Γιώργος Μ.
Γιώργος Μπάτζιος
Στο α΄ ιδιόμελο του Εσπερινού της Πέμπτης, Α εβδομ. των Νηστειών (θα το ψάλουμε σε λίγο) λέγονται τα εξής.
Το κείμενο είναι σε μεγάλο βαθμό αυτούσια μεταφορά του κειμένου του Ησαΐα (58, 6-7)
Στα αρχαία ελληνικά στραγγαλιά σημαίνει «κόμπος, δεσμός». (Υπάρχει μεταφορική σημασία, συνήθως στον πληθυντικό στραγγαλιαί, «δόλιοι, διεστραμμένοι τρόποι» την οποία βλέπουμε στον Ψαλμό 124,5: «τοὺς δὲ ἐκκλίνοντας εἰς τὰς στραγγαλιὰς ἀπάξει Κύριος ...» («Αυτούς όμως, οι οποίοι παρεκκλίνουν εις τους διεστραμμένους δρόμους της πονηρίας, θα εξολοθρεύση ο Κύριος. [μετάφρ. Ι. Κολιτσάρα]).
Δεν είναι σαφές το νόημα στην προφητεία (και στον παρόντα ύμνο). Νομίζω πως έχει την κυριολεκτική σημασία (χωρίς να χάνει εντελώς τη μεταφορική έννοια της πονηρίας) εννοώντας τον σπάγγο με τον οποία δένονταν τα συμβόλαια (συναλλάγματα). Αυτό νομίζω εννοεί ο Ι. Κολιτσάρας μεταφράζοντας «Ακύρωσε και σχίσε τας διεστραμμένας συμφωνίας, τας οποίας συ δια βίας και εξαναγκασμού έχεις συνάψει με τους άλλους». Η ερμηνεία ενισχύεται και από τη συνέχεια του κειμένου του Ησαΐα: «πᾶσαν συγγραφήν ἄδικον διασπάσωμεν».
Δεν ξέρω αν γνωρίζετε ή σκέφτεστε κάποια άλλη ερμηνεία.
ΥΓ Το κείμενο του Ησαΐα έχει παρατεθεί πάρα πολλές φορές σε πατερικά κείμενα σχετικά με νηστεία, απ’ όπου πιθανότατα επηρέασε και την υμνογραφία.
Νηστεύοντες ἀδελφοὶ σωματικῶς, νηστεύσωμεν καὶ πνευματικῶς,
λύσωμεν πάντα σύνδεσμον ἀδικίας, διαρρήξωμεν στραγγαλιάς, βιαίων συναλλαγμάτων·
πᾶσαν συγγραφήν ἄδικον διασπάσωμεν, δώσωμεν πεινῶσιν ἄρτον,
καὶ πτωχοὺς ἀστέγους εἰσαγάγωμεν εἰς οἴκους,
ἵνα λάβωμεν παρὰ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, τὸ μέγα ἔλεος.
λύσωμεν πάντα σύνδεσμον ἀδικίας, διαρρήξωμεν στραγγαλιάς, βιαίων συναλλαγμάτων·
πᾶσαν συγγραφήν ἄδικον διασπάσωμεν, δώσωμεν πεινῶσιν ἄρτον,
καὶ πτωχοὺς ἀστέγους εἰσαγάγωμεν εἰς οἴκους,
ἵνα λάβωμεν παρὰ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, τὸ μέγα ἔλεος.
58,6 οὐχὶ τοιαύτην νηστείαν ἐγὼ ἐξελεξάμην, λέγει Κύριος, ἀλλὰ λύε πάντα σύνδεσμον ἀδικίας,
διάλυε στραγγαλιὰς βιαίων συναλλαγμάτων, ἀπόστελλε τεθραυσμένους ἐν ἀφέσει καὶ πᾶσαν συγγραφὴν ἄδικον διάσπα·
58,7 διάθρυπτε πεινῶντι τὸν ἄρτον σου καὶ πτωχοὺς ἀστέγους εἴσαγε εἰς τὸν οἶκόν σου·
ἐὰν ἴδῃς γυμνόν, περίβαλε, καὶ ἀπὸ τῶν οἰκείων τοῦ σπέρματός σου οὐχ ὑπερόψει.
διάλυε στραγγαλιὰς βιαίων συναλλαγμάτων, ἀπόστελλε τεθραυσμένους ἐν ἀφέσει καὶ πᾶσαν συγγραφὴν ἄδικον διάσπα·
58,7 διάθρυπτε πεινῶντι τὸν ἄρτον σου καὶ πτωχοὺς ἀστέγους εἴσαγε εἰς τὸν οἶκόν σου·
ἐὰν ἴδῃς γυμνόν, περίβαλε, καὶ ἀπὸ τῶν οἰκείων τοῦ σπέρματός σου οὐχ ὑπερόψει.
Δεν είναι σαφές το νόημα στην προφητεία (και στον παρόντα ύμνο). Νομίζω πως έχει την κυριολεκτική σημασία (χωρίς να χάνει εντελώς τη μεταφορική έννοια της πονηρίας) εννοώντας τον σπάγγο με τον οποία δένονταν τα συμβόλαια (συναλλάγματα). Αυτό νομίζω εννοεί ο Ι. Κολιτσάρας μεταφράζοντας «Ακύρωσε και σχίσε τας διεστραμμένας συμφωνίας, τας οποίας συ δια βίας και εξαναγκασμού έχεις συνάψει με τους άλλους». Η ερμηνεία ενισχύεται και από τη συνέχεια του κειμένου του Ησαΐα: «πᾶσαν συγγραφήν ἄδικον διασπάσωμεν».
Δεν ξέρω αν γνωρίζετε ή σκέφτεστε κάποια άλλη ερμηνεία.
ΥΓ Το κείμενο του Ησαΐα έχει παρατεθεί πάρα πολλές φορές σε πατερικά κείμενα σχετικά με νηστεία, απ’ όπου πιθανότατα επηρέασε και την υμνογραφία.