Ο θεσμός των Διακονισσών εν τη Ορθοδόξω Εκκλησία και η δυνατότης αναβιώσεως αυτού, Ευαγγέλου Δ. Θεοδώρου
- Thread starter Εμμανουήλ Αβραμίδης
- Start date
MTheodorakis
Παλαιό Μέλος
Ἀπὸ τὶς Ἀρχέτυπες διατάξεις:
Διακόνισσα, ἄγαμη ἢ χῆρα,ὄντως πολὺ ἐνάρετη, ἀφιερώνεται καὶ χειροτονεῖται «μετὰ ἀκριβοῦς δοκιμασίας», καὶ στὴν δική μας ἐποχή[4], ἐντὸς τοῦ βήματος στὸ σημεῖο τῆς χειροτονίας τοῦ διακόνου, χωρὶς γονυκλισία (B σ. 172). Φέρει ὁράριο μὲ τὶς δύο ἄκρες του μπροστά (B σ. 173). Ἡ ὑποψήφια ὀφείλει νὰ εἶναι σάραντα ἐτῶν καὶ ἄνω (κανόνες 15 τῆς δ’ οἰκουμενικῆς συνόδου, 14, 15 καὶ 40 πενθέκτης οἰκουμενικῆς συνόδου) χωρὶς περίοδο. Βλ. καὶ Πηδάλιον σ. 83 ὑποσ. 2. Ἐὰν παντρευτεῖ, ἀναθεματίζεται αἰωνίως (κανόνας 15 τῆς δ’ οἰκουμενικῆς συνόδου).
Ἀνήκει στὸν κλῆρο καὶ συνεπῶς εἰσέρχεται μαζί του στὴν μικρὴ-πρώτη εἴσοδο τοῦ κλήρου στὸ ἱερὸ βῆμα (B σ. 173, ἁγίου Γερμανοῦ Α’ Κωνσταντινουπόλεως (715-730) Ἱστορία ἐκκλησιαστική ἔκδ. P. G. τ. 98 στ. 392A, J. Mateos Ἡ Μικρὰ Εἴσοδος τῆς θείας Λειτουργίας 1973 σ. 365) μετὰ τοὺς ὑποδιακόνους, ὅταν δὲν ἔχει περίοδο.
Ἡ διακόνισσα πρὸ τῆς ἀπολύσεως τῶν κατηχουμένων βρίσκεται στὶς πύλες τοῦ κυρίως ναοῦ γιὰ νὰ βγάζει τοὺς ἀβάπτιστους καὶ νὰ ἐπιτηρεῖ τὶς θύρες. Δὲν λέγει τίποτε, οὔ τε ῥιπίζει τὰ τίμια δῶρα. Δὲν εἶναι λαμπαδοῦχος, διότι αὐτὸ εἶναι τὸ ἔργο τῶν ὑποδιακόνων. Οὔ τε τὸ ἅγιο θυσιαστήριο ὑποκαθίσταται καὶ παραμελεῖται, ἄνευ μεγίστης ἀνάγκης, γιὰ λειτουργίες μὲ κορίτσια «παπαδάκια», βλ. καὶ ΛΑ’ σ. 261. Δὲν εἰδοδεύει στὴν μεγάλη εἴσοδο. Εἰσέρχεται στὸ βῆμα γιὰ νὰ κοινωνήσει. Κατόπιν δέχεται τὸ ἅγιο ποτήριο καὶ τὸ ἀποθέτει στὴν ἁγία τράπεζα (B σ. 174), χωρὶς νὰ μεταδώσει τὴν θεία κοινωνία. Ἡγουμένες ἦταν συχνὰ καὶ διακόνισσες. Βλ. καὶ Ε. Θεοδώρου Ἡ χειροτονία ἢ χειροθεσία τῶν διακονισσῶν 1954.
«Ἐν τῇ θείᾳ ἀναφορᾷ ὁ διάκονος προσφωνεῖ πρὸ τοῦ ἀσπασμοῦ· ῾῾Οἱ ἀκοινώνητοι περιπατήσατε[1]᾿᾿» (θ’ κανόνας ἁγίου Τιμοθέου Ἀλεξανδρείας (381 μ. Χ.)). Ὑποδιάκονος τοὺς «ἐξωθεῖ» (Σ στ. 369B) ἢ καὶ διακόνισσα (Ἀποστολικὲς διαταγὲς Η’ 28, 6) μὲ μαφόριο (B σ. 173, εἰλητάριον Σινὰ 956 εὐχολόγιο β’ ἥμισυ ι’ αἰ., CO φ. 33v, ΕΜ σ. 337, D II σσ. 346), δηλαδὴ τὸ μαντήλι τῶν μοναζουσῶν.
Τὶς πύλες τῶν γυναικῶν τηροῦν διακόνισσες (Ἀποστολικὲς Διαταγὲς Β’ 57, 10).
Στὸ «Ἀγαπήσωμεν ἀλλήλους» «παυσάμενοι τῶν εὐχῶν» (ἁγίου Ἰουστίνου Ἀπολογία α’ (περὶ τὸ ἔτος 150) 65, 2) «ἀσπαζέσθωσαν... οἱ λαϊκοὶ ἄνδρες τοὺς λαϊκούς, αἱ γυναῖκες τὰς γυναῖκας[2].
«᾿Αρχικῶς τὸν κατηχούμενο ἔχριαν οἱ διάκονοι καὶ τὴν κατηχουμένη οἱ γυναῖκες διακόνισσες» (ΑΛΑ Β’ σ. 193) πρὸ τοῦ βαπτίσματος (ὄχι χρίσμα).
[1] Ἡ ἄνευ ἐπιτιμίου ἀποχὴ ἀπὸ τὴ μετάληψη ἀποτελεῖ προσβολὴ στὸν ἑστιάτορα-δωρητή (Λκ. ιδ’ 18-20). Ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρά, ποιμαντικοὶ λόγοι συντείνουν στὴν ἀνοχὴ τῆς μὴ μετοχῆς. Μπορεῖ νὰ χαθοῦν κάποιες ψυχές. Σὲ συνειδητοποιημένους, ὅμως, χώρους μπορεῖ κάποιοι εὐλαβῶς νὰ ἀποχωροῦν καὶ νὰ ὀφελοῦνται στὴ μετάνοια.
[2] Ἀρχομένων τῶν διακονισσῶν (Ε. Θεοδώρου Ἡ χειροτονία ἢ χειροθεσία τῶν διακονισσῶν 1954 σ. 85).
[4] Ὁ ἅγιος Νεκτάριος εἶχε χειροτονήσει διακόνισσες, ἀλλὰ καὶ σήμερα χειροτονοῦνται διακόνισσες στὸ πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας.
Διακόνισσα, ἄγαμη ἢ χῆρα,ὄντως πολὺ ἐνάρετη, ἀφιερώνεται καὶ χειροτονεῖται «μετὰ ἀκριβοῦς δοκιμασίας», καὶ στὴν δική μας ἐποχή[4], ἐντὸς τοῦ βήματος στὸ σημεῖο τῆς χειροτονίας τοῦ διακόνου, χωρὶς γονυκλισία (B σ. 172). Φέρει ὁράριο μὲ τὶς δύο ἄκρες του μπροστά (B σ. 173). Ἡ ὑποψήφια ὀφείλει νὰ εἶναι σάραντα ἐτῶν καὶ ἄνω (κανόνες 15 τῆς δ’ οἰκουμενικῆς συνόδου, 14, 15 καὶ 40 πενθέκτης οἰκουμενικῆς συνόδου) χωρὶς περίοδο. Βλ. καὶ Πηδάλιον σ. 83 ὑποσ. 2. Ἐὰν παντρευτεῖ, ἀναθεματίζεται αἰωνίως (κανόνας 15 τῆς δ’ οἰκουμενικῆς συνόδου).
Ἀνήκει στὸν κλῆρο καὶ συνεπῶς εἰσέρχεται μαζί του στὴν μικρὴ-πρώτη εἴσοδο τοῦ κλήρου στὸ ἱερὸ βῆμα (B σ. 173, ἁγίου Γερμανοῦ Α’ Κωνσταντινουπόλεως (715-730) Ἱστορία ἐκκλησιαστική ἔκδ. P. G. τ. 98 στ. 392A, J. Mateos Ἡ Μικρὰ Εἴσοδος τῆς θείας Λειτουργίας 1973 σ. 365) μετὰ τοὺς ὑποδιακόνους, ὅταν δὲν ἔχει περίοδο.
Ἡ διακόνισσα πρὸ τῆς ἀπολύσεως τῶν κατηχουμένων βρίσκεται στὶς πύλες τοῦ κυρίως ναοῦ γιὰ νὰ βγάζει τοὺς ἀβάπτιστους καὶ νὰ ἐπιτηρεῖ τὶς θύρες. Δὲν λέγει τίποτε, οὔ τε ῥιπίζει τὰ τίμια δῶρα. Δὲν εἶναι λαμπαδοῦχος, διότι αὐτὸ εἶναι τὸ ἔργο τῶν ὑποδιακόνων. Οὔ τε τὸ ἅγιο θυσιαστήριο ὑποκαθίσταται καὶ παραμελεῖται, ἄνευ μεγίστης ἀνάγκης, γιὰ λειτουργίες μὲ κορίτσια «παπαδάκια», βλ. καὶ ΛΑ’ σ. 261. Δὲν εἰδοδεύει στὴν μεγάλη εἴσοδο. Εἰσέρχεται στὸ βῆμα γιὰ νὰ κοινωνήσει. Κατόπιν δέχεται τὸ ἅγιο ποτήριο καὶ τὸ ἀποθέτει στὴν ἁγία τράπεζα (B σ. 174), χωρὶς νὰ μεταδώσει τὴν θεία κοινωνία. Ἡγουμένες ἦταν συχνὰ καὶ διακόνισσες. Βλ. καὶ Ε. Θεοδώρου Ἡ χειροτονία ἢ χειροθεσία τῶν διακονισσῶν 1954.
«Ἐν τῇ θείᾳ ἀναφορᾷ ὁ διάκονος προσφωνεῖ πρὸ τοῦ ἀσπασμοῦ· ῾῾Οἱ ἀκοινώνητοι περιπατήσατε[1]᾿᾿» (θ’ κανόνας ἁγίου Τιμοθέου Ἀλεξανδρείας (381 μ. Χ.)). Ὑποδιάκονος τοὺς «ἐξωθεῖ» (Σ στ. 369B) ἢ καὶ διακόνισσα (Ἀποστολικὲς διαταγὲς Η’ 28, 6) μὲ μαφόριο (B σ. 173, εἰλητάριον Σινὰ 956 εὐχολόγιο β’ ἥμισυ ι’ αἰ., CO φ. 33v, ΕΜ σ. 337, D II σσ. 346), δηλαδὴ τὸ μαντήλι τῶν μοναζουσῶν.
Τὶς πύλες τῶν γυναικῶν τηροῦν διακόνισσες (Ἀποστολικὲς Διαταγὲς Β’ 57, 10).
Στὸ «Ἀγαπήσωμεν ἀλλήλους» «παυσάμενοι τῶν εὐχῶν» (ἁγίου Ἰουστίνου Ἀπολογία α’ (περὶ τὸ ἔτος 150) 65, 2) «ἀσπαζέσθωσαν... οἱ λαϊκοὶ ἄνδρες τοὺς λαϊκούς, αἱ γυναῖκες τὰς γυναῖκας[2].
«᾿Αρχικῶς τὸν κατηχούμενο ἔχριαν οἱ διάκονοι καὶ τὴν κατηχουμένη οἱ γυναῖκες διακόνισσες» (ΑΛΑ Β’ σ. 193) πρὸ τοῦ βαπτίσματος (ὄχι χρίσμα).
[1] Ἡ ἄνευ ἐπιτιμίου ἀποχὴ ἀπὸ τὴ μετάληψη ἀποτελεῖ προσβολὴ στὸν ἑστιάτορα-δωρητή (Λκ. ιδ’ 18-20). Ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρά, ποιμαντικοὶ λόγοι συντείνουν στὴν ἀνοχὴ τῆς μὴ μετοχῆς. Μπορεῖ νὰ χαθοῦν κάποιες ψυχές. Σὲ συνειδητοποιημένους, ὅμως, χώρους μπορεῖ κάποιοι εὐλαβῶς νὰ ἀποχωροῦν καὶ νὰ ὀφελοῦνται στὴ μετάνοια.
[2] Ἀρχομένων τῶν διακονισσῶν (Ε. Θεοδώρου Ἡ χειροτονία ἢ χειροθεσία τῶν διακονισσῶν 1954 σ. 85).
[4] Ὁ ἅγιος Νεκτάριος εἶχε χειροτονήσει διακόνισσες, ἀλλὰ καὶ σήμερα χειροτονοῦνται διακόνισσες στὸ πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας.
Last edited:
Παναγιώτης
σκολιοὶ γὰρ λογισμοί, χωρίζουσιν ἀπὸ Θεοῦ
[PG 114, 284]
Διακόνισσα 40 χρονῶν τοὐλάχιστον.
[PG 1, 1125]
Διακόνισσα οὐκ εὐλογεῖ· ἀλλ' οὐδέ τι ὧν ποιοῦσιν οἱ πρεσβύτεροι, ἢ οἱ διάκονοι, ἐπιτελεῖ, ἀλλ' ἢ τοῦ φυλάττειν τὰς θύρας, καὶ ἐξυπηρετεῖσθαι τοῖς πρεσβυτέροις ἐν τῷ βαπτίζεσθαι τὰς γυναῖκας, διὰ τὸ εὐπρεπές.
Οἱ θύρες πλέον τοῦ Ναοῦ δὲν κλείονται, ἄρα πλέον ἡ διακόνισσα θὰ εἶναι μόνο γιὰ τὸ βάπτισμα τῶν γυναικῶν.
Ἀλλὰ σὲ αὐτὸ πλέον βοηθᾶνε οἱ νεωκόρισσες, καὶ οἱ τόσες λαϊκὲς γυναῖκες ποὺ εἶναι παροῦσες στὶς βαπτίσεις.
Ἄρα δὲν χρειάζονται πλέον διακόνισσες (σπάνια εξαίρεση ίσως, σε Πατριαρχεία όπου γίνεται Ιεραποστολή και υπάρχουν πολλές βαπτίσεις γυναικών).
Γιὰ αὐτὸ καὶ καταργήθηκε ὁ θεσμός γενικά.
Νὰ μὴ πῶ καλύτερα νὰ μείνουν οἱ ὑποψήφιες μακρυά (εκτός της σπάνιας εξαίρεσης που προανεφέρθη) ... γιὰ τὸ καλό τῆς ψυχῆς τους.
Τὸ αὐτὸ καὶ τὰ κοριτσάκια ποὺ τὰ κάνουν παπαδάκια ὀρισμένοι παπάδες, νὰ μείνουν μακρυά ἀπὸ τέτοια ... καθήκοντα (ἢ νὰ ἀλλάξουν ἐνορία) γιὰ τὸ καλό τῆς ψυχῆς τους.
Διακόνισσα 40 χρονῶν τοὐλάχιστον.
[PG 1, 1125]
Διακόνισσα οὐκ εὐλογεῖ· ἀλλ' οὐδέ τι ὧν ποιοῦσιν οἱ πρεσβύτεροι, ἢ οἱ διάκονοι, ἐπιτελεῖ, ἀλλ' ἢ τοῦ φυλάττειν τὰς θύρας, καὶ ἐξυπηρετεῖσθαι τοῖς πρεσβυτέροις ἐν τῷ βαπτίζεσθαι τὰς γυναῖκας, διὰ τὸ εὐπρεπές.
Οἱ θύρες πλέον τοῦ Ναοῦ δὲν κλείονται, ἄρα πλέον ἡ διακόνισσα θὰ εἶναι μόνο γιὰ τὸ βάπτισμα τῶν γυναικῶν.
Ἀλλὰ σὲ αὐτὸ πλέον βοηθᾶνε οἱ νεωκόρισσες, καὶ οἱ τόσες λαϊκὲς γυναῖκες ποὺ εἶναι παροῦσες στὶς βαπτίσεις.
Ἄρα δὲν χρειάζονται πλέον διακόνισσες (σπάνια εξαίρεση ίσως, σε Πατριαρχεία όπου γίνεται Ιεραποστολή και υπάρχουν πολλές βαπτίσεις γυναικών).
Γιὰ αὐτὸ καὶ καταργήθηκε ὁ θεσμός γενικά.
Νὰ μὴ πῶ καλύτερα νὰ μείνουν οἱ ὑποψήφιες μακρυά (εκτός της σπάνιας εξαίρεσης που προανεφέρθη) ... γιὰ τὸ καλό τῆς ψυχῆς τους.
Τὸ αὐτὸ καὶ τὰ κοριτσάκια ποὺ τὰ κάνουν παπαδάκια ὀρισμένοι παπάδες, νὰ μείνουν μακρυά ἀπὸ τέτοια ... καθήκοντα (ἢ νὰ ἀλλάξουν ἐνορία) γιὰ τὸ καλό τῆς ψυχῆς τους.
Last edited:
neoklis
Νεοκλής Λευκόπουλος, Γενικός Συντονιστής
Οι παραδόσεις είναι σεβαστές αλλά όχι αμετακίνητες. Για να μην αναφέρουμε εδώ πλήθος παραδόσεων αλλά ακόμη και διατάξεων ή προτροπών που υπάρχουν και μέσα στην Καινή Διαθήκη, και δεν τηρούνται σήμερα (άρα έγιναν κι αυτές παράδοση; ), άλλες καλώς και άλλες κακώς. Όταν δε τις παραδόσεις τις αναγάγουμε σε δόγμα πίστεως, εκπίπτουμε και στην πίστη. Γι' αυτό σε όλα τα θέματα που εγείρονται το πρώτο που πρέπει να μας απασχολεί δεν είναι αν κάποιος, κάπου, κάποτε, έγραψε ή είπε κάτι υπέρ ή εναντίον του υπόψη θέματος, αλλά πρώτιστα αν αυτό είναι συμβατό ή όχι με την θεολογία της εκκλησίας. Γιατί αν δεν μάθουμε να εξετάζουμε και να δοκιμάζουμε με το κριτήριο αυτό πριν από κάθε τι άλλο, θα γίνουμε πολύ γρήγορα ερμαια επιτηδείων, οι οποίοι δεν λείπουν και εντός της εκκλησίας. Κι αυτή η θεολογική άγνοια καταδείχθηκε περίτρανα τις μέρες αυτές από πλήθος ανθρώπων που εξεγέρθηκε, αντέδρασε, λοιδόρησε, αλλά μια θεολογική κουβέντα δεν εδέησε να ξεστομίσει, πέρα από το « Η παράδοση, η παράδοση ...»!
Deacon
Παλαιό Μέλος
Υπάρχει μια αμετακίνητη παράδοση που λέγεται υπακοή στην Εκκλησία, που φαίνεται να έχουν ξεχάσει τόσο οι αυθαιρετούντες κληρικοί και οι υπερασπιστές τους, όσο και οι αντιδρώντες. Η εισαγωγή νέων στοιχείων στην διακονία της λατρείας όσο και η επαναφορά παλαιόθεν ξεχασμένων τάξεων δεν είναι δουλειά του κάθε ιερέα που απλώς νόμιζε ότι κάνει κάτι καλό. Για εμάς τους ιερείς υπάρχει ένας απαράβατος κανόνας (ΛΘ' κανόνας των αγίων Αποστόλων): Οἱ πρεσβύτεροι καί οἱ διάκονοι, ἄνευ γνώμης τοῦ Ἐπισκόπου μηδέν ἐπιτελείτωσαν. Αὐτός γάρ ἐστι ὁ πεπιστευμένος τόν λαόν τοῦ Κυρίου, καί τόν ὑπέρ τῶν ψυχῶν αὐτῶν λόγον ἀπαιτηθησόμενος.
Αυτό ήταν και το σκεπτικό φαντάζομαι πίσω από την αργία του εν λόγω Κληρικού. Ουαί και αλίμονο αν ο καθένας εισάγει καινοφανή στοιχεία στην λατρεία κατά το δοκούν. Τί θα απομείνει όρθιο;
Συγγνώμη για το εκτός θέματος. Σταματώ εδώ.
neoklis
Νεοκλής Λευκόπουλος, Γενικός Συντονιστής
Συμφωνώ με όλα τα ανωτέρω . Υπάρχουν όμως και άλλες παρόμοιες "αμετακίνητες" παραδόσεις, όπως η π.χ. ποιμαντική μέριμνα που πρέπει να συνεξετάζονται. Όσο "ἄνευ γνώμης τοῦ Ἐπισκόπου" συμφωνώ απολύτως, αλλά να μη ξεχνούμε ότι υπήρξαν αξιόλογοι επίσκοποι που στα πλαίσια της διακονίας τους προέβησαν σε παρόμοιες κινήσεις και η αντίδραση ("μαύρη") ήταν κραυγαλέα. Εγώ όμως δεν μίλησα γι' αυτή την πλευρά του θέματος, για όσους προβαίνουν σε κάποιες αμφισβητούμενες ενέργεις, όσο κυρίως γι' αυτούς που έρχονται εκ των υστέρων είτε να υποστηρίξουν, είτε συνήθως να καταδικάσουν μετά βδελυγμίας, και πολεμικών κραυγών την "απομάκρυνση από την παράδοση" (το ιερό τοτέμ) χωρίς να μπορούν να αρθρώσουν στοιχειωδώς ένα επιχείρημα με θεολογική βάση
π. Μάξιμος
Γενικός Συντονιστής
Σέ κάποιο θέμα σχετικό μέ τίς ψάλτριες, τίς προάλλες κάποιος ἔγραψε κάτι γιά τά «παπαδἀκια» καί ἀμέσως διεγράφη, ὡς ἐκτός θέματος.
Ἀλλά καί αὐτό καθ᾿ ἑαυτό τό ἐδῶ ἀρχικό μήνυμα καί θέμα δέν ἐντάσσεται στή θεματολογία τοῦ φόρουμ, πόσῳ μᾶλλον τά μετέπειτα πρόσφατα ὑπονοούμενα καί σχόλια.
Παρακαλῶ νά μή συνεχισθεῖ αὐτή ἡ ἐκτός θεματολογίας συζήτηση, γιατί εἴτε θά κλείσει εἴτε θά ἀποσυρθεῖ.
Ἀλλά καί αὐτό καθ᾿ ἑαυτό τό ἐδῶ ἀρχικό μήνυμα καί θέμα δέν ἐντάσσεται στή θεματολογία τοῦ φόρουμ, πόσῳ μᾶλλον τά μετέπειτα πρόσφατα ὑπονοούμενα καί σχόλια.
Παρακαλῶ νά μή συνεχισθεῖ αὐτή ἡ ἐκτός θεματολογίας συζήτηση, γιατί εἴτε θά κλείσει εἴτε θά ἀποσυρθεῖ.