Η σωστή γραφή της λ. ζωήρ(ρ)υτος

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Μου ετέθη η ερώτηση για τη σωστή γραφή της λ. ζωήρ(ρ)υτος και είναι αλήθεια ότι προς στιγμήν δυσκολεύτηκα, καθώς έχουμε συνηθίσει τα σύνθετα με το επίθημα -ρυτος να διπλασιάζουν το ρρ (π.χ. μελίρρυτος, κατάρρυτος, επίρρυτος κ.λπ.).
Όμως στα σύνθετα με β συνθετικό λέξη που αρχίζει από ρ, όταν το φωνήεν πριν από το -ρ- (δηλ. το καταληκτικό φωνήεν του α΄ συνθετικού) είναι μακρό, τότε η λέξη γράφεται με ένα -ρ-: π.χ. εύ-ρωστος (αλλά άρρωστος), αεί-ροος (αλλά επιρροή).

Έτσι έχουμε: χρυσόρρητος, μελίρρυτος, επίρρυτος, πολύρρητος, θεόρρυτος, κατάρρητος αλλά ζωήρυτος και αείρυτος.

ΥΓ Στα εκδεδομένα λειτουργικά κείμενα συναντούμε και τις δύο γραφές (ζωήρυτος -ζωήρρυτος), πράγμα που θα πρέπει να διορθωθεί.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Ἀπό τοῦ 2007 καί γιά δύο μόνον χρόνια τό τυπικόν τῶν Διπτύχων ἐπιμελείᾳ Διονυσίου Ἀνατολικιώτου-Μπιλάλη ἔθεταν ὑποσημείωσιν εἰς τήν διάταξιν τῆς Παρασκευῆς τῆς Διακαινησίμου μέ ἀφορμήν τήν κατ᾿ ἀπαίτησιν τοῦ ΤΜΕ ψαλμωδίαν τοῦ μεγαλυναρίου τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς ἔχουσαν ὡς ἐξῆς:
Σχεδὸν εἰς ὄλας τὰς ἐκδόσεις ἡ λέξις «ζωήρυτον» τοῦ μεγαλυναρίου γράφεται μὲ διπλοῦν ρ. Ὅμως ὁ κανὼν λέγει ὅτι τὸ ἀρκτικὸν ρ ἐν συνθέσει μετὰ λέξεων ληγουσῶν εἰς βραχὺ φωνῆεν διπλασιάζεται (ἀπορρίπτω, καλλίροος, ἑλληνορρωμαϊκός, ἀντίρριον), ἐνῶ μετὰ (φύσει ἢ θέσει) μακρὸν φωνῆεν δὲν διπλασιάζεται (ἀείρυτος, ἀείροος, εὔρωστος, ζωήρυτος, ἐσωράχιον).​

Σημ. Ἡ συνημμένη φωτογραφία ἀπό τά Δίπτυχα 2007.

 

Attachments

  • Diptyxa_2007.JPG
    Diptyxa_2007.JPG
    656.6 KB · Views: 11
Μολονότι ο κανόνας που αναφέρετε είναι σωστός, ωστόσο στην πράξη στα κείμενα του Thesaurus Linguae Graecae (Ε) δεν υπάρχει ούτε 1 φορά ζωήρυτος, ενώ απαντά 5-6 φορές με ρρ. Επίσης το ἀείρροος είναι συχνότερο από το ἀείροος. Δηλ. οι βυζαντινοί μάλλον δεν τηρούσαν τους κανόνες όπως τους ξέρουμε εμείς ή οι εκδόσεις μας είναι ... απρόσεκτες.
 
Top