχόμαστε αξιωματικώς (σαν τα μαθηματικά) και άλλους τους αποδεικνύουμε εμπράκτως (όπως τα θεωρήματα). Η μελέτη λοιπόν των κλασσικών συγγραμμάτων μας οδηγεί σε συμπεράσματα για το ποιοι είναι και πώς διαμορφώνονται οι κανόνες γραφής. Ομοίως και στην ευρωπαϊκή μουσική, ενώ οι κλασσικοί συνθέτες δεν συνέγραψαν κάποιο θεωρητικό έργο με κανόνες σύνθεσης (αρμονία, αντίστιξη, φούγκα κλπ.) η μελέτη των μουσικών έργων τους οδήγησε στην δημιουργία κανόνων (συμπερασματικά) που σπουδάζουν σήμερα οι μαθητές των Ωδείων. Πέρα από τους κανόνες σύνθεσης, υπάρχουν και στην ευρωπαϊκή μουσική κανόνες ορθογραφίας. Για το πώς γράφεται το “μπαστουνάκι” (“ουρίτσα”) στις αξίες των φθογγοσήμων, πώς γράφονται ενωμένα, τι χώρο καταλαμβάνουν στο μουσικό μέτρο ανάλογα με την αξία τους. Ένα μουσικό κείμενο κερδίζει ή χάνει βαθμούς (εκτός από την καλλιτεχνική του αξία) και από την συνολική ορθογραφική εικόνα του.
Αντιθέτως, παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια μία ανοχή, κακώς νοούμενη, κατ΄ εμέ, στα κείμενα της Ψαλτικής Τέχνης (Βυζαντινής Μουσικής). Θεωρώντας ότι ίσως είναι στην καλλιτεχνική ευχέρεια του συνθέτη να καινοτομεί και να εισάγει καινούριο “στύλ” γραφής. Κάποιοι μαλιστα το δικαιολογούν επιχειρηματολογώντας ότι ανήκουν στην μουσική σχολή – τάση του Νηλέως Καμαράδου ή του Μιχαήλ Χατζηαθανασίου ή ακόμα νεώτερων μουσικοσυνθετών. Μουσικές τάσεις νεωτεριστικές και ιδιαίτερα “στύλ” προσωπικής γραφής είχαμε και στο 19ο αι. αλλά αποδοκιμάστηκαν σφοδρά και από την εκκλησία και από το μουσικόφιλο αναγνωστικό κοινό.
Προτρέπω λοιπόν τους φίλους μουσικοσυνθέτες να γράφουν μεν αλλά μετά προσοχής και σύνεσης.
Φιλικά
Απόστολος Καλπακίδης
Πρωτοψάλτης
Last edited:
