Ευλογείτε!
Εάν βρείτε λίγο χρόνο δώστε μας κάποιες επιπλέον πληροφορίες γι᾿ αυτά που αναφέρατε εδώ. Τι και από ποιους γινόταν στο Πρωτάτο (ίσως και σε άλλους ναούς του Όρους) προγενέστερα-τι ακριβώς προλάβατε εσείς και σε ποια μέρη της Θ.Λειτουργίας και με τι τρόπο έψαλλαν τότε, πότε έγινε η αλλαγή από εσάς (ή/και από άλλους) και σε ποια σημεία, και τι γίνεται σήμερα. Υπήρξαν/υπάρχουν σχόλια και αντιδράσεις από τους πατέρες;
Ευχαριστώ
Λοιπόν ἀγαπητέ μας ἀδελφέ, ὅταν πρωτολειτουργηθήκαμε στό Πρωτᾶτο, ἀρχές τοῦ 1990 δέν ἐπιτρεπόταν οἱ δόκιμοι νά πλησιάζουν τό χορό, παρακολουθούσαμε ἀπό τό πίσω μέρς, τά λεγόμενα "ὁσιακά". Δειλά δειλά ἀνεβήκαμε λοιπόν στό στασίδι πού φιλοξένησε τόνδιακοΔιονύσιο Φιρφιρῆ, διακοἸωάσαφ, παπαΓαβριήλ Μακαβό καί λοιπούς. Τότε ἔλεγε ὁ διαβαστῆς τά Κύριε ἐλέησον τῶν εἰρηνικῶν ἀλλά καί τῆς Μεγάλης συναπτῆς (μετά τήν εἴσοδο) σέ κλιτόν. Ὁ Γράφων μιά Κυριακή θέλησε νά ψάλλει τά Κύριε ἐλέησον τῆς Μ. Συναπτῆς καί τά πῆρα ἀπό τό διαβαστή καί βλέπω πλέον ὅτι καθιερώθηκε. Πάντως ἀκόμη τά δεύτερα Κύριε ἐλέησον, τῶν δεύτερων πληρωτικῶν δηλαδή, μετά τό "ἄξιόν ἐστι" τά λέει ἀκόμη ὁ διαβαστῆς, σέ ὅλο τό Ὄρος. Λειτουργικά πρόλαβα στό Πρωτᾶτο τίς Κυριακές, ἐνῶ τίς καθημερινές παντοῦ ἐδώ ἀκόμη τά λέμε σέ κλιτόν. Παλαιότερα δέν τά ἔψαλλαν οὔτε τίς Κυριακές ἀλλά δέν γνωρίζω πότε ἐπεβλήθη. Σίγουρα μεγάλη εἶναι ἡ ἐπίδραση τῆς τάξεως τοῦ Πατριαρχικοῦ Ναοῦ στό Τυπικό τοῦ Πρωτάτου, νομίζω ὅτι ἀπό κεῖ πρέπει νά ἤρθαν τά Κυριακάτικα Λειτουργικά. Τά παλαιά μας βιβλία ἔχουν λειτουργικά σέ 2 ἥχους μόνον, τά πρωτοεμφανισθέντα. Στό Ναό τοῦ Πρωτάτου, μέχρι καί σήμερα, ψάλλεται τό ἀρχαῖον-καί μόνον-"Ἄξιόν ἐστι" τό κατά παράδοσιν (τό λεγόμενο τοῦ ἀγγέλου) σέ Β΄ἥχο, ἄσχετα ἀπό τόν ἥχο τῆς Κυριακῆς. Ἄλλο στοιχεῖο τῆς ἀρχαιοπρεποῦς τάξεως εἶναι ἡ μελώδηση τοῦ Κοντακίου τοῦ Πάσχα "Εἴ καί ἐν τάφῳ" σέ δεύτερο ἥχο, (τό εἴδα καί στό Πατριαρχεῖο Κων/λεως ἀλλά καί στόν πανάγιο Τάφο, πρός μεγάλην μου ἔκπληξιν), τά προκείμενα τῶν μεγάλων Ἐσπερινῶν μέ μεγάλη εἴσοδο (πολλῶν ἱερέων) σέ Β΄ἥχο πάντα, τό νεκρώσιμο κοντάκιο "Μετά τῶν Ἁγίων" στόν Β΄ἥχο καί ἄλλα. Φαίνεται λοιπόν ὅτι ὁ Β΄ἥχος ἀλλά καί τό κλιτόν εἶναι στοιχεῖα ἀρχαῖα. Τελευταῖα, ἔχω νά προσθέσω ὅτι καί ὁ κανονάρχης ἐκφωνεῖ σέ κλιτόν τά ψαλθησόμενα, ἀλλά στό ὕψος πού τοῦ δίνει ὁ ψάλτης μέ τό ἀπήχημα. Συγνώμη πού σᾶς κούρασα μέ τήν πολυλογία μου!