Βυζαντινός Εσπερινός: Κ. Πρίγγος - Γ. Δάφας

ybulbu

Μπουλμπουτζής Ιωάννης
Μου έστειλε σήμερα ο δάσκαλός μου κ. Μιλτιάδης Παππάς ένα απόκομμα εφημερίδας το οποίο και σας παραθέτω με την άδειά του. Είναι από τη γραφίδα του μακαριστού Γεωργίου Τσατσαρώνη με αφορμή τα 10 χρόνια από την εκδημία του Άρχοντος Πρωτοψάλτου της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας Κωνσταντίνου Πρίγγου και δημοσιεύτηκε στα ιεροψαλτικά νέα. Το κείμενο μας μεταφέρει στο Χειμώνα του 1932 και στην Πανήγυρη του Ναού της Υπαπαντής στη Θεσσαλονίκη. Μεγάλο μουσικό γεγονός, καθώς δεξιά θα έψαλλε ο Κωνσταντίνος Πρίγγος, που τον καιρό εκείνο έμενε στη Θεσσαλονίκη, και αριστερά ο Γεώργιος Δάφας, «σπουδαίος ψάλτης της Κωνσταντινουπόλεως». Ας μη σας κουράζω, όμως, εγώ. Διαβάστε το κείμενο και νοσταλγήστε - ή, μάλλον, γνωρίστε - εποχές που, δυστυχώς, έχουν περάσει...
 

Attachments

  • Βυζαντινός Εσπερινός.jpg
    795.5 KB · Views: 362

Nikolaos Giannoukakis

Παλαιό Μέλος
Επισυνάπτω το εξής άξιον προσοχής στην μεσάια στήλη

"Αναμένομε όλοι αργό Κεκραγάριο……του Ιακώβου Πρωτοψάλτου. ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟΝ ΜΕ ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ".

Έτσι είναι τα κλασσικά μαθήματα. Μεγαλοπρεπή και με σοβαρή εκτέλεση.

Ας το καταλάβουν οι νεωτεριστές των ημερών μας που θεωρούν πως ξεπέρασαν τους αθάνατους ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΕΣ της παλιάς εποχής.

Και ας κάνουν τον κόπο να τους ακούσουν. Ευτυχώς, ηχητικά υπάρχουν.

ΝΓ
 

ybulbu

Μπουλμπουτζής Ιωάννης
Επισυνάπτω το εξής άξιον προσοχής στην μεσάια στήλη

"Αναμένομε όλοι αργό Κεκραγάριο……του Ιακώβου Πρωτοψάλτου. ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟΝ ΜΕ ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ".

Έτσι είναι τα κλασσικά μαθήματα. Μεγαλοπρεπή και με σοβαρή εκτέλεση.

Ας το καταλάβουν οι νεωτεριστές των ημερών μας που θεωρούν πως ξεπέρασαν τους αθάνατους ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΕΣ της παλιάς εποχής.

Και ας κάνουν τον κόπο να τους ακούσουν. Ευτυχώς, ηχητικά υπάρχουν.

ΝΓ
Και παρακάτω, για το «Θεοτόκε Παρθένε» του Μπερεκέτου, δείτε τι λέει:

"Ο Κ. Πρίγγος συνήθιζε να ψάλλει το «Θεοτόκε Παρθένε» ολόκληρο από μνήμης και χωρίς παραλλαγές με ένα μοναδικό τρόπο ερμηνείας και μ' ένα χρόνο ξεχωριστό στον κάθε ήχο. Η αυθαίρετη διασκευή και παραλλαγή αυτού του κλασικού κειμένου που παρουσιάζει εν σμικρογραφία ολόκληρη την παράδοση του αργού Στιχηραρικού μέλους, σ' όλους τους ήχους, αποτελεί πράξη απαράδεκτη και αξιοκατάκριτη."
 
Last edited:

farlekas 1980

Παλαιό Μέλος
:rolleyes:
Μου έστειλε σήμερα ο δάσκαλός μου κ. Μιλτιάδης Παππάς ένα απόκομμα εφημερίδας το οποίο και σας παραθέτω με την άδειά του. Είναι από τη γραφίδα του μακαριστού Γεωργίου Τσατσαρώνη με αφορμή τα 10 χρόνια από την εκδημία του Άρχοντος Πρωτοψάλτου της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας Κωνσταντίνου Πρίγγου και δημοσιεύτηκε στα ιεροψαλτικά νέα. Το κείμενο μας μεταφέρει στο Χειμώνα του 1932 και στην Πανήγυρη του Ναού της Υπαπαντής στη Θεσσαλονίκη. Μεγάλο μουσικό γεγονός, καθώς δεξιά θα έψαλλε ο Κωνσταντίνος Πρίγγος, που τον καιρό εκείνο έμενε στη Θεσσαλονίκη, και αριστερά ο Γεώργιος Δάφας, «σπουδαίος ψάλτης της Κωνσταντινουπόλεως». Ας μη σας κουράζω, όμως, εγώ. Διαβάστε το κείμενο και νοσταλγήστε - ή, μάλλον, γνωρίστε - εποχές που, δυστυχώς, έχουν περάσει...


Σε μια φραση παρουσιαζεται η σημερινη ζοφωδης πραγματικοτητα . (Η) ρολογια bulgari στολιζουσα τον καρπον της χειρος και πασαν την βιωτικην δεν αποθωμεθα μεριμναν ,διοτι ο αχνιστος λουμιδης με τα απαραιτητα συνοδευτικα περιμενει να μας προσφερει την ποθητην χαλαρωσην μετα την τοσο κοπιωδη εργασια μας ................
Εκαστος στο ειδος του .........
 
Last edited:

nicos

Νικόλαος Κουμαραδιός
Τι ωραίες αναμνήσεις! ευχαριστούμε πολύ για το postάρισμα...
 

mmamais

Μαμάης Μιχάλης
Πρίγγος....

Ευχαριστούμε Γιάννη, δεν ήθελα να βάλω μόνο απλό ξερό Thanks.
 

Johnsteff

Στεφούλης Ιωάννης
Μαζ΄με το "ευχαριστούμε" στο Γιάννη Μπουλμπουτζή και λίγες σκέψεις.
"Αργό Κεκραγάριο του Ιακώβου Πρωτοψάλτου. Σεβασμός προς το κειμενον με ελάχιστες διακοσμητικές αναλύσεις" (έφη Τσατσαρώνης)

Αυτές οι "διακοσμητικές αναλύσεις" δεν είναι διάκοσμος αλλά του πατριαρχικού ύφους η προφορά, που από ερμηνευτή σε ερμηνευτή και από στιγμή σε στιγμή διαφέρει. Αυτή την πατριαρχική εκφορά του μέλους την οποία διέσωσαν προφορικά και γραπτά οι γόνοι του Πρίγγου Στανίτσας, Καραμάνης, Χρύσανθος, Ταλιαδώρος, κάποιοι την είπαν άλλοτε από κακή έκφραση άλλοτε από κακή προαίρεση "διασκευή". Ήταν βέβαια καιροί στεγνού μετροφωνικού (ψευδο)κλασσικισμού. Ο Τσατσαρώνης επιχειρεί να διασώσει τον διδάσκαλο από τις "κακές γλώσσες" εκείνων που απέρριπταν το πατριαρχικό ύφος και τους εκπροσώπους του για το λόγο ακριβώς των "διακοσμητικών αναλύσεων" των μελών, αλλά και για συνθετικούς λόγους. ΓΙΑΤΙ ΑΡΑΓΕ Ο ΤΣΑΤΣΑΡΩΝΗΣ ΔΕΝ ΚΑΝΕΙ ΛΟΓΟ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑ ΤΟΥ ΠΡΙΓΓΟΥ "ΑΝΟΙΓΕΣΘΩ Η ΠΥΛΗ" ΠΟΥ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΕΚΕΙ Ο ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ ΕΓΡΑΨΕ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΥΣΕ; Μήπως για να αποφύγει τη σύγκρουση με το κατεστημένο λόγω συνθετικής φαντασίας και περιεχομένου της σύνθεσης αυτής; Αυτή τη φοβική συμπεριφορά (που την έσπασε εφ' όλης της ύλης κι όχι μόνον περιπτωσιακά σε κάποια μέλη πρώτος ο εκδότης Καραμάνης) επέδειξε μουσικοεκδοτικά και ο ίδιος ο διδάσκαλος Πρίγγος, όπως έχουμε ξαναγράψει αλλού, είτε αποσιωπώντας μέλη, θέσεις, έλξεις και αναλύσεις είτε "κρύπτων το τάλαντον" των μελών του της Λειτουργίας.
Αυτό το μάθημα βέβαια διασώζεται στο Δοξαστάριο Πρίγγου, αλλά το είχε διασώσει στην ακριβή του μορφή της Υπαπαντής εκείνης ο Αβραάμ στην προηγούμενη (αρκούντως πατριαρχική και όχι ελεύθερη όπως η επομένη) έκδοσή του του "Υμνολογίου - Φωναίς αισίαις", αρχές του' 80.
ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ: Ο μεγάλος γόνος του μύστου Πρίγγου Χαρίλαος Ταλιαδώρος πάντοτε λέει: Η μεγαλύτερη συνεισφορά του Πρίγγου στη μουσική ήταν τα Δοξαστικά του -αληθινές ομιλίες.
 
Last edited:

Johnsteff

Στεφούλης Ιωάννης
Παράδειγμα διαφοροποιήσεων-αναλύσεων στο Κεκραγάριο Α΄Ιακώβου:
Μια γνωστή θέση του Κεκραγαρίου Α΄Ιακώβου που απαντάται σε διάφορα σημεία των 2 στίχων και την οποία η Πολίτικη παράδοση χρησιμοποιούσε στις δυο εκδοχές της είναι η παρατιθέμενη εδώ.
Ο Στανίτσας (υπό Πρίγγου παραλαβών) χρησιμοποιούσε και τις δυο - κυρίως τη δεύτερη. Ο Καραμάνης την πρώτη κλπ. Υπάρχουν και άλλα σημεία με αναλυτικές παρεμβάσεις που γνωρίζουμε.
Υποθέτω ότι πλησιέστερα στην προφορική εκτέλεση Πρίγγου ευρίσκεται η χορωδιακή εκτέλεση Στανίτσα στην Πόλη που ευτυχώς διαθέτουμε.
(Συγγνώμη για το πρωτόγονο της παράθεσής μου)
 

Attachments

  • ΘΕΣΙΣ ΚΕΚΡΑΓΑΡΙΟΥ ΙΑΚΩΒΟΥ.doc
    32.5 KB · Views: 64
P

ptz

Guest
Μαζ΄με το "ευχαριστούμε" στο Γιάννη Μπουλμπουτζή και λίγες σκέψεις.
"Αργό Κεκραγάριο του Ιακώβου Πρωτοψάλτου. Σεβασμός προς το κειμενον με ελάχιστες διακοσμητικές αναλύσεις" (έφη Τσατσαρώνης)

Αυτές οι "διακοσμητικές αναλύσεις" δεν είναι διάκοσμος αλλά του πατριαρχικού ύφους η προφορά, που από ερμηνευτή σε ερμηνευτή και από στιγμή σε στιγμή διαφέρει. Αυτή την πατριαρχική εκφορά του μέλους την οποία διέσωσαν προφορικά και γραπτά οι γόνοι του Πρίγγου Στανίτσας, Καραμάνης, Χρύσανθος, Ταλιαδώρος, κάποιοι την είπαν άλλοτε από κακή έκφραση άλλοτε από κακή προαίρεση "διασκευή". Ήταν βέβαια καιροί στεγνού μετροφωνικού (ψευδο)κλασσικισμού. Ο Τσατσαρώνης επιχειρεί να διασώσει τον διδάσκαλο από τις "κακές γλώσσες" εκείνων που απέρριπταν το πατριαρχικό ύφος και τους εκπροσώπους του για το λόγο ακριβώς των "διακοσμητικών αναλύσεων" των μελών, αλλά και για συνθετικούς λόγους. ΓΙΑΤΙ ΑΡΑΓΕ Ο ΤΣΑΤΣΑΡΩΝΗΣ ΔΕΝ ΚΑΝΕΙ ΛΟΓΟ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑ ΤΟΥ ΠΡΙΓΓΟΥ "ΑΝΟΙΓΕΣΘΩ Η ΠΥΛΗ" ΠΟΥ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΕΚΕΙ Ο ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ ΕΓΡΑΨΕ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΥΣΕ; Μήπως για να αποφύγει τη σύγκρουση με το κατεστημένο λόγω συνθετικής φαντασίας και περιεχομένου της σύνθεσης αυτής; Αυτή τη φοβική συμπεριφορά (που την έσπασε εφ' όλης της ύλης κι όχι μόνον περιπτωσιακά σε κάποια μέλη πρώτος ο εκδότης Καραμάνης) επέδειξε μουσικοεκδοτικά και ο ίδιος ο διδάσκαλος Πρίγγος, όπως έχουμε ξαναγράψει αλλού, είτε αποσιωπώντας μέλη, θέσεις, έλξεις και αναλύσεις είτε "κρύπτων το τάλαντον" των μελών του της Λειτουργίας.
Αυτό το μάθημα βέβαια διασώζεται στο Δοξαστάριο Πρίγγου, αλλά το είχε διασώσει στην ακριβή του μορφή της Υπαπαντής εκείνης ο Αβραάμ στην προηγούμενη (αρκούντως πατριαρχική και όχι ελεύθερη όπως η επομένη) έκδοσή του του "Υμνολογίου - Φωναίς αισίαις", αρχές του' 80.
ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ: Ο μεγάλος γόνος του μύστου Πρίγγου Χαρίλαος Ταλιαδώρος πάντοτε λέει: Η μεγαλύτερη συνεισφορά του Πρίγγου στη μουσική ήταν τα Δοξαστικά του -αληθινές ομιλίες.

-Χωρίς να επέχει η παρούσα απάντησή μου θέση διαφωνίας μαζί σας,πιστεύω πώς ορθώς ο Τσατσαρώνης-μαθητής όντας του Πρίγγου,με τον οποίο είχα την τύχη να κάνω πολλές περί του Δασκάλου του συζητήσεις-διετύπωσε έτσι τον τρόπο ερμηνείας του συγκεκριμένου Δοξαστικού.
-Και τούτο το λέγω,έχοντας αρχίσει μία μικρή εργασία[που θα δημοσιεύσω όταν τελειώσει] περί της "εξέλιξης" των δύο σοβαροτέρων και πλέον διαδεδομένων Δοξασταρίων σε σχέση με το πρώτο και αδιαμφησβήτητα δημιούργημα του Πέτρου το του 1820.Δηλαδή την Κυψέλη του Στεφάνου και το της Πατρ.Φόρμιγγας Πρίγγου.
-Είναι εμφανέστατη-μην πώ κραυγαλέα ειδικά στον Στέφανο-η "στήριξη" τους στο αρχικό μουσικό κείμενο του Πέτρου.Με προσμίξεις εκ του αργού στιχηραρίου και κάποιες Πατριαρχικές νεώτερες θέσεις.Και μέχρις εδώ όλα καλά.Από κεί και κάτω,πιστεύω άρχισε από τους νεώτερους η ανευ ορίων διασκευή και "επινόηση" Δοξαστικών προς ιδίαν ικανοποίηση....και επίδειξη.Γιά το λόγο αυτό ο Τσατσαρώνης αναφέρεται σε καλωπισμό και όχι σε νέα εξ ολοκλήρου σύνθεση.Και ποτέ δεν είχε φοβηθεί τις "μετροφωνικές" κασάνδρες της...τότε ψαλτικής Αθήνας.Αλλά περισσότερα εν ευθέτω χρόνω.
-Παραθέτω δύο στοιχεία προς υπογράμμιση των σκέψεών μου.
α]Μία φωτοτυπία με το εν λόγω Δοξαστικόν σε τρείς εκδοχές.Του Πέτρου 1820,του Στεφάνου και του Πρίγγου.Και ο έχων οφθαλμούς.....ορά.
β]Παραπέμπω να ακούσετε τον ΚΥΡΙΟ συνεχιστή της ψαλτικής δεινότητας του Πρίγγου,τον Θρ.Στανίτσα ΕΔΩ και να διαπιστώσετε από που ψάλλει το Δοξαστικό των αποστίχων της Υπαπαντής.
-Αυτά και χαίρομαι γιά τους γόνιμους και υψηλού επιπέδου διαλόγους και προβληματισμούς σας εν ψαλτολογίω.
Π.Τζ
 

Attachments

  • Δοξαστικόν εσπερινού Υπαπαντής.pdf
    761.4 KB · Views: 71

neoklis

Νεοκλής Λευκόπουλος, Γενικός Συντονιστής
... φωτοτυπία με το εν λόγω Δοξαστικόν σε τρείς εκδοχές.Του Πέτρου 1820,του Στεφάνου και του Πρίγγου.Και ο έχων οφθαλμούς.....ορά....

Στο δοξαστάριο του Πρίγγου υπάρχει και άλλη εκτενέστερη εκδοχή από την παρατιθέμενη.
 

Attachments

  • «Ανοιγέσθω ...» Κων. Πρίγγου.pdf
    1.7 MB · Views: 55

Johnsteff

Στεφούλης Ιωάννης
Ευχαριστώ τους συναδέλφους για τη συνεισφορά τους και συγγνώμη για την εξής παράλειψη ή μη διασαφήνιση: Αναφερόμενος στο Δοξαστικό της Υπαπαντής υπό Πρίγγου εννοούσα την εκτενέστερη και πιο συνθετικώς ελεύθερη εκδοχή την οποία υπογράφει ο ίδιος ως συνθέτης και την οποία ερμήνευσε στον εν λόγω Εσπερινό (αυτήν διασώζει και ο Αβραάμ). Η άλλη, η σύντομη και πιο "Πέτρεια" εκδοχή προηγείται στις σελίδες του Δοξασταρίου του.

Και όπως ο κ. Τζανάκος κατέθεσε αποτελεί μέγα θέμα και θα πρέπει να ανοίξει νέο νήμα που να αφορά την προϊστορία και προέλευση του στιχηραρίου Πρίγγου. Λέγω "προϊστορία" επειδή το μυστικό του περάσματος από την καθαρώς "Πέτρεια" εκδοχή στην "Πρίγγεια" ευρίσκεται στον πιο "όψιμο" ή πιο προσωπικά συνθετικό Ιάκωβο Ναυπλώτη, στον οποίον ανήκει και το μεγαλύτερο μέρος αυτού του στιχηραρίου. Εξηγούμαι: Ο Ναυπλιώτης είχε συνεπικουρήσει (δε γνωρίζω πόσο και πώς) μαζί με τον Κλάβ(β)α την εκ του αρχαίου μεταφορά του Δοξασταρίου Πέτρου (έχω και μαρτυρία Θρασυβούλου Στανίτσα περί τούτου) την οποία και έψαλλε. Όμως είτε μέσω Βουδούρη, είτε μέσω ηχογραφήσεων, παρατηρούμε ότι μετεξέλιξε το μέλος σε αυτό που συνιστά τον κύριο κορμό του στιχηραρίου Πρίγγου. Δείτε για παράδειγμα το "Πάσα η κτίσις ηλλοιούτο φόβω" σε Πέτρο (διαφόρων μεταγραφών και βεβαίως Βιολάκη), Στέφανο, Βουδούρη, Πρίγγο και συγκρίνατε με τα των ηχογραφήσεων Ναυπλιώτου και Πρίγγου. Φαίνεται η εξέλιξη του μέλους.
 
Last edited:

Johnsteff

Στεφούλης Ιωάννης
(Πιθανόν υπεισάγω νέο νήμα με αυτά που συνεχίζω να εκθέτω)
Το στιχηραρικό μέλος Πρίγγου στηρίχτηκε στη μετεξέλιξη του μέλους Πέτρου από τον Ιάκωβο Ναυπλιώτη και την εποχή του. Μαρτυρία Στανίτσα σε φίλο: "Το στιχηραρικό μέλος Πρίγγου (Μεγάλης Εβδομάδος εν προκειμένω) δεν είναι Πρίγγος, είναι η παράδοση της Πόλης"! Όμως ο Πρίγγος βάζει κι αυτός τις δικές του πινελιές, είτε με ολόκληρα δοξαστικά όπως το αποσιωπούμενο υπό Τσατσαρώνη "έτερον Ανοιγέσθω η πύλη του ουρανού" που άφησε εποχή όταν τότε (στον υπό εξέτασιν πανηγυρικό εσπερινό) πρωτοεκτελέστηκε, είτε με επιπλέον "θέσεις" όπως π.χ. αυτές των δοξαστικών των Αγίων Πατέρων. Και βέβαια γνώριζε -ιδίως για μαθήματα όπως τα εωθινά δοξαστικά- πλήθος άλλων θέσεων, εξωπατριαρχικής και Νηλεϊκής το πλείστον παράδοσης, σύμφωνα με μαρτυρίες. Το δέσιμο Πέτρειων πατριαρχικών γραμμών και άλλων πιο "φανταιζί" (κατά την έκφραση του Χαριλάου Ταλιαδώρου) εξωπατριαρχικών σε απόδοση και έμπνευση Πρίγγου συνιστά μια επιτυχημένη μουσική μορφή και αποτυπώνει τη σφραγίδα Πρίγγου στην εξέλιξη της βυζ. μουσικής. Αυτή η τακτική στα δοξαστικά συνεχίστηκε από τους Καραμάνη, Στανίτσα κλπ. Όμως η συγκεκριμένη μορφή συνιστά για τα καθ' ημάς καθαρώς πανηγυρική εκδοχή των δοξαστικών και βιβλία όπως το δοξαστάριο Καραμάνη υπερβάλλουν στην εφαρμογή της Πρίγγειας πανηγυρικής μεικτής αυτής συνταγής τους παντού. Με άλλα λόγια "πιπέρι και στα λάχανα", ή η εξαίρεσις εις θέσιν κανόνος. Αυτή η τακτική έχει προηγούμενο στις συνθετικές προσπάθειες δοξαστικών υπό Κωνσταντίνου Πρωτοψάλτου, Γεωργίου Ραιδεστηνού και βεβαίως του Φιλανθίδου και του ιδίου του Νηλέως και των μαθητών του μετά των οποίων συναναστρεφόταν ο Πρίγγος. Όμως ο κύριος όγκος των Πρίγγειων στιχηραρικών γραμμών είναι μετεξελιγμένος Πέτρος.

Συνοψίζω ότι θα έπρεπε να είχε συναποδοθεί υπό του συνεργάτου του Πρίγγου Τσατσαρώνη η ανάλογη τιμή και για τη σύνθεση και την απαράμιλλη (όπως εδιηγείτο ο μακαριστός Αβραάμ) ερμηνεία του αργοσυντόμου δοξαστικού "Ανοιγέσθω η πύλη" αλλά και για την Πέτρεια εν απλότητι τελειότητα των λοιπών στιχηραρικών μελών του μοναδικού εκείνου εσπερινού.
 
Last edited:
Top