Ερευνητές

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
ΣΤΕΛΙΟΣ ΨΑΡΟΥΔΑΚΗΣ - Βιογραφικό


Γεννήθηκα στο Ηράκλειο της Κρήτης το 1955. Παρακολούθησα μαθήματα πιάνου στο Ωδείο Ηρακλείου (Μουσικός Σύλλογος Απόλλων), με δασκάλα την κυρία Ισμήνη Κοκκινάκη, από την Πέμπτη Δημοτικού έως το τέλος του εξατάξιου γυμνασίου, το 1973. Έδωσα εισαγωγικές εξετάσεις στο Πολυτεχνείο το ίδιο έτος και πέτυχα στην Σχολή Τοπογράφων Μηχανικών του Πολυτεχνείου της Θεσσαλονίκης. Δεν φοίτησα· Ακολούθησα σπουδές στην Αγγλία, απ' όπου έλαβα πτυχίο στην Ναυπηγική και μεταπτυχιακό στην Μηχανική των Ρευστών:

University College, University of London (1978) Bachelor of Science (Honours) in Naval Architecture
University of Surrey (1979) Postgraduate Diploma in Measurement and Control of Fluids.

Επέστρεψα στην Ελλάδα το 1979 και εγγράφηκα στο Ωδείο Αθηνών. Αποφοίτησα με Δίπλωμα Πιάνου, από την Σχολή της κυρίας Χάριτος Κλαδάκη:

Ωδείον Αθηνών (1986) Δίπλωμα Πιάνου

Μετά το πέρας της στρατιωτικής μου θητείας, συνέχισα τις μουσικές σπουδές μου στην Αγγλία. Παρακολούθησα ένα μεταπτυχιακό έτος πιάνου στην Βασιλική Μουσική Ακαδημία (1986-87), έλαβα δίπλωμα master στην εθνομουσικολογία και διδακτορικό δίπλωμα στην Αρχαία Ελληνική Μουσική, με υποτροφία της Βρετανικής Ακαδημίας (British Academy Major Studentship) και επιβλέποντα Καθηγητή τον John Grey Landels.

Royal Academy of Music, London (1986-87)
Goldsmiths’ College, University of London (1988) Master of Music in Ethnomusicology (with Distinction)
(διατριβή: A Reconstruction of the Ancient Greek Tortoise-Shell Lyra, Supported be a Survey in the Historical Development of the Lyre Family).
University of Reading (1995) Doctor of Philosophy in Classics/Music (διατριβή: Tragοidia: Towards a Description of Lexis and Melopoiia)
Δίδαξα επί τριετία πιάνο στο Colchester Institute της Αγγλίας σε επίπεδο Bachelor of Arts (1989-92). Δίδαξα επί τέσσερα έτη Αρχαία Ελληνική Μουσική και Μουσική της Φαραωνικής Αιγύπτου ως Ειδικός Συνεργάτης επί συμβάσει ιδιωτικού δικαίου (Προεδρικό Διάταγμα 407/80) στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών (1994-1998).Διορίστηκα Λέκτωρ της Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1998. Το συγγραφικό μου έργο συνιστούν δημοσιεύσεις, εισηγήσεις σε συνέδρια, διαλέξεις και σημειώσεις για τούς φοιτητές του Τμήματος Μουσικών Σπουδών σε τέσσερα μαθήματα: Εισαγωγή στην Αρχαία Ελληνική Μουσική · Θεωρία της Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής · Σημειογραφία της Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής · Η Μουσική στην Φαραωνική Αίγυπτο. Ποικίλες δραστηριότητες (ρεσιτάλ, παραστάσεις, ραδιόφωνο, τηλεόραση) πλαισιώνουν το ερευνητικό μου έργο και συμβάλλουν στην εξάπλωση της γνώσης περί την αρχαία ελληνική μουσική.

http://www.iema.gr/data/Events/Conferences/psme/CVs/cv_psaroudakis.htm

http://grms.gr/

~~~~~~~~~~~~~~

Psaroudakēs, Stelios
University of Athens, Greece
Stelios Psaroudakēs is Assistant Professor in Ancient Hellenic Music at the Department of Music Studies, National and Kapodistrian University of Athens. His research and teaching areas are: theory, notation, instruments, genres, and history, of the music of the ancient Hellenes from Prehistory to Late Antiquity. (MSc in naval architecture; Postgraduate
Diploma in mechanical engineering; Diploma in piano performance; MMusin ethnomusicology; PhD in classics music).
(spsaroud@music.uoa.gr)
(publications in pdf format: scholar.uoa.gr/spsaroud).

Lyres and aulos from two Classical Athenian graves

In May 2007, during a controlled rescue excavation in the area of the ancient cemetery just outside of the Dipylon, two musical instruments, a chelys and an aulos , were brought to light by archaeologist Antonia Kokkoliou and her team (Grave 48). The burial has been dated to the middle of the 5thc. BC. A second, smaller chelys was retrieved from another grave,
apparently that of a child (Grave 63), an earlier burial, dated 500-470 BC. The first chelys, still embeded in the surrounding it soil, is at the moment undergoing X-ray examination and
other tests, in hope of identifying remains of leather, wood, or cloth. Of the bone aulos, only three out of the originally eight sections remain. The tortoise carapace of the small chelys,
despite its tattered condition, offers significant organological information.

http://www.efa.gr/images//manifestations/2016/COLLOQUES2016/MOISA-prog.pdf
 

Attachments

  • photo_psaroudakis.jpg
    photo_psaroudakis.jpg
    20.5 KB · Views: 284
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Landels, John, Music in Ancient Greece and Rome (London: Routledge, 1999)

''O Landels, γνωστός για το ενδιαφέρον του στην Αρχαία Τεχνολογία, δίνει μια επισκόπηση της μουσικής στην ελληνική και ρωμαϊκή Αρχαιότητα με ιδιαίτερο βάρος στα τεχνικά και μουσικά χαρακτηριστικά των οργάνων.''

http://www.mmb.org.gr/page/default.asp?id=1684&la=1

''Dr John Landels on 25 October 2006. Dr Landels was appointed Lecturer in Classics in 1960 and the personal title of Senior Lecturer was conferred on him in 1977. He retired in 1989.''

The University of Reading

''Apart from the study of ancient philosophy and (continuing from previous stages, that of Latin epic poetry), there are at least two further sectors on which Reading's Classics Department began to thrive in the 1960s and 1970s, and Reading can claim to have brought a significant innovative thrust to either field.

The first area that shall be mentioned here is the study of the technology of the Graeco-Roman world. This is particularly obvious from the work of J. G. Landels. Landels' outputs can largely be divided into two distinct, yet interrelated groups. More generally speaking, Landels had a keen interest in ancient (mostly Greek) technology, and in fact his important book on ancient technology has even been translated into German. In addition to that, Landels conducted an impressive amount of research into the technicalities of ancient Greek music, in particular the aulos, a popular instrument of ancient Greek and Roman music.''

http://www.reading.ac.uk/classics/about/class-history.aspx

http://books.google.gr/books?id=PDB...ce=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false
 

Attachments

  • JLandels_small.jpg
    JLandels_small.jpg
    17.6 KB · Views: 275
  • 1207746-L.jpg
    1207746-L.jpg
    39.4 KB · Views: 5
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Γεννήθηκε στην Τρίπολη Αρκαδίας το 1974. Σπούδασε κιθάρα (δίπλωμα) και ανώτερα θεωρητικά (φούγκα) στο Αττικόν Ωδείον. Πτυχιούχος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ. Το 2008 αναγορεύτηκε διδάκτωρ του ιδίου τμήματος. Θέμα διατριβής: "Διονυσίου, Τέχνη Μουσική: Κριτική έκδοση". Μεταπτυχιακός υπότροφος (1997-2005) και κατόπιν (2006-2008) εξωτερικός ερευνητής του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών του ΙΤΕ. Μεταδιδακτορικός υπότροφος του ΙΚΥ (2009-2010). Από το 2008 υπηρετεί ως επιστημονικός συνεργάτης (ΠΔ 407/80) στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ και από το 2009 στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Μέλος στη Διεθνή Ομάδα Αρχαιομουσικολόγων (ISGMA) με έδρα το Βερολίνο και στη Διεθνή Εταιρεία Μελέτης της Αρχαίας Ελληνικής και Ρωμαϊκής Μουσικής (MOISA) με έδρα τη Ραβέννα.


Ο Χρήστος Τερζής, αρχαιομουσικολόγος, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, μελετά την Aρχαία Ελληνική Μουσική ως τέχνη αλλά και ως επιστήμη. Η έρευνά του εστιάζεται στην απόδοση των αρχαίων μελών, στην ανασύνθεση του αρχαιοελληνικού προσωδιακού λόγου, στην οργανολογία, στην αποκατάσταση και ερμηνεία των αρχαιοελληνικών μουσικοθεωρητικών συγγραμμάτων (αρμονική, ρυθμική), στη σημειογραφία (παρασημαντική), στη χειρόγραφη παράδοση και η κριτική των κειμένων των εν λόγω έργων, αλλά και στην πρόσληψή τους κατά την περίοδο της Αναγέννησης. Έχει διδάξει στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.


Μεταφράσεις
(2010) Διονυσίου "Τέχνη μουσική", Ακαδημία Αθηνών [μετάφραση, επιμέλεια]

Διονυσίου τέχνη μουσική: κριτική έκδοση

Περίληψη

''Ένα οκτάστιχο επίγραμμα σε βυζαντινό δωδεκασύλλαβο στίχο που εμφανίζεται σε ορισμένα βυζαντινά χειρόγραφα μεταφέρει το σεβασμό ενός άγνωστου Διονυσίου στον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Πορφυρογέννητο. Ο Διονύσιος αφιερώνει στον αυτοκράτορα το σύγγραμμα περί μουσικής του Βακχείου, αλλά και ένα δεύτερο δικό του κείμενο ως επίμετρο σε αυτό του Βακχείου. Και τα δύο αυτά συγγράμματα παραδόθηκαν μαζί. Το πρώτο, εκδόθηκε για τελευταία φορά από τον Jan το 1895, ο οποίος έλαβε υπ’ όψιν του τέσσερα χειρόγραφα, ενώ το δεύτερο εκδόθηκε για πρώτη και μοναδική φορά από τον Bellermann το 1841, ο οποίος χρησιμοποίησε πέντε χειρόγραφα. Σκοπός της διατριβής είναι η κριτική έκδοση και ο σχολιασμός του μουσικοθεωρητικού συγγράμματος του Διονυσίου. Η μελέτη διαιρείται σε τρία μέρη: την Εισαγωγή, το Κείμενο και τον Σχολιασμό. Τα κεφάλαια Ι-ΙΙΙ αποτελούν την Εισαγωγή της κριτικής έκδοσης, στο τέταρτο κεφάλαιο αναπτύσσεται το κείμενο μαζί με το κριτικό υπόμνημα και τη νεοελληνική μετάφραση, ενώ τα κεφάλαια του σχολιασμού περιλαμβάνουν την τεκμηρίωση των επιλεγμένων αρχαίων γραφών στο κείμενο (5ο) και το σχολιασμό των θέσεων που ο συγγραφέας αναπτύσσει (6ο). Στο πρώτο κεφάλαιο τοποθετούμαι πάνω σε δύο ζητήματα που απασχόλησαν τους μελετητές: το ζήτημα της πατρότητας της πραγματείας και εκείνο της χρονολόγησης της συγγραφής της. Ο πρώτος εκδότης (Bellermann) απέδωσε λανθασμένα την πραγματεία στον Βακχείο. Το όνομα του Διονυσίου ως συγγραφέα της πραγματείας έχει μεν αποκατασταθεί αλλά χωρίς αναμφισβήτητη τεκμηρίωση. Στην παρούσα μελέτη μέσα από τη δομή των δύο σημαντικότερων χειρογράφων αποδεικνύεται πλέον με ακλόνητα επιχειρήματα ότι η πραγματεία συντάχθηκε από τον Διονύσιο και όχι από τον Βακχείο. Ως προς το ζήτημα της χρονολόγησης της συγγραφής της εστιάζω στο μέτρο του οκτάστιχου επιγράμματος, καθώς είναι ξεκάθαρο ότι γράφτηκε από τον Διονύσιο. Στην παρούσα μελέτη οι στίχοι του εξετάζονται ως ιαμβικοί τρίμετροι, ως χωλίαμβοι και ως βυζαντινοί δωδεκασύλλαβοι. Τελικά προκρίνω την τρίτη εκδοχή, που αποδέχεται σήμερα η πλειονότητα των μελετητών, δίδοντας μάλιστα εξηγήσεις σε πιθανές ενστάσεις. Δεδομένου ότι ο βυζαντινός δωδεκασύλλαβος στίχος χρονολογείται μετά τον 7ο αιώνα, ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος του επιγράμματος ταυτίζεται με τον Πορφυρογέννητο και έτσι ο Διονύσιος τοποθετείται με ασφάλεια στον 10ο αιώνα. Στο δεύτερο κεφάλαιο εξετάζεται η παράδοση της πραγματείας. Εντόπισα, συνέλεξα, ανέγνωσα και εξέτασα το σύνολο των 23 χειρογράφων που έχουν σήμερα διασωθεί και φυλάσσονται σε ευρωπαϊκές μόνον βιβλιοθήκες. Έλαβα επίσης υπ’ όψιν το απόσπασμα της πραγματείας του Διονυσίου στα Αρμονικά του Βρυεννίου. Ενδελεχής εξέταση των χειρογράφων αλλά και του αποσπάσματος στον Βρυέννιο από την πιο πρόσφατη έκδοση, αυτή του Jonker το 1970 με οδήγησαν στην συγκρότηση του γενεαλογικού δένδρου της παράδοσης του κειμένου. Από το στέμμα προέκυψε ότι τρία μόνο χειρόγραφα από το σύνολο των 23, μαζί με το απόσπασμα του Διονυσίου στον Βρυέννιο διασώζουν τις αρχαιότερες γραφές. Αυτά χρησιμοποιήθηκαν στην ανασύνθεση του αρχετύπου. Τα υπόλοιπα, ως αντίγραφα διαθέσιμων χειρογράφων δεν λήφθηκαν υπ’ όψιν, παρά σε εξαιρετικές μόνο περιπτώσεις κατά τις οποίες ορισμένα από αυτά μεταφέρουν εύστοχες υποδείξεις των γραφέων τους όταν η παράδοση έχει υποστεί σοβαρές φθορές.''

Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών

http://phdtheses.ekt.gr/eadd/handle/10442/18787

Δρ Χρήστος Τερζής: Μεσομήδης ο Κρης

http://digitalcrete.ims.forth.gr/MusicalRoutes/index.php?option=com_content&view=article&id=2718:

Χρήστος Τερζής (Ερευνητής/Διδάσκων, Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Αθηνών): Οι τετραχορδικές διαιρέσεις του Φιλόλαου και του Αρχύτα : σχέση θεωρίας και πράξης

Η ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΑ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ:

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ

Παγκόσμια επιστημονική διημερίδα στο Πυθαγόρειο της Σάμου
http://edo-mko.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=384&Itemid=136

Απαγγελία λέξεως και απόδοση μελών
Στέλιος Ψαρουδάκης (μέλος ΔΕΠ του Τμήματος Μουσικών Σπουδών) και
Χρήστος Τερζής (υποψήφιος διδάκτορας του Τμήματος Μουσικών Σπουδών)
Μουσικά όργανα και σκευή
Στέλιος Ψαρουδάκης, Χρήστος Τερζής

ΕΝ ΧΟΡΔΑΙΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΟΙΣ… ΣΥΝΑΥΛΙΑ
old.uoa.gr/170/170.pdf

~~~~~~~~~~~

Terzēs, Chrēstos
University of Athens, Greece
As a post PhD researcher in the field of Archaeomusicology, Chrēstos Terzēs focuses on the study of ancient Hellenic music: harmonic and acoustic theory, organology (lyres, harps, auloi), notation, prosody. As freelance researcher he has collaborated with the Institute for
Mediterranean Studies, the Academy of Athens, and the University of Athens, and has been appointed as freelance lecturer by the Universities of Athens and of the Peloponnese. He has lectured in universities, research institutes and cultural organizations, and has offered papers at archaeomusicological conferences in Greece and a
broad.

The Megara aulos ∆ 1964 Α , Β: organology and reconstruction
Excavation in 2005 at the district of Megara, in West Attica, brought to light a grave, most probably of the late Hellenistic period. In the grave were found parts of a whole aulos pair. The paper presents and discusses the find, and an attempt is made to reconstruct its original
form and reveal its function.

http://www.efa.gr/images//manifestations/2016/COLLOQUES2016/MOISA-prog.pdf

Στοιχεία επικοινωνίας: Τηλ: 2106525603, email: hrterzis@academyofathens.gr
 

Attachments

  • 18787_Page_7.jpg
    18787_Page_7.jpg
    95.3 KB · Views: 7
  • RTEmagicC_HrT.JPG.jpg
    RTEmagicC_HrT.JPG.jpg
    10.8 KB · Views: 17
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Egert Pöhlmann, Πανεπιστήμιο του Erlangen

Θερινή Μουσική Ακαδημία του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου

Σεμινάριο για την Αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή Μουσική αποτελεί μέρος της Διεθνούς Μουσικής Ακαδημίας που διοργανώνει το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου και είναι ανοικτό σε φοιτητές και ερευνητές που τους ενδιαφέρει η αρχαία μουσική σε όλες τις πλευρές της.

Κάθε χρόνο, το σεμινάριο επικεντρώνεται σε ένα συγκεκριμένο θέμα, το οποίο εισηγούνται διακεκριμένοι ερευνητές με βάση ένα ή περισσότερα κείμενα: τα ψευδο-αριστοτελικά ‘μουσικά’ Προβλήματα (Βιβλίο 19) το 2004, το Περί μουσικής του ψευδο-Πλουτάρχου το 2005, η Μουσική στην κωμωδία: Αριστοφάνης και αποσπάσματα το 2006, οι Γυναίκες στην Αρχαία Ελληνική Μουσική το 2007, και το De musica του Αριστείδη Κοϊντιλιανού το 2008. Η επίσημη γλώσσα του σεμιναρίου είναι η Αγγλική.
Αυτό το χρόνο, το αντικείμενο του Σεμιναρίου είναι η αρχαία ακουστική θεωρία, με αφετηρία το περιπατητικό Περί ακουστών και άλλα συναφή κείμενα.

Το Σεμινάριο λαμβάνει χώρα το πρωί στο κεντρικό κτίριο του Mon Repos, ενώ οι απογευματινές διαλέξεις, από ερευνητές από όλο τον κόσμο και σε ποικιλία θεμάτων, δίνονται στο κτίριο της Ιονίου Ακαδημίας.

Egert Poehlmann, «Οι βασικές αρχές της Ακουστικής και οι πηγές τους στην αρχαιο-ελληνική μουσική θεωρία»
17.00 Egert Poehlmann, Εισαγωγή στο Περί ακουστών

Egert Poehlmann, Περί ακουστών 800 a - 801 b

8th Seminar for Ancient Greek and Roman Music
www.ionio.gr/central/en/.../read/1854/ -
The eighth Seminar for Ancient Greek and Roman Music in the Music ... in ancient musicology: Andrew Barker, Egert Pöhlmann, and Eleonora Rocconi.

http://www.ionio.gr/central/en/announcements/read/1854/

Στυλιανός Ψαρουδάκης
(2001α) «Η αρχαία ελληνική μουσική σημειογραφία. Οι πρόσφατες απόψεις του Egert Pöhlmann», Μούσα 8-9:78-93
The latest opinion of Egert Pöhlmann's, Mousa 8-9, 78-93. 2001. Psaroudakēs

Pöhlmann, Egert and West , Martin L.: Documents of Ancient Greek Music (Oxford: Clarendon Press, 2001)
• Pöhlmann, Egert, Denkmaler altgriechisher Musik (Nürnberg : Carl, 1970)
• Pöhlmann, Egert, Griechische Musikfragmente:ein Weg zur altgriechischen Music (Nürnberg : Carl, 1960)
• Rayor, Diane, Sappho's Lyre: Archaic Lyric and Women Poets of Ancient Greece (Berkeley: University of California Press, 1991)

The following "Hymn to the Muse" by Mesomedes is in the Lydian mode (soft or round Lydian, since the B is flatted), which was the most popular mode at that time. The style is intentionally archaic.

The original text is reproduced in Pohlmann (14-15), including the music in ancient notation and a transcription into modern notation. I have transposed the music to D major, which is more convenient for recorders, tin whistles, and similar instruments; transposing to other keys is left as an exercise for the reader! I have also translated the Greek and set it as well as I can to the music, for which I've taken the original setting as a model. (I claim no skill as a songsmith, however.)

Pohlmann, Egert. Denkmäler Altgriechischer Musik: Sammlung, Übertragung und Erläuterung aller Fragmente und Fälschungen. Nürnberg: Verlag Hans Carl, 1970. See pp. 14-31 on Mesomedes and his hymns.

Κύρωση της εκλογής του Ομότιμου Καθηγητή Egert Pöhlmann, ως αντεπιστέλλοντος μέλους της Ακαδημίας Αθηνών.

Pöhlmann, Egert


O Έγκερτ Πέλμαν είναι τακτικός καθηγητής αρχαιοελληνικής φιλολογίας στα Πανεπιστήμια του Γκίσσεν (1976-1980) και του Eρλάγκεν (1980 και εξής). Eίναι ειδικός στο αρχαίο δράμα (σκηνικές δεσμεύσεις, αρχιτεκτονική του αρχαίου θεάτρου και θεατρική πράξη), στη μουσική της αρχαιότητας, στην παράδοση και κριτική της αρχαίας γραμματείας. Έχει συμβάλει στην εδραίωση της διδασκαλίας των νέων ελληνικών στη Mέση και Aνώτατη Eκπαίδευση της Bαυαρίας.
Τα 2 βιβλία του συγγραφέα


Δράμα και μουσική στην αρχαιότητα

Δράμα και μουσική στην αρχαιότητα
ISBN: 9789600328752
Συγγραφέας: Egert Pöhlmann
Εκδότης: Εκδόσεις Καστανιώτη
Eκδότης: Εκδόσεις Καστανιώτη
Σειρά: Δοκίμιο
Μορφή: Μαλακό εξώφυλλο
Έτος έκδοσης: 2000
Αριθμός σελίδων: 183
Κωδικός ISBN: 9600328757
Διαστάσεις: 21×14
Περιγραφή

Oι μελέτες που είναι συγκεντρωμένες στον παρόντα τόμο διαλευκαίνουν την αρχαία δραματική ποίηση του 5ου και 4ου αι. π.X. από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Στη μελέτη «O ρόλος του χορού στην εξέλιξη του δράματος» παρακολουθούμε πώς παραχωρούν ο χορός και ταυτόχρονα η μουσική σταδιακά τη θέση τους στους υποκριτές από τον Aισχύλο μέχρι τον Mένανδρο. H «Aρχαία ελληνική μουσική σημειογραφία» δείχνει ότι από το τέλος του 5ου αι. υπήρχε μια μουσική γραφική, την οποία όμως χρησιμοποιούσαν μόνο επαγγελματίες μουσικοί προς παράδοση του ρεπερτορίου τους. Tα «Aποσπάσματα αρχαίας ελληνικής μουσικής» δίνουν εποπτεία των μουσικών υπολειμμάτων της κλασικής, ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής, που μέχρι σήμερα έχουν ανέλθει στον αριθμό των 61 αποσπασμάτων. Στη μελέτη «H σκηνή των περιοδευόντων τεχνιτών» διερευνώνται οι δυνατότητες του παιξίματος πάνω στην περιοδεύουσα σκηνή του 4ου αι., της οποίας κάνει μνεία ο Πλάτων και μας είναι γνωστή από τα επονομαζόμενα «Aγγεία των Φλυάκων». H «Eισαγωγή στον Δύσκολο του Mενάνδρου», τέλος, παρέχει μια εικόνα για την κωμωδία του 4ου αι., τη ζωή και το έργο του Mενάνδρου, το διονυσιακό θέατρο του Λυκούργου στην Aθήνα, και βοηθάει στην πρακτική αποκατάσταση του ανεβάσματος του Δύσκολου στη σκηνή της εποχής του. Eδώ φαίνεται ότι ο Mένανδρος εφευρίσκει στον Δύσκολο έναν τόπο διαδραματισμού στην εξοχή, που προκύπτει από συμφυρμό ρεαλιστικών στοιχείων: το αρχαίο χωριό Φυλή και το σε απόσταση δύο χιλιομέτρων ευρισκόμενο σπήλαιο του Πανός στο φαράγγι της Γκούρας.

Διεθνής συνάντηση μουσικής: Μουσική και αρχαία Ελλάδα
5-15 Αυγούστου 1996: Πρακτικά συμποσίου
ISBN: 9789601401140
Συγγραφέας: Συλλογικό έργο, Μάριος Δ. Μαυροειδής, Christoph Stroux, Warren D. Anderson, James Diggle, Στέλιος Ψαρουδάκης, Ντιάνα Τουλιάτου, Egert Pöhlmann, Michael Maier, Ζώζη Παπαδοπούλου, Γεώργιος Αμαργιανάκης, Δημήτριος Γ. Θεμελής, Χαράλαμπος Χ. Σπυρίδης, Ευτυχία Δ. Παπανικολάου, Ηλίας Τσιμπιδάρος, Agostino Ziino, Marianne McDonald, John Daverio, Μάρκος Φ. Δραγούμης
Εκδότης: Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών
Eκδότης: Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη
Eκδότης: Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών
Μορφή: Μαλακό εξώφυλλο
Έτος έκδοσης: 1999
Αριθμός σελίδων: 300
Κωδικός ISBN: 9601401148
Διαστάσεις: 24×17
Περιγραφή

Στον τόμο αυτό δημοσιεύουμε τα πρακτικά της Διεθνούς Συνάντησης Μουσικής που διοργάνωσε το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών (Ε.Π.Κε.Δ.) τον Αύγουστο του 1996. Η Συνάντηση αυτή, που αποτέλεσε την κορυφαία εκδήλωση του Ε.Π.Κε.Δ. για το έτος εκείνο, είχε γενικό τίτλο "Μουσική και Αρχαία Ελλάδα" και περιλάμβανε σειρά μουσικών εκδηλώσεων με θέμα "Ο αρχαίος μύθος ως πηγή έμπνευσης στη σύγχρονη μουσική δημιουργία" και επιστημονικό συμπόσιο επικεντρωμένο στην αρχαία ελληνική μουσική.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης είχαμε εντάξει επίσης την πρώτη παρουσίαση του ανακατασκευασμένου (ενδιάμεσο μοντέλο) από το Ε.Π.Κε.Δ. αρχαίου μουσικού οργάνου, της υδραύλεως, που υπήρξε το πρώτο στην ιστορία πληκτροφόρο μουσικό όργανο και που η εφεύρεση του αποδίδεται στον Έλληνα Αλεξανδρινό Κτησίβιο (3ος αιώνας π.Χ.). [...]
(από τον πρόλογο του βιβλίου)

http://www.mmb.org.gr/page/default.asp?id=1684&la=1
Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας «Λίλιαν Βουδούρη»
(Η είσοδος στη Βιβλιοθήκη γίνεται από την κεντρική είσοδο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.)

σχολιασμένος κατάλογος:
Poehlmann, Egert, Denkmaeler altgriechischer Musik: Sammlung, Uebertragung und Erlaeuterung aller Fragmente und Faelschungen (Erlangen: Hans Carl, 1970)

Κριτική έκδοση όλων των έως τότε γνωστών αποσπασμάτων και ψευδεπιγράφων της ΑΕΜ. Αντικαταστάθηκε από την έκδοση Poehlmann και West για την Oxford University Press με όλα τα ανακαλυφθέντα εντωμεταξύ αποσπάσματα (βλ. σχετικό λήμμα).

Poehlmann, Egert & Martin West, Documents of Ancient Greek Music: The Extant Melodies and Fragments (Clarendon Press: Oxford, 2001)

H πολύ αναμενόμενη, πλέον πρόσφατη και πλήρης έκδοση των σωζομένων της ΑΕΜ, με επιμέλεια, μεταγραφή και σχόλια των δύο διεθνώς κορυφαίων ειδικών της ΑΕΜ. Όπως σημειώνουν στην εισαγωγή τους ο West και ο Poehlmann, στην έκδοση δεν έχουν συμπεριληφθεί η ‘Ορμασία’ και τα specimina musicae antiquae (Kircher), καθώς και οι επιγραφές, τις οποίες ο Χ. Σπυρίδης και ο Δ. Θέμελης στη δεκαετία του ‘90 είχαν εσφαλμένα θεωρήσει ως μουσικές. Επίσης, σε σχέση με την έκδοση Poehlmann του 1970, την οποία η παρούσα έκδοση ήλθε να υποκαταστήσει, τα αποσπάσματα παρουσιάζονται σύμφωνα με τη χρονολογική σειρά, που πρότεινε ο Martin West στο βιβλίο του για την Αρχαία Ελληνική Μουσική (1992). Συνολικά, ο αριθμός των γνησίων αποσπασμάτων της ΑΕΜ ανήλθε από 35 σε 61. Μερικές από τις σημαντικότερες προσθήκες των τελευταίων ετών είναι: απόσπασμα επιγραφής από το ιερό της Καρικής θεότητας Σινούρι στη Μύλασα (1ος αι. π.Χ.), λυρικά αποσπάσματα από την Ιφιγένεια εν Αυλίδι του Ευριπίδη (3ος αι. π.Χ.), τραγικά αποσπάσματα από πάπυρους της Οξυρύγχου (3ος αι. μ. Χ.), επιγραφή με μουσική.

Poehlmann, Egert & Martin West, Documents of Ancient Greek Music: The Extant Melodies and Fragments (Clarendon Press: Oxford, 2001)

H πολύ αναμενόμενη, πλέον πρόσφατη και πλήρης έκδοση των σωζομένων της ΑΕΜ, με επιμέλεια, μεταγραφή και σχόλια των δύο διεθνώς κορυφαίων ειδικών της ΑΕΜ. Όπως σημειώνουν στην εισαγωγή τους ο West και ο Poehlmann, στην έκδοση δεν έχουν συμπεριληφθεί η ‘Ορμασία’ και τα specimina musicae antiquae (Kircher), καθώς και οι επιγραφές, τις οποίες ο Χ. Σπυρίδης και ο Δ. Θέμελης στη δεκαετία του ‘90 είχαν εσφαλμένα θεωρήσει ως μουσικές. [; Z.S.*] Επίσης, σε σχέση με την έκδοση Poehlmann του 1970, την οποία η παρούσα έκδοση ήλθε να υποκαταστήσει, τα αποσπάσματα παρουσιάζονται σύμφωνα με τη χρονολογική σειρά, που πρότεινε ο Martin West στο βιβλίο του για την Αρχαία Ελληνική Μουσική (1992). Συνολικά, ο αριθμός των γνησίων αποσπασμάτων της ΑΕΜ ανήλθε από 35 σε 61. Μερικές από τις σημαντικότερες προσθήκες των τελευταίων ετών είναι: απόσπασμα επιγραφής από το ιερό της Καρικής θεότητας Σινούρι στη Μύλασα (1ος αι. π.Χ.), λυρικά αποσπάσματα από την Ιφιγένεια εν Αυλίδι του Ευριπίδη (3ος αι. π.Χ.), τραγικά αποσπάσματα από πάπυρους της Οξυρύγχου (3ος αι. μ. Χ.), επιγραφή με μουσική.

Παναγιώτης Βλαγκόπουλος

http://www.mmb.org.gr/page/default.asp?id=1684&la=1

*Χρειάζεται εξακρίβωση. Αν δεν κάνω λάθος διαφωνίες είχαν.

~~~~~~~~~~~~~~

Pöhlmann, Egert
University of Erlangen-Nürnberg, Germany
Prof. Dr. Phil. Dr.h.c Friedrich Egert Pöhlmann, born 19.06.1933 in Nürnberg. Examination as church musician on 05.08.1953. Promotion to Dr. Phil. on 09.05.1958. Examination for high school teacher on 30.10.1958. Teacher in high schools from 1958-1962. Assistant at
University of Erlangen (FAU) 1962-1968. Assistant Professor at FAU 1968-1973. Associate Prof. at FAU 1973-1976. Full Professor at the University of Giessen 1976-1980. Full
Professor of Greek Philology at FAU 1980-2001. From
30.09.2001 Prof. emeritus of FAU.
Visiting Professor in Athens and Corfu 1998, 2003,
and 2005. Dr.h.c of the National and Kapodistrian University of Athens on 20.11.2003. Corresponding Member of the Academy of Athens on 13.12.2011. Subjects: ancient Greek drama, theatre and music, church organ and its history.
The Monody of the Hoopoe in Aristophanes’ Birds
Animal chorusses are familiar in ancient Greek comedy.They had to sing the melic parts of the parabasis and the agon, but also other lyric pieces. In Aristophanes’ Frogs
they had to sing an extended parodic amoibaion with Dionysos. Morover, with the song of the Hoopoe in
the Birds
227-262 Aristophanes presents an animal as soloist, singing after an anapaestic prelude an extended monody. The monody of the Hoopoe is a perfect example of the astropha
which are familiar in Euripides’ monodies and the parodies of them by Aristophanes. The structure of them is defined by the content, by changes of the metron and probably of the
music. Often these sections are marked off by lines
extra metrum. It can be demonstrated that the monody of the Hoopoe is a brilliant counterfait not only of the musical extravagancies of the New Dithyrambos, which included the imitation of birds’ sounds (Plato Republic 397 ὀρνέων
φωνὰς), bu also of the late astrophic monodies of Euripides. These followed the astrophic structure of the New Dithyrambos, which is parodied by Aristophanes later in Birds
1372-1411, in the appearance of the dithyrambic poet Kinesias and his ἀναβολαί...

http://www.efa.gr/images//manifestations/2016/COLLOQUES2016/MOISA-prog.pdf

E-Mail: egert.poehlmann@as.phil.uni-erlangen.de.
 

Attachments

  • 201949-big.jpg
    201949-big.jpg
    11.3 KB · Views: 255
  • 405745-big.jpg
    405745-big.jpg
    14.3 KB · Views: 257
  • 30852.jpg
    30852.jpg
    5.1 KB · Views: 253
  • unnamed.jpg
    unnamed.jpg
    121.1 KB · Views: 0
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
West, Martin L., Ancient Greek Music (Oxford: Oxford University Press,1992)

''Η ενασχόληση του Martin West με την ΑΕΜ συνδυάστηκε -σε μια περίοδο περίπου 25 ετών έως σήμερα- με τις παράλληλες μελέτες του στην αρχαία Ελληνική γλώσσα και λογοτεχνία14 και το ρόλο των μεγάλων Ανατολικών πολιτισμών (Βαβυλωνίων, Ασσυρίων, Χετταίων κ.ά.) σε όλα τα επίπεδα της αρχαιοελληνικής πνευματικής15 και καλλιτεχνικής16 δημιουργίας.

Έχοντας ασχοληθεί μέσα από μια εκτενή αρθρογραφία17 με επί μέρους ζητήματα των παραπάνω θεμάτων, εξέδοσε το 1992 το Ancient Greek Music, μια συνολική επισκόπηση - εγχειρίδιο της ΑΕΜ. Το βιβλίο αποτελεί την καλύτερη και πιο ενημερωμένη συνόψιση των σημερινών γνώσεών μας γύρω από την ΑΕΜ, μιας και οι αμέσως προηγούμενες ανάλογες εργασίες είναι της δεκαετίας του ‘70 (Neubecker, βλ. σημ. 9 και Comotti, βλ. σημ. 12).18

Με σταθερό σημείο αναφοράς τη μαρτυρία των σωζομένων αποσπασμάτων, το βιβλίο αναπτύσσει την επιχειρηματολογία του επεκτεινόμενο σε θέματα ρυθμού και ρυθμικής αγωγής, κλιμάκων και τρόπων, μελοποιίας και μορφολογίας, θεωρίας της μουσικής και οργανολογίας. Τα ίδια τα μουσικά τεκμήρια παρουσιάζονται στο 10ο κεφάλαιο: σημαντική είναι εδώ η παρουσία σχολίων, με οξυδερκείς αναλυτικές παρατηρήσεις που επικοινωνούν με το περιεχόμενο των προηγηθέντων κεφαλαίων.

Τα περί ων ο λόγος κεφάλαια, που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε “συστηματικό μέρος” (κεφ. 2 - 10), περιβάλλονται από 4 εξαιρετικού ενδιαφέροντος κεφάλαια, που συστήνουν, κατ’αντιστοιχίαν, το “ιστορικό” μέρος του βιβλίου (κεφ. 1, 11, 12 και ο Επίλογος). Σε αυτά ο West ορίζει το περιέχον πλαίσιο (κεφ. 1: “Music in Greek Life”) και σκιαγραφεί την ιστορική διαδρομή της ΑΕΜ (κεφ. 11 και 12: “Historical Synthesis 1 & 2”· Επίλογος: “Greece between Europe and Asia”). Στα ιστορικά κεφάλαια ο West επεξεργάζεται την προσωπική του θέση για την ΑΕΜ εντάσσοντάς την στη συνολική του εικόνα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Το στοιχείο της διεπιστημονικότητας, που επικαλεστήκαμε παραπάνω, δεν αφορά μόνον την ενασχόλησή του, ως φιλολόγου, με την ΑΕΜ, αλλά και την αναζήτηση επιστημονικών στηριγμάτων και επιχειρηματολογικής έμπνευσης στη γλωσσολογία, την ιστορία και την ανθρωπολογία των Ανατολικών πολιτισμών.19

Προς την τελευταία κατεύθυνση (βλ. τον Επίλογο, που ταυτόχρονα προαναγγέλλει το EFH), ο West οδηγείται από κάποια θεμελιώδη πεποίθηση, που αφορά την ύπαρξη πολιτισμικών επιρροών μεταξύ των αρχαιότερων Ανατολικών και του Ελληνικού πολιτισμού και τη φορά αυτών των επιρροών από Ανατολάς προς Δυσμάς.20 Δύο διευκρινήσεις σε αυτό το σημείο: α. Η επισήμανση των ανατολικών επιρροών στον ελληνικό πολιτισμό δεν αποτελεί πρωτότυπη συμβολή του West στην έρευνα, ούτε εξ άλλου ο συνδυασμός γλωσσολογικής και ανθρωπολογικής μεθόδου -ο πιο πετυχημένος έως τώρα, για την ψηλάφηση συγκεκριμένων επιρροών-, β. Είναι σαφές ότι ο West ξεκίνησε από συγκεκριμένες παρατηρήσεις -που τεκμηριώνουν το επιχείρημα της εξ Ανατολών επιρροής-, κάποιες εκ των οποίων είχαν ήδη τεθεί από παλαιά (π.χ. στερεότυπες φράσεις και σχήματα λόγου στην επική λογοτεχνία με σανσκριτικά αντίστοιχα ή “πρότυπα”, ομοιότητες μεταξύ Ομήρου και Βίβλου κ.λπ.), ενώ κάποιες εντοπίστηκαν από τον ίδιοface=Symbol>× όπως είναι επίσης σαφές, ότι στη συνέχεια, η περιπτωσιολογία του βιβλίου συμπληρώθηκε από παρατηρήσεις, όπου φαίνεται ότι η θεωρία επιβεβαιώνει τις παρατηρήσεις, αντί του ορθώτερου (οι παρατηρήσεις τη θεωρία): είναι η περίπτωση περιπτώσεων που μοιάζουν τραβηγμένες ή ελάχιστα πειστικές, όπως π.χ. η ανακάλυψη Βιβλικών επιρροών στη Σαπφώ, στον Ανακρέοντα και τους άλλους λυρικούς. Αν μπορούμε στα σοβαρά να διαπιστώσουμε επιρροή του:

έρος δ’ετίναξέ μοι φρένας, ως άνεμος κατ’όρος δρύσιν εμπέτων (Σαπφώ, απόσπασμα 47)

από το:

και εξέστη η ψυχή αυτού και η ψυχή του λαού αυτού, ον τρόπον όταν εν δρυμώ ξύλον υπό πνεύματος σαλευθή (Ησαΐας 7, 2)21

μήπως ο δρόμος είναι πλέον ανοικτός για τη διαπίστωση των επιρροών του «Μια ζωή την έχουμε» από το «Όσον ζης φαίνου» (που, σημειωτέον, μου φαίνεται κάπως πιο λογικό);

Ο West προσπαθεί να καλύψει τα νώτα του απέναντι στην κατηγορία της ανεδαφικότητας επεξεργαζόμενος στο τέλος του βιβλίου (κεφ. 12: “The Question of Transmission”) μια εξαιρετικά ευφάνταστη όσο και πολύπλοκη, στις εναλλακτικές εκδοχές της, θεωρία για τη διάδοση των ανατολικών μοτίβων στην ελληνική λογοτεχνία, η οποία περιλαμβάνει περιπλανώμενους τραγουδιστές, εμπορικές επαφές, έλληνες της διασποράς με κυβερνητικές θέσεις σε ανατολικά ανάκτορα κ.ο.κ. Παρ’όλα αυτά, δεν μπορώ να αντισταθώ στον προσφιλή μου πειρασμό, αυτόν της αντιστροφής του ενδιαφέροντός μου από αυτό που μου δείχνει το δάκτυλο -του West, στη συγκεκριμένη περίπτωση- στο ίδιο το δάκτυλο: μήπως, περισσότερο και από τις εικαζόμενες “επιρροές”, αυτό που τεκμηριώνει το υλικό, -σε κάποιες, έστω, περιπτώσεις- είναι η διανοητική έξαρση που προκύπτει από την επαφή του ερευνητή με ένα καινούργιο, για την οπτική του κλασικού φιλολόγου, πεδίο γνώσης, αυτό των Ανατολικών γλωσσών και λογοτεχνιών; Μήπως δηλ., στα πλαίσια αυτής της έξαρσης, ότι είναι ξένο καταγράφεται ως διαφορά από το γνωστό, ότι είναι οικείο ως σχέση μαζί του;

Πάντως το ζήτημα των Ανατολικών επιρροών σε ότι αφορά την ΑΕΜ είναι υπαρκτό και ανοικτό και ασφλαώς οι παρατηρήσεις του West, στο σύνολό τους, συμβάλλουν θετικά στην περαιτέρω διερεύνησή τουface=Symbol>× με την απαραίτητη για τα καθ’ημάς προϋπόθεση βέβαια, ότι ο χαρακτήρας της έρευνας δεν θα αλλοιώνεται από την επίσημη, πλέον, νεοελληνική ιδεολογία της πάση θυσία κατάδειξης της περίφημης «αδιάρρηκτης συνέχειας του Ελληνισμού» και των ιδεολογημάτων που φλερτάρουν -ή και τελικώς συζεύγνυνται- την έννοια της πολιτισμικής καθαρότητας.22

Με το AGM, ο West κέρδισε ασφαλώς το στοίχημα που έθεσε στον εαυτό του: τη συγγραφή δηλ. ενός βιβλίου για ένα τόσο ευρύ θέμα όσο η ΑΕΜ, στηριζόμενος κατά κύριο λόγο στα ελάχιστα μουσικά τεκμήρια και μόνο δευτερευόντως στο πολύ πιο πλούσιο υλικό των μουσικο-θεωρητικών κειμένων. Πρόκειται για μια επιλογή, στην οποία προηγήθηκε ο Αμερικανός φιλόλογος Jon Solomon,23 όμως ο West επιδεικνύει μεγαλύτερη οξυδέρκεια και ευελιξία στην υφολογική αποτίμηση, την αναζήτηση ομοιοτήτων και διαφορών μεταξύ των μελωδιών, καθώς και στη σύνδεση αποσπασμάτων με τη μαρτυρία των θεωρητικών κειμένων.''

Πάνος Βλαγκόπουλος

http://www.mmb.org.gr/page/default.asp?id=1513&la=1#west

πρβλ Studies in Greek Elegy and Iambus (Berlin, 1974), Greek Metre (Oxford, 1982), The Orphic Poems (Oxford, 1983), κ.ά.
15 idem, Early Greek Philosophy and the Orient (Oxford, 1971).
16 Ότι ίδιος αποκαλεί συλλήβδην “arts and crafts”, πρβλ. την τελευταία σελίδα του AGM (390) και την πρώτη του East Face of Helicon: West Asiatic Elements in Greek Poetry and Myth (Oxford, 1997× στο εξής EFH).
17 Την αρθρογραφία του West καθώς και πολλές κριτικές που αφορούν τις εργασίες του μπορεί να αναζητήσει ο αναγνώστης της Μεγάλης Μουσικής Βιβλιοθήκης Λ. Βουδούρη στο CD-ROM Gnomon (Mόnchen, 1998).
18 Η μονογραφία του Landels του 1999 (βλ. σημ. 10) υιοθετεί μια κάπως διαφορετική και, θα λέγαμε, συμπληρωματική, οπτική, που οφείλεται στο από παλαιά τεκμηριωμένο ενδιαφέρον του συγγραφέα της για ένα πιο στενό κύκλο θεμάτων, όπως η τεχνολογία, η κατασκευή και η ακουστική των μουσικών οργάνων.
19 Ανάλογες διεπιστημονικές προσεγγίσεις συναντάμε στο έργο και άλλων νεώτερων φιλολόγων. Στο πλαίσιο αυτών των προσεγγίσεων λέγεται σχεδόν πάντα κάποιο ενδιαφέρον για τη μουσική: πρβλ. την έξοχη προσέγγιση του Gregory Nagy στο νόημα της διάκρισης μεταξύ ποιήματος και τραγουδιού στο Pindar’s Homer (Baltimore, 1996) και τις παρατηρήσεις του Gentili για την εκτελεστική πρακτική στο Bruno Gentili, Poetry and its Public in Ancient Greece: From Homer to the Fifth Century , αγγλ. μτφ. (Baltimore, 1990).
20 Το EFH δεν έχει μεταφραστεί -ακόμη- στα ελληνικά, ωστόσο έχω την εντύπωση ότι οι αναθαρρήσαντες από τη νίκη κατά ενός σχετικά εύκολου στόχου, όπως ο Martin Bernal, θα βρουν στην περίπτωση του West ένα φρούτο πολύ σκληρό για τα δόντια τους.
21 Βλ. EFH, σ. 528.
22 Είναι ενδιαφέρον ότι όσοι δεν είναι αρκετά αφελείς ή αρκετά φασίζοντες και επιλέγουν τη μέση οδό για μια αξιοπρεπή διάσωση των αναφερθέντων ιδεολογημάτων, επιχειρηματολογούν με βάση την περίφημη interpretatio graeca των Γερμανών φιλολόγων. Έτσι, καθίστανται δέσμιοι μιας σχεδόν συγκινητικής, για τα αδιέξοδα που προκαλεί, αντίφασης: το -άρρητο συνήθως- ζητούμενο της καθαρότητας πρέπει να αποδεχθεί την ύπαρξη των επιρροών, για να τις περιγράψει στη συνέχεια ως διαφορές του ελληνικού τρόπου από το βάρβαρο πρότυπο.
23 βλ. το άρθρο του: “The Seikilos Inscription: A Theoretical Analysis”, American Journal of Philology 107 (1986), σ. 455-479, όπου ο συγγραφέας επιχειρεί την πλήρη μουσική ανάλυση του γνωστού «τραγουδιού του Σεικίλου», στηριζόμενος αποκλειστικά σε θεωρητικές έννοιες από τα Αρμονικά του Αριστόξενου.

Laurea ad honorem a Martin Litchfield West Il valore miti - storico della saga nella cultura greca

''Martin Litchfield West (born 23 September 1937, London, England) is an internationally recognised scholar in classics, classical antiquity and philology. In 2002, upon his receipt of the Kenyon Medal for Classical Studies from the British Academy, he was called "the most brilliant and productive Greek scholar of his generation."[1] He is an Emeritus Fellow and Lord Mallard of All Souls College, University of Oxford.
He has written extensively on ancient Greek music, Greek tragedy, Greek lyric poetry, the relations between Greece and the ancient Near East, and the connexion between shamanism and early ancient Greek religion, including the Orphic tradition. This work stems from material in Akkadian, Phoenician, Hebrew, Hittite, and Ugaritic, as well as Greek and Latin.
In 2001, West produced an edition of Homer's Iliad for Teubner, accompanied by a study of its critical tradition and overall philology, entitled Studies in the Text and Transmission of the Iliad; a further volume on The Making of the Iliad appeared ten years later for Oxford University Press.
In addition to the Near-Eastern connection, in 2007 he wrote on the reconstitution of Indo-European culture and poetry, and its influence on Greece, in the book Indo-European Poetry and Myth.''

http://en.wikipedia.org/wiki/Martin_Litchfield_West

http://books.google.gr/books?id=So-...e:Ancient intitle:Greek intitle:music&f=false
 

Attachments

  • MartinLitchfieldWest.jpg
    MartinLitchfieldWest.jpg
    4.8 KB · Views: 249
  • DSC_0041-590x392.jpg
    DSC_0041-590x392.jpg
    51.7 KB · Views: 2
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
''Μιχαηλίδης Σόλων (Λευκωσία 1903 - Λονδίνο 1979). Διαπρεπής Κύπριος μουσικός (συνθέτης, αρχιμουσικός, μουσικολόγος και καθηγητής θεωρητικών) με πολύμορφη και εθνωφελέστατη προσφορά.
Σπούδασε στο Trinity College του Λονδίνου (1927-1930) και μετά, στο Παρίσι ("École Normale" και "Schola Cantorum"). Απέκτησε συνολικά τα πτυχία και διπλώματα αρμονίας, αντίστιξης, διδασκαλίας πιάνου, σύνθεσης και διεύθυνσης ορχήστρας (μεταξύ των καθηγητών του, η N. Μπουλανζέ στα θεωρητικά, ο A. Κορτό, οι Ρ. Τιμπέρζ και Π. Μερ στο πιάνο, ο Γκυ ντε Λιονκούρ στη σύνθεση και ο Μαρσέλ Λαμπαί στη διεύθυνση ορχήστρας). Το 1934 επέστρεψε στην Κύπρο και ίδρυσε το Ωδείο Λεμεσσού (το διηύθυνε ώς το 1956) και το 1935, τον "Σύλλογο Συναυλιών Λεμεσσού". Παράλληλα, το 1938 ίδρυσε την "Κυπριακή Συμφωνική Ορχήστρα". Δίδαξε επίσης στο Λανίτειο κοινοτικό Γυμνάσιο (1941-57). Το 1945 πήγε πάλι στο Λονδίνο μετά από πρόσκληση του Βρετανικού Συμβουλίου για να παρακολουθήσει τη μουσική κίνηση της Αγγλίας.

[...]

..."The Music of Ancient Greece, an Encyclopedia" (Λονδίνο, 1978) που εκδόθηκε στα ελληνικά το 1982 με τίτλο "Εγκυκλοπαίδεια της αρχαίας ελληνικής μουσικής" και βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών.''

[Πρόλογος: WINNINGTON-INGRAM]

http://www.musipedia.gr/wiki/Μιχαηλίδης_Σόλων

http://smichaelidis.com/index.html
 

Attachments

  • Michailidis.jpg
    Michailidis.jpg
    10.2 KB · Views: 246
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
WINNINGTON-INGRAM, Reginald Pepys, (1904-1993)

Winnington-Ingram, R. P., Mode in Ancient Greek Music (Amsterdam: Hakkert,1968· ανατ. της έκδ. Cambridge: Cambridge University Press, 1936)

''Σημαντικότατη συμβολή στην κατανόηση του πλέγματος ερωτημάτων που αφορούν τη θεωρία της ΑΕΜ, όπως ποιές οι διαφορές μεταξύ τόνου, τρόπου και είδους δια πασών, ποιά η σχέση των Αριστοξένιων τόνων με τις κλασικές αρμονίες, κ.ο.κ. Ο φιλόλογος Winnington-Ingram εξετάζει τις μαρτυρίες των κειμένων, αλλά και των σωζομένων μουσικών αποσπασμάτων. Το ερευνητικό του πρόγραμμα (αναζήτηση αξιόπιστων μουσικών μαρτυριών για τις αρμονίες του 6ου και 5ου αιώνα, οι οποίες αντιμετωπίζονται ως πρόδρομοι των ειδών δια πασών) διατηρεί την ισχύ του έως σήμερα (π.χ. West, 1992).''

http://www.mmb.org.gr/page/default.asp?id=1684&la=1

Aristidis Quintiliani De musica libri tres. Edidit R.P. Winnington-Ingram
In aedibus B.G. Teubneri, 1963 - 198 σελίδες

Romanorum Teubneriana
Συγγραφέας Aristides Quintilianus
Επιμελητής Reginald Pepys Winnington-Ingram
Συνεισφέρων Reginald Pepys Winnington-Ingram
Εκδότης Teubner, 1963
Πρωτότυπο από Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα
Ψηφιοποιήθηκε στις 4 Μάιος 2009
Μέγεθος 198 σελίδες

http://books.google.gr/books/about/De_musica_libri_tres.html?id=8QvVAAAAMAAJ&redir_esc=y

~~~~~

Μουσιπαιδεία:

Στην πολύτιμη βιβλιογραφία του (1932-1957) για την αρχαία ελληνική μουσική, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Lustrum (Gottingen, 1958/3, 5-57), ο καθηγητής R. P. Winnington-Ingram δίνει έναν ενδιαφέροντα κατάλογο με σύντομη περίληψη (σσ. 11-12) των κυριότερων μελετών, των σχετικών με τις συζητήσεις που δημιούργησε το πρόβλημα σε διάφορα περιοδικά, μεταξύ 1932 και 1940.

Μονωδία Παπύρου της Οξυρύγχου
... , που δημοσιεύτηκε στο Λονδίνο το 1959 (The Oxyrhynchus Papyri, μέρος ΧΧV, αρ. 2436, σ. 113-122). Η εντελώς αποσπασματική αυτή μονωδία είναι μεταγραμμένη από τον R.P. Winnington-Ingram, ο οποίος την τοποθετεί "μετά τον 2ο π.Χ. αι., αλλά πριν από τον 2ο μ.Χ. αι.".

http://www.musipedia.gr/index.php?title=Ειδικό:Search&search=+Winnington&go=Μετάβαση
 
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
''Ο Γιώργος Λυκούρας είναι εκτός από διπλωματούχος του Ε.Μ.Π, συνθέτης, μουσικολόγος ερευνητής, και καθηγητής όπου διδάσκει ούτι και ταμπουρά, δύο κατ’ εξοχήν παραδοσιακά όργανα.
Σπούδασε αρχικά ευρωπαϊκή μουσική, τον κέρδισε όμως στην πορεία η παραδοσιακή. Ίδρυσε την Βυζαντινή Ορχήστρα Αθηνών, ένα μουσικό σύνολο που αποδίδει την έντεχνη μουσική οργανικά.


Το βιβλίο του «Ο Φιλόλαος και η διχοτόμηση του τόνου» είναι μία έρευνα αφού συνέδεσε τα μαθηματικά με τη μουσική. Αυτή η πρωτότυπη έρευνα του εξασφάλισε το Εμπειρίκιο βραβείο το 2000 για τα μαθηματικά της … μουσικής! Εισήγαγε τη μαθηματική αρμονική θεωρία των αρχαίων Ελλήνων ώστε να ερμηνευτούν καλύτερα τα κλασικά κείμενα. «Πυθαγορική Μουσική και Ανατολή» είναι ακόμα ένα βιβλίο έρευνα του συνθέτη, ενώ συμμετείχε σε πολλά συνέδρια και αρθρογράφησε στην «Αρχαιολογία».''

http://www.eimastegynaikes.gr/afiero...o-lykoyra.html.

Γιώργος Λυκούρας
ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ TΩN ΔΕΛΦΩΝ. Γιώργος Λυκούρας. Συνθέτης- Μουσικολόγος. Στην αρχαιότητα -συγκεκριμένα αναφερόμαστε στην 4η ή 3η χιλιετηρίδα, ...

https://docs.google.com/viewer?a=v&q...hv3IeiKOVfuqUQ


~~~~~~~~~~~~

Λυκούρας Γιώργος
(Μεσσήνη 1949): αξιόλογος εκτελεστής παραδοσιακών οργάνων (παίζει ούτι και ταμπουρά), συνθέτης και μουσικολόγος της "κοσμικής" βυζ. μουσικής. Επίσης, ερευνητής της αρχαίας και της βυζ. μουσικής καθώς και ιδρυτής της Πολιτισμικής Εταιρείας "Συρτός". Είναι επίσης πολιτικός μηχανικός ΕΜΠ (από το 1973). Μετά από σπουδές ευρωπ. μουσικής, στράφηκε προς την ελλ. μουσική. Φοίτησε επί 8 χρόνια κοντά στον Σίμωνα Καρά και διετέλεσε μέλος της ορχήστρας του (1980-1988). Το 1990 μαζί με τον Μανώλη Καρπάθιο ίδρυσε τη Βυζαντινή Ορχήστρα Αθηνών, ένα Σύνολο που αποδίδει την έντεχνη παραδοσιακή μουσική οργανικά. Μεταξύ άλλων, εξέδωσε τα εξαιρετικά βιβλία "Ο Φιλόλαος και η διχοτόμηση του τόνου" και "Πυθαγορική Μουσική και Ανατολή" (1994). Tο 1988 κυκλοφόρησε το δίσκο "Της ζωής μου το φιλμ", με τραγουδιστή τον Δ. Κοντογιάννη, ενώ το 1995 κυκλοφόρησαν οι δίσκοι της Βυζ. Ορχήστρας: «Βυζαντινή Μουσική 12ος-20ός αι.» και «Βυζαντινή Μουσική 18ος-19ος αι.».

Τάκης Καλογερόπουλος, Λεξικό της Ελληνικής μουσικής, εκδόσεις Γιαλλελή, 2001

http://www.musipedia.gr/wiki/Λ%...B3ος
Συνημμένα Thumbnails

Γιώργος Λυκούρας «Πυθαγορική Μουσική και Ανατολή»
Ενα σημαντικο πονημα του Γιώργου Λυκούρα
Συνημμένα Αρχεία
σάρωση0026.pdf
σάρωση0025.pdf

http://analogion.com/forum/showthread.php?t=22425

ΙΔΡΥΜΑ ΕΥΓΕΝΙΔΟΥ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ


Πυθαγορική μουσική

συγγραφέας
Λυκούρας, Γιώργος
εκδότης
Συρτός
Ημ/νία έκδοσης:1994
σελίδες:126 σ.

http://opac.eugenfound.edu.gr/uhtbin...90006/60/502/X

(δανείζεται)

~~~~~~~~~

~ "Ο μουσικός Όμηρος και η Μεσσηνία"
* Ποιος είναι ο κ. Fackelmann; Και τι ακριβώς συμβαίνει με τον πάπυρό του; Πόσο μουσικός είναι ο Όμηρος και πού συναντιούνται το έπος με την τοπική μας ιστορία; Απάντηση στους γρίφους θα δώσει σήμερα και αύριο, στο Καλλιτεχνικό Στέκι, ο μουσικολόγος και συνθέτης, Γιώργος Λυκούρας. Πλαισιωμένος από νέους ταλαντούχους μουσικούς, θα επιχειρήσει να ξετυλίξει το νήμα της ελληνικής μουσικής συνέχειας, στη θεωρία και στην πράξη. Ακούγεται εξειδικευμένο και δύσληπτο; «Μην ανησυχείτε», λέει ο Γιώργος Λυκούρας, «θα παίξουμε τραγούδια και θα μιλήσουμε για μουσική».
* Ήδη από τον τίτλο της διημερίδας η περιέργεια εξάπτεται. «Ο μουσικός Όμηρος και η Μεσσηνία»…
* «Πιστεύουμε ότι ο Όμηρος υπήρξε ένας ποιητής, ουσιαστικά ένας λογοτέχνης του παλιού καιρού», λέει ο Γιώργος Λυκούρας. «Ένας ποιητής του προφορικού λόγου, που τραγουδούσε τα έπη ως απόρροια ενός ταλέντου και μιας έκφρασης του προϋπάρχοντος μύθου με έναν καινούριο τρόπο. Όλος ο επικός αυτός πλούτος ήταν, όμως, μια μουσική πραγματικότητα. Στα έπη του Ομήρου βλέπουμε ότι συχνά υπάρχουν μουσικές σκηνές και παρουσίες που κοινωνούν, πέρα από την επική αντίληψη, και τη μουσική της εποχής τους, τη μουσική πράξη. Όσον αφορά στη Μεσσηνία, υπάρχει ένα χωρίο στη δεύτερη ραψωδία της Ιλιάδας, που αναφέρεται στο Νέστορα, όπου συναντάμε το όνομα του Θάμυρι του μουσικού. Ο οποίος τα έβαλε με τις Μούσες και φυσικά έχασε. Ο Θάμυρις μας πάει στην περιοχή του Δωρίου. Ο δώριος αυτός τρόπος που αποδίδεται στον Θάμυρι, η κλίμακα αυτή του δωρίου, είναι ίδια με αυτή που κυριαρχεί στην παραδοσιακή μουσική της Πελοποννήσου. Οφείλουμε να κάνουμε ένα συσχετισμό με την παραδοσιακή μουσική των τελευταίων αιώνων στην Πελοπόννησο και να δούμε πώς αυτή η μουσική μπορεί να επηρεάσει τη σύγχρονη δημιουργία».
* Με βλέπει να δυσανασχετώ. Η εκδήλωση απευθύνεται σε ειδικούς, σε ερευνητές, σε μουσικολόγους; τον ρωτάω.
* «Όχι, μην ανησυχείτε», γελά. «Θα παίξουμε τραγούδια και, μέσα από πληροφορίες, θα δούμε τη σχέση συνέχειας από τη μουσική της αρχαιότητας μέχρι την πρόσφατη ελληνική μουσική παράδοση. Σκεφτείτε τη μουσική του Χατζηδάκι. Θα δείτε ακριβώς αυτή τη σχέση συνέχειας».
* Μουσικολόγος, ιδρυτής και διευθυντής (1990-1995) της Βυζαντινής Ορχήστρας Αθηνών, συνθέτης και στιχουργός, ο Γιώργος Λυκούρας θα συστήσει στο μεσσηνιακό κοινό το νέο μουσικό του σχήμα «Ο πάπυρος του κ. Fackelmann».
* «Ο Fackelmann», μου εξηγεί, «ήταν ένας αρχαιολόγος, ένας παπυρολόγος, του 20ου αιώνα. Αποκρυπτογραφούσε παπύρους και τους συντηρούσε. Κάποια στιγμή, βρέθηκε ένας πάπυρος του 5ου μ.Χ. αι. με φιλοσοφικό και θεολογικό περιεχόμενο έξω από τη Θεσσαλονίκη, όταν γινόταν η διάνοιξη της Εγνατίας Οδού. Κλήθηκε ο Fackelmann να τον αποκρυπτογραφήσει και να τον διασώσει. Αλλά, δυστυχώς, δεν τα κατάφερε. Ίσως ποτέ δεν πήρε και τα χρήματα που περίμενε από το Πανεπιστήμιο και το Μουσείο της Θεσσαλονίκης. Οι Ευρωπαίοι διανοούμενοι εξαπέλυσαν επίθεση, επιρρίπτοντας το σύνολο των ευθυνών στους καθηγητές του Πανεπιστημίου και στο Μουσείο. Το θέμα είναι, ωστόσο, ότι για μια ακόμη φορά, αντί να αξιοποιήσουμε τις δυνάμεις μας, αντί να προσπαθήσουμε καν, αφήσαμε τη λύση του προβλήματος σε “ξένους ειδικούς”. Το είδα ως αλληγορία. Μήπως έτσι δε συμπεριφερόμαστε και σήμερα;».
* Η Μυρτώ Καμβυσίδη (τραγούδι), η Κατερίνα Λέκκα (ακορντεόν), ο Μάριος Κουρουνιώτης (σάζι, λαούτο, κιθάρα), ο Ανδρέας Αρβανίτης (λύρες), ο Χάρης Παπανικολάου (ούτι, τραγούδι) και ο Γιώργος Κασσαβέτης (κρουστά) είναι οι μουσικοί συντελεστές του «Fackelmann», σε συνθέσεις του Γιώργου Λυκούρα.
* Στη Μεσσήνη γεννήθηκε ο συνθέτης. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Πολυτεχνείο ως πολιτικός μηχανικός, ενώ παράλληλα σπούδαζε βυζαντινή μουσική δίπλα στον Σίμωνα Καρά. Η μουσική και δη η παραδοσιακή, τον κέρδισε.
* «Η θετική πλευρά της εκπαίδευσής μου», λέει, «με βοήθησε στη σπουδή των αρμονικών της μουσικής. Με βοήθησε με τα μαθηματικά της μουσικής. Με βοήθησε να ερμηνεύσω τους φθόγγους της αρχαίας ελληνικής μουσικής. Αυτή η ίδια θεωρία ερμηνεύει και τη μουσική μας παράδοση».
* Εν τω μεταξύ, συμμετείχε στη συντήρηση και αναστήλωση μνημείων, μεταξύ των οποίων και στην αντισεισμική προστασία του ναού του Επικούριου Απόλλωνα.
* «Πάντα με ενδιέφερε να συμμετέχω στη συντήρηση και ανάδειξη κτισμάτων πολιτιστικής αξίας», λέει. «Ήταν πράγματι μια πολύ ενδιαφέρουσα περίοδος και είμαι χαρούμενος που ήμουν κι εγώ κομμάτι αυτής της σπουδαίας δουλειάς. Ο χαρακτήρας μου με ωθούσε προς την πολιτιστική μας κληρονομιά. Τελικά, με κέρδισε η μουσική».
* Παράλληλα, ως μουσικολόγος ανέπτυξε συνεργασία με τον καθηγητή κ. Πετρόπουλο, του Πανεπιστημίου του Harvard.
* «Η δική μου μουσικολογική συμβολή είναι στην έρευνα πάνω στα έπη, πάνω στην προσέγγιση των αρχαίων κειμένων στη βάση της αρμονικής θεωρίας. Χρησιμοποιώ τον όρο “μουσική γεωγραφία”. Είναι μια καινούρια προσέγγιση για την ερμηνεία των επών αλλά και των αρχαϊκών κειμένων, μέσω της μουσικής τους θεώρησης».
~ Στη γενέτειρα Μεσσηνία επιστρέφει; Τι κρατά από τον τόπο που γεννήθηκε;
* «Ο τόπος είναι φωτεινός. Το ποτάμι κομμάτι του εαυτού μου. Έχω μνήμες πολύ δυνατές. Άλλωστε πάντα προσπαθώ να συνεργάζομαι και με Μεσσήνιους μουσικούς. Ο Ανδρέας Αρβανίτης που παίζει λύρες στο σχήμα “Ο πάπυρος του Fackelmann” είναι Μεσσήνιος, όπως και η Μυρτώ Καμβυσίδη, στο τραγούδι. Η Μυρτώ Καμβυσίδη φοίτησε, άλλωστε, στο Μουσικό Σχολείο Καλαμάτας. Πολλοί από τους συνεργάτες μου προέρχονται από Μουσικά Σχολεία. Θεωρώ ότι γίνεται πολύ καλή δουλειά και στο Μουσικό Σχολείο της Καλαμάτας. Επίσης Μεσσήνιος είναι ο Μάριος Κουρουνιώτης, που παίζει στο σχήμα κιθάρα, λαούτο και σάζι. Έρχομαι συχνά στη Μεσσηνία, στην Καλαμάτα. Είναι κομμάτι σημαντικό της ύπαρξής μου».
*«Ο μουσικός Όμηρος και η Μεσσηνία», στο Καλλιτεχνικό Στέκι Καλαμάτας (Μπενάκη 5). Συμμετέχει η μουσική παράσταση «Ο πάπυρος του κ. Fackelmann». Παρασκευή 23 και Σάββατο 24 Μαρτίου. Ώρα έναρξης: 8.30 μ.μ. Είσοδος ελεύθερη.

http://snsarfara.blogspot.com/2012/03/23-2012.html

~~~~~~~~~~~

Σεμινάριο Γιώργου Λυκούρα στο Τέττιξ

https://www.youtube.com/results?search_query=Σεμινάριο+Γιώργου+Λυκούρα+στο+Τέττιξ&page=1
 

Attachments

  • likouras1.jpg
    likouras1.jpg
    30.1 KB · Views: 243
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Σίμων Καράς

Γεννήθηκε στις 3 Ιουνίου του 1903 στο Στροβίτσι (Λέπρεον) της επαρχίας Φαναρίου της Αρχιεπισκοπής Χριστιανουπόλεως (σημερινή Ολυμπία) από τον Ιωάννη και την Σπυρούλα, το γένος Νικολάου Δρακοπούλου.

1928

Επιμελείται την μουσική για τις δελφικές εορτές του Άγγελου και της Εύας Σικελιανού.

1940-1941

Εργάζεταιμε τον φυσικομαθηματικό Σταύρο Βραχάμη πάνω στα διαστηματικά της ελληνικής μουσικής.

1988: Μουσικολογικό Συνέδριο στους Δελφούς
Θέμα: Αρμονικά, δηλ. η εύρεσις των διαστημάτων και συμφωνιών κατ’ αρμονικάς μεσότητας.
 

Attachments

  • sk.jpg
    sk.jpg
    28.9 KB · Views: 239
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Γεννήθηκε στὴν Τερπνὴ Βισαλτίας Σερρῶν (12-10-1946).

Εἰσήχθη πρῶτος στὴ Θεολογικὴ Σχολὴ Θεσσαλονίκης καὶ ἀποφοίτησε μὲ ὑποτροφία. Ὑπηρέτησε 10 χρόνια διωρισμένος καὶ 20 ἄτυπα ὡς Γραμματεὺς στὴ μητρόπολι Φλωρίνης. Ἀπὸ τὸ 1970 μέχρι σήμερα (2013) ὑπηρετεῖ ὡς ἱεροκήρυξ στὴν ἴδια μητρόπολι. Ἀρθρογραφεῖ σὲ τοπικὲς καὶ ἀθηναϊκὲς ἐφημερίδες καὶ περιοδικά. Ἐπιμελήθηκε 40 περίπου βιβλία τοῦ μητροπολίτου Φλωρίνης Αὐγουστίνου. Ὑπηρέτησε στὸ πεζικὸ ὡς ἔφεδρος ἀξιωματικός.12 χρόνια δίδαξε ὡς καθηγητὴς ἀμισθὶ στὸ ἐκκλησιαστικὸ γυμνάσιο καὶ λύκειο Φλωρίνης.Τὸ 1982 χειροτονήθηκε πρεσβύτερος (ἀρχιμανδρίτης).Περάτωσε μὲ ἄριστα τὴ σχολὴ ἱεροψαλτῶν «Ἰωάννης Κουκουζέλης» τῆς μητροπόλεως Φλωρίνης. Ὑπηρέτησε 7 χρόνια ὡς διευθυντὴς τοῦ ῥαδιοφωνικοῦ σταθμοῦ μητροπόλεως Φλωρίνης. Μετέδωσε ἐξήγησι καθημερινῶς στὰ Εὐαγγέλια καὶ στὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων καθὼς καὶ ἁγιολογικά κείμενα. Ἔλαβε δίπλωμα βυζαντινῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς τοῦ Ὠδείου Φλωρίνης μὲ ἄριστα. Ἀσχολεῖται μὲ τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ μουσικὴ καὶ ἔχει ἐκδώσει μουσικὰ συγγράμματα ἀρχαίων Ἑλλήνων μουσικῶν. Διδάσκει βυζαντινὴ μουσικὴ (ἱστορία, θεωρία καὶ πρᾶξι) στὸ Ὠδεῖο Φλωρίνης ἀπὸ τῆς ἱδρύσεώς του μέχρι σήμερα. Ἔχει κάνει μουσικολογικὲς ἀνακοινώσεις σὲ ἐπιστημονικὰ συνέδρια καὶ ἡμερίδες στὴν Ἀθήνα στὴν Κρήτη, στὴν Πάτρα, στὴ Λέσβο, στὰ Ἰωάννινα, καὶ σὲ ἄλλες πόλεις. Συνέγραψε καὶ δημοσίευσε βιβλία μὲ θεολογικὸ καὶ μουσικολογικὸ περιεχόμενο. Ἐπελέγη ὡς μέλος τοῦ Δ. Σ. τῆς δημοτικῆς βιβλιοθήκης Φλωρίνης «Β. Πιτόσκα» γιὰ πολλὲς τετραετίες.

http://www.odeioflorinas.gr/teachers/siamakis-athanasios-g


Ἐκδοθέντα συγγράμματα

1.Κλεωνίδου Εἰσαγωγὴ ἁρμονική. (Εἰγαγωγή, κείμενο, μετάφρασι, σχόλια, σχήματα). Θεσσαλονίκη 1990. Μὲ τὸ ἔργο ἀφυπνίστηκε στὴν Ἑλλάδα τὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τοὺς ἀρχαίους Ἕλληνες μουσικούς.

2-8. Τῆ αὐτῆ ἡμέρα μνήμη..., ἁγιολογικὸ ἀνάγνωσμα, τόμοι 6· τ. 1ος, Ἰαν - Φεβ, Ἀθήνα 1994· τ. 2ος Μάρ - Ἀπρ, Ἀθήνα 1994· τ. 3ος Μάι - Ἰούν, Ἀθήνα 1994· τ. 4ος Ἰούλ - Αὔγ, Ἀθήνα 1995· τ. 5ος Σεπ - Ὀκτ, ’Αθήνα 1997· τ. 6ος Νοε - Δεκ, Ἀθήνα 1999).

9.Ἀλυπίου Εἰσαγωγὴ μουσική. (Εἰσαγωγή, κείμενο, μετάφρασι, σχόλια, πίνακες), Πρέσπες 1995. (Ἀποκαταστάθηκαν οἱ ἐπὶ 15 αἰῶνες (Ε΄ - Κ΄) κολοβωμένοι πίνακες τῶν μουσικῶν σημείων τοῦ συγγράμματος, κατὰ 18% τῆς ἐκτάσεως τοῦ ὅλου συγγράμματος. Ἡ ἀποκατάστασι ἀπὸ ἡμετέρους καὶ ξένους χαρακτηρίστηκε ὡς ἐπιστημονικὸς καὶ μουσικὸς ἆθλος). Δεύτερη ἔκδοσι, Πρέσπες 2003.

10. Αὐτογνωσία, Φλώρινα 1996.

11. Ἡ οἰκογένεια στὸ σχέδιο τοῦ Θεοῦ, Ἀθήνα 2003. 1η ἔκδοσι μὲ τίτλο Βιβλικὲς οἰκογένειες, Ἀθήνα 1977.

12. Ἡ εὐπρέπεια στὴ θεία Εὐχαριστία, Φλώρινα 1997.

13. Περὶ πνευματικῆς ἐπαγρυπνήσεως, Φλώρινα 1997.

14. Ὁ προφήτης Δανιήλ (ἁγιολογικὸ παράρτημα τῆς 17ης Δεκεμβρίου (συνέκδοσι), Ἀθήνα 2000).

15. Ὁ Δίκαιος Ἀβραάμ, ὁ πατριάρχης τοῦ Ἰσραήλ, Ἀθήνα 2002.

16. Μουσικολογικὲς ἐπισημάνσεις (κριτικὴ σὲ ἀμφιλεγόμενο σύγγραμμα), Ἀθήνα 2004.

17. Πλουτάρχου Ἀθηναίου Περὶ μουσικῆς (Εἰγαγωγή, κείμενο, μετάφρασι, σχόλια, σχέδια, παραστάσεις), Ἀθήνα 2005. (Τὸ ἔργο ἀποδιδόμενο πρὶν στὸν Ψευδοπλούταρχο, ἀποδόθηκε στὸ συγγραφέα του Πλούταρχο Ἀθηναῖο. Στὸν ἴδιο Πλούταρχο ἀποδόθηκαν ἄλλα 9 συγγράμματα, θεωρούμενα ἕως τότε ὡς ἔργα τοῦ ἄλλου Πλουτάρχου, τοῦ Χαιρωνέως).

18. Μουσικολογικὰ θέματα (νεύματα - ὀκτωηχία - μακαμάτ), Ἀθήνα 2005.

19. Ἡ θέσι τῆς γυναίκας στὸ Χριστιανισμό, 2005.

20. Τὸ Θεωρητικὸν τοῦ Χρυσάνθου (μουσικοφιλολογικῶς), Φλώρινα 2008.

21. Οἱ μουσικοὶ τοῦ παλατιοῦ, Ἀθήνα 2009.

22. Παράκλησις Γραφῶν, σύντομες ὁμιλίες στὰ ἀποστολικὰ καὶ εὐαγγελικὰ ἀναγνώσματα τοῦ ἔτους, Ἀθήνα 2012.
Διδάσκει:
Βυζαντινή μουσική
viografiko_siamakis.pdf




''Αθανάσιος Σιαμάκης, ἀρχιμανδρίτης. ἱεροκήρυξ τῆς ἱ. μητροπόλεως Φλωρίνης, Πρεσπῶν καὶ ᾿Εορδαίας, πτυχιοῦχος τῆς θεολογικῆς σχολῆς τοῦ ᾿Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης καὶ διπλωματοῦχος «βυζαντινῆς» μουσικῆς τοῦ νομαρχιακοῦ ᾿ῼδείου Φλωρίνης, στὸ ὁποῖο πλέον καὶ διδάσκει τὴν «βυζαντινὴ» μουσική· ἔχουν ἐκδοθῆ μέχρι σήμερα περὶ τὰ 20 συγγράμματά του, μεταξὺ τῶν ὁποίων ξεχωρίζουν οἱ βιβλικὲς καὶ ἁγιολογικές του μελέτες καὶ οἱ ἐργασίες του στὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ καὶ τὴν ἐκκλησιαστικὴ μουσική.''

http://www.symbole.gr/symbole/synergates/879-siamakisa

1. Κλεωνίδου Εἰσαγωγὴ ἁρμονική. Εἰσαγωγή, κείμενο, μετάφρασι, σχόλια, σχήματα. Ὑπὸ τοῦ ἀρχιμανδρίτου Ἀθανασίου Σιαμάκη. Πρώτη ἔκδοσι Θεσσαλονίκη 1990, δεύτερη ἔκδοσι Ἀθῆναι 2006, σελίδες 80.
2. Ἀλυπίου Εἰσαγωγὴ μουσική. Εἰσαγωγή, κείμενο, μετάφρασι, σχόλια, πίνακες. Ὑπὸ τοῦ ἀρχιμανδρίτου Ἀθανασίου Σιαμάκη. Πρώτη ἔκδοσι 1995, δεύτερη ἔκδοσι 2003, σελίδες 152.
3. Πλουτάρχου Ἀθηναίου Περὶ μουσικῆς. Εἰσαγωγή, κείμενο, μετάφρασι, σχόλια, σχέδια, εἰκόνες. Ὑπὸ τοῦ ἀρχιμανδρίτου Ἀθανασίου Σιαμάκη. Ἀθῆναι 2005, σελίδες 200.

ΕΚΔΟΣΕΩΝ «ΚΑΛΑΜΟΣ»
 

Attachments

  • DSC09309.JPG
    DSC09309.JPG
    268.1 KB · Views: 3
  • siamakis.png
    siamakis.png
    68 KB · Views: 0
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Georgiades, Thrasybulos, Musik und Rhythmus bei den Griechen: Zum Ursprung der abendlaendischen Musik, Rowohlts deutsche Enzyklopaedie (Hamburg: Rowohlt, 1958) και, Greek music, verse and dance [αγγλ. μτφ. του Der griechische Rhythmus] (New York: Merlin Press, c1955)
Οι θεωρίες του Γεωργιάδη, αν και δείχνουν πια τα χρόνια τους, διατηρούν το ενδιαφέρον τους για την ευρυμάθεια και τη δύναμη της επιχειρηματολογίας του. Και τα δύο βιβλία στηρίζονται στο ίδιο υλικό, από τη Habilitationsschrift του 1947 με θέμα τον ‘ελληνικό ρυθμό’: η προέλευση της σημερινής διάκρισης μουσική - πρόζα - ποίηση από την ενιαία αρχαιο-ελληνική μουσική· η επιβίωση της αρχαίας προσωδίας στον νεο-ελληνικό χορό και η σχέση καλαματιανού με το δακτυλικό εξάμετρο κ.λπ.

http://www.mmb.org.gr/page/default.asp?id=1684&la=1

(Αθήνα 1907 - Μόναχο 1977): διαπρεπής σύγχρονος λόγιος της μουσικής και μουσικολόγος διεθνούς καταξίωσης, με ειδίκευση τόσο στην αρχαία ελληνική μουσική όσο και στη μεσαιωνική μουσική της Δύσης. Γερμανικοί κύκλοι τον έχουν χαρακτηρίσει ως τον μεγαλύτερο μουσικολόγο του 20ού αι. Υπήρξε άλλωστε ο πρώτος μουσικολόγος που πήρε βραβείο «Pour le mérite» για τις Επιστήμες και τις Τέχνες (1954). Σπούδασε στο Ωδείο Αθηνών (πιάνο) και στο Μετσόβειο Πολυτεχνείο (δίπλωμα πολ. μηχανικού, 1928). Σπούδασε επίσης μουσικολογία στο Παν/μιο του Μονάχου (1930-35) με τους Ρούντολφ φον Φίκερ και Καρλ Ορφ (διδάκτωρ με τη διατριβή "Περί Αγγλικής πολυφωνίας του Μεσαίωνος"). Το 1935-36 διορίστηκε καθηγητής μορφολογίας στο Ωδείο Αθηνών, διαδεχόμενος τον Δ. Μητρόπουλο (εξελίχθηκε σε υποδιευθυντή του Ωδείου το 1939 και σε διευθυντή το 1940). Στους μαθητές του και οι: Ειρήνη Σαλονικιού, Ζουζού Νικολούδη, Λιάνα Ρουσσιάνου-Πιπεράκη, κ.ά. Τότε ανέλαβε να οργανώσει το μουσικό τμήμα του Λαογραφικού Αρχείου της Ακαδημίας Αθηνών. Κατά την Κατοχή ασχολήθηκε με επιστημονικές μελέτες στη Γερμανία και το 1947 έγινε υφηγητής μουσικολογίας στο Παν/μιο του Μονάχου. Το 1948-56 διετέλεσε έκτακτος και μετά, τακτικός καθηγητής του Παν/μίου της Χαϊδελβέργης και διευθ. του Μουσικολογικού της Ινστιτούτου. Από του 1956 ήταν καθηγητής της μουσικολογίας στο Παν/μιο του Μονάχου και διευθ. του Μουσικολογικού του Ινστιτούτου. Ήταν τακτικό μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Χαϊδελβέργης (1951), της Βαυαρικής Ακαδημίας Καλών Τεχνών (1956), της Βαυαρικής Ακαδημίας Επιστημών (1957), του Κεντρικού Ινστιτούτου Ερευνών Mozart, του Διεθνούς Κέντρου Μεσογειακής Λαϊκής Μουσικής και πρόεδρος της Εταιρίας Βαυαρικής Ιστορίας της Μουσικής. Στους "εν Εσπερία" μαθητές του και οι: Δημήτρης Θέμελης, Τηλέμαχος Μεταλλινός (βλ. Γιάννης Μεταλλινός), κ.λπ. Από του 1959 εξέδιδε τη σειρά επιστημονικών μελετών "Muenchner Studien zur Musik-Geschichte" (25τόμοι ώς το 1976). Δημοσίευσε πλήθος μελετών σε ελληνικά και ξένα περιοδικά και εξέδωσε πλείστα βιβλία και άρθρα, όπως : "Englische Diskanttraktate aus der ersten Haelfte des 15. Jahrhunderts-Untersuchungen zur Entwicklung der Mehristimmigkeit im Mittelalter". («Αγγλικές πραγματείες για τη μελωδία στο πρώτο μισό του 15ου αι. Έρευνες για την εξέλιξη της πολυφωνίας στον Μεσαίωνα». Wuerzburg-Konrad Trilsch-1937). "Bemerkungen zur Erforschung der byzantinischen Kirchemusik" («Παρατηρήσεις για την έρευνα της βυζ. εκκλ. μουσικής», στο "Byzantinische Zeitschrift 39", 1939»). "Volkslied als Bekenntnis» («Το δημοτικό τραγούδι σαν ομολογία πίστεως», στο «Kurt Huber zum Gedaechtnis", Regensburg 1947). "Der griechische Rhythmus. Musik, Reigen, Vers und Sprache" («Ελληνικός ρυθμός. Μουσική, χορός, στίχος και γλώσσα. Hamburg-Μarion von Schroeder-1949. Β’ Έκδοση: Tutzing-Schneider-1977). "Aus der Musiksprache des Mozarttheatres" («Από τη μουσική γλώσσα του θεάτρου του Μότσαρτ», στο "Mozart - Jahrbuch", 1950, Salzburg 1951). "Zur Musiksprache der Wiener Klassiker" («Για τη μουσική γλώσσα των Βιεννέζων κλασικών», στο "Mozart - Jahrbuch" 1951, Salzburg 1953). "Die musikalische Interpretation" («H μουσική ερμηνεία», στο "Studium Generale 7", 1954). "Musik und Sprache. Das Werden der abendlaendischen Musik dargestellt an der Vertonung der Messe" («Μουσική και γλώσσα. Η γένεση της δυτικής μουσικής παρουσιασμένη στη μελοποίηση της Λειτουργίας». Berlin-Goettingen- Heidelberg-Springer-1954, στα ιαπωνικά 1966, B’ Έκδοση 1974). "Greek Music, Verse and Dance" («Μουσική, στίχος και χορός στην αρχαία Ελλάδα». New York-Μerlin Press 1956). «Mozart und das Theater» («Ο Mότσαρτ και το θέατρο», στο "Mozart, seine Welt und seine Wirkung"- «Μότσαρτ, ο κόσμος του και η ακτινοβολία του». Augsburg 1956). "Sprache, Musik, schriftlische Musikdarstellung" («Γλώσσα, μουσική, γραφική απεικόνιση της μουσικής»,"Archiv fuer Musikwissenschaft 14", 1957), "Musik und Rhythmus bei den Griechen, Zum Ursprung der abendlaendischen Musik" («Μουσική και ρυθμός στους αρχαίους Έλληνες. Η γένεση της δυτικής μουσικής», στην «Rowohlts Deutsche Enzyklopaedie 61, Hamburg-Rowohlt-1958). "Sprache als Rhythmus" («Η γλώσσα ως ρυθμός», στο "Die Sprache", τόμος 5, Muenchen 1959, Β' έκδοση 1967). "Sakral und Profan in der Musik" («Εκκλησιαστικό και κοσμικό στη μουσική», στο «Muenchener Universitaetsreden, Neue Folge, τεύχος 28, Muenchen-Max Hueber- 1960). "Musik und Schrift" («Μουσική και γραφή», Muenchen-R. Oldenbourg-1962, B' έκδοση 1964). "Das musikalische Theater" («Το μουσικό θέατρο», Πανηγυρικός λόγος. Έκδοση της Βαυαρικής Ακαδημίας Επιστημών, Muenchen, 1965). "Schubert. Musik und Lyrik" («Σούμπερτ. Μουσική και λυρική ποίηση». Goettingen-Vandenhoeck & Ruprecht-1967). "Zu den Satzschluessen der Missa Solemnis" («Για τις καταλήξεις των Μερών της <Μίσσα Σολέμνις)», στο «Bericht ueber den Beethoven-Kongress der Gesellschaft fuer Musikforschung», Bonn" 1970, Kassel-Basel-New York 1973). "Musik und Nomos" («Mουσική και Νόμος», στο "Ensemble 2", Muenchen 1971). "Μουσική" (αρχαία Ελληνική) στην "Ιστορία του Ελληνικού Έθνους" της Εκδοτικής Αθηνών (τόμ. Γ2, 1972). «Kleine Schriften» («Μικρά μελετήματα», στο «Muencher Veroeffentlichungen zur Musikgeschichte», τόμος 26, Tutzing-Schneider-1977). «Zur Antigone-Interpretation von Carl Orff» («Για την παρουσίαση της Αντιγόνης από τον Καρλ Όρφ», στο «Oesterreichische Musikzeitschrift 4» 1949). «Rudolf von Ficker: 1886-1954)» (νεκρολογία στο «Die Musikforschung» 8, 1955). «Sprachschichten in der Kirchenmusik» («Γλωσσικά επίπεδα στην εκκλ. μουσική» στο «Musik und Kirche» 33, 1963). «Heinrich Schuetz zum 300. Todestag» («Για τα 300 χρόνια από το θάνατο του Χάινριχ Συτς», στο «Sagittarius» 4, 1973). Δημοσίευσε επίσης πλήθος μικρότερα άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά της Γερμανίας και της Ελλάδος (στην περίοδο 1936-39, κυρίως στην «Ελληνική φωνή και τα «Νεοελληνικά Γράμματα»). Τέλος, διηύθυνε τη Μουσική Έκδοση της "Ιστορικής Συνείδησης" ("Musikalische Edition im Wandel des historischen Bewusstseins", 1971).

http://www.musipedia.gr/wiki/Γεωργιάδης_Θρασύβουλος

Ο ελληνικός ρυθμός
Μουσική, χορός, στίχος και γλώσσα


Συγγραφέας : Γεωργιάδης Θρασύβουλος Γ.
Μεταφραστής : Λαγοπάτη - Τόμπρα Χαρά
Εκδότης : Αρμός
Έτος έκδοσης : 2001
ISBN : 960-527-191-5
Σελίδες : 271
Κατηγορίες : Μουσική, Χορός
Σειρά : Μούσες

"Μουσική" (αρχαία Ελληνική) στην "Ιστορία του Ελληνικού Έθνους" της Εκδοτικής Αθηνών (τόμ. Γ2, 1972).

~~~~~~~

Georgiades, Thrasybulos G(eorgios)

(b Athens, 4 Jan 1907; d Munich, 15 March 1977). German musicologist of Greek origin. He studied engineering at the Athens Technical High School (1923–8) and attended the Athens Conservatory (1921–6), where his principal subject was the piano. He then studied musicology with Rudolf von Ficker at Munich University (1930–35); he was much influenced there by the classical archaeologist Ernst Buschor, the Byzantine specialist Franz Dölger and the philosopher Kurt Huber; he also pursued practical training with Carl Orff. He took the doctorate at Munich in 1935 and the next year was appointed professor of form and analysis at the Athens Conservatory, subsequently (1939–41) becoming director. In 1936 he married the harpsichordist Anna-Barbara Speckner. At this time he was principally engaged in folksong research and Byzantine liturgical music. From 1939 to 1941 he also served on the board of Radio Athens. He completed his Habilitation in musicology at Munich in 1947 with a dissertation on Greek rhythm and joined the faculty at Heidelberg University (1948), becoming director of the musicology department in 1949 and professor in 1955. In 1956 he was appointed to a professorship at Munich University, retiring in 1972. In 1974 he was elected to the German Order Pour le Mérite. Georgiades was editor of the Münchner Veröffentlichungen zur Musikgeschichte (Tutzing, 1959–) and of Musikalische Edition im Wandel des historischen Bewusstseins (Kassel, 1971).

Georgiades was renowned among colleagues for the originality and depth of thought apparent in both his teaching and his writings. Often highly critical of established musicological methods, he was influenced by the mousikē of antiquity, which he viewed as the union through rhythm of music, verse and dance. In later music he was particularly fascinated by the relationship between music and language on the one hand and on the other between music as live performance and as written document. This led to a search for historical unity, concentrated around two poles: early polyphony and the beginnings of notation in the Carolingian period, and the works of the mature Viennese Classics. In the former he questioned the traditional methods of modern edition and in the latter those of form and analysis, insisting on an approach that combines historical insight with attention to detail. In some ways Georgiades anticipated the concerns which led in the 1990s to new approaches to criticism. The music itself, however, the ‘here and now’, always remained the focus of his attention. With his keen insight into music and its history, and his dual German and Greek heritage, Georgiades had a wide influence by no means confined to the many who studied directly under him.

Writings

Englische Diskanttraktate aus der ersten Hälfte des 15. Jahrhunderts (diss., U. of Munich, 1935; Munich, 1937)

‘Bemerkungen zur Erforschung der byzantinischen Kirchenmusik’, Byzantinische Zeitschrift, xxxix (1939), 67–88

Der griechische Rhythmus: Musik, Reigen, Vers und Sprache (Habilitationsschrift, U. of Munich, 1947; Hamburg, 1949/R; Eng. trans., 1956/R)

‘Volkslied als Bekenntnis’, Kurt Huber zum Gedächtnis: Bildnis eines Menschen, Denkers und Forschers, ed. C. Huber (Regensburg, 1947), 98–111

Review of T.W. Adorno: Philosophie der neuen Musik (1949), Deutsche Beiträge, v (1950), 381–4

‘Aus der Musiksprache des Mozart-Theaters’, MJb 1950, 76–98

‘Zur Musiksprache der Wiener Klassiker’, MJb 1951, 50–59

Musik und Sprache: das Werden der abendländischen Musik dargestellt an der Vertonung der Messe (Berlin, 1954, 2/1974/R; Eng. trans., 1982; Gk. trans., 1994)

‘“Das Wirtshaus” von Schubert und das Kyrie aus dem Gregorianischen Requiem’, Gegenwart im Geiste: Festschrift für Richard Benz, ed. W. Bulst and A. von Schneider (Hamburg, 1954), 126–35

Musik und Rhythmus bei den Griechen: zum Ursprung der abendländischen Musik (Hamburg, 1958)

Sakral und Profan in der Musik (Munich, 1960)

Musik und Schrift (Munich, 1962, 2/1964)

Das musikalische Theater (Munich, 1965)

Schubert: Musik und Lyrik (Göttingen, 1967)

ed.Musikalische Edition im Wandel des historischen Bewusstseins (Kassel, 1971)

Kleine Schriften (Tutzing, 1977) [reprs. of selected essays]

Nennen und Erklingen: die Zeit als Logos, ed. I. Bengen (Göttingen, 1985) [incl. preface by H.G. Gadamer]

‘Lyric as Musical Structure Schubert’s Wanderers Nachtlied (“Über allen Gipfeln” D.768)’, Schubert: Critical and Analytical Studies, ed. W. Frisch (Lincoln, NE, 1986), 84–103

Bibliography

Obituary, W. Clemen, Jb der Bayerischen Akademie der Wissenschaften 1978, 200–05

Obituary, T. Göllner, Mf, xxx (1977), 273–6

Obituary, W. Osthoff, Musik in Bayern, xiv (1977), 5–17

D. Dorner: Musik als Repräsentationsgeschehen: ein musik-philosophischer Rekurs auf Thr. Georgiades (Frankfurt, 1998)

Hans Heinrich Eggebrecht/Marie Louise Göllner

Grove
 

Attachments

  • 137350.jpg
    137350.jpg
    28.5 KB · Views: 77
  • georgiades1907_k (1).jpg
    georgiades1907_k (1).jpg
    9.5 KB · Views: 78
  • image0000432A.jpg
    image0000432A.jpg
    33.8 KB · Views: 1
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Σπαταλάς Γεράσιμος


(Κερκυρα 1887 - Αθήνα 1971/72). Διακεκριμένος φιλόλογος, ποιητής και λόγιος που ασχολήθηκε με πολλά θεωρητικά θέματα της ελλ. μουσικής, της αρχαίας μετρικής και της σύγχρονης λαογραφίας. Μεταξύ των πραγματειών του διακρίνονται: "Νεοελληνική Μετρική" (1944), "Η μορφολογία των δημοτικών τραγουδιών μας" (1946), "Η αρχαία ελληνική τονική στιχουργία" (1952), "Η στιχουργία των ελληνικών δημοτικών τραγουδιών" (1960), "Η μελική βυζαντινή ποίηση και η ανθολογία του Αθ. Καπετάνου" (1960), "Εισαγωγή στη μελέτη του ελληνικού δημοτικού τραγουδιού" (1961), "Εισαγωγή στην αρχαία ελληνική μουσική και στιχουργία" (1962), "Ο Θ. Ράινακ κ' η αρχαία ελληνική μουσική" (1962), "Η αναβίωση της τραγωδίας με την αρχαία της μουσική" (1963), "Το λαογραφικό αρχείο της Ακαδημίας Αθηνών και τα ελληνικά δημοτικά τραγούδια" (1964). Έγραψε επίσης: "Η Ιονική στιχουργία, στιχουργία αρχαία ελληνική", "Τα χρονικά μέτρα στη νεώτερη τονική στιχουργία", "Αρχαία ελληνική μετρική και βυζαντινή υμνογραφία", κ.λπ..

http://www.musipedia.gr/wiki/Σπαταλάς_Γεράσιμος
 

Attachments

  • ΣΠΑΤΑΛΑΣ (1).jpg
    5.9 KB · Views: 73
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Reinach, Theodore, La musique grecque (Paris: Payot, 1926)

Κλασική γενική εισαγωγή στην ΑΕΜ που συνοψίζει όλες τις γνωστές πληροφορίες της εποχής γύρω από το θέμα.


''Το βιβλίο του Ράιναχ -μουσικό εγχειρίδιο για φιλόλογους και ιστορικούς και εμπεριστατωμένος οδηγός για μουσικούς- παρουσιάζει το ζήτημα της αρχαίας μουσικής στο σύνολο του με τρόπο ολοκληρωμένο, συνοπτικό και τεκμηριωμένο: μουσικογραφία, μετρική και ρυθμική, όργανα, τα βασικά αποσπάσματα. Δεν είναι ωστόσο εφικτό να απαντήσει κανείς με επάρκεια σε όλα τα ερωτήματα, ιδιαίτερα σε αυτό των τρόπων, χωρίς να καταφύγει συμπληρωματικά σε μια σφαιρική αποτίμηση της αρχαίας μουσικής θεωρίας, βασιζόμενος σε πιο λεπτές εννοιολογικές αποχρώσεις, σε τεχνικές και φιλοσοφικές προεκτάσεις, οι οποίες διαφωτίζουν περισσότερο τη συγκεκριμένη πραγματικότητα που κρύβεται πίσω από την οιωνεί αξιωματική θεωρητική της προσέγγιση. (...) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)''

Le Dictionnaire des Antiquités Grecques et Romaines de Daremberg et Saglio
http://dagr.univ-tlse2.fr/sdx/dagr/rechercher.xsp?filtre=Reinach
Liste des entrées dont l'article contient le mot Reinach

DITHYRAMBUS
CITHARISTA
SCALAE
HYMENAEUS
LYRA
TYMPANUM
HYMNODUS
PAEAN
SALTATIO
ORPHEUS
PHRYGIO
SYRINX
SISTRUM
SCABELLUM
EPIGONION
PLECTRUM
[...]

~~~~~~~~

Μουσιπαιδεία:

Διάλεκτος
στη μουσική συναντάται με τη σημασία του στιλ, τρόπου έκφρασης· κατά τον Th. Reinach "φραζάρισμα" ("phrase"· βλ. Η. Weil et Th. Rein. Plut. mus. σημ. 359, σ. 140). Κρουματική διάλεκτος (Πλούτ. Περί μουσ. Γ132Β, 21) = μουσικό (ή οργανικό) στιλ. Ο Reinach μεταφράζει: "το μελωδικό σχήμα που εκτελείται πάνω στο όργανο"

Διονύσιος
... (Πλούτ. Περί μουσ. 1142Β, 31) ανάμεσα στους διακεκριμένους λυρικούς ποιητές, μαζί με τους Πίνδαρος Πίνδαρο , Λάμπρος Λάμπρο και Πρατίνας Πρατίνα . Ως μουσικός θεωρούνταν ίσος με τον Δάμων Δάμωνα · σύμφωνα με τον Th. Reinach, δίδαξε στον Επαμεινώνδα την κιθαριστική και την κιθαρωδία (βλ. Η. Weil-Th. Reinach, Plut. mus. σ. 128, σημ. στην § 317) - ...

Ύμνων (στη Μούσα Καλλιόπη, στον Ηλιο και στη Νέμεση), που πρώτος δημοσίευσε ο Vincenzo Galilei, πατέρας του μεγάλου αστρονόμου, στο βιβλίο του Dialogo della Musica antica e della moderna (Φλωρεντία 1581, σ. 97). Στον Μεσομήδη αποδίδεται αναντίρρητα η σύνθεση του Ύμνου στη Νέμεση και, από ορισμένους, πιθανώς και του Ύμνου στον Ήλιο . Για μερικούς μελετητές ήταν ο συνθέτης και των τριών· ανάμεσα σε αυτούς ο Th. Reinach, ο οποίος υποστηρίζει την άποψη αυτή έμμεσα σε μια διάλεξή του (Conference sur la musique grecque et l' hymne a Apollon, σ. 8): "Αυτοί οι ύμνοι, λέει, διαφυλαγμένοι σε πολλά χειρόγραφα, αποδίδονται σε δύο συνθέτες, τον Διονύσιο, του οποίου η ύπαρξη αμφισβητείται σήμερα, και τον Μεσομήδη, που είχε αρκετά μεγάλη φήμη". Στο βιβλίο του La mus. gr. (σσ. 196, 199) ο Reinach αποδίδει στον Μεσομήδη μόνο τους δύο τελευταίους.

Διάληψις
όρος σύμφωνα με τον οποίο μια χορδή της κιθάρα κιθάρας ή της λύρα λύρας αγγιζόταν ελαφρά στο μέσο του μήκους της και έδινε την 8η (αρμονικός φθόγγος), Πρβ. Th. Reinach, "Lyre", DAGR VI, σσ. 1437-1451.

Σύμφωνα με τον Φιλόχορο (FHG Ι, 395, απόσπ. 66, και Αθήν ΙΔ', 637F, 42), η έναυλος κιθάρισις εισάχθηκε πρώτα από τη Σχολή του Επίγονου: "Λύσανδρος ο Σικυώνιος [φησί Φιλόχορος] πρώτος μετέστησε... και την έναυλον κιθάρισιν, ή πρώτοι οι περί Επίγονον εχρήσαντο" (ο Λύσανδρος ο Σικυώνιος [λέει ο Φιλόχορος] ήταν ο πρώτος που θέσπισε και την έναυλο κιθάριση, που την είχαν καθιερώσει πρώτοι οι Επιγόνειοι.)
Σημείωση: Η λέξη έναυλος μεταφορικά σήμαινε εκείνο που ηχούσε όπως ο αυλός, είχε δηλαδή καθαρό και ζωηρό ήχο σαν του αυλού.
Η έναυλος κιθάρισις στο παραπάνω απόσπασμα του Φιλόχορου μεταφράζεται από μερικούς μελετητές "αυτό τον ήχο, τόνο, που ήταν σαν του αυλού" [δηλ. αρμονικό, φλαουτάτο]. Άλλοι, ωστόσο, ερμηνεύουν τον όρο περίπου όπως εμείς πιο πάνω· πρβ. Gev. ΙΙ σ. 359: "musique de cithare accompagnee d'un instrument a vent" (μουσική κιθάρας συνοδευμένη από ενα πνευστό όργανο)· ο Reinach, La mus. gr. 144, το ερμηνεύει: "ντούο αυλού και κιθάρας" ("duo d'aulos et de cithare"). έναυλος λόγος, ένηχος· λόγος, λέξη που ήχει καθαρά, ευκρινώς, σαν ήχος αυλού.

Στην έκδοση του Περί μουσικής του Πλουτάρχου από τους Weil και Reinach (σ. 29) η έκφραση "είδος της τάσεως" μεταφράζεται "τύπος κλίμακας" ("type d'echelle").

Δελφικοί `Υμνοι
... βρίσκονται σε κοινή θέα στο Μουσείο των Δελφών. Είναι παιάνες προς τιμήν του Απόλλωνα_ύμνος Απόλλωνα και ανακαλύφτηκαν το 1893 από τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών. Μεταγράφηκαν από τον Th. Reinach, αποτελώντας τα εκτενέστερα δείγματα του είδους.

http://www.musipedia.gr/wiki/Ειδικό:Αναζήτηση?search=Reinach&fulltext=Αναζήτηση&ns0=1&page=16
 

Attachments

  • αρχείο λήψης (11).jpg
    4.4 KB · Views: 72
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Düring, Ingemar | 1903–1984

Duering, Ingemar, Die Harmonielehre des Klaudios Ptolemaios, Elanders Goeteborgs Hoegskolas Arsskrift XXXVI (Goeteborg: Elanders Boktryckeri Aktiebolag, 1930)
Κριτική έκδοση του κειμένου του Πτολεμαίου.

Porphyrios-Kommentar zur Harmonielehre des Ptolemaios, Goeteborgs Hoegskolas Arsskrift XXXVIII (Goeteborg: Elanders Boktryckeri Aktiebolag, 1932)
Κριτική έκδοση του κειμένου του Πορφύριου.

Ptolemaios und Porphyrios ueber die Musik, Goeteborgs Hoegskolas Arsskrift XL (Goeteborg: Elanders Boktryckeri Aktiebolag, 1934)
Μετάφραση των Αρμονικών του Πτολεμαίου και εκτενής σχολιασμός των δύο κειμένων (Πτολεμαίου και Πορφύριου).

http://www.mmb.org.gr/page/default.asp?id=1684&la=1

~~~~~~

Μουσιπαιδεία:

Η πιο επιμελημένη και προσεκτική ως τώρα έκδοση του ελληνικού κειμένου δημοσιεύτηκε από τον Ingemar During (Die Harmonielehre des Klaudios Ptolemaios, Goteborg 1930, σσ. CVI + 147· το κείμενο σσ. 1-121). Ακολουθεί μια γερμανική μετάφραση από τον I. During (Ptolemaios und Porphyrios uber die Musik, Goteborg 1934), με πολύτιμες σημειώσεις.


Το ρ. αναβάλλομαι στη μουσική σήμαινε αρχίζω να παίζω ή να τραγουδώ. (β) ο Ingemar During ("Studies in Musical Terminology in 5th Century Literature", Eranos 43, 1945, σ. 183) υποστηρίζει ότι "η συνηθισμένη μετάφραση της λέξης αναβολή ως "μουσικού πρελουντίου" είναι ανεπαρκής· σημαίνει επίσης το νέο διθύραμβο ως σύνολο".

http://www.musipedia.gr/wiki/Ειδικό:Αναζήτηση?search=During&fulltext=Αναζήτηση&ns0=1&page=2
 

Attachments

  • αρχείο λήψης (12).jpg
    15.6 KB · Views: 64
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Χριστόπουλος, Μενέλαος

https://docs.google.com/viewer?a=v&...40uMn7&sig=AHIEtbSKm4rIHKuM8AROd03vWVxrT5Ozlg

~~~~~~~~~~


Ménélaos Christopoulos, « Αὔλειος θύρα et cadre religieux », Kernos [En ligne], 19 | 2006, mis en ligne le 22 mars 2011, consulté le 09 juin 2012. URL : http://kernos.revues.org/463 ; DOI : 10.4000/kernos.463

Αὔλειος θύρα and Religious

Context: Between the Public and the Private. This article tries to focus on certain particular aspects regarding the significance of the αὔλειος θύρα in the religious frame of the archaic and classical period relying on the textual evidence offered by three characteristic relevant passages: Herodotus’s Book 6, Pindar’s Nemean 1 and the Homeric hymnTo Hermes. By examining these texts one can fairly assume that through the transition from the “public space” to the “private place” and vice versa achieved by crossing the auleios thyra, an element of the public religious life enters the private home life and leaves again. In this transition, the sacred element of public religious life is transposed towards the private space of the individual and, in so doing, is appropriated by him/her. This private appropriation of the public religious context ends by providing a personal interest that is finally recognised and shown in public.


L’article étudie certaines particularités qui apparaissent dans le cadre religieux de l’époque archaique et classique, et qui sont associées à l’αὔλειος θύρα, à savoir le seuil qui sépare l’espace public de la cité et l’espace privé de la maison,dans trois textes représentatifs : le VIe livre d’Hérodote, la 1re Néméenne de Pindare et l’Hymne homérique à Hermès. L’étude des rencontres qui ont lieu devant l’auleios thyra conduisent à une transposition du sacré d’un espace à l’autre. Par l’auleios thyra, un élément de la vie religieuse publique pénètre dans l’espace privé et en ressort aussitôt. Pendant ce temps, à l’intérieur de l’espace privé, une procédure d’appropriation s’opère, seulement profitable pour l’individu et non pour la collectivité, mais qui est finalement reconnu et exploité en public.

Haut de page
Texte intégral
PDF 1,1MSignaler ce document
1Cet article a pour objet certaines particularités qui apparaissent dans le cadre religieux de l’époque archaïque et classique, et qui sont associées à l’αὔλειος θύρα, c’est-à-dire le seuil qui sépare l’espace public de la cité et l’espace privé de la maison, même si, dans le culte, le domaine du « privé » et le domaine du « public » sont souvent difficiles à discerner. Des particu*larités d’ordre mythographique, religieux ou cultuel touchant à l’auleios thyra sont présentes dans trois textes grecs sur lequels il convient de concentrer notre attention : le VIe livre d’Hérodote, la 1re Néméenne de Pindare et l’Hymne homérique à Hermès. L’analyse de ces textes sera précédée d’un rappel de certains témoignages, pour la plupart d’entre eux lexicographiques, qui précisent la position et la fonction de cette porte dont le rôle s’avère important pour la compréhension de certains récits qui restent, autrement, inexplicables.

1 Comm. ad Hom. Il. XII, 120; XVIII, 275. Voir, entre autres, S. Iakovides, Archaeologia Homerica E, (...)
2 D. Ogden, The Crooked Kings of Ancient Greece, London, 1997, p. 111; voir aussi C. Faraone, Talism (...)
2Dans l’épopée homérique, l’αὔλειος θύρα est toujours considérée comme le seuil qui sépare l’espace extérieur de l’espace intérieur : ceci s’affirme de façon très claire au chant XVIII (v. 239) de l’Odyssée, où est décrit le combat entre Ulysse et Iros, lorsque le corps de ce dernier, à l’issue du concours, est comparé à la position d’un homme ivre, étendu devant la porte de la cour (ἐπ’ αὐλείῃσι θύρῃσι); le chant XXIII (v. 49) va dans le même sens, lorsque, après la « Mnestérophonie », les corps des prétendants s’amoncellent devant l’auleios thyra pendant qu’Ulysse purifie l’intérieur de la maison en le sulfatant. Cette fonction de séparation entre espace extérieur (public) et espace intérieur (privé) est par la suite conservée tout au long de l’antiquité dans la plupart des témoignages lexicographiques qui définissent l’auleios thyra. Selon Eusthathe1, les θύραι sont les entrées des maisons, πύλαι sont les entrées des villes (cf. Σκαιαὶ πύλαι), et plus généralement, le lieu d’entrée dans la ville; la thyra correspond à la partie mobile, habituellement en bois, de l’entrée : πύλαι μὲν κατὰ συνήθειαν ὁμηρικὴν αὐτὸς ὁ τῆς εἰσόδου τόπος, σανίδες δὲ αἱ θύραι, ὀχεὺς δὲ ὁ μοχλός. Selon Harpocration (s.v. αὔλειος),l’entrée en question estἀπὸ τῆς ὁδοῦ πρώτη θύρα τῆς οἰκίας, tandisque Photius en fait un synonyme de πυλών. Il s’agit de la porte dont la sécurité est, selon les épigrammes « homériques », mieux gardée lorsque les chiens de la maison reçoivent leur nourriture à cet endroit (πρῶτον μὲν κυσὶ δειπνον ἐπ᾿ αὐλείῃσι θύρῃσι δοῦναι, XI, 2). L’importance de garder ou, du moins, de bien signaler ce seuil qui sépare l’espace privé et l’espace public est soulignée par la présence de statues; Hermès était le plus souvent représenté dans ce cadre. Le rôle attribué à ses statues était surtout protecteur et apotropaïque. D. Ogden2 estime que l’existence de ces statues est une habitude héritée de l’époque mycénienne et les compare aux statues qui étaient situées dans des niches spéciales aux entrées des citadelles mycéniennes.

3 Hérodote, VI, 61. Sur l’aspect divin d’Hélène, déjà évoqué dans l’épopée homérique (cf.Od. IV, 569 (...)
4 Dans le cas de la femme d’Agétos qui devient, par la suite, la femme d’Ariston, aussi bien que dan (...)
5 Voir E.I. McQueen, Herodotus. Book VI, Bristol, 2000, p. 150-151; W.W. How, J. Wells, A Commentary (...)
6 Hérodote, VI, 69 : ῏Ω παῖ, ἐπεί τέ με λιτῇσι μετέρχεαι εἰπεῖν τὴν ἀληθείην, πᾶν ἐς σὲ κατειρήσεται (...)
7 Hérodote, VI, 70 : τίκτουσι γὰρ γυναῖκες καὶ ἐννεάμηνα καὶ ἑπτάμηνα, καὶ οὐ πᾶσαι δέκα μῆνας ἐκτελ (...)
3Tel est le cadre dans lequel s’intègre l’étrange histoire racontée par Hérodote concernant la naissance du roi Spartiate Démaratus et le rôle qu’a joué dans cette naissance le hérôon d’Astrabacus, situé, d’après le texte d’Hérodote (VI, 69), παρὰ τῇσι θύρῃσι ταῖς αὐλείῃσι de la maison royale. Les faits se sont déroulés de la façon suivante : le roi de Sparte Ariston, deux fois marié et sans enfants, est tombé amoureux de la femme de son ami Agétos, une femme d’une grande beauté. Elle n’était pourtant pas née belle. Elle avait reçu cette beauté à un âge très tendre, lorsque sa nourrice, anxieuse de voir que la fillette était d’une laideur repoussante, avait jugé bon de la conduire au sanctuaire d’Hélène à Thérapné, espérant une intervention divine d’Hélène. Cette visite était devenue une habitude quotidienne. Un jour, à la sortie du sanctuaire, une femme apparut et, touchant la tête de l’enfant, prédit que la fille allait devenir la plus belle des filles spartiates3. La prophétie se révéla exacte. Profondément bouleversé par la beauté de cette femme, déjà épouse d’Agétos, Ariston réussit à obtenir de son ami qu’il lui cède lui-même sa femme : il l’avait en effet lié par un serment à autoriser, au nom de leur amitié, l’échange de toute possession qui serait mutuellement réclamée. Ainsi, lorsqu’Agétos se vit réclamer sa propre femme, il fut obligé de la céder à Ariston. Quand cette femme, la troisième d’Ariston, eut donné naissance à un fils et que la nouvelle fut annoncée à Ariston en présence des éphores, lui, calculant les mois, déclara que cet enfant ne pouvait être le sien. Mais, au cours du temps, il se mit à aimer l’enfant, le petit Démaratos, et en vint à le considérer comme son propre fils. Beaucoup plus tard, Démaratos, déjà roi, dut faire face à la rivalité de son collègue roi Cléomène qui cherchait à le détrôner. Cléomène aidé par Léotychide, ennemi personnel de Démaratos à cause des fiançaillles de Percallos, une autre femme belle et illustre que Démaratos avait enfin obtenue4, accusa Démaratos de bâtardise en évoquant le témoignage des éphores qui avaient assisté à la déclaration d’Ariston aux éphores. À la suite d’un oracle delphique, peut-être falsifié par Cléomène, Démaratos fut considéré de naissance non royale et fut détrôné. Désespéré par les railleries qu’il encaissait de ses adversaires qui l’accusaient d’être le fils d’un muletier (ὀνοφορβός), Démaratos rentra un jour chez lui, sacrifia un bœuf en l’honneur de Zeus Herkeios, protecteur de la maison, et conjura sa mère de lui dire la vérité sur son ascendance réelle. La réponse de la mère fut impressionnante et nous pouvons même la dater à l’appui d’autres témoignages : elle fut donnée à l’été 490 av. J.-C..5 La mère lui raconta que la nuit au cours de laquelle il fut conçu, elle avait été visitée par le spectre d’Ariston qui lui avait offert des couronnes et avait couché avec elle. Peu après, Ariston était rentré et, en voyant les couronnes, avait demandé qui les avait amenées; surprise, elle avait répondu qu’il les lui avait offertes peu avant, lorsqu’il avait couché avec elle. À l’incrédulité de son mari, la femme avait opposé la seule vérité qui lui était connue et, grâce à son insistance, Ariston s’était laissé convaincre qu’il s’agisait d’une intervention divine. Les devins s’étaient prononcés en confirmant l’authenticité de cette intervention miraculeuse et en déclarant que les couronnes en question provenaient bien du sanctuaire d’Astrabacus situé à côté de l’auleios thyra; il se confirmait ainsi qu’Astrabacus avait pris la forme d’Ariston pour coucher avec la femme de ce dernier6. « Telle est la vérité », avait conclu la mère de Démaratos, « car les femmes n’accouchent pas toujours après neuf mois, mais aussi après sept mois, et toi, mon fils, je t’ai mis au monde après une grossesse de sept mois. Quant aux muletiers », conclut-elle, « que les femmes de Léotychide et de ceux qui racontent tout ça, aillent enfanter avec eux »7.

4Démaratos, après avoir reçu ces explications et sans arriver à obtenir de Delphes un oracle différent, partit à Élis, puis, de là, à Zacynthos, et puis en Asie, à la cour du roi Darius, pour devenir le conseiller des Perses lors de leur deuxième expédition contre la Grèce.

5Les diverses interprétations de l’épisode d’Astrabacus, à savoir de l’intervention d’un être divin dont le sanctuaire est situé devant l’auleios thyra, dépendent des nombreux aspects du récit, aspects d’ordre politique, religieux et familial.

8 La forme ᾿Αστρόβακος transmise par certains manuscrits du texte d’Hérodote n’est généralement pas (...)
9 Paus., III, 16, 6 : πλησίον δὲ ᾿Αστραβάκου καλούμενόν ἐστι ἡρῶον; 9 : τοῦτο μὲν γὰρ ᾿Αστράβακος κα (...)
10 Les représentants du γένος des Agiades sont, dans l’ordre : Agis, Amphiclès, Amphisthène, Irbos, A (...)
11 McQueen, o.c. (n. 5), p. 152-153.
12 W. Burkert, « Demaratos, Astrabakos und Herakles », MH 22 (1965), p. 166-177.
13 S. Wide, Lakonische Kulte, Leipzig, 1893, p. 113, 115, 279-280; voir aussi E. Rohde, Psyche, Freib (...)
14 Soit du mot ἀλώπηξ-εκος, soit du mot ἀλωπεκίς qui dénote une race de chien de chasse. Voir A. Seeb (...)
15 Cf. Hésychius, s.v.ἀστράβη· τὸ ἐπὶ τῶν ἵππων ξύλον, ὃ κρατοῦσιν καθεζόμενοι, τίθεται δὲ καὶ ἐπὶ τῶν (...)
16 Κέλητα καὶ χαλινὸν πρῶτος Βελλερεφόντης κατέζευξε, συνωρίδα Κάστωρ, ἅρμα ᾿Εριχθόνιος…, ἀστράβην ᾿Οξ (...)
17 Seeberg, o.c. (n. 14), p. 53-54, 57-64.
18 Ogden, o.c. (n. 2), p. 111-113.
19 C’est notamment le cas du « vase François » (Florence, Museo Archeologico, 4209) daté vers 570 av. (...)
20 D. Ogden, Greek Bastardy, Oxford, 1996, p. 234, 256-262.
6Étudions d’abord l’identité d’Astrabacus8. C’est un héros spartiate dont, à part Hérodote, le sanctuaire est mentionné par Pausanias9 qui le situe près du tombeau de Théopompos et d’Eurybiade, près du temple de Lycurgue et, aussi, près du sanctuaire d’Artémis Orthia. Selon Pausanias, la statue d’Orthia est le xoanon légendaire amené par Iphigénie et Oreste de Tauride. Astrabacus et son frère Alopékos étaient ceux qui avaient découvert le xoanon d’Artémis et qui furent aussitôt frappés de folie. Astrabacus et Alopékos descendent d’Agis, le chef du génos des Agiades10. Le fait qu’un héros de la famille des Agiades (à savoir Astrabacus) s’intercale dans la lignée généalogique de la famille des Eurypontides (à savoir celle de Démaratos), familles traditionnellement rivales, comme le précise McQueen11, donne déjà un caractère politique et public à une activité nettement privée qui s’opère dans l’oikos. Ce caractère politique est d’ailleurs souligné par le fait que, comme Burkert12 l’a noté, pour cette « interpolation » généalogique, on ne choisit pas un grand dieu ou un héros illustre, comme Héraclès, mais un héros local par excellence, un héros spartiate, Astrabacus, que Wide13 avait déjà considéré comme un ἥρωςἐπὶ προθύρῳtypique. Ce héros a pourtant des traits très précis. Si le nom de son frère, Alopékos, renvoie au renard ou à une certaine race de chien14, le nom d’Astrabacus s’associe à un ensemble de rapports sémantiques qui correspondent tous à un autre animal, le mulet. La plupart des chercheurs associent l’étymologie du nom au mot ἀστράβη qui signifie selle de mule avec dossier, mule bien sellée et par extention tout animal qu’on monte, en particulier le mulet15; d’après une scolie au vers 10 de la 5e Pythique de Pindare, l’inventeur de l’astrabé était un muletier légendaire Oxylos16. Astrabacus semble donc être le protecteur des muletiers et c’est là qu’il faudrait chercher l’explication de la raillerie adressée contre Démaratos par ses adversaires, selon laquelle il était le fils du muletier. L’explication proposée par la mère de Démaratos renverse, même a posteriori, cette accusation qui, probablement, s’appuyait sur l’exégèse des devins. Il est indéniable que le rôle joué par Astrabacus a directement à voir avec la reproduction, mais la représentation d’Astrabacus faisait-elle allusion à cette fonction ? Astrabacus était-il un héros à représentation ithyphallique ? Seeberg17 et Ogden18 répondent par l’affirmative et ils rapprochent même l’histoire d’Astrabacus, héros étroitement lié aux mulets, des représentations d’autres dieux et héros, tels que Dionysos ou Héphaistos, représentés souvent sur des mulets ou des ânes en érection19. Ogden pense que les représentations ithyphalliques des démons tels qu’Astrabacus et Hermès ont comme but d’assurer la légitimité des descendants de la maison, de décourager, en quelque sorte, l’intrusion de concubins extérieurs. D’autre part, il estime20 que l’on peut détecter, dans l’histoire de la naissance de Démaratos, l’idée d’une insémination conjointe, à savoir l’idée que deux hommes pouvaient devenir les pères d’un même enfant s’ils mélangeaient leur sperme dans le sein de la même femme. On aurait peut-être du mal à suivre cette idée jusqu’au bout et y déceler la référence à un mariage sacré. Toutefois, je pense que l’histoire d’Astrabacus prend une valeur bien spéciale à Sparte pour des raisons plutôt historiques ou, du moins, historico-religieuses. Tout d’abord, le régime de la double royauté faisait naître la question de savoir lequel des deux roi avait la plus grande autorité en cas de désaccord. Ensuite, le cadre législatif tolérait la possibilité d’avoir des enfants de concubins différents, ce qui pouvait poser des problèmes lorsque la légitimité de la naissance était exigée. Enfin, dans le contexte religieux de la Laconie, l’insémination de Léda par Tyndare et par Zeus (dont naquirent Hélène et Clytemnestre, Castor et Pollux, alibi mythique archétypal pour le régime de la double royauté) posait déjà au substrat mythique du culte spartiate la question des conséquences que pouvait engendrer une double paternité.

21 Aristote (Génération des animaux II, 80, 748b 15-19) considère cette union παρὰ φύσιν, en raison d (...)
22 Hdt, I, 55 : ἐπειρώτα δὲ(= Crésus)τάδε χρηστηριαζόμενος…, ἡ δὲ Πυθίη… χρᾷ τάδε· ἀλλ᾿ ὅταν ἡμίονος β (...)
7L’Astrabacus du récit hérodotien, quittant l’espace public du cadre religieux, pénètre par l’auleios thyra dans la partie privée par excellence de la maison, la matrice même de la reine, pour obtenir – au profit de Démaratos – la légitimité de ce dernier sur le plan privé et assurer sa double ascendance royale sur le plan public. Pourquoi ceci devait-il se faire à l’aide d’un héros-muletier ? Je pense qu’on peut détecter une idée latente qui n’a pas jusqu’ici été mise en valeur, bien qu’Hérodote l’utilise une autre fois, dans le contexte d’un oracle delphique. Il s’agit de l’histoire de Crésus, là aussi dans le cas d’une origine ambivalente. Cette idée est liée à la nature hybridique du mulet qui, sans pouvoir se reproduire lui-même, descend de deux animaux, l’âne et le cheval21. Hérodote rapporte22 l’oracle donné par Pythie à Crésus, selon lequel il devrait faire marche arrière « lorsqu’un mulet deviendrait roi des Mèdes » (ὅταν ἡμίονος βασιλεὺς Μήδοισι γένηται); ce « mulet » était Cyrus qui avait une double ascendance, médique par sa mère, perse par son père. Il est possible que, dans un contexte légèrement différent, cette métaphore assume une signification analogue. Dans une revendication de descendance royale légitime comme celle de Démaratos, qui est traité de bâtard, avec la présence du mulet tant dans l’accusation de ses adversaires que dans l’explication théophanique de la mère, l’idée du mulet fonctionne, sur un second plan, en introduisant et, en même temps, en exorcisant l’idée de la bâtardise, puisqu’Astrabacus, prudemment, apparaît sous la forme de l’époux légitime, Ariston, pour assurer une double origine ou, mieux encore, une origine alternative à Démaratos.

23 Voir Ogden, o.c. (n. 20), p. 234-237.
24 Ném. 5. 41-42 :οἰχθεισᾶν πυλᾶν ἐς θαλάμου μυχὸν ἔβαν.
25 Sur les rapports étroits entre κῶμος et παρακλαυσίθυρον voir déjà F.O. Copley, « On the Origin of (...)
26 Le thème des couronnes, en tant que don d’amour est, bien entendu, très fréquent; on se souvient, (...)
27 Hymne hom. Hermès, 24-28. Voir l’édition commentée de T.W. Allen, W.R. Halliday, E.E. Sykes, The Ho (...)
8Lorsque on se penche sur le cycle mythique d’Héraclès, on retrouve le thème de la double origine du héros, selon le récit bien connu de la substitution de Zeus à Amphitryon pour s’unir à Alcmène. Les analogies sont nombreuses entre l’histoire d’Astrabacus et celle d’Amphitryon23. Pourtant, un détail auquel on n’a pas été jusqu’ici très sensible est, précisément, la présence de l’auleios thyra dans un récit qui évoque cette histoire. Il s’agit d’une comparaison étonnante que propose Pindare dans la 5e Néméenne, où il honore la victoire de Chromios, homme puissant de Sicile, très proche d’Hieron. En chantant la victoire des chevaux de Chromios aux Jeux néméens, Pindare compare Chromios à Héraclès, le plus kallinikos de tous les héros, et choisit comme narration mythique la victoire du petit Héraclès sur les serpents envoyés contre lui par Héra juste après la naissance d’Héraclès. Dans le récit de Pindare (selon lequel Alcmène vient justement d’accoucher), les serpents pénètrent par les πύλαι de la maison jusqu’auμυχός du θάλαμος24. Amphitryon, l’épée à la main, arrive (ἵκετο, 53), on ne sait d’où, pour trouver les serpents déjà morts de la main de l’enfant; admiratif, il s’arrête devant la chambre, plein de joie et d’angoisse (ἔστα δὲ θάμβει δυσφόρῳ / τερπνῷ τε μειχθεὶς, 55-56). Dans une correspondance métrique et strophique absolue par rapport à cette phrase, Pindare déclare (v. 19-20) qu’il s’est arrêté lui-même devant l’auleios thyra de la maison de Chromios en chantant un beau chant (c’est, bien entendu, le chant qui décrit l’histoire d’Héraclès et l’arrivée d’Amphi*tryon) : ἔσταν δ᾿ ἐπ᾿ αὐλείαις θύραις / ἀνδρὸς φιλοξείνου καλὰ μελπόμενος. Ici l’usage de l’auleios thyra évoque une autre idée : l’idée du « mariage » du vainqueur avec la victoire, un mariage qui fait du chant devant la porte du vainqueur un épithalame. Le thème de la musique qu’on entend devant la porte de la maison renvoie tout naturellement au κῶμος et au παρα*κλαυσίθυρον (θυροκοπικόν, κρουσίθυρον), à savoir le chant nocturne des κωμασταί25 qui chantent debout, pleins d’amour devant la porte de la bien-aimée oudu bien-aimé, en portant des couronnes26. En cherchant, donc, la signification cultuelle de cette entrée importante de la maison, il nous reste à examiner encore une rencontre devant l’auleios thyra, rencontre chargée d’une étonnante polysémie puisqu’elle implique à la fois l’élément de la musique, l’élément du banquet, l’élément apotropaïque et, de façon indirecte, l’élément ithyphallique : il s’agit de la rencontre d’Hermès avec la tortue qui a servi au dieu pour la construction de la lyre; d’après l’Hymne homérique à Hermès, cet « acte de naissance » de l’art lyrique a lieu, lui aussi, devant l’auleios thyra27 :
ἔνθα χέλυν εὑρὼν ἐκτήσατο μυρίον ὄλβον·
῾Ερμῆς τοι πρώτιστα χέλυν τεκτήνατ᾿ ἀοιδόν,
ἥ ῥά οἱ ἀντεβόλησεν ἐπ᾿ αὐλείῃσι θύρῃσι
βοσκομένη προπάροιθε δόμων ἐριθηλέα ποίην,
σαῦλα ποσὶ βαίνουσα·

28 Parmi les traits qui sont plaisamment attribués à la tortue juste avant son entrée dans la demeure (...)
29 Cf. v. 167-169 : οὐδὲ… νῶϊ μετ᾿ ἀθανάτοισιν ἀδώρητοι καὶ ἄλιστοι/ αὐτοῦ τῇδε μένοντες ἀνεξόμεθα, 17 (...)
30 L’idée qu’on se fait en général d’Hermès en le considérant comme « l’inventeur de la lyre » ne tro (...)
9Dans le style plaisant de ce texte, il paraît normal que, puisque la tortue (χέλυς, synonyme de la lyre) rencontre Hermès devant l’auleios thyra de sa demeure, Hermès l’oblige à chanter comme si elle était elle-même un κωμαστής, puisque, de toute façon, son projet immédiat est de faire d’elle une partie de sa lyre. Ainsi, du corps d’un animal particulièrement silencieux, on entendra un son particulièrement fort (ἢν δὲ θάνῃς τότε κεν μάλιστα καλὸν ἀοίδοις, 38) et c’est dans cette perspective qu’Hermès appelle d’avance la tortue « celle qui rythme la danse, compagne des festins (χοροτύπε, δαιτὸς ἑταίρη, 31) et évoque, par la suite, la présence de la la tortue-lyre au banquet, à la danse et au κῶμος (εἰς δαῖτα θάλειαν καὶ χορὸν ἱμερόεντα καὶ φιλοκυδέα κῶμον, 480-481). Pourtant, la transformation va plus loin28. Dans le texte, la rencontre d’Hermès avec la tortue est définie par rapport au lieu et par rapport au temps. En citant plaisamment un vers d’Hésiode («on est mieux chez soi, dehors on se ruine », οἴκοι βέλτερον εἶναι ἐπεὶ βλαβερὸν τὸ θύρηφιν, v. 36 = Trav. & Jours, 365), le poète de l’hymne insiste sur le rapport dehors-dedans du mouvement de la tortue, de l’espace extérieur vers l’espace intérieur, en tant qu’animal, et de l’espace intérieur vers l’espace extérieur, en tant qu’instrument. Quant à l’idée du temps, elle est, entre autres, introduite par le rappel de la lenteur de la tortue (σαῦλα ποσὶ βαίνουσα, 28). Dans un renversement caractéristique du style du poème, au lieu que le dieu rapide par excellence rencontre lui-même la tortue, le texte insiste sur le fait que c’est elle qui l’a rencontré. Le texte nous offre ainsi la clé de l’interprétation de ce passage qui situe la rencontre de la tortue avec Hermès là où on s’attend à le rencontrer, devant l’auleios thyra de sa demeure, là où se trouvaient justement les statues d’Hermès, protectrices et ithyphalliques. La rencontre avec la tortue a permis à Hermès de réaliser son désir initial, exprimé dès le début du poème : obtenir honneur et gloire parmi les autres dieux29. De son côté, la tortue passe de l’appartenance à un culte de magie clairement et verbalement évoqué par Hermès (γὰρ ἐπηλυσίης πολυπήμονος ἔσσεαι ἔχμα) au culte lié à la musique, culte doublement prolifique, permettant, à long terme, l’expansion de l’art d’Apollon qui va récupérer la lyre et, à court terme, l’enrichissement d’Hermès : dès qu’elle franchit le seuil de ce dernier, la tortue se transforme en caisse de résonance de la lyre30 et devient un objet premièrement utile (cf. ἐκτήσατο μυρίον ὄλβον, 24, σύμβολον...ὀνήσιμον, 30, ὄφελός τί μοι ἔσσῃ, οὐδ’ ἀποτιμήσω· σύ δέ με πρώτιστον ὀνήσεις, 34-35), un objet d’échange qui conduira Hermès à la reconnaissance publique de ses talents, reconnaissance ardemment poursuivie et habilement obtenue le jour même de sa propre naissance.

10Si l’on rassemble les données repérées à travers ce bref parcours, il y a tout d’abord l’évidence que l’auleios thyra de la maison est le lieu qui sépare – ou joint – le « privé » et le « public ». Ensuite, il est caractéristique que les rencontres religieuses liées à ce seuil, que ce soit dans le cadre du culte d’Hermès, dans le contexte du chant de gloire devant la porte d’un vainqueur, ou dans le culte héroique d’Astrabacus, le sacré est transposé d’un espace à l’autre. Par l’auleios thyra, un élément de la vie religieuse publique pénètre dans l’espace privé pour en ressortir aussitôt. Mais pendant ce temps, s’opère, à l’intérieur de l’espace privé, une procédure d’appropriation, bénéfique pour l’individu seul et non pour la collectivité. Par cette appropriation individuelle de l’élément religieux public, l’individu parvient à acquérir un intérêt personnel – descendance héroique ou légitime dans le cas de Démaratos, accroissement du pouvoir politique d’un vainqueur célébré dans le cas de Chromios, valorisation sociale et « titres » d’échange à travers la lyre dans le cas d’Hermès – et cet intérêt personnel est reconnu ou exploité en public.
Haut de page
Notes

1 Comm. ad Hom. Il. XII, 120; XVIII, 275. Voir, entre autres, S. Iakovides, Archaeologia Homerica E, Göttingen, 1977, p. 170 sq.; A.W. Laurence, Greek Aims in Fortification, Oxford, 1979, p. 246-262.
2 D. Ogden, The Crooked Kings of Ancient Greece, London, 1997, p. 111; voir aussi C. Faraone, Talismans and Trojan Horses. Guardian Statues in Ancient Greek Myth and Ritual, New York / Oxford 1992, p. 3, 7, 9-10, 13 n. 7.
3 Hérodote, VI, 61. Sur l’aspect divin d’Hélène, déjà évoqué dans l’épopée homérique (cf.Od. IV, 569), voir en particulier L.L. Clader, Helen. The Evolution from Divine to Heroic in Greek Epic Tradition, Leiden, 1978; voir aussi, entre autres, T.W. Boyd, « Recognizing Helen », ICS 23 (1998), I. Kakridis, « Problems of the Homeric Helen », in Homer Revisited, Lund, 1971, p. 25-53; J. Lindsay, Helen of Troy: Woman and Goddess, London, 1974; O. Skutsch, « Helen, her Name and Nature », JHS 107 (1987), p. 188-192; M. Suzuki, Metamorphoses of Helen, Authority, Difference and the Epic, Ithaca / New York, 1989; V.J. Wohl, « Standing by the Stathmos: Sexual Ideology in the Odyssey », Arethusa 26 (1993), p. 19-50; N. Zagazi, « Helen of Troy: Encomium and Apology », WS 19 (1985), p. 63-88.
4 Dans le cas de la femme d’Agétos qui devient, par la suite, la femme d’Ariston, aussi bien que dans le cas de Percallos (dont le nom même désigne la beauté extrême) qui devient l’objet de la querelle entre Cléomène et Démaratos, il est intéressant de détecter le recours à un thème sous-jacent, celui de la revendication ou de l’appropriation d’une femme très belle déjà mariée à un autre homme; ceci est plus important à constater particulièrement dans le cadre de la Laconie où le mythe d’Hélène, liée par excellence à une telle revendication, joue un rôle primordial et ce n’est peut-être pas un hasard si l’octroi de la beauté de la femme d’Agétos est attribué à l’intervention directe d’Hélène.
5 Voir E.I. McQueen, Herodotus. Book VI, Bristol, 2000, p. 150-151; W.W. How, J. Wells, A Commentary on Herodotus, Oxford, 1928, vol. II, p. 90.
6 Hérodote, VI, 69 : ῏Ω παῖ, ἐπεί τέ με λιτῇσι μετέρχεαι εἰπεῖν τὴν ἀληθείην, πᾶν ἐς σὲ κατειρήσεται τὠληθές. ὥς με ήγάγετο ᾿Αρίστων ἐς ἑωυτοῦ, νυκτὶ τρίτῃ ἀπὸ τῆς πρώτης ἦλθέ μοι φάσμα εἰδόμενον ᾿Αρίστωνι, συνευνηθὲν δὲ τοὺς στεφάνους τοὺς εἶχε ἐμοὶ περιετίθεε. καὶ τὸ μὲν οἰχώκεε, ἧκε δὲ μετὰ ταῦτα ᾿Αρίστων. ὡς δέ με εἶδεν ἔχουσαν στεφάνους, εἰρώτα τίς εἴη ὅ μοι δούς· ἐγὼ δὲ ἐφάμην ἐκεῖνον· ὁ δὲ οὐκ ἐπεδέκετο· ἐγὼ δὲ κατωμνύμην, φαμένη αὐτὸν οὐ ποιέειν καλῶς ἀπαρνεόμενον· ὀλίγῳ γάρ τοι πρότερον ἐλθόντα καὶ συνευνηθέντα δοῦναί μοι τοὺς στεφάνους…. καὶ τοῦτο μὲν οἱ στέφανοι ἐφάνησαν ἐόντες ἐκ τοῦ ἡρωίου τοῦ παρὰ τῇσι θύρῃσι τῇσι αὐλείῃσι ἱδρυμένου, τὸ καλέουσι ᾿Αστροβάκου, τοῦτο δὲ οἱ μάντιες τὸν αὐτὸν τοῦτον ἥρωα ἀναίρεον εἶναι… ἢ γὰρ ἐκ τοῦ ἥρωος τούτου γέγονας, καί τοι πατήρ ἐστι ᾿Αστρόβακος ὁ ἥρως ἢ ᾿Αρίστων· ἐν γὰρ σε τῇ νυκτὶ ταύτῃ ἀναιρέομαι.
7 Hérodote, VI, 70 : τίκτουσι γὰρ γυναῖκες καὶ ἐννεάμηνα καὶ ἑπτάμηνα, καὶ οὐ πᾶσαι δέκα μῆνας ἐκτελέσασαι· ἐγὼ δὲ σέ, ὧ παῖ, ἑπτάμηνον ἔτεκον... ἐκ δὲ ὀνοφορβῶν αὐτῷ τε Λεωτυχίδῃ καὶ τοῖσι ταῦτα λέγουσι τίκτοιεν αἱ γυναῖκες παῖδας.Cf. Hippocrate, 447 (Kuhn) :τίκτειν καὶ ἑπτάμηνα καὶ ὀκτάμηνα καὶ ἐννεάμηνα καὶ δεκάμηνα καὶ ἐνδεκάμηνα, καὶ τούτων τὰ ὀκτάμηνα οὐ περιγίγνεσθαι. Selon W.W. How et J. Wells (o.c. [n. 5], vol. II, p. 91), l’idée largement répandue que les enfants nés après huit mois de grossesse sont plus vulnérables et ne survivent pas, pourrait être la raison pour laquelle le cas des ὀκτάμηνα n’est pas évoqué par la mère de Démaratus. Quant à l’usage du mot ὀνοφορβός (ὄνος - φέρβω), litéralement « pâtre d’ânes » et, par extention, « muletier », How et Wells (p. 90-91) tendent à l’associer à une allusion malicieuse et délibérée au héro Astrabacus, protecteur des muletiers : « Malicious rationalism turned the muleteer’s god Astrabacus into a muleteer ». Cf. aussi E. McQueen. o.c. (n. 5), p. 151 : «ὀνοφορβόν : ass keeper, muleteer, stableman. »
8 La forme ᾿Αστρόβακος transmise par certains manuscrits du texte d’Hérodote n’est généralement pas adoptée. Pausanias (III, 16, 6 et 9) et Clément d’Alexandrie (Protrept. II, 40, 2) écrivent ᾿Αστρόβακος.
9 Paus., III, 16, 6 : πλησίον δὲ ᾿Αστραβάκου καλούμενόν ἐστι ἡρῶον; 9 : τοῦτο μὲν γὰρ ᾿Αστράβακος καὶ ᾿Αλώπεκος οἰ ῎Ιρβου τοῦ Άμφισθένους τοῦ ᾿Αμφικλέους τοῦ ῎Αγιδος τὸ ἄγαλμα εὑρόντες αὐτίκα παρεφρόνησαν.Cf. Clém. Alex., Protr. II, 40, 2 :κατὰ πόλεις δαίμονας ἐπιχωρίους, τιμὴν ἐπιδρεπομένους· παρὰ Κυθνίοις Μενέδημον· παρὰ Τηνίοις Καλλισταγόραν· παρὰ Δηλίοις ῎Ανιον· παρὰ Λάκωσι ᾿Αστράβακον.
10 Les représentants du γένος des Agiades sont, dans l’ordre : Agis, Amphiclès, Amphisthène, Irbos, Astrabacus et Alopékos.
11 McQueen, o.c. (n. 5), p. 152-153.
12 W. Burkert, « Demaratos, Astrabakos und Herakles », MH 22 (1965), p. 166-177.
13 S. Wide, Lakonische Kulte, Leipzig, 1893, p. 113, 115, 279-280; voir aussi E. Rohde, Psyche, Freiburg / Leipzig, 1894, p. 184-185.
14 Soit du mot ἀλώπηξ-εκος, soit du mot ἀλωπεκίς qui dénote une race de chien de chasse. Voir A. Seeberg, « Astrabica (Herodotus VI. 68-69) », SO 41 (1966), p. 48-74, où il est rappelé que le mulet et l’ ἀλωπεκίς sont, tous deux, les types de bêtes hybrides; voir aussi Burkert, l.c. (n. 12), n. 23, et p. 170-171 où il suggère le rapprochement du nom avec le culte d’Artémis Orthia et le rite de la flagellation lié par Hésychius au mot φουάξιρ (ἐπὶ τῆς χώρας σωμασκία τῶν μελλόντων μαστιγοῦσθαι. φουάδδει· σωμασκεῖ. φοῦαι· ἀλώπεκες). Voir aussi Ogden, o.c. (n. 2), p. 111-113.
15 Cf. Hésychius, s.v.ἀστράβη· τὸ ἐπὶ τῶν ἵππων ξύλον, ὃ κρατοῦσιν καθεζόμενοι, τίθεται δὲ καὶ ἐπὶ τῶν ἀναβατικῶν ὄνων. οἱ δὲ κατὰ τὸ πλειστον μὲν τὴν σωματηγὸν ἡμίονον οὕτως ἔλεγον· ἐνίοτε δὲ πάντα ἁπλῶς τὰ σωματηγοῦντα ὑποζύγια. Le mot ἀστραβικά caractérise aussi les chants des pâtres dont l’irruption dispersait les chœurs des jeunes filles qui chantaient en l’honneur d’Artémis à Caryai; selon Burkert, l.c. (n. 12), p.171 et n. 21, et Seeberg, o.c. (n. 14), p. 49, c’est encore une indication qui rapproche Astrabacus du culte d’Artémis.
16 Κέλητα καὶ χαλινὸν πρῶτος Βελλερεφόντης κατέζευξε, συνωρίδα Κάστωρ, ἅρμα ᾿Εριχθόνιος…, ἀστράβην ᾿Οξύλος ὁ Αἰτωλός.
17 Seeberg, o.c. (n. 14), p. 53-54, 57-64.
18 Ogden, o.c. (n. 2), p. 111-113.
19 C’est notamment le cas du « vase François » (Florence, Museo Archeologico, 4209) daté vers 570 av. J.C. Pour des représentations analogues provenant particulièrement de la Laconie, voir B.B. Shefton, « Three Laconian Vase-painters », ABSA 59 (1954), p. 299.
20 D. Ogden, Greek Bastardy, Oxford, 1996, p. 234, 256-262.
21 Aristote (Génération des animaux II, 80, 748b 15-19) considère cette union παρὰ φύσιν, en raison de la stérilité du mulet. Voir sur ce point S. Georgoudi, Des chevaux et des bœufs dans le monde grec. Réalités et représentations animalières à partir des livres XVI et XVII des Géoponiques, Paris / Athènes, 1990, p. 200-201.
22 Hdt, I, 55 : ἐπειρώτα δὲ(= Crésus)τάδε χρηστηριαζόμενος…, ἡ δὲ Πυθίη… χρᾷ τάδε· ἀλλ᾿ ὅταν ἡμίονος βασιλεὺς Μήδοισι γένηται,καὶ τότε, Λυδὲ ποδαβρέ, πολυψήφιδα παρ᾿ ῞Ερμονφεύγειν μηδὲ μένειν; I, 99 : ᾧ … χρηστηριαζομένῳ εἶπε {τὰ εἶπε} Λοξίης περὶ ἡμιόνου, ... ἦν γὰρ δὴ ὁ Κῦρος οὗτος μίονος· ἐκ γὰρ δυῶν οὐκ ὁμοεθνέων ἐγεγόνεε, μητρὸς ἀμείμονος, πατρὸς δὲ ὑποδεεστέρου· ἡ μὲν γὰρ ἦν Μηδὶς καὶ ᾿Αστυάγεος θυγάτηρ τοῦ Μήδων βασιλέως, ὁ δὲ Πέρσης.
23 Voir Ogden, o.c. (n. 20), p. 234-237.
24 Ném. 5. 41-42 :οἰχθεισᾶν πυλᾶν ἐς θαλάμου μυχὸν ἔβαν.
25 Sur les rapports étroits entre κῶμος et παρακλαυσίθυρον voir déjà F.O. Copley, « On the Origin of Certain Features of the Paraclausithyron », TAPhA 73 (1942), p. 96-107.
26 Le thème des couronnes, en tant que don d’amour est, bien entendu, très fréquent; on se souvient, d’ailleurs, de l’importance du thème dans l’histoire d’Astrabacus.
27 Hymne hom. Hermès, 24-28. Voir l’édition commentée de T.W. Allen, W.R. Halliday, E.E. Sykes, The Homeric Hymns, Oxford, 1936, de F. Cassola, Inni Omerici, Milano, 1975, et les analyses de E.K. Borthwick, « The Riddle of the Tortoise and the Lyre », Music and Letters 51 (1970), p. 373-387; J.S. Clay, The Politics of Olympus: Form and Meaning in the Major Homeric Hynmns, Princeton, 1989, en particulier p. 95-151; M. Dobson, « Herodotus 1.47.1 and the Hymn to Hermes; a Solution to the Test Oracle », AJPh 100 (1979), p. 349-359; T. Hägg, « Hermes and the Invention of the Lyre: An Unorthodox Version », SO 64 (1989), p. 36-73; W. Huebner, « Hermes als musischer Gott. Das Problem der dichterischen Wahrheit in seinem homerischen Hymnos », Philologus 130 (1986), p. 153-174; L. Kahn, Hermès passe ou les ambiguités de la communication, Paris, 1978; M. Kaimio, « Music in the Homeric Hymn to Hermes », Arctos 8 (1974), p. 29-42; S.C. Shelmerdine, « Hermes and the Tortoise. A Prelude to the Cult », GRBS 25 (1984), p. 201-208.
28 Parmi les traits qui sont plaisamment attribués à la tortue juste avant son entrée dans la demeure d’Hermès, on trouve ceux qui désignent non seulement la future fonction de la lyre mais aussi ceux qui, par le vocabulaire employé par Hermès insinuent, en même temps, une certaine « féminité » : φυὴν ἐρόεσσα, χοροτύπε, δαιτὸς ἑταίρη, ἀσπασίη προφανεισα. Ce sont ces traits aussi qui vont se transmuter par la transformation mortelle de la tortue, tout en gardant leur aspect utilitaire qui sera largement mis en valeur par le futur destin lyrique de la tortue.
29 Cf. v. 167-169 : οὐδὲ… νῶϊ μετ᾿ ἀθανάτοισιν ἀδώρητοι καὶ ἄλιστοι/ αὐτοῦ τῇδε μένοντες ἀνεξόμεθα, 172-173 : ἀμφὶ δὲ τιμῆς κἀγὼ τῆς ὁσίης ἐπιβήσομαι ἧς περ ᾿Απόλλων.
30 L’idée qu’on se fait en général d’Hermès en le considérant comme « l’inventeur de la lyre » ne trouve pas d’appui dans le texte. Ce qu’invente Hermès est, en réalité, la caisse de résonance et pas l’instrument à cordes dans son ensemble; le texte précise d’ailleurs (v. 51) qu’il connaissait déjà les cordes lorsqu’il a construit la lyre : ἑπτὰ δὲ συμφώνους ὀΐων ἐτανύσσατο χορδάς.
http://kernos.revues.org/463#text
 

Attachments

  • αρχείο λήψης (14).jpg
    2.6 KB · Views: 64
  • viewer (11).png
    viewer (11).png
    24.3 KB · Views: 2
  • viewer (12).png
    viewer (12).png
    30.9 KB · Views: 1
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Bélis, Annie, Aristoxene de Tarante et Aristote: Le Traité d’harmonique, Études et commentaires 100 (Paris: Klincksieck, 1986)

H σύγχρονη μελέτη αναφοράς για τον Αριστόξενο και τα Αρμονικά του, μετά την προηγούμενη του Laloy με το ίδιο θέμα (Paris, 1904). Η Bélis αναλύει διεξοδικά το περιεχόμενο της πραγματείας του Αριστόξενου, διαπιστώνει την ενότητα της σκέψης του παρά τον αποσπασματικό χαρακτήρα του σωζομένου κειμένου, καταδεικνύει τις Αριστοτελικές του καταβολές και υπογραμμίζει το ρόλο του Αριστόξενου ως θεμελιωτή της Αρμονικής ως ξεχωριστής επιστήμης.

___________, Les Hymnes á Apollon, École Francaise d’Athènes. Corpus des inscriptions de Delphes III (Paris: Diffusion de Boccard, 1992)

Eίκοσι περ. χρόνια μετά την έκδοση των Denkmaeler der altgriechischen Musik (1970), την πρώτη όπου οι Δελφικοί Ύμνοι παρουσιάζονται ‘όπως πράγματι ήσαν και όχι όπως θα ήθελε κάποιος να είναι’ (σ. 24), η Bélis εκμεταλλεύεται τεχνικές και μέσα που ο Poehlmann δεν μπορούσε να έχει στη διάθεσή του και παρουσιάζει μια βελτιωμένη έκδοση των δύο ύμνων, με εκτεταμένα σχόλια για το κείμενο, τη μουσική και τη σημειογραφία. H Bélis ταύτισε το συνθέτη του ‘Α Ύμνου (αρ. 19 στην έκδ. Poehlmann): Αθηναίος Αθηναίου και χρονολόγισε και τους δύο ύμνους στο 128 π.Χ..

http://www.mmb.org.gr/page/default.asp?id=1684&la=1

___________, Η καθημερινή ζωή των μουσικών στην αρχαιότητα [Les musicians dans l’antiquité], μτφρ. Σταύρος Βλοντάκης (Αθήνα: Παπαδήμας, 2004· ά έκδ.: Paris: Puf, 1999)

Η πιο πρόσφατη μονογραφία της γαλλίδας ερευνήτριας της ΑΕΜ, γνωστής από την έκδοση των Δελφικών Ύμνων, τη μονογραφία της με θέμα τον Αριστόξενο, καθώς και για την ίδρυση και διεύθυνση του συγκροτήματος ‘Κήρυλος’, που είναι αφιερωμένο στην εκτέλεση αποσπασμάτων της ΑΕΜ. Το βιβλίο είναι το πρώτο που προσεγγίζει τη μουσική ζωή της Ελληνο-Ρωμαϊκής αρχαιότητας (στο διάστημα από τον 5ο αι. π.Χ. έως τον 3ο αι. μ. Χ.) μέσα από το προνομιακό αυτό πρίσμα, το οποίο επιτρέπει στην Bélis, πέρα από τις ειδικές πληροφορίες γύρω από την επαγγελματική κατάσταση των διαφόρων τύπων επαγγελματιών μουσικών (αυλητές πολεμικών πλοίων και κηδειών, δεξιοτέχνες κιθαριστές και πολυτάλαντες εταίρες), να συναγάγει κρίσιμες πληροφορίες για τη μουσική ζωή γενικότερα, αλλά και για τη θέση της μουσικής στην εκπαίδευση και την κοινωνία· της επιτρέπει επίσης να αναφερθεί μέσα από μια νέα οπτική γωνία σε σημαντικά και αμφιλεγόμενα ιστορικά ζητήματα, όπως αυτό της αντιπαράθεσης συντηρητικών και νεωτεριστών (όπως ο Τιμόθεος από τη Μίλητο) στα τέλη του 5ου και στις αρχές του 4ου αι. π.Χ. και σε αυτό της εξέλιξης της μουσικής μετά τον ‘χρυσό αιώνα΄. Δυστυχώς, και εδώ, η μετάφραση δεν βοηθά πάντα στην απρόσκοπτη κατανόηση του κειμένου (ενδεικτικά του ύφους: «σωριάζουν περιουσίες», σ. 87 (αντί «συσσωρεύουν»), «στρίγλικων μεταβάσεων» (;), σ. 295 κ.ά.).



On peut voir sur cette photographie la lyre reconstituée de Mme Annie Bélis, qui nous l'a commentée. La carapace de tortue a ici été remplacée par du bois. On peut aussi observer les montants de la lyre faits en cornes, les cordes en boyaux et la traverse en bois.
http://www.clg-tremonteix-clermont-...r/sitemusique/textes/decouvmusic/sorbonne.htm

Musiques de l’antiquitè Grèque. Ensemble Kerylos avec la participation des Choeurs de l’ ALAM. BNP, 1992.

Ηχογράφηση του συγκροτήματος «Κήρυλος» που είναι αφιερωμένο στην εκτέλεση αποσπασμάτων της ΑΕΜ. Το συγκρότημα ιδρύθηκε και διευθύνεται από την κορυφαία ερευνήτρια της ΑΕΜ Annie Bélis, γνωστή από την έκδοση των Δελφικών Ύμνων, και τη μονογραφία της με θέμα τον Αριστόξενο. Η ιδιόμορφη μελωδία του Τραγουδιού του Σείκιλου αποδίδεται αυτήν τη φορά με έναν πληθωρικότερο ερμηνευτικό τρόπο.

http://www.mmb.org.gr/page/default.asp?id=4129&la=1.


~~~~~~~~~~~~~~~~


Annie Bélis nous fait découvrir, au travers de partitions et d'instruments reconstitués, la musique grecque antique.

http://www.les-ernest.fr/reecouter-la-musique-grecque-antique/
 

Attachments

  • lyredos300 (1).jpg
    lyredos300 (1).jpg
    28.3 KB · Views: 1
  • 04c77dcf5a.jpg
    04c77dcf5a.jpg
    33.1 KB · Views: 1
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Delavaud-Roux, Marie-Helene, Les Danses Pacifiques en Grece Antique (Aix-en-Provence: Publications de l'Universitι de Provence, 1994)

''Αναλυτική μελέτη με βάση τις εικονογραφικές μαρτυρίες διαφόρων τύπων αρχαιο-ελληνικού χορού που εντάσσονται σε ότι ο Πλάτων αποκαλεί ‘ειρηνική όρχησις’: δηλ. χοροί -γυναικείοι ως επί το πλείστον- που είναι μη πολεμικοί και μη εκστατικοί-διονυσιακοί, όπως ο καλαθίσκος, ο γέρανος, χοροί των παρθένων, των παντρεμένων γυναικών και του γάμου, χοροί νεκρικοί και χοροί του δράματος, κ.ά. Ο τόμος ολοκληρώνεται με τα εξαιρετικά χρήσιμα “lexique choregraphique” και “repertoire” τεχνικών όρων και ονομάτων χορών.''

http://www.mmb.org.gr/page/default.asp?la=1&id=1684

http://www.youtube.com/watch?v=-Dq8u6uJU48


Delavaud-Roux, Marie-Hélène
/ Université de Bretagne Occidentale-Brest, France
Marie-Hélène Delavaud-Roux, Maître de conférences in ancient history at University of
Western Brittany and HCTI EA4249, Brest, France. Thesis at University of Provence in 1991
(“Recherches sur la danse dans l’Antiquité grecque,VIIe-IVe s. av. J.-C”). Three books atPUP (Publication de l’Université de Provence):
Les danses armées en Grèce antique
(1993),
Les danses pacifiques en Grèce antique
(1994),
Les danses dionysiaques en Grèce antique
(1995). She published a congress
Musiques et danses dans l’Antiquit. (PUR 2011), that she
organized in UBO in 2006.
The voice of the frogs-swans in Aristophanes’ Frogs
The creation of the frogs-swans by Aristophanes see
ms unrivalled in the ancient Greek
literature. A research in the TLG
shows that, apart from Aristophanes’ text, these two animals
never hybridize. Aristophanes’ construction is unparalleled and it uses the voice. It is not
simply a voice of a frog thinking itself as a swan,
as C. Corbel-Morana wrote, but an amazing
hybrid voice, combining the characteristics of two
animals, about which Aristophanes
conceived a traditional and archaic music, representative of the Ancient Muse, as shown by S.
Perrot and A.-I. Muñoz’ s works.

http://www.efa.gr/images//manifestations/2016/COLLOQUES2016/MOISA-prog.pdf

Marie-Helen, Psaroudakes, kithara, Seikeilos...:)
 

Attachments

  • BIG_0003497746.jpg
    BIG_0003497746.jpg
    7.4 KB · Views: 59
  • THM_0003500612.gif
    THM_0003500612.gif
    83 KB · Views: 60
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Joannes Meursius and his "Orchestra" of 1618, F. Naerebout & A. Raftis (αγγλικά)

''[...Date of birth: November 15, 1956
Place of birth: Delft
Address: Dept of Ancient History, Leiden University, PO Box 9515, NL-2300 RA Leiden, Holland (Netherlands, Pays Bas)
Office: WSD-complex, Doelensteeg, Leiden Building 1174 (Johan Huizinga-gebouw), room 171A
Telephone/Fax: +31 (0)71 5272792, secretariat 5272709 Fax: +31 (0)71 5272652
Email: f.g.naerebout@let.leidenuniv.nl (work) and fnaerebout@bezi.tte.nl (home)[...]

[...]'Spending energy as an important part of ancient Greek religious behaviour', Kodai 13/14 (2003/2004) [=2006] 9-18
‘Not enough. Looking back on the EADH conference on the teaching and learning of dance history,’ Choreologica. Journal of the European Association of Dance Historians
‘Territorialität und griechische Religion,’ in: E. Olshausen (ed), Stuttgarter Kolloquium
'L'epigraphie', in: Delavaux-Roux (ed) (Brest)[...]''

http://www.teachtext.net/bn/ancienthistory/fgncv.html

http://www.nieuws.leidenuniv.nl/nieuwsarchief/voor-wie-dansten-de-goden.html


Γιούτσος,Νεκτάριος - Πέτρος (2012, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων), Χοροί γυναικών στη λατρεία του Πανός και των νυμφών , σελ. 26-68.

http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/29400#page/31/mode/1up
 

Attachments

  • ImageDisplay.jpg
    ImageDisplay.jpg
    12.2 KB · Views: 58
  • ImageDisplay (1).jpg
    ImageDisplay (1).jpg
    33.6 KB · Views: 0
  • 29400_Page_32.jpg
    29400_Page_32.jpg
    168 KB · Views: 0
  • 29400_Page_33.jpg
    29400_Page_33.jpg
    159.3 KB · Views: 0
  • 29400_Page_34.jpg
    29400_Page_34.jpg
    151 KB · Views: 0
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Γεννήθηκε το 1966 στην Αθήνα. Απόφοιτος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Τμήματος Ιστορίας - Αρχαιολογίας του ιδίου παν/μίου με ειδίκευση στην Αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης. Διδάκτωρ του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου στο γνωστικό αντικείμενο της Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής.


Οι μαρτυρίες για τη χρήση μουσικής στα Ελευσίνια Μυστήρια

Είναι αναμφισβήτητο το γεγονός ότι η ερμηνευτική προσέγγιση των σχετικών με τα Ελευσίνια Μυστήρια μαρτυριών εν γένει αποτελεί εγχείρημα παρουσιάζον σοβαρές δυσχέρειες? ο λόγος περί της αντικειμενικής αδυναμίας του σύγχρονου ερευνητή να κατανοήσει μηνύματα, των οποίων παραλήπτης είναι, κατ’ ουσίαν, ένα κοινό εντεταγμένο σε ένα διαφορετικό χωρο-χρονικό πλαίσιο, μεμυημένο και, συνεπώς, ευνοημένο ως προς την ικανότητα πρόσληψης. Προκειμένου, επομένως, να αποφευχθούν ατυχή ολισθήματα σε περιοχές ουτοπικών ή εσφαλμένων συμπερασμών, θα επιχειρηθεί ένας, τρόπον τινά, απολογισμός της έως το σημείο αυτό ερευνητικής διαδικασίας. Αρχής γενομένης οι μαρτυρίες αποδεικνύουν την αμφίδρομη σχέση θεάτρου - τελετουργίας? τα βασικά συστατικά του αρχαίου δράματος, λόγος, μουσική και όρχηση, καθορίζουν τον χαρακτήρα της ελευσινιακής λατρείας. Ο παράγων ‘ευφωνία’, υπό την έννοια είτε της ορθοφωνίας είτε της καλλιφωνίας, συνιστά βασικό κριτήριο για την εκλογή ιερέων, κυρίως δε του ιεροφάντη και του ιεροκήρυκα. Για τον λόγο αυτόν, αλλά και εκ της αποδεδειγμένης ενασχολήσεως πολλών μελών του ελευσινιακού ιερατείου με τη ρητορική και την πολιτική, είναι δυνατόν να υποστηριχθεί η υποβολή τους στη φωνασκία, ήτοι τη συστηματική άσκηση της φωνής. Βεβαίως, οι μαρτυρίες για την κοσμική δράση των ελευσινιακών ιερέων προέρχονται από πηγές των ρωμαϊκών χρόνων, γεγονός, ωστόσο, το οποίο δεν άρει την αναγκαία προϋπόθεση της ευφωνίας σε πρωιμότερες χρονικές περιόδους. Τόσο οι Ευμολπίδες όσο και οι
Κήρυκες, τα δύο ιερά γένη των Ελευσινίων Μυστηρίων, αντλούν από μακρές παραδόσεις τα πρότυπά τους, ήτοι εκείνο του ποιητή, του μουσικού - αοιδού, του επιδέξιου ομιλητή? η εκμετάλλευση, όμως, των εν λόγω προτύπων είναι εκ των πραγμάτων εφικτή μόνον δια της αντιγραφής τους, όπερ σημαίνει συστηματική καλλιέργεια φωνής και λόγου. Η καλλιέπεια και η ευφωνία, βασικές αρετές εφ’ ενός μεν του ρήτορα, αφ’ ετέρου δε του υποκριτή, συνδυασμένες με την κατάλληλη κινησιολογία ή ακόμη και την όρχηση, αλλά και με τη θεατροπρεπή ενδυματολογία των ιερέων, συνιστούν στοιχεία, τα οποία δηλώνουν, εμμέσως πλην σαφώς, την αμοιβαιότητα στη σχέση Δράματος - Μυστηρίων. Κατά πάσα πιθανότητα τα ελευσινιακά δρώμενα δεν είναι άλλο από την αναπαράσταση του θείου δράματος των δύο θεαινών, της Δήμητρας και της Κόρης, όπως αυτό παραδίδεται κατά κύριο λόγο από την ιερή παράδοση του ψευδο-ομηρικού ύμνου? ως εκ τούτου, η μουσική, οργανική και φωνητική, η απαγγελία και η όρχηση αποτελούν τα βασικά μέσα αφηγήσεως των θεϊκών παθών.

http://phdtheses.ekt.gr/eadd/handle/10442/18725

Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών
 
Last edited by a moderator:
Top