[Ερώτηση] 17. Απολυτίκιο αγ. Αντωνίου

athanasio

Νέο μέλος
Πώς θα ερμηνεύατε στο απολυτίκιο του αγ. Αντωνίου τη φράση: "...τῷ Βαπτιστῇ εὐθείαις ταῖς τρίβοις ἑπόμενος..."; Το "εὐθείαις ταῖς τρίβοις" είναι το μέσο με το οποίο ακολούθησε τον Βαπτιστή ή σε αυτό το οποίο τον ακολούθησε;

Ολόκληρο το απολυτίκιο έχει ως εξής:
"Τὸν ζηλωτὴν Ἠλίαν τοῖς τρόποις μιμούμενος, τῷ Βαπτιστῇ εὐθείαις ταῖς τρίβοις ἑπόμενος, Πάτερ Ἀντώνιε, τῆς ἐρήμου γέγονας οἰκιστής, καὶ τὴν οἰκουμένην ἐστήριξας εὐχαῖς σου· διὸ πρέσβευε Χριστῷ τῶ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν".
 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Μπορεί να είναι και τα δύο που λέτε, αλλά εμένα μου ακούγεται περισσότερο το δεύτερο, δηλαδή η αναφορά (=ως προς τις τρίβους) δημιουργὠντας έτσι ένα συμμετρικό σχήμα με το προηγούμενο τμήμα:

Τον Ηλίαν μιμούμενος ως προς τους τρόπους
Τον Βαπτιστή ακολουθώντας ως προς τις τρίβους
 
Last edited:

athanasio

Νέο μέλος
Αρχικά αυτό νόμισα κι εγώ: ως προς το δεύτερο.

Προβληματίστηκα όμως, διότι ο Βαπτιστής καλούσε τους ανθρώπους να κάνουν ευθείες τις οδούς. Δηλαδή θα μπορούσε να πει κανείς ότι ο αγ. Αντώνιος ανταποκρίθηκε στο (διαχρονικό με τη γενικότερη έννοια) κήρυγμα του Προδρόμου και τον ακολούθησε.
 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Δηλαδή θα μπορούσε να πει κανείς ότι ο αγ. Αντώνιος ανταποκρίθηκε στο (διαχρονικό με τη γενικότερη έννοια) κήρυγμα του Προδρόμου και τον ακολούθησε.
Ναι. Ακολούθησε τον Πρόδρομο. Επομένως, συντακτικώς το τρίβοις δεν είναι αντικείμενο (δεν ακολουθούσε τις ευθείες τρίβους), αλλά είναι ό,τι και το τοῖς τρόποις του Ηλία (δοτική της αναφοράς).
Τώρα, η ερμηνεία για το τι ακριβώς εννοείται με το εὐθεῖαι τρίβοι (δηλαδή αν πορευόταν ο ίδιος σε ευθείες τρίβους ή έκανε τις τρίβους ευθείες προς τον Χριστό) είναι δευτερογενής. (Το δεύτερο φαίνεται πιο οικείο διακειμενικώς).

Η αίσθησή μου είναι ότι τα Απολυτίκια (επειδή σε λίγο χώρο συμπυκνώνουν πολλά νοήματα), λειτουργούν πολύ με μικρές συμμετρικές δομές (και συχνά με ασύνδετο σχήμα). Σπανιότερα είναι τα Απολυτίκια που ακολουθούν ευρύτερες, αφηγηματικές δομές (ένα τέτοιο είναι το Απολυτίκιο του Προδρόμου, Μνήμη δικαίου μετ' ἐγκωμίων).
 

Triccaeus

Νέο μέλος
Η δοτική «ταῖς τρίβοις» είναι δοτική του τόπου, λειτουργεί δηλαδή ως επίρρημα που δηλώνει τον τόπο, μεταφορικά εν προκειμένω. Ο παραλληλισμός της με τη δοτική της αναφοράς που προηγείται είναι μόνο ρητορικός, ποιητικός, όπως και ο αντίστοιχος των δυο μετοχών που τυχαίνει να είναι τροπικές. Ο Άγιος Αντώνιος ως μία από τις επιφανέστερες μορφές του πρώιμου αναχωρητισμού εμφανίζεται συνεχιστής της ασκητικής παράδοσης που αρχίζει με τον Προφήτη Ηλία και τον Τίμιο Πρόδρομο που εγκαταβίωσαν στην έρημο. Μιμήθηκε τον Προφήτη στους τρόπους του, στην πολιτεία του και ακολούθησε τον Πρόδρομο στις ευθείες τρίβους που χάραξε προς τον Χριστό κατά την προφητική ρήση «φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ, ἑτοιμάσατε τὴν ὁδὸν Κυρίου, εὐθείας ποιεῖτε τὰς τρίβους αὐτοῦ».
 
Top