Ψαλτική στήν μονή Βαλαάμ

Και μια μουσική παρατήρηση.

Στην Ρωσική-Φιλανδική μονή του Βαλαάμ κατά την παράδοση (τουλάχιστον κατά την παράδοση που έχουμε στη Φιλανδία στην μονή Βαλαάμ που συνεχίζει τις παραδόσεις της μονής Βαλαάμ, στη Ρωσία έκλεισε το μοναστήρι για δεκάδες χρόνια)..., στην μονή του Βαλαάμ έψαλλαν αρχικά μονοφωνία, αλλά μάλλον οι δικές τους μελωδίες έχουν χαθεί ήδη τον 16-17ο αιώνα. Το όμπιχοτ του Βαλαάμ, αν και φαίνεται μονοφωνικό, ψαλλόταν κατά τετραφωνίαν. Σήμερα στο "ρώσικο" Βαλαάμ ψάλλουν κυρίως μονοφωνία, στο "φιλανδικό" Βαλαάμ τετραφωνία.

Jaakko Olkinuora said:

Και μια μουσική παρατήρηση, στην μονή του Βαλαάμ έψαλλαν αρχικά μονοφωνία, αλλά μάλλον οι δικές τους μελωδίες έχουν χαθεί ήδη τον 16-17ο αιώνα. Το όμπιχοτ του Βαλαάμ, αν και φαίνεται μονοφωνικό, ψαλλόταν κατά τετραφωνίαν. Σήμερα στο "ρώσικο" Βαλαάμ ψάλλουν κυρίως μονοφωνία, στο "φιλανδικό" Βαλαάμ τετραφωνία.

Click to expand...

Αδελφέ Jaakko,

Παρεκκλίνω από το κύριον θέμα, αλλά θα ήθελα να πω το εξής:
-οι μελωδίες της μονής Βαλαάμ αποτελούν μια παραλλαγή της μεγάλης παράδοσης του ρωσσικού μονοφωνικού Ζνάμενι (ζνάμια = σημάδιον). Λέγοντας πως οι μελωδίες αυτές ''έχουν χαθεί'', μού φαίνεται ότι γρήγορα έθαψες αυτην την παράδοση που δεν παύει να είναι ζωντανή.
- Λες ότι το Ομπιχόντ του Βαλαάμ ''ψαλλόταν τετραφωνικά''. Τα μέλη που περιλαμβάνονται στο Ομπιχόντ (= Απάνθισμα των εν χρήσει μελών) της εν λόγω μονής είναι μονοφωνικά και ο υπότιτλος της συλλογής το δηλώνει περίτρανα: ''Απάνθισμα ... μονοφωνικόν'' (2η έκδ., 1909). Έχω δε ακούσει ηχογραφήσεις από τους τελευταίους Ρώσσους μοναχούς του Βαλαάμ: αν και πού και πού παρεμβαίνουν μία η δύο το πολύ βοηθητικές φωνές, έχομε εδώ συγκρατημένη και ''περαστική'' πολυφωνία, όχι όμως τετραφωνία. Αλλά ακόμη και αν σε πολλά ρωσσικά μοναστήρια ψάλλουν τετραφωνικά, πολύ απέχει αυτή η πολυφωνία από την ιταλο-γερμανικής προελεύσεως τετραφωνία των ενοριών και δη των καθεδρικών ναών.

μάρκελλος said:

Αδελφέ Jaakko,

Παρεκκλίνω από το κύριον θέμα, αλλά θα ήθελα να πω το εξής:
-οι μελωδίες της μονής Βαλαάμ αποτελούν μια παραλλαγή της μεγάλης παράδοσης του ρωσσικού μονοφωνικού Ζνάμενι (ζνάμια = σημάδιον). Λέγοντας πως οι μελωδίες αυτές ''έχουν χαθεί'', μού φαίνεται ότι γρήγορα έθαψες αυτην την παράδοση που δεν παύει να είναι ζωντανή.
- Λες ότι το Ομπιχόντ του Βαλαάμ ''ψαλλόταν τετραφωνικά''. Τα μέλη που περιλαμβάνονται στο Ομπιχόντ (= Απάνθισμα των εν χρήσει μελών) της εν λόγω μονής είναι μονοφωνικά και ο υπότιτλος της συλλογής το δηλώνει περίτρανα: ''Απάνθισμα ... μονοφωνικόν'' (2η έκδ., 1909). Έχω δε ακούσει ηχογραφήσεις από τους τελευταίους Ρώσσους μοναχούς του Βαλαάμ: αν και πού και πού παρεμβαίνουν μία η δύο το πολύ βοηθητικές φωνές, έχομε εδώ συγκρατημένη και ''περαστική'' πολυφωνία, όχι όμως τετραφωνία. Αλλά ακόμη και αν σε πολλά ρωσσικά μοναστήρια ψάλλουν τετραφωνικά, πολύ απέχει αυτή η πολυφωνία από την ιταλο-γερμανικής προελεύσεως τετραφωνία των ενοριών και δη των καθεδρικών ναών.

Click to expand...

Δυστυχώς είμαι τώρα στην Ελλάδα και όλα τα βιβλία μου είναι στη Φιλανδία σχετικά με αυτό το θέμα, αλλά μπορώ τουλάχιστον να πω αυτές τις πληροφορίες.

1) Οι /σημερινές μελοδίες του Βαλαάμ είναι, όπως γράψατε, μια παραλλαγή του ζνάμενι. Όμως είναι πολύ πιθανό ότι πριν αυτές τις μελοδίες ψάλλονταν άλλα μέλη που ήταν πιο ειδικά. Αλλά επειδή οι Σουηδοί κατέστρεψαν το μοναστήρι πολλές φορές, χάθηκαν οι μοναχοί και μαζί τους και η προφορική μουσική παράδοση. Από αυτή την περίοδο δεν έχουμε μουσικά χειρόγραφα. Μετά, τον 17ο αιώνα, ήλθαν μοναχοί από την κεντρική Ρωσία που μάλλον έφεραν μαζί τους και την δική τους μουσική παράδοση. Όλο αυτό το θέμα είναι ακόμα μυστικό, αλλά τώρα στη Φιλανδία σε συνεργασία με Ρώσους μουσικολόγους αρχίζουμε να μελετάμε πιο προσεκτικά την παράδοση του Βαλαάμ.
2) Το ομπιχότ του Βαλαάμ δεν είναι ακριβώς η παράδοση που ψαλλόταν στο μοναστήρι τότε. Για αυτό πρέπει να ψάξω κάποια άρθρα αλλά όπως έγραψα είναι στο σπίτι μου στη Φιλανδία. Πέρσι διάβασα γρήγορα κάποια μουσικά χειρόγραφα του μοναστηριού του Βαλαάμ και σχεδόν όλες οι μελοδίες ήταν από το Κιέβ, και οι περισσότερες ήταν γραμμένες για 4 φωνές. Περιείχαν και πάρτες. Θα ψάξω περισσότερα τον Αύγυστο.

ΤΟ ΠΑΤΕΡΙΚΟΝ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΒΑΛΑΑΜ

http://www.stamoulis.gr/vivliognosi...c=1&sb=0&code=31429&isbn=&when=0&etos=&sel=10