Περί των συνεχών διακυμάνσεων της έντασης κατά την ψαλμώδηση

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Η αίσθησή μου από την ακρόαση της δόκιμης ψαλτικής παράδοσης είναι ότι το φαινόμενο "δυναμική" είναι μουσικά, και, ειδικότερα, μελοποιητικά καθορισμένο στοιχείο και δεν συνδέεται με τον γραμματικό τονισμό των λέξεων. Ούτε κανονικότητα έχει.
Αλλά πολλοί ψάλτες συνηθίζουν να δίνουν μεγαλύτερη ένταση σε σημεία του μέλους όπου υπάρχει γλωσσικός τονισμός (και ορισμένοι μάλιστα το προχωρούν παραπέρα, μειώνοντας απότομα την ένταση μετά τον τονισμό, κάτι σαν σβήσιμο). Το τελικό αποτέλεσμα είναι μια συνεχής εναλλαγή "πιάνο-φόρτε".
(Για να προλάβω ενστάσεις: δεν αναφέρομαι στις ελάχιστες οδηγίες του εκδότη "σιγά-δυνατά" που καινοτομώντας βέβαια, αλλά κατ' εξαίρεση, εισήχθηκαν στα βιβλία π.χ. του Καραμάνη, του Ταλιαδώρου κ.ά. Εδώ μιλώ για έναν γενικευμένο τρόπο ψαλτικής).

Ο λόγος που άνοιξα το θέμα, αλλά και που το θεωρώ σημαντικό, είναι ότι τον τελευταίο καιρό έχω ακούσει αρκετούς συναδέλφους και μάλιστα αξιόλογους φωνητικά, που έχουν ενσωματώσει αυτό το στοιχείο στην ερμηνεία τους, αλλά δεν είμαι βέβαιος ότι το αποτέλεσμα είναι καλό για τα δεδομένα ήθους της εκκλησιαστικής μας μουσικής. (Ας αποφύγω την προβληματική λέξη "παραδοσιακό"). Το άκουσμα γίνεται υπέρ το δέον "εκφραστικό".

Δεν ξέρω α) αν είναι ο λόγος καλλιτεχνικός, για περισσότερη εκφραστικότητα, β) αν γίνεται από προσωπική ερμηνεία του ψάλλοντος ως προς τη σχέση νοήματος-μουσικής ή γ) αν υπόκεται σε αυτήν την τακτική κάποια μουσική παράδοση.

Αυτό που ζητώ από την πείρα σας να μάθω είναι αν και σε ποιο βαθμό υπάρχει μαρτυρία τέτοιων εκτελέσεων μέσα στην παράδοσή μας, την οποία θα μπορούσαν να ακολουθούν. Έχω π.χ. μια υποψία οτι κάτι τέτοιο γίνεται στον Φιρφιρή και την καρεώτικη ψαλτική. Αλλά, όπως έχει διαφανεί αρκετά στο φόρουμ (κυρίως έμμεσα, σε συζητήσεις περί φασματογραφήσεων), τα τεχνικά στοιχεία του Φιρφιρή είναι σύμφυτα με τη φωνή του και, όταν αποσπαστούν από αυτήν και εφαρμοστούν μεμονωμένα αλλού, μπορεί να οδηγήσουν σε αδόκιμο ύφος.

Ευχαριστώ.
 
T

Tzanakos_B

Guest
Η αίσθησή μου από την ακρόαση της δόκιμης ψαλτικής παράδοσης είναι ότι το φαινόμενο "δυναμική" είναι μουσικά, και, ειδικότερα, μελοποιητικά καθορισμένο στοιχείο και δεν συνδέεται με τον γραμματικό τονισμό των λέξεων. Ούτε κανονικότητα έχει.
Αλλά πολλοί ψάλτες συνηθίζουν να δίνουν μεγαλύτερη ένταση σε σημεία του μέλους όπου υπάρχει γλωσσικός τονισμός (και ορισμένοι μάλιστα το προχωρούν παραπέρα, μειώνοντας απότομα την ένταση μετά τον τονισμό, κάτι σαν σβήσιμο). Το τελικό αποτέλεσμα είναι μια συνεχής εναλλαγή "πιάνο-φόρτε".
(Για να προλάβω ενστάσεις: δεν αναφέρομαι στις ελάχιστες οδηγίες του εκδότη "σιγά-δυνατά" που καινοτομώντας βέβαια, αλλά κατ' εξαίρεση, εισήχθηκαν στα βιβλία π.χ. του Καραμάνη, του Ταλιαδώρου κ.ά. Εδώ μιλώ για έναν γενικευμένο τρόπο ψαλτικής).

Ο λόγος που άνοιξα το θέμα, αλλά και που το θεωρώ σημαντικό, είναι ότι τον τελευταίο καιρό έχω ακούσει αρκετούς συναδέλφους και μάλιστα αξιόλογους φωνητικά, που έχουν ενσωματώσει αυτό το στοιχείο στην ερμηνεία τους, αλλά δεν είμαι βέβαιος ότι το αποτέλεσμα είναι καλό για τα δεδομένα ήθους της εκκλησιαστικής μας μουσικής. (Ας αποφύγω την προβληματική λέξη "παραδοσιακό"). Το άκουσμα γίνεται υπέρ το δέον "εκφραστικό".

Δεν ξέρω α) αν είναι ο λόγος καλλιτεχνικός, για περισσότερη εκφραστικότητα, β) αν γίνεται από προσωπική ερμηνεία του ψάλλοντος ως προς τη σχέση νοήματος-μουσικής ή γ) αν υπόκεται σε αυτήν την τακτική κάποια μουσική παράδοση.

Αυτό που ζητώ από την πείρα σας να μάθω είναι αν και σε ποιο βαθμό υπάρχει μαρτυρία τέτοιων εκτελέσεων μέσα στην παράδοσή μας, την οποία θα μπορούσαν να ακολουθούν. Έχω π.χ. μια υποψία οτι κάτι τέτοιο γίνεται στον Φιρφιρή και την καρεώτικη ψαλτική. Αλλά, όπως έχει διαφανεί αρκετά στο φόρουμ (κυρίως έμμεσα, σε συζητήσεις περί φασματογραφήσεων), τα τεχνικά στοιχεία του Φιρφιρή είναι σύμφυτα με τη φωνή του και, όταν αποσπαστούν από αυτήν και εφαρμοστούν μεμονωμένα αλλού, μπορεί να οδηγήσουν σε αδόκιμο ύφος.

Ευχαριστώ.

Γιώργο, Καλημέρα. Διάβασα ΄μόλις διάωασα το πολύ ενδιαφέρον ΄σχόλιό σου και θα ήθελα , εκ πείρας , να καταθέσω και τη δική μου άποψη... 1. Αυτό το ΄'' φαινόμενο '' το είχα παρατηρήσει παλιά στον αείμνηστο Καραμάνη , σε ορισμένα ψαλμωδήματα , [ τα εψαλε σιγά , ολόκληρα ] και βέβαια , έκανε κι αυτά τα περίφημα '' τόξα '' στις κορώνες , με '' νόθα '' φωνή..!!! 2. Ο σπουδαίος ερμηνευτής Δασκαλούδης , όταν ήλθε στη Σπάρτη πρίν πολλά χρόνια , καλεσμένος του Αγ. Νικολάου , έκανε , κατά κόρον , αυτά τα σιγά _ δυνατά στην πορεί μιάς μελωδίας , με πολλή τέχνη !! και εντυπωσίαζε !!! Το κάνω κι εγω , κάποιες φορές , κυρίως στις κορώνες ... γιατι το θεωρώ απαραίτητο , να μην δημιουργήσω άσχημο άκουσμα.... Βέβαια , οι Αείμνηστοι μεγάλοι , Ιάκωβος, Πρίγγος , Στανίτσας , Χρύσανθος , έψαλλαν από πρω ί ας μέχρι τέλους , με την ίδια ένταση και σε ψηλές βάσεις ..!!! [ Γιά τον Στανίτσα , θα έλεγα , ακούγοντάς τον , τα τελευταία χρόνια , στα ψηλά , ακουγόταν μάλλον δυσάρεστα , γιατί η φωνή του , δεν ανέβαινε , άνετα , όπως παλιά ... ] Η άποψή μου είναι ότι κατ` αρχήν δεν είναι αντιαισθητικό , μάλλον αρέσει και στο Εκκλησίασμα..!! Αλλοι το κάνουν για λόγους καλαισθησίας και άλλοι γιά να τονίσουν περισσοτερ νοηματικά το Κείμενο , κυρίως στα Αποστολικά Αναγνώσματα.. Θα έλεγα τελειώνοντας ότι και ΕΔΩ ισχύει το ''Παν μέτρον άριστον '' !!! Β. ΤΖ.
 
Last edited:

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Αγαπητέ κ. Τζανάκο, κρίνοντας από το παράδειγμα του Καραμάνη που αναφέρατε, μάλλον δεν εννοούμε το ίδιο πράγμα λέγοντας "εναλλαγή πιάνο-φόρτε" (η αλήθεια είναι ότι μόνο βάζοντας κάποιο ηχητικό θα εξηγούσα καλά τι εννοώ, αλλά είναι κάτι που αποφεύγω γενικώς να το κάνω).
Ο αείμνηστος είχε γενικά σταθερή ένταση, και τόνιζε με στόμφο τα σημεία που έπρεπε μουσικώς να τονιστούν, απλώς έκανε τα περίφημα σβησίματα στα ψηλά (πράγμα που προσωπικά δεν μου άρεσε και πολύ).
Αυτό που εννοώ εδώ όμως είναι μια συνεχής εναλλαγή πιάνο-φόρτε (το φόρτε στους γραμματικούς τόνους ή κυρίως σε αυτούς). Αν είχαμε σε ηλεκτρονικό γράφημα την ένταση θα φαινόταν σαν "οροσειρά" με συνεχή ψηλά και χαμηλά.
Αυτό, από μια πρόχειρη έρευνα που έκανα, μάλλον κουράζει το εκκλησίασμα, παρά το ευχαριστεί. (Βέβαια, λέγοντας "έρευνα" το δείγμα μου ήταν μόνο 3 άνθρωποι, που δεν είχαν μουσικές γνώσεις. Ήταν μικρό δείγμα, αλλά τυχαίο).
Η ερώτησή μου προς την κοινότητα είναι αν πρόκεται για πρακτική που έχει κάποια τεκμηρίωση μέσα στην παράδοση και δεν τη γνωρίζω. (Όπως είπα, το εντόπισα, σε μικρή έκταση όμως, στον Φιρφιρή, εκεί όμως ταιριάζει στη φωνή του...).
 
T

Tzanakos_B

Guest
Αγαπητέ κ. Τζανάκο, κρίνοντας από το παράδειγμα του Καραμάνη που αναφέρατε, μάλλον δεν εννοούμε το ίδιο πράγμα λέγοντας "εναλλαγή πιάνο-φόρτε" (η αλήθεια είναι ότι μόνο βάζοντας κάποιο ηχητικό θα εξηγούσα καλά τι εννοώ, αλλά είναι κάτι που αποφεύγω γενικώς να το κάνω).
Ο αείμνηστος είχε γενικά σταθερή ένταση, και τόνιζε με στόμφο τα σημεία που έπρεπε μουσικώς να τονιστούν, απλώς έκανε τα περίφημα σβησίματα στα ψηλά (πράγμα που προσωπικά δεν μου άρεσε και πολύ).
Αυτό που εννοώ εδώ όμως είναι μια συνεχής εναλλαγή πιάνο-φόρτε (το φόρτε στους γραμματικούς τόνους ή κυρίως σε αυτούς). Αν είχαμε σε ηλεκτρονικό γράφημα την ένταση θα φαινόταν σαν "οροσειρά" με συνεχή ψηλά και χαμηλά.
Αυτό, από μια πρόχειρη έρευνα που έκανα, μάλλον κουράζει το εκκλησίασμα, παρά το ευχαριστεί. (Βέβαια, λέγοντας "έρευνα" το δείγμα μου ήταν μόνο 3 άνθρωποι, που δεν είχαν μουσικές γνώσεις. Ήταν μικρό δείγμα, αλλά τυχαίο).
Η ερώτησή μου προς την κοινότητα είναι αν πρόκεται για πρακτική που έχει κάποια τεκμηρίωση μέσα στην παράδοση και δεν τη γνωρίζω. (Όπως είπα, το εντόπισα, σε μικρή έκταση όμως, στον Φιρφιρή, εκεί όμως ταιριάζει στη φωνή του...).

Αγαπητέ Γιώργο , διάβασα την απαντησή σου , στην οποία γίνεσαι πιό σαφής.. Γράφεις ότι κάποιοι , ευτυχώς δυό , τρείς τονίζουν , σιγά , δυνατά τους γραμματικούς τόνους και δεν αναφερεσαι στό νόημα των λέξεων του Κειμένου... Αυτό δεν το έχω ακούσει ποτέ από ψάλτη μουσικό και με στοιχειώδεις γραμματικές γνωσεις .... [ Θυμήθηκα , ότι ο Δομέστικος , είχε γράψει σχετικό σχόλιο γιά μένα παλιά , ότι οι λέξεις έχουν ένα τόνο και εγώ στό αποστ. ανάγνωσμα της Υπαπαντής τονιζα διπλά τις λέξεις..!!!! Αυτό το Ανάγνωσμα υπάρχει στην Ενότητά μου και έχει πάρει και τα περισσότερα ευχαριστήρια !!! ] . Ως προς την ουσία της ερώτησής σου , εκ πείρας , πιστεύω οτι δεν εχει σχέση με την ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΜΑΣ , είναι προφανώς μία καινοτομια που συνηθίζουν , μερικοί '' νεωτερίζοντες ''....οι λεγόμενοι '' Προοδευτικοί '' !!!!!! Β. ΤΖΑΝ.
 

Θεόδωρος Αιτωλός

Παλαιό Μέλος
Αγαπητέ κ. Τζανάκο, κρίνοντας από το παράδειγμα του Καραμάνη που αναφέρατε, μάλλον δεν εννοούμε το ίδιο πράγμα λέγοντας "εναλλαγή πιάνο-φόρτε" (η αλήθεια είναι ότι μόνο βάζοντας κάποιο ηχητικό θα εξηγούσα καλά τι εννοώ, αλλά είναι κάτι που αποφεύγω γενικώς να το κάνω).
Ο αείμνηστος είχε γενικά σταθερή ένταση, και τόνιζε με στόμφο τα σημεία που έπρεπε μουσικώς να τονιστούν, απλώς έκανε τα περίφημα σβησίματα στα ψηλά (πράγμα που προσωπικά δεν μου άρεσε και πολύ).
Αυτό που εννοώ εδώ όμως είναι μια συνεχής εναλλαγή πιάνο-φόρτε (το φόρτε στους γραμματικούς τόνους ή κυρίως σε αυτούς). Αν είχαμε σε ηλεκτρονικό γράφημα την ένταση θα φαινόταν σαν "οροσειρά" με συνεχή ψηλά και χαμηλά.
Αυτό, από μια πρόχειρη έρευνα που έκανα, μάλλον κουράζει το εκκλησίασμα, παρά το ευχαριστεί. (Βέβαια, λέγοντας "έρευνα" το δείγμα μου ήταν μόνο 3 άνθρωποι, που δεν είχαν μουσικές γνώσεις. Ήταν μικρό δείγμα, αλλά τυχαίο).
Η ερώτησή μου προς την κοινότητα είναι αν πρόκεται για πρακτική που έχει κάποια τεκμηρίωση μέσα στην παράδοση και δεν τη γνωρίζω. (Όπως είπα, το εντόπισα, σε μικρή έκταση όμως, στον Φιρφιρή, εκεί όμως ταιριάζει στη φωνή του...).

Αγαπητέ Γιώργο το θέμα που ξεκίνησες είναι καθαρά ψαλτικό΄.

Θα αναφέρω περιληπτικά κάποιες συμβουλές δασκάλων
Χαρίλαος: Ο Πρίγγος έλεγε οτι τα δοξαστικά και πολλά ιδιόμελα είναι ομιλία , αφήγηση. (Το άκουσε απο τους Δακάλους του και το ετήρηςε μέχρι σήμερα.)
Επέμενε στις αβίαστες μεταβολές της έντασης τόσο στο ίδιο μαθημα αλλά και κατα την διάρκεια που εξελίσετο η Θ. ακολουθία.
Εψαλλε πολύ μαλακά αναβαθμούς , καθίσματακλπ και υπήρχε μια καμπύλη της έντασης κάθε φορά ίδια στην εξέλιξη του όρθρου και Θ. Λειτουργίας.

Καραμάνης: Πιό λυρικός στην έκφραση, μυσταγωγικός, λεπτομερέστατος στην εκτέλεση ετήρησε τα ανωτέρω και ανήγαγε μαζί με τους υπόλοιπους Θεσσαλονικείςτις προσεγμένες αυξομειώσεις εντάσεως,στο κατ εχοχήν
στοιχείο του . ύφους της Θεσσαλονίκης.
Το στοιχείο αυτό προσέδωσε μιά άλλου είδους αισθητική καλαισθησία στα μαθήματα.
Επίσης τα περίφημα΄σβησίματα του Δάσκαλου Καραμάνη έγιναν πιο έντονα όταν άρχισαν να περνούν τα χρόνια. Ακούστε μιά εκτέλεση του Δύναμις του Βαρέως και θα καταλάβετε

Ευθυμιάδης :Επέμενε στην εφαρμογή του τονικού ρυθμού σαν απαραίτητο σποιχείο της ερμηνείας
και διερμήνευσε τις αυξομειώςεις τις εντάσεως χρησιμοποιώντας τον όρο: λογικός τόνος προκειμένου να ονοματίση όλα τα παραπάνω.
Παναγιωτίδης : Η πηγή

Πρίγγος ¨Ακούστε πχ. Των Αγίων Πατέρων οχορός ή την δοξολογία λέγετος του Πέτρου , σε υμνούμεν γι α ορίσουμε το τί σημαίνει αβίαστη , ομαλή μεταβολή της έντασης.

Νεραντζής:Οταν ήμουν 14 ετών τον άκουσα να ψάλλη στην Ζάκυνθο, Σε υμνούμεν του Πρίγγου
Το έχω ακόμη στα αυτίά μου. Αυτή ή απαράμιλλη τέχνη του να κυλάει το μάθημα έρχεται στον μηχανισμό της ακοής υποβοηθητικά, και γίνονται αντιληπτά και έννοιες και αισθήματα.

Κάποτε ένας φίλος του αναλογίου είχε διερωτηθεί :
τι άλλο είναι η ψαλτική .: μουσική ,τυπικό....

Είναι και κάποια άλλα που μαθαίνονται πάνω στο σανίδι.
Δεν τα μαθαίνεις αμέσως . Τα ανακαλύπτεις . Και να στα πεί ο δάσκαλος ..πρέπει να έλθη ώρα τους !!! και ποτέ με μόνον ωδειακή εκπαίδευση.

Αυτό το στοιχείο που φαίνεται και το περιγράφομε ωσαν αυξομείωςη έντασης
είναι το βασικότερο χαρακτηριστικό της έκφρασης και του ύφους.
 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Ευχαριστώ για όλες τις πληροφορίες, κ. Αιτωλέ. Το θέμα είναι ότι σε όλους μεγάλους δασκάλους που αναφέρατε η αυξομείωση της έντασης καθορίζεται με μουσικό τρόπο.
Αντίθετα, κάποιος που αυξομειώνει την ένταση σύμφωνα με τον γλωσσικό τόνο θα έψαλλε κάπως έτσι το Κύριε εκέκραξα (με κεφαλαία τα φόρτε):

ΚΥριε εΚΕκραξα προς σε ειΣΑκουΣΟΝ μου, ειΣΑκουΣΟΝ μου ΚΥριε....​
(πράγμα που νομίζω δεν θα έκανε ποτέ κανείς από όσους προαναφέρατε).
 

antonios

Αετόπουλος Αντώνιος
Ευχαριστώ για όλες τις πληροφορίες, κ. Αιτωλέ. Το θέμα είναι ότι σε όλους μεγάλους δασκάλους που αναφέρατε η αυξομείωση της έντασης καθορίζεται με μουσικό τρόπο.
Αντίθετα, κάποιος που αυξομειώνει την ένταση σύμφωνα με τον γλωσσικό τόνο θα έψαλλε κάπως έτσι το Κύριε εκέκραξα (με κεφαλαία τα φόρτε):


ΚΥριε εΚΕκραξα προς σε ειΣΑκουΣΟΝ μου, ειΣΑκουΣΟΝ μου ΚΥριε....
(πράγμα που νομίζω δεν θα έκανε ποτέ κανείς από όσους προαναφέρατε).

Επειδή ανέφερες τον Φιρφιρή, να πω πως είναι άλλο το φόρτε - πιάνο και άλλο ο τονισμός. Ο Φιρφιρής δεν κάνει φόρτε πιάνο αλλά τονίζει και πολύ καλά κάνει αφού τονίζει τις αρχές των ρυθμικών ποδών (ενίοτε και με ελάχιστα μεγαλύτερη διάρκεια).
Το κείμενο πρέπει να ακουστεί:
Κύ - ρι - ε - ε - κέ - κρα - ξα προς σέ κτλ σε αντιδιαστολή με το
Κυριεεκεκραξα κτλ και το
Κύ - ρί - έ - έ - κέ - κρά - ξά
(Όπου υπάρχει τόνος σημαίνει... τονισμό και όχι φόρτε πιάνο)
και τα δύο (το ένα τελείως άτονο το άλλο τονισμένο παντού) αγνούν την μελωδική γραμμή και καταστρέφουν το μέλος. Αν δε το μέλος δεν είναι και συλλαβικό τότε τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα αν ειπωθεί είτε έτσι (παράδειγμα το του πρώτου ήχου από το Αναστασιματάριο του Ιωάννου):
Κυριεεκεεκρααξααααπροοοςσεεε
είτε:
Κύ-ρί-έ-έ-κέ-έ-κρά-ά-ξά-ά-ά-ά-πρόο-ός-σέ-έ-έ.

Αντί του ορθού:
Κύ-ρι-ε-ε-κέε-κραα-ξάααα-προοος-σέεε.
 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Ευχαριστώ. Άκυρο λοιπόν το παράδειγμα του Φιρφιρή. Αυτοί όμως στους οποίους αναφέρομαι κάνουν όντως φόρτε-πιάνο και πιστεύω ότι αυτό είναι κουραστικό. (Μπορεί και να απομιμούνται τον Φιρφιρή, αλλά με λάθος τρόπο).
 
T

Tzanakos_B

Guest
Ευχαριστώ για όλες τις πληροφορίες, κ. Αιτωλέ. Το θέμα είναι ότι σε όλους μεγάλους δασκάλους που αναφέρατε η αυξομείωση της έντασης καθορίζεται με μουσικό τρόπο.
Αντίθετα, κάποιος που αυξομειώνει την ένταση σύμφωνα με τον γλωσσικό τόνο θα έψαλλε κάπως έτσι το Κύριε εκέκραξα (με κεφαλαία τα φόρτε):

ΚΥριε εΚΕκραξα προς σε ειΣΑκουΣΟΝ μου, ειΣΑκουΣΟΝ μου ΚΥριε....​
(πράγμα που νομίζω δεν θα έκανε ποτέ κανείς από όσους προαναφέρατε).

Αγαπητέ Γιώργο , συμφωνώ με αυτά που έγραψε στο σχόλιό του ο συνάδελφος Αιτωλός , γιατί είναι η ειδοποιός διαφορα και η ουσία της ψαλτικής Τέχνης..!!! Οι Μεγάλοι ερμηνευτές , σαυτά το σημείο ξεχωρίζουν !!! Συμφωνω απόλυτα σαυτά που λέει ο Πρίγγος και ο ανεπανάληπτος στον μουσικό τονισμό , ο οποίος ταυτόχρονα είναι νοηματικός και γραμματικά σωστός , εξ ού και ο ρυθμοός της Μουσικής μας λέγεται ΤΟΝΙΚΟΣ.. Γι αυτό οι αυξομοιώσεις στην ένταση της φωνής , θεωρούνται απαραίτητες και συμπίπτουν με τον Γραμματικό τονισμό..!! Υπάρχει αλλος τρόπος να τονίσεις το κείμενο ?? Μόνο στα χωριά , συμβαίνει το αντίθετο απο αυτο που άκουσες , δηλαδή παρατονίζουν και γραμματικά και μουσικά τις λέξεις και κλείνεις τα αυτά σου... Οσο για το ΚΥριε εΚΕ κραΞΑ προς ΣΕ ειΣΑκουΣΟΝ μου μουσικά οι λέξεις ... βλέπε Κεκραγάριον Πρίγγου , αλλά και Ιωάννου Πρωτ. Θα μπορούσα να αναφέρω πολλά παραδείγματα... Φιλικά Β. ΤΖΑΝ.
 
T

Tzanakos_B

Guest
Αγαπητέ Γιώργο , συμφωνώ με αυτά που έγραψε στο σχόλιό του ο συνάδελφος Αιτωλός , γιατί είναι η ειδοποιός διαφορα και η ουσία της ψαλτικής Τέχνης..!!! Οι Μεγάλοι ερμηνευτές , σαυτά το σημείο ξεχωρίζουν !!! Συμφωνω απόλυτα σαυτά που λέει ο Πρίγγος και ο ανεπανάληπτος στον μουσικό τονισμό , ο οποίος ταυτόχρονα είναι νοηματικός και γραμματικά σωστός , εξ ού και ο ρυθμοός της Μουσικής μας λέγεται ΤΟΝΙΚΟΣ.. Γι αυτό οι αυξομοιώσεις στην ένταση της φωνής , θεωρούνται απαραίτητες και συμπίπτουν με τον Γραμματικό τονισμό..!! Υπάρχει αλλος τρόπος να τονίσεις το κείμενο ?? Μόνο στα χωριά , συμβαίνει το αντίθετο απο αυτο που άκουσες , δηλαδή παρατονίζουν και γραμματικά και μουσικά τις λέξεις και κλείνεις τα αυτά σου... Οσο για το ΚΥριε εΚΕ κραΞΑ προς ΣΕ ειΣΑκουΣΟΝ μου μουσικά οι λέξεις ... βλέπε Κεκραγάριον Πρίγγου , αλλά και Ιωάννου Πρωτ. Θα μπορούσα να αναφέρω πολλά παραδείγματα... Φιλικά Β. ΤΖΑΝ.

Παρέλειψα να αναφέρω τον ανεπανάληπτο Καραμάνη , αμίμητο στις αυξομοιώσεις της έντασης ακομη και στον Απόστολο... όπως και τόν Δασκαλούδη που ήδη έχω αναφέρει ...Οι μεγάλοι ερμηνευτές εδώ ξεχωριζουν... Αυτό λεγεται '' Τρόπος έκφρασης '' !!!!!
 

Τάσος Μπόκος

Παλαιό Μέλος
Χωρίς ηχιτικό δείγμα, για να γίνει κατανοητό τι ακριβώς εννοείτε, μπορούν να γραφτούν πολλά άτοπα και να γίνουν πολλές παρανοήσεις.
Βάλτε κάποια, έστω ανώνυμα.
 
T

Tzanakos_B

Guest
Ευχαριστώ για όλες τις πληροφορίες, κ. Αιτωλέ. Το θέμα είναι ότι σε όλους μεγάλους δασκάλους που αναφέρατε η αυξομείωση της έντασης καθορίζεται με μουσικό τρόπο.
Αντίθετα, κάποιος που αυξομειώνει την ένταση σύμφωνα με τον γλωσσικό τόνο θα έψαλλε κάπως έτσι το Κύριε εκέκραξα (με κεφαλαία τα φόρτε):

ΚΥριε εΚΕκραξα προς σε ειΣΑκουΣΟΝ μου, ειΣΑκουΣΟΝ μου ΚΥριε....​
(πράγμα που νομίζω δεν θα έκανε ποτέ κανείς από όσους προαναφέρατε).

Αυτά τα παραδείγματα με τον τονισμό ορισμένων συλλαβών , κυρίως τα ακούμε σε εκτελέσεις του Ναυπλιώτη και άλλων πατριαρχικών , οι οποίοι τονίζουν έντονα , εκεί που θέλουν το μέλος... Β. ΤΖΑΝ. ΤΟ Ναυπλιώτικον ύφος....!!!!!
 
Top