[Ερώτηση] Βαθμίδα "Χουμαγιούν"

Ξέρει κανείς απ' τους ειδήμονες ποια είναι η βαθμίδα Χουμαγιούν;

Όχι το μακάμ Χουμαγιούν!! Η βαθμίδα!!

Είναι το βου ύφεση του πλ. Β' ίσως;;; Ή το νη δίεση;; Το νη δίεση όμως απαντάται ως Ζιργκιουλέ.
 
Last edited:

antonios

Αετόπουλος Αντώνιος
Εξ όσων γνωρίζω το Χουμαγιούν ΔΕΝ είναι βαθμίδα. Δεν είναι δηλαδή δεσμός στο Ταμπούρ. Είναι ονομασία μακάμ μόνο, που είναι σαν το Χιτζάζ (οπότε χρησιμοποιεί τις βαθμίδες του Χιτζάζ) αλλά χρησιμοποιεί είτε σε άνοδο είτε σε κάθοδο την βαθμίδα ατζέμ (Ζω ύφεση, σε διατονικό τετράχορδο).

Βλέπε : Μάριος Μαυροειδής "Οι μουσικοί τρόποι στην ανατολική Μεσόγειο" σελ. 252, Μουράτ Αϋντεμίρ " Το τουρκικό μακάμ" σελ. 156-157 και Π. Κηλτζανίδης "Μεθοδική διδασκαλία Ελληνικής Μουσικής" σελ 126, όπου και μάλλον μία λίγο διαφορετική θεώρηση του μακάμ.

Υγ. Το Βου ύφεση είναι το Κιουρντί.
 
Ευχαριστώ για την απάντηση!

Ναι κι εγώ αυτό ήξερα αλλά εδώ ο Μαρμαρινός τι εννοεί; (Η εικόνα πιο κάτω είναι απ το βιβλίο του στο μακάμ Χουμαγιούν)
 

Attachments

  • Χουμαγιούν περιγραφή.jpg
    65.7 KB · Views: 73

antonios

Αετόπουλος Αντώνιος
Εκεί στο 2:35 και εξής λέει κάτι σχετικό. Φαίνεται πως σε αυτό αναφέρεται ο Μαρμαρινός αν και δεν είχα συναντήσει έως τώρα το Νη δίεση ώς Χουμαγιούν.

(Ενδιαφέρον πως τα Βου του Μαρμαρινού είναι σεγκιαχ (βου φυσικά) και όχι όπως τα σημερινά, και ότι στο Χουμαγιούν ακόμα και σήμερα χρησιμοποιείται, έστω και όχι πάντα, το σεγκιάχ).
 
Ο Μαρμαρινός σε όλα τα του πλ.Β' μακάμια βάζει την βαθμίδα Σεγκιάχ ως Βου....

Είναι ολόκληρη θεωρία αυτή (περί της σεγκιάχ βαθμίδας ως Βου του πλ.Β) την οποία συχνά μας παρουσιάζει και ο Ευάγγελος Σολδάτος.

Ευχαριστώ και για το βιντεάκι.
Ο Μαυροειδής αναφέρει στη σελ.286 τρεις βαθμίδες Ζιργκιουλέ για το Νη δίεση (βαρύ Ζιργκιουλέ, Ζιργκιουλέ, οξύ Ζιργκιουλέ). Οπότε μπορούμε να υποθέσουμε ότι "Χουμαγιούν" είναι άλλη ονομασία για ένα απ αυτά τα τρία Ζιργκιουλέ. (Ελάχιστες οι διαφορές έως καμία στην πράξη αλλά ψάχνω το τι αναφέρεται θεωρητικά)
 
Last edited:

antonios

Αετόπουλος Αντώνιος
Ο Μαρμαρινός σε όλα τα του πλ.Β' μακάμια βάζει την βαθμίδα Σεγκιάχ ως Βου....

Είναι ολόκληρη θεωρία αυτή (περί της σεγκιάχ βαθμίδας ως Βου του πλ.Β) την οποία συχνά μας παρουσιάζει και ο Ευάγγελος Σολδάτος.

Ευχαριστώ και για το βιντεάκι.
Ο Μαυροειδής αναφέρει στη σελ.286 τρεις βαθμίδες Ζιργκιουλέ για το Νη δίεση (βαρύ Ζιργκιουλέ, Ζιργκιουλέ, οξύ Ζιργκιουλέ). Οπότε μπορούμε να υποθέσουμε ότι "Χουμαγιούν" είναι άλλη ονομασία για ένα απ αυτά τα τρία Ζιργκιουλέ. (Ελάχιστες οι διαφορές έως καμία στην πράξη αλλά ψάχνω το τι αναφέρεται θεωρητικά)

Προφανώς ο Μαρμαρινός βάζει παντού το σεγκιάχ. Το ποιο είναι αυτό το σεγκιάχ θέλει λίγο ψάξιμο. Η γνώση των δεσμών του Ταμπούρ την εποχή του Μαρμαρινού θα δώσει τις απαντήσεις (κυρίως τις πρακτικές, αλλά μαζί με άλλα και τις θεωρητικές). Το ίδιο ισχύει και για το ύψος του Ουζάλ.

Το για ποιούς λόγους δεν συμφωνώ με την θεωρία του Ευάγγελου ελπίζω να το γράψω κάποια στιγμή αλλού.

Στο τελευταίο συνέδριο του ΙΒΜ στην Αθήνα υπήρξαν δυο-τρεις ενδιαφέρουσες και κάπως σχετικές με το εδώ θέμα εισηγήσεις.

Η πραγματεία του Καντεμίρη (η οποία κυκλοφορήθηκε αλλά δεν έχω) ίσως βοηθάει.
 
Last edited:

evangelos

Ευάγγελος Σολδάτος
...

Για έναν αριθμό από λόγους η θεωρία του Σολδάτου ΔΕΝ μπορεί να ισχύει, ως σύνολο, αλλά δεν είναι της παρούσης.
.

Να απαριθμήσεις σε παρακαλώ Αντώνη αν όχι σε αυτό το θέμα τότε αλλού τους λόγους αυτούς, να μην μιλάμε αορίστως. Αν βλέπει κάποιος λάθος/η σε όσα παρουσιάζω θέλω να ξέρω που ακριβώς.
 

evangelos

Ευάγγελος Σολδάτος
Το Χουμαγιούν με μια όχι και τόσο καλή μελέτη που έχω κάνει πάνω στα μακάμια είναι ο Νη σε δίεση ενώ το ζιργκιουλέ είναι ο Πα σε ύφεση. Είναι κάτι αντίστοιχο με τα Σεμπά και χιτζάζ, το σεμπά είναι δι σε ύφεση ενώ το χιτζαζ είναι γα σε δίεση.
 
Και μόλις είδα ότι ο Μαυροειδής δεν αναφέρει βαθμίδα σαμπάχ, παρά μόνο "βαρύ χιτζάζ - χιτζάζ - οξύ χιτζάζ".
Πράγμα που είναι υπέρ της υπόθεσης για την ονομασία χουμαγιούν για μία από τις βαθμίδες ζιργκιουλέ του Μαυροειδή.

Σαφώς η σαμπάχ είναι πιο ψηλά απ την χιτζάζ. Φαίνεται και στο γνωστό σχήμα του Κιλτζανίδη αλλά κυρίως στην πράξη.
 

antonios

Αετόπουλος Αντώνιος
Να απαριθμήσεις σε παρακαλώ Αντώνη αν όχι σε αυτό το θέμα τότε αλλού τους λόγους αυτούς, να μην μιλάμε αορίστως. Αν βλέπει κάποιος λάθος/η σε όσα παρουσιάζω θέλω να ξέρω που ακριβώς.

Έχεις ΑΠΟΛΥΤΟ δίκαιο! Ό, τι είναι έτσι αόριστο δεν έχει καμία αξία. Οπότε μέχρι να αξιωθώ να γράψω ό, τι θέλω να πω σε ένα εύληπτο και με ειρμό κείμενο, είναι σαν να μην το είπα. Τροποποιώ και την διατύπωση.
 

evangelos

Ευάγγελος Σολδάτος
Επειδή το έφερε η συζήτηση και σε άλλο θέμα..
Ωραίο παράδειγμα για να καταλάβουμε την διαφορά ζιργιουλέ (Πα ύφεση-νενανω) και χουμαϊούν(νη δίεση-νεχέανες) είναι τα αρχαία ανοιξαντάρια. Στα αρχαία ανοιξαντάρια στο Ντουγκιάχ καταλήγεις ανέανες που γίνεται νενανώ μέσω του χουμαγιούν. Μετά από τον ραστ μέσω του ζιργιουλέ πας στον σεγκιάχ. Δείτε την επισυναπτόμενη εικόνα εδώ

Έτσι παίζει ο β ήχος, τα ίδια πράγματα περιγράφουν και οι Άραβες!
Όλα έχουν περιγραφεί από τον Πλουσιαδηνό!!!!!!!

Ορίστε και καθαρό το κανόνιο του Κωνσταντίνου Πρωτοψάλτη :):
Konstantinos_makamia.jpg
 
Last edited:
Να ευχαριστήσω κι εγώ για τα όσα ενδιαφέροντα που λέγονται.

"Επειδή το έφερε η συζήτηση και σε άλλο θέμα."
Σε ποιό θέμα αναφέρεστε, κε Σολδάτε, εδώ;
 

evangelos

Ευάγγελος Σολδάτος
Να ευχαριστήσω κι εγώ για τα όσα ενδιαφέροντα που λέγονται.

"Επειδή το έφερε η συζήτηση και σε άλλο θέμα."
Σε ποιό θέμα αναφέρεστε, κε Σολδάτε, εδώ;
Αναφερωμαι σε αυτο . Επειδη πολλοι ισχυριζονται οτι ο πλ δ ο νη δηλαδη ειναι πιο χαμηλος απο τον πλβ παλι στον νη. ισχυει αυτο μονο στην περιπτωση χουμαγιουν οταν δηλαδη μπει η φθορα νενανω στον πρωτο ηχο πα. Οι δυο αυτες περιπτωσεις φαίνονται στα αρχαια ανοιξανταρια
 

ΔΑΜΩ

μέλος τροπικόν και μονοφωνικόν
Και μόλις είδα ότι ο Μαυροειδής δεν αναφέρει βαθμίδα σαμπάχ, παρά μόνο "βαρύ χιτζάζ - χιτζάζ - οξύ χιτζάζ".
Πράγμα που είναι υπέρ της υπόθεσης για την ονομασία χουμαγιούν για μία από τις βαθμίδες ζιργκιουλέ του Μαυροειδή.

Σαφώς η σαμπάχ είναι πιο ψηλά απ την χιτζάζ. Φαίνεται και στο γνωστό σχήμα του Κιλτζανίδη αλλά κυρίως στην πράξη.

Τα "βαρύ χιτζάζ - χιτζάζ - οξύ χιτζάζ" είναι μαθηματικώς κωδικοποιημένα ονόματα των περντέδων του ταμπούρ, από τον Μαυροειδή, όπου φαίνεται απ' τη βιογραφία του, ότι γνώριζε τουλάχιστον, πολύ καλά τις θετικές επιστήμες.

Τα πραγματικά ονόματα των περντέδων, διαφέρουν σε ανάβαση και κατάβαση, στοιχείο που έχει ληφθεί από την παλαιά Βυζαντινή σημειογραφία, κατά τον Κωνσταντίνο Πρωτοψάλτη, στο πόνημά του περί μακαμάτ.

Η αλήθεια είναι άλλη όμως...
Για παράδειγμα, ανάμεσα στους περντέδες των κυρίων μακαμάτ (εστώτες, σταθεροί) Τσαργκιά και Νεβά, βρίσκονται δύο περντέδες (Κύριοι Σιουπέδες) (φερόμενοι, κινούμενοι), ο Χιτζάζ (ή Ουζάλ) και ο Σαμπά, με τον Χιτζάζ να είναι βαρύτερος του Σαμπά. (βλ. σελ.17 της "Μεθοδικής διδασκαλίας του Κηλτζανίδου")
Λέγονται δε φερόμενοι, διότι, εν αντιθέση με τους 12 περντέδες των Κυρίων μακαμάτ, οι κύριοι Σιουπέδες είναι κινούμενοι κατά τη φορά του μέλους. Ο Χιτζάζ περντές οξύνεται κατά την ανάβαση και βαρύνεται κατά την κατάβαση. Το αυτό συμβαίνει με κάθε Κύριο Σιουπέ, σε όργανα βεβαίως που το επιτρέπουν.
Μια γενικότερη έννοια του περντέ, εκφράζει τη θέση του φθόγγου πάνω στη χορδή.
Ένα πολύδεσμο ταμπούρ, με μήκος χορδής μεγαλύτερο από 1060 mm το επιτρέπει αυτό, όπως φυσικά και όλα τα τυφλά όργανα, όπως το ούτι, το βιολί, η λύρα, το βιολοντσέλο.
 

ΔΑΜΩ

μέλος τροπικόν και μονοφωνικόν
Συνέχεια από το βιβλίο «Ερμηνεία της εξωτερικής μουσικής», το οποίο να τονίσω εδώ ότι έχει ερανισθεί και συνταχθεί από τον Α΄ Δομέστικο Στέφανο, επιθεωρηθέν παρά του Κωνσταντίνου Πρωτοψάλτου.

Ο Στέφανος ερωτά:
«Τα δε δύο νήμια τα μεταξύ των δύω κυρίων περδέδων ευρισκόμενα, τίνος εισί, το κάτω περδέ, ή του έξω;»
Και απαντά ο ίδιος, εκ του Γιάννης κερνά, Γιάννης πίνει:
«Το μεν είναι του ενός, το δε του ετέρου, εν αναβάσει ο εις περδές εστί του κάτω και εν καταβάσει ο έτερος του άνω.»

Με αυτή την περίεργη απάντηση ο Στέφανος τι θέλει να πει;

Αναφέρω το ίδιο παράδειγμα με το προηγούμενο μήνυμα:

Οι περντέδες στο ταμπούρ:
Τσαργκιά ---- Χιτζάζ - Σαμπά ---- Νεβά
κόμματα4 14


Απόσταση του Τσαργκιά περντέ από τον Νεβά, 9 κόμματα. (μείζων τόνος 9/8)
Απόσταση του Τσαργκιά περντέ από τον Χιτζάζ, 4 κόμματα. (Λείμμα)
Απόσταση του Τσαργκιά περντέ από τον Σαμπά, 5 κόμματα. (Αποτομή)
Απόσταση του Χιτζάζ περντέ από τον Σαμπά, 1 κόμμα

Απότομή + Λείμμα = μείζων τόνος 9/8
5 + 4 = 9

Κατά την ανάβαση, ο Χιτζάζ περντές ανεβαίνει μέχρι τον Σαμπά, ενώ κατά την κατάβαση, ο Σαμπά περντές, κατεβαίνει μέχρι τον Χιτζάζ.

Δηλαδή, το Λείμμα μεταξύ Τσαργκιά-Χιτζάζ κατά την ανάβαση, αυξάνεται κατά 1 κόμμα και γίνεται Αποτομή, όπως και κατά την κατάβαση το Λείμμα Νεβά-Σαμπά, αυξάνεται κατά 1 κόμμα και γίνεται Αποτομή.
Σε κάθε περίπτωση, οι περντέδες Τσαργκιά και Νεβά μένουν σταθεροί, κίνηση κάνουν μόνο ενδιάμεσοι περντέδες (νήμια), για την αλλαγή των διαστημάτων.


Στην ερώτηση «Τι είναι νήμια;», ο Α΄ Δομέστικος απαντά:
«Νήμια εισίν αι παρ’ ημών λεγόμενοι εναρμόνιοι και χρωματικαί φθοραί, και καθ’ ον τρόπο οι τέσσαρες κύριοι ήχοι τετραχώς θεωρούνται, ούτω και τα νήμια εις τέσσερας ανάγονται βαθμούς, τουρκιστί σέτια καλουμένους, διαιρούμενα εις κύρια, πάγια, τρίφωνα και επτάφωνα · αι δε φθοραί αίτινες αποτελούσι τα νήμια, εισίν εξ τον αριθμό.
εξ ων η μεν (χρωματική φθορά του πλ. Β’ Ήχου στον Δι) λεγομένη χιτζάζ γεννάται μέσον τσαργκιά και νεβά ·
η δε χησάρ (σπάθη) λεγομένη γεννάται μέσον νεβά και χουσεϊνί ·
η δε ατζέμ (η φθορά που τίθεται στον Ζω, θέτοντάς τον σε μόνιμα ύφεση – τίθεται και στον Βου και Γα) μέσον χουσεϊνί και έβιτζ ·
η δε μουσταάρ (ζυγός) μέσον Τσαργκιά και νεβά ·
η δε χουζάμ (χρωματική φθορά του Β’ Ήχου στον άνω Νη) μέσον νεβά και χουσεϊνί ·
η δε νισαμπούρ (κλιτόν) μέσον τσαργκιά και νεβά.»

Σημείωση: Στις παρενθέσεις ο Δομέστικος έχει τον καθ’ ημάς συμβολισμό, εδώ είναι όμως δύσκολο να τους γράψω.

Παρατηρώ λοιπόν ότι ανάμεσα στους περντέδες του Τσαργκιά και του Νεβά, υπάρχουν τα νήμια χιτζάζ, μουσταάρ, νισαμπούρ και η σαμπά που ανέφερα πριν.
4 περντέδες δηλαδή, ανάμεσα άλλων δύο.

Τίθεται εύλογο ερώτημα: «Χωράνε 4 περντέδες ανάμεσα σε δύο κυρίους περντέδες; και αν όχι, πόσο μήκος πρέπει να έχει η χορδή του ταμπούρ, ώστε να χωρέσουν τα 4 νήμια;»

Η απάντηση αύριο γιατί με καλεί η φύση και ο ήλιος.
 

ΔΑΜΩ

μέλος τροπικόν και μονοφωνικόν
Τα μεγέθη παρουσιάζονται σε κόμματα 53άρας κλίμακας γιατί αυτή χρησιμοποιείται σε όλα τα tambur, όπως και σε κάθε όργανο που διδάσκεται η μουσική της ανατολικής Μεσογείου.

Για ένα tambur με χορδή 1064 mm τα κόμματα σε έκταση δισδιαπασών είναι:

Τα 1 κόμματα στα 14 mm
Τα 2 κόμματα στα 27 mm
Τα 3 κόμματα στα 41 mm
Τα 4 κόμματα στα 54 mm
Τα 5 κόμματα στα 67 mm
Τα 6 κόμματα στα 80 mm
Τα 7 κόμματα στα 93 mm
Τα 8 κόμματα στα 106 mm
Τα 9 κόμματα στα 118 mm
Τα 10 κόμματα στα 130 mm
Τα 11 κόμματα στα 143 mm
Τα 12 κόμματα στα 155 mm
Τα 13 κόμματα στα 166 mm
Τα 14 κόμματα στα 178 mm
Τα 15 κόμματα στα 190 mm
Τα 16 κόμματα στα 201 mm
Τα 17 κόμματα στα 212 mm
Τα 18 κόμματα στα 223 mm
Τα 19 κόμματα στα 234 mm
Τα 20 κόμματα στα 245 mm
Τα 21 κόμματα στα 256 mm
Τα 22 κόμματα στα 266 mm
Τα 23 κόμματα στα 276 mm
Τα 24 κόμματα στα 287 mm
Τα 25 κόμματα στα 297 mm
Τα 26 κόμματα στα 307 mm
Τα 27 κόμματα στα 317 mm
Τα 28 κόμματα στα 326 mm
Τα 29 κόμματα στα 336 mm
Τα 30 κόμματα στα 345 mm
Τα 31 κόμματα στα 355 mm
Τα 32 κόμματα στα 364 mm
Τα 33 κόμματα στα 373 mm
Τα 34 κόμματα στα 382 mm
Τα 35 κόμματα στα 391 mm
Τα 36 κόμματα στα 400 mm
Τα 37 κόμματα στα 408 mm
Τα 38 κόμματα στα 417 mm
Τα 39 κόμματα στα 425 mm
Τα 40 κόμματα στα 433 mm
Τα 41 κόμματα στα 442 mm
Τα 42 κόμματα στα 450 mm
Τα 43 κόμματα στα 458 mm
Τα 44 κόμματα στα 466 mm Γα
Τα 45 κόμματα στα 473 mm
Τα 46 κόμματα στα 481 mm
Τα 47 κόμματα στα 489 mm
Τα 48 κόμματα στα 496 mm νυμ χιτζάζ
Τα 49 κόμματα στα 503 mm νυμ σαμπά
Τα 50 κόμματα στα 511 mm
Τα 51 κόμματα στα 518 mm
Τα 52 κόμματα στα 525 mm
Τα 53 κόμματα στα 532 mm Δι



Η οξύτερη διαπασών βρίσκεται:

Τα 54 κόμματα στα 539 mm
Τα 55 κόμματα στα 546 mm
Τα 56 κόμματα στα 552 mm
Τα 57 κόμματα στα 559 mm
Τα 58 κόμματα στα 566 mm
Τα 59 κόμματα στα 572 mm
Τα 60 κόμματα στα 579 mm
Τα 61 κόμματα στα 585 mm
Τα 62 κόμματα στα 591 mm
Τα 63 κόμματα στα 597 mm
Τα 64 κόμματα στα 603 mm
Τα 65 κόμματα στα 609 mm
Τα 66 κόμματα στα 615 mm
Τα 67 κόμματα στα 621 mm
Τα 68 κόμματα στα 627 mm
Τα 69 κόμματα στα 632 mm
Τα 70 κόμματα στα 638 mm
Τα 71 κόμματα στα 644 mm
Τα 72 κόμματα στα 649 mm
Τα 73 κόμματα στα 654 mm
Τα 74 κόμματα στα 660 mm
Τα 75 κόμματα στα 665 mm
Τα 76 κόμματα στα 670 mm
Τα 77 κόμματα στα 675 mm
Τα 78 κόμματα στα 680 mm
Τα 79 κόμματα στα 685 mm
Τα 80 κόμματα στα 690 mm
Τα 81 κόμματα στα 695 mm
Τα 82 κόμματα στα 700 mm
Τα 83 κόμματα στα 705 mm
Τα 84 κόμματα στα 709 mm
Τα 85 κόμματα στα 714 mm
Τα 86 κόμματα στα 718 mm
Τα 87 κόμματα στα 723 mm
Τα 88 κόμματα στα 727 mm
Τα 89 κόμματα στα 732 mm
Τα 90 κόμματα στα 736 mm
Τα 91 κόμματα στα 740 mm
Τα 92 κόμματα στα 745 mm
Τα 93 κόμματα στα 749 mm
Τα 94 κόμματα στα 753 mm
Τα 95 κόμματα στα 757 mm
Τα 96 κόμματα στα 761 mm
Τα 97 κόμματα στα 765 mm Γα΄
Τα 98 κόμματα στα 769 mm
Τα 99 κόμματα στα 772 mm
Τα 100 κόμματα στα 776 mm
Τα 101 κόμματα στα 780 mm τιζ νυμ χιτζάζ
Τα 102 κόμματα στα 784 mm τιζ νυμ σαμπά
Τα 103 κόμματα στα 787 mm
Τα 104 κόμματα στα 791 mm
Τα 105 κόμματα στα 794 mm
Τα 106 κόμματα στα 798 mm Δι΄

Η ανοιχτή χορδή του tambur ηχεί τον φθόγγο κάτω Δι.
Στα (53 κόμματα με λόγο 2/1) 532 mm ηχεί ο Δι και στα (106 κόμματα με λόγο 4/1) 798 mm ηχεί o άνω Δι΄.

Παρατηρώ ότι στην πρώτη διαπασών, τα 9 κόμματα που υπάρχουν ανάμεσα σε Γα και Δι είναι τέτοια ώστε μου επιτρέπουν να δέσω περντέδες ή να παίξω άταστα το ταμπούρ σε κάθε κόμμα, έτσι ώστε να ακουστεί ο επιθυμητός ενδιάμεσος φθόγγος.

Οι ενδιάμεσοι φθόγγοι μπορεί να είναι μέχρι 8.
Τα 44 κόμματα στα 466 mm Γα
Τα 45 κόμματα στα 473 mm
Τα 46 κόμματα στα 481 mm
Τα 47 κόμματα στα 489 mm
Τα 48 κόμματα στα 496 mm νυμ χιτζάζ
Τα 49 κόμματα στα 503 mm νυμ σαμπά
Τα 50 κόμματα στα 511 mm
Τα 51 κόμματα στα 518 mm
Τα 52 κόμματα στα 525 mm
Τα 53 κόμματα στα 532 mm Δι


Οι αποστάσεις ανάμεσα στα κόμματα είναι:
Τα 44 κόμματα στα 466 mm , απόσταση 8 mm
Τα 45 κόμματα στα 473 mm , απόσταση 7 mm
Τα 46 κόμματα στα 481 mm , απόσταση 8 mm
Τα 47 κόμματα στα 489 mm , απόσταση 8 mm
Τα 48 κόμματα στα 496 mm , απόσταση 7 mm
Τα 49 κόμματα στα 503 mm , απόσταση 7 mm
Τα 50 κόμματα στα 511 mm , απόσταση 8 mm
Τα 51 κόμματα στα 518 mm , απόσταση 7 mm
Τα 52 κόμματα στα 525 mm , απόσταση 7 mm
Τα 53 κόμματα στα 532 mm , απόσταση 7 mm


Τα 7 και 8 mm είναι ικανοποιητική απόσταση ώστε να χωρέσει ανάμεσά τους ένας περντές, πράγμα που είναι δυσκολότερο στην οξεία διαπασών:
Τα 97 κόμματα στα 765 mm , απόσταση 4 mm
Τα 98 κόμματα στα 769 mm , απόσταση 4 mm
Τα 99 κόμματα στα 772 mm , απόσταση 3 mm
Τα 100 κόμματα στα 776 mm , απόσταση 4 mm
Τα 101 κόμματα στα 780 mm , απόσταση 4 mm
Τα 102 κόμματα στα 784 mm , απόσταση 4 mm
Τα 103 κόμματα στα 787 mm , απόσταση 3 mm
Τα 104 κόμματα στα 791 mm , απόσταση 4 mm
Τα 105 κόμματα στα 794 mm , απόσταση 3 mm
Τα 106 κόμματα στα 798 mm , απόσταση 4 mm

που οι αποστάσεις είναι τις τάξης των 3 και 4 mm.


Υπάρχουν tambur με μεγαλύτερες χορδές, που μπορούν να γίνουν περισσότερο αντιληπτά, τέτοια μικρά διαστήματα όπως είναι ένα κόμμα της 53άρας κλίμακας.


Η τοποθέτηση του νυμ μουσταάρ και του νυμ νισαμπούρ γίνεται με βάση τι μέγεθος έχει έκαστο από τους εστώτες φθόγγους Γα και Δι.

Κατά τους Τούρκους, και τα δύο νύμια βρίσκονται σε απόσταση λείμματος οξύτερα του Γα, οπότε ταυτίζονται με τον φθόγγο νυμ χιτζάζ στα 4 κόμματα από τον Γα.

Κατά την δική μας Βυζαντινή Μουσική, βρίσκονται σε απόσταση 4 μορίων βαρύτερα του Δι. (βλ. εδώ και εδώ)
Τα 4 μόρια στα 72 γίνονται 3 στα 53, τουτέστιν 3 κόμματα βαρύτερα του Δι.

Τα 44 κόμματα στα 466 mm Γα
Τα 45 κόμματα στα 473 mm
Τα 46 κόμματα στα 481 mm
Τα 47 κόμματα στα 489 mm
Τα 48 κόμματα στα 496 mm νυμ χιτζάζ [νυμ Σαμπά]
Τα 49 κόμματα στα 503 mm νυμ σαμπά [νυμ Ρακμπ]
Τα 50 κόμματα στα 511 mm νυμ νισαμπούρ & νυμ μουσταάρ
Τα 51 κόμματα στα 518 mm
Τα 52 κόμματα στα 525 mm
Τα 53 κόμματα στα 532 mm Δι



Στις αγκύλες τα νύμια κατά την Αραβική μουσική θεώρηση.
Κατά τον Rodolfo D’ Erlanger (στο 6τομο έργο του “La musique arabe”) γίνεται λόγος για ένα ακόμα νύμιο, το νυμ ρακμπ. Ο Ροδόλφος αναφέρει ότι το νύμιο αυτό βρίσκεται 4 κόμματα (απόσταση λείμματος) βαρύτερα του Νεβά (Δι), ενώ το νυμ Σαμπά βρίσκεται 5 κόμματα (απόσταση αποτομής) βαρύτερα του Νεβά.

Έτσι στην Αραβική θεώρηση υπάρχουν 2 εκδοχές του χρώματος που εμείς αποκαλούμε Ήχο Νάο (ή παθητικό όπως λέει και ο Καραμάνης – λες και οι ήχοι είναι guy και straight), το Μακάμ Ρακμπ (μαλακή έκφραση) και το Μακάμ Σαμπά (σκληρή έκφραση).
Στην αραβική πράξη όμως (επειδή η πράξη πάντα απέχει από τη θεωρία), το Μακάμ Σαμπά παίζεται μαλακότερα, οπότε ταυτίζεται ουσιαστικά με το Μακάμ Σαμπά.
Έτσι έχει επικρατήσει να περιγράφεται ακόμα και στη θεωρία, το Μακάμ Σαμπά με μαλακό χρώμα στο, πράγμα, που κατά τον Ροδόλφο, είναι λανθασμένο.
 
Last edited:

ΔΑΜΩ

μέλος τροπικόν και μονοφωνικόν
1 κόμμα έχει μέγεθος περίπου όσο ένα κόμμα του Πυθαγόρα (531441/524288) ή του Διδύμου (81/80).

Εδώ παρατηρώ ότι τα διαστήματα είναι υπαρκτά στην πράξη, ακόμα και μικρότερα από αυτά μπορούν να γίνουν αντιληπτά, όταν έχω χορδή μεγαλύτερη.

Έτσι καταρρίπτονται τα ανύπαρκτα επιχειρήματα καθηγητού πανεπιστημίου που υποστηρίζει, αλλά και διδάσκει στους μαθητές του (ελαφρώς ανορθόγραφα), ότι

“Να μην διαφεύγει της προσοχής μας το γεγονός ότι ωρισμένα Πυθαγόρεια μουσικά διαστήματα λ.χ. το λείμμα και η αποτομή διαφέρουν –κατά το μέγεθος – ελάχιστα μεταξύ του, ώστε να είναι αδύνατη η διακριτή εκτέλεσή τους με μουσικό όργανο. Τούτο σημαίνει ότι οι υποθετικοί δεσμοί τους επί του μάνικου του μουσικού οργάνου, ως ευρισκόμενοι πολύ εγγύς ο ένας του άλλου, επικαλύπτονται από το δάκτυλο του μουσικού εκτελεστού. Κάποια άλλα μουσικά διαστήματα, όπως λ.χ. το Πυθαγόρειο κόμμα, λόγω του μεγέθους του, είναι ασύλληπτα από το ανθρώπινο αυτί. Τότε εγείρεται το ερώτημα «γιατί τα είχανε αυτά τα μουσικά διαστήματα, αφού δεν μπορούσαν ούτε να τα εκτελέσουν, ούτε να τα ακούσουν;» “

Εδώ λοιπόν εγείρονται άλλα ερωτήματα:
  • Ήταν τόσο πίσω μουσικά οι αρχαίοι που δεν μπορούσαν να ακούσουν ούτε να εκτελέσουν αυτά τα διαστήματα;
  • Με ποια κριτήρια γίνεται κάποιος καθηγητής πανεπιστημίου;
  • Έτυχε να ακούσει ο καθηγητής για Τούρκους μουσικούς (γνωρίζω και Έλληνες) που διακρίνουν όχι μόνο ένα κόμμα, αλλά μέχρι και μισό;
  • Έτυχε ποτέ του να δει tambur από κοντά; Άντε και κόντρα μπάσο.
 
Όποιος δεν ακούει 1 κόμμα στα 9 που έχει ο τόνος και λέει πως είναι ψάλτης ή μουσικός ή καθηγητής πανεπιστημίου τότε ας τα παρατήσει και ας πάει σε κανέναν ΩΡΛ...

Το κανονάκι (τούρκικη εκδοχή)* που έχει 12 μανταλάκια (μπερντέδες δηλαδή, που είναι όμως μόνιμοι σε κάθε τόνο σε αντίθεση με τον ταμπουρά) στον τόνο, το 1/12 αυτού, ακούγεται ξεκάθαρα. Πόσο μάλλον το 1/9 του τόνου.
*η αραβικη εκδοχή έχει 9 μανταλάκια στον τόνο.

Γι αυτό τον λόγο θεωρώ τα ταμπούρ αδόκιμα για έρευνα, πόσο μάλλον για πράξη. (Αγνοεί μάλλον και την ύπαρξη του kanun ο κκ καθηγητής.) Δηλαδή πως θα παίξει κάποιος ένα κομμάτι αν έχει γεμίσει το μανίκι του ταμπούρ μπερνέδες!

Όσο για τα ερωτήματα που θέτει το μελωδικόν μέλος....
-Τα διαστήματα ακούγονται πεντακάθαρα.
-Στην Ελλάδα ζούμε... Με κανα δυο μεταπτυχιακά και διδακτορικά που "παραβιάζουν ξεκλείδωτες πόρτες" και ένα βυσματάκι (XLR κατα προτίμηση :D ) την πήρε την θεσούλα. Μην αναφερθώ σε εισηγήσεις συνεδρίων που είναι μόνο να 'χαμε να λέγαμε... :cool:
-Και μια μαθήτρια μου στο κανονάκι διακρίνει το 1/12 του τόνου...έλεος.
-Μάλλον ήταν απασχολημένος με το να βρει κανα θέμα για συνέδριο (πως θα γεμίζει το βιογραφικό ντε;) και δεν πρόφτασε να φτάσει στην πράξη.

[Αυτά μεταξύ μας ε!.....]
 

ΔΑΜΩ

μέλος τροπικόν και μονοφωνικόν
Αφού παίζεις κανονάκι δες κι αυτό.

Αν υποθέσουμε ότι μια χορδή του έχει μήκος 1 m τότε τα 9 κόμματα του πρώτου τόνου έχουν απόσταση από τον αριστερό χορδοστάτη:
Τα 1 μόρια στα 13 mm
Τα 2 μόρια στα 26 mm, απόσταση 13 mm
Τα 3 μόρια στα 38 mm, απόσταση 12 mm
Τα 4 μόρια στα 51 mm, απόσταση 13 mm
Τα 5 μόρια στα 63 mm, απόσταση 12 mm
Τα 6 μόρια στα 75 mm, απόσταση 12 mm
Τα 7 μόρια στα 87 mm, απόσταση 12 mm
Τα 8 μόρια στα 99 mm, απόσταση 12 mm
Τα 9 μόρια στα 111 mm, απόσταση 12 mm


Ενώ τα 12 μόρια της Βυζαντινής Μουσικής βρίσκονται
Τα 1 μόρια στα 10 mm
Τα 2 μόρια στα 19 mm, απόσταση 9 mm
Τα 3 μόρια στα 28 mm, απόσταση 9 mm
Τα 4 μόρια στα 38 mm, απόσταση 10 mm
Τα 5 μόρια στα 47 mm, απόσταση 9 mm
Τα 6 μόρια στα 56 mm, απόσταση 9 mm
Τα 7 μόρια στα 65 mm, απόσταση 9 mm
Τα 8 μόρια στα 74 mm, απόσταση 9 mm
Τα 9 μόρια στα 83 mm, απόσταση 9 mm
Τα 10 μόρια στα 92 mm, απόσταση 9 mm
Τα 11 μόρια στα 100 mm, απόσταση 8 mm
Τα 12 μόρια στα 109 mm, απόσταση 9 mm



Αυτές είναι οι σωστές θέσεις των μανδαλίων για χορδή 1000 mm.

Φυσικά για κάθε χορδή, αφού αλλάζει το μήκος της, αλλάζουν και οι αποστάσεις.
 
Last edited:
Top