[Ερώτηση] Για ποιο λόγο υπάρχουν δύο διατονικές φθορές του ΝΗ;

EIRYK EMNOSHELE

Qu'est-ce que je ferais sans toi?
Σχετικά με τις φθορές βλέπουμε και από τις συνημμένες εικόνες που έφτιαξα έτσι στα γρήγορα για να γίνει πιο κατανοητή η απορία, πως υπάρχει μία φθορά για κάθε φθόγγο και ανάλογα με το σημείο που βρίσκεται ακολουθούμε τα διαστήματα είτε της διατονικής κλίμακας είτε των δύο χρωματικών μαλακής και σκληρής κλίμακας είτε ακόμα και στην περίπτωση της εναρμόνιας φθοράς του Ζω που πολύ αναλυτικά μας είχε εξηγήσει και ο κ. Παπαδόπουλος πριν λίγο διάστημα . Σωστά μέχρι εδώ;

Σε αντίθεση όμως με όλες τις άλλες φθορές, βλέπουμε πως το διατονικό ΝΗ έχει δύο φθορές. Η μία αφορά το κάτω ΝΗ και άλλη το επάνω ή αλλιώς η μία το ΝΗ μέσης και η άλλη φθορά το ΝΗ νήτης. Τι ακριβώς αλλάζει με τα διαστήματα στην περίπτωση που εμφανίζεται στο κείμενό μας η μία φθορά και τι στην άλλη;

επισήμανσις: με διπλό κλικ πάνω στις εικόνες εμφανίζεται πλήρες μέγεθος
 

Attachments

  • DiatonikaiFthorai.jpg
    DiatonikaiFthorai.jpg
    105.2 KB · Views: 63
  • MalakaiXromatikaiFthorai.jpg
    MalakaiXromatikaiFthorai.jpg
    95.6 KB · Views: 43
  • SkliraiXromatikaiFthorai.jpg
    SkliraiXromatikaiFthorai.jpg
    78.4 KB · Views: 34
  • EnarmoniosFthora.jpg
    EnarmoniosFthora.jpg
    64.7 KB · Views: 27
Last edited:

haris1963

παλαιότατο μέλος
Εικάζω πως το σχήμα της φθοράς αυτής, έχει να κάνει με τη διπλοπαραλλαγή!
Απεικονίζει τη διπλή ιδιότητα του πλ. Δ´ που είναι και Γ΄ ταυτόχρονα (όπως αναφέρει και σε κάποιο άλλο θέμα ο Βαγγέλης).

Το βλέπεις και στις μαρτυρίες: ο άνω νη' έχει μαρτυρικό του γα, αλλά συνεχίζει ανιόντως ως να ήταν νη. Είναι ένα από τα χαρακτηριστικά σημεία, όπως έχω αναλύσει στα 2 τελευταία συνέδρια που συμμετείχα, όπου ισχύει το "πάσα τριφωνία τον αυτόν ήχον ποιεί" των αρχαίων.
 
Σχετικά με τις φθορές βλέπουμε και από τις συνημμένες εικόνες που έφτιαξα έτσι στα γρήγορα για να γίνει πιο κατανοητή η απορία, πως υπάρχει μία φθορά για κάθε φθόγγο και ανάλογα με το σημείο που βρίσκεται ακολουθούμε τα διαστήματα είτε της διατονικής κλίμακας είτε των δύο χρωματικών μαλακής και σκληρής κλίμακας είτε ακόμα και στην περίπτωση της εναρμόνιας φθοράς του Ζω που πολύ αναλυτικά μας είχε εξηγήσει και ο κ. Παπαδόπουλος πριν λίγο διάστημα . Σωστά μέχρι εδώ;

Σε αντίθεση όμως με όλες τις άλλες φθορές, βλέπουμε πως το διατονικό ΝΗ έχει δύο φθορές. Η μία αφορά το κάτω ΝΗ και άλλη το επάνω ή αλλιώς η μία το ΝΗ μέσης και η άλλη φθορά το ΝΗ νήτης. Τι ακριβώς αλλάζει με τα διαστήματα στην περίπτωση που εμφανίζεται στο κείμενό μας η μία φθορά και τι στην άλλη;

επισήμανσις: με διπλό κλικ πάνω στις εικόνες εμφανίζεται πλήρες μέγεθος
Αυτό το θέμα με απασχόλησε και μένα όταν είδα μια αναφορά στο Θεωρητικό του Χουρμουζίου όπου γράφει τα εξής:

"Διαφέρουσι δε αύται αι δύο φθοραί κατά το σύστημα, επειδή αύτη μεν ( του νη ) τρεις τόνους επί το βαρύ δεικνύει μέλος νη, αύτη δε9 του νη΄) τρείς τόνους επί το βαρύ δεικνύει μέλος δι ".
Αυτἠ η αναφορά δείχνει ότι οι 2 φθορές έχουν να κάνουν με το σύστημα πορείας του ήχου..΄Σύμφωνα λοιπόν με το Χουρμούζιο πορεία επί το βαρύ 3 φωνές κάτω από την βἀση δείχνει μέλος πλαγίου δ΄...άρα ο ήχος κινείται κατά τριφωνία επι το βαρύ...Αντίθετα η φθορά που τίθεται στον άνω νη δείχνει σε κατάβαση 3 φωνών μέλος Άγια ...άρα σε αυτή την περίπτωση το σύστημα που ακολουθείται είναι το δια πασών...
Μια πιό έμμεση αναφορά για τον εν λόγωθέμα είναι κατι που γράφει ο Χρύσανθος στην ἐντυπη έκδοση του Θεωρητικού του:
"Βάσιν δε ή ισον έχει τοιούτον, ώστε ελευθέρως μεν αναβαίνει τόνους επτά, ελευθέρως δε καταβαίνει τόνους τρείς. Και τέσσαρας μεν τόνους επί το οξύ δεικνύει άγια, τρείς δε τόνους επί το βαρύ δεικνύει νεάγιε".
 
Last edited:
Top