[Ερώτηση] Μεσώδιο Κάθισμα Παρακλητικών Κανόνων

tsak77

Χρῆστος Τσακίρογλου
Στους σχετικά λίγους παρακλητικούς κανόνες που έχω μελετήσει, δεν έχω παρατηρήσει την έλλειψη διακοπής του κανόνα μετά την Γ΄ ωδή για την εκτενή και το(α) Κάθισμα(τα), φαινόμενο που υφίσταται στην ακολουθία που μας δώρησε μελοποιημένη ο Χαράλαμπος εδώ. Θα μπορούσε κάποιος ειδήμων να μας διαφωτίσει αφενός εάν συμβαίνει και αλλού, αφετέρου εάν γενικά υπάρχει αυτή η ελευθερία επιλογής της ύπαρξης ή μη μεσωδίου καθίσματος; Ζητώ συγγνώμη εάν το θέμα έχει κάπου αλλού συζητηθεί.
 
Last edited:

Π. Δαβίδ

Γενικός συντονιστής
Αυτό το φαινόμενο παρατηρείται μόνον σε παρακλητικούς κανόνες που είναι σύνθεση (ολικά ή μερικά) του μακαριστού Σεραφείμ Ξενόπουλου, αρχικά βοηθού Επισκόπου Αργυρουπόλεως στον Οικουμενικό Θρόνο και έπειτα Μητροπολίτη Άρτης (βλ. http://www.imartis.gr/επίσκοποι/112-σεραφείμ-α-ξενόπουλος-ή-βυζάντιος-1846-1894.html) και συμπεριλήφθηκαν στο βιβλίο του "Θησαυρός αγίων" το οποίο εξεδόθη "αβασάνιστα" από τον εκδοτικό οίκο Ρηγόπουλου. Η τακτική αυτή εφαρμόστηκε και σε κανόνες που πήρε από το μηναίο και διασκεύασε σε παρακλητικούς (π.χ. του Προφήτη Ηλία).
Παρακλητικοί κανόνες ποιήματα της ίδιας εποχής ή και παλαιότερης εποχής (π.χ. του Οσίου Αλεξίου ανθρώπου του Θεού, Αγ. Νεομάρτυρος Θεοδώρου του Βυζαντίου ή της Οσίας Παρασκευής της Επιβατηνής) ΔΕΝ έχουν αυτή την έλλειψη.
Ίσως ο υμνογράφος να εφαρμόζει κάποια συνήθεια της εποχής του, δηλαδή να μην γίνεται μνημόνευση μετά την Γ΄ ωδή για λόγους συντομίας ή να γίνεται άνευ καθίσματος, κάτι το οποίο δεν επισημοποιήθηκε και, συνεπώς, δεν καταγράφηκε. Οπωσδήποτε δεν είναι κάτι σωστό. Ακόμη θυμάμαι σε ναό που είχα επισκεφθεί ένα αντίγραφο του βιβλίου "Θησαυρός Αγίων" με την σημείωση στην α' σελίδα "Όπου λείπει το μεσώδιο κάθισμα, να ψάλλεται το Πρεσβεία θερμή".
Αυτός είναι, μεταξύ άλλων, ένας λόγος για να ψάλλονται δόκιμοι παρακλητικοί κανόνες αντί των παλαιών λανθασμένων! :D
ΥΓ Να μην χάσω την ευκαιρία, για άλλη μια φορά, να καυτηριάσω και τα ιδιαζόντως ειδεχθή νεοσύνθετα υμνογραφικά τερατουργήματα, βρίθοντα γραμματικών και συντακτικών λαθών, αλλά, παρόλα αυτά, αναρτώμενα σε ιστοσελίδες! Σε περίπτωση που δεν το γνωρίζετε το ρήμα "αγαπώ" συντάσσεται με δοτική " ὦ τεκνία τῷ Δεσπότῃ, Ὃς ἡμᾶς ἠγάπησεν, ἀγαπήσατε πάνυ, δωρουμένῳ πᾶσιν ἔλεος." Έλεος!!!
 
Last edited:

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Στὰ ὡρολόγια ἐκδ. 1509 καὶ 1520 δὲν ὑπάρχει ἡ μεγάλη παράκληση, ἀλλὰ μόνο ὁ κανόνας τῆς μικρῆς μὲ τὸ Πρεσβεία θερμὴ ἀφ’ στ’, χωρὶς εἱρμούς, χωρὶς ῎Αξιόν ἐστιν, χωρὶς τίποτε ἄλλο. Ἐπίσης στὸν ἱκετήριο κανόνα τοῦ ἁγίου Θεοδώρου τοῦ τήρωνος τῇ Παρασκευῇ τῆς α’ ἑβδομάδος τῶν νηστειῶν ἑσπέρας δὲν ὑπάρχει κάθισμα ἀπὸ γ’ ᾠδῆς, ὅπως καὶ στὸ Θεοτοκάριον. Στὸ χφ. Λειμῶνος 30 παρακλητικοὶ κανόνες α’ ἥμισυ ιδ’ αἰ. ἀπαντῶνται καθίσματα ἀπό γ’, στ’ ᾠδῆς, ἤ καὶ στὶς δύο θέσεις. Στὸ χφ. ΕΒΕ 1910 εὐχολόγιο α’ ἥμισυ ιε’ αἰ. ὑπάρχει τὸ «Πρεσβεία θερμή» καὶ τὸ «Προστασία» ὅπως σήμερα.

Ἡ τελευταία ἐκτενής (λιτή) εἶναι τὸ οὐσιαστικότερο στοιχεῖο τῆς ἀκολουθίας καὶ ὁ σκοπὸς τοῦ προηγηθέντος κανόνος.

 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Ὁ ὁποῖος ἐκδότης θεωρεῖ «ἐπάναγκες» νά προσθέσει ὅτι στήν ἔκδοση τοῦ 1863 (ἐν ΚΠόλει) τοῦ Ἐπισκόπου Ἀργυρουπόλεως Σεραφείμ τοῦ Βυζαντίου «πολλάκις τό κείμενον τῶν κανόνων δέν εὑρίσκεται σύμφωνον μέ τό μέτρον τῶν ἐπί κεφαλῆς αὐτῶν εἱρμῶν» φρόντισε νά τακτοποιήσει «καί τήν ἀνωμαλίαν ταύτην». Κι ἐγώ τἄχασα μέ αὐτό πού συνάντησε ὁ Χαράλαμπος.

Ἀναφορικά μέ τό ἐρώτημα τοῦ Χρήστου, κατ᾿ ἀρχάς οἱ παρακλητικοί αὐτοί κανόνες, πού ψάλλονται κατ᾿ οἶκον ἤ καί ἐπ᾿ ἐκκλησίας, δέν ἀκολουθοῦν τήν διαγραφεῖσα στό τυπικό τάξη γιά τίς παρακλήσεις τῆς Παναγίας τόν Δεκαπενταύγουστο. Ὁπότε συνήθως δέν γίνονται ἐνδιάμεσες αἰτήσεις.

Τό διάγραμμα τῶν παρακλήσεων τῆς Παναγίας εἶναι διάγραμμα κατ᾿ ἐπιτομήν ὄρθρου. Αὐτό δέν ἀκολουθεῖται σ᾿ ὅλες, εἰδικά στό θέμα τοῦ «μεσῳδίου». Τό εἶδα τυχαῖα τώρα πού κοίταξα τήν ἔκδοση (καί μνημόνευσα καί ἀπόσπασμα τοῦ προλόγου) καί στήν παράκληση τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου. Πρίν τό ἐπιβεβαιώσω, ἀμέσως τό μυαλό μου πῆγε στήν πρακτική τοῦ Θεοτοκαρίου, ὅπου ἔχουμε ἕνα κάθισμα μόνον ἀφ᾿ ς΄.

 
Top