Όργανα - Πειραματική αρχαιολογία‎

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
ΚΑΤΑΚΟΛΟ ΠΥΡΓΟΥ ΝΟΜΟΥ ΗΛΕΙΑΣ

Το Μουσείο Αρχαίων Ελληνικών Μουσικών Οργάνων και Παιχνιδιών «Κώστας Κοτσανάς» εκτίθενται 50 περίπου μουσικά όργανα και παιχνίδια.

Πληκτροφόρα
Η ύδραυλις του Κτησιβίου
Έγχορδα
Το μονόχορδο του Πυθαγόρα
Ο τετράχορδος ελικών του Πυθαγόρα
Ο ελικών του Πτολεμαίου
Το εξάχορδον ("σύντονον") του Πυθαγόρα
H λύρα
Η βάρβιτος
Η κιθάρα του Απόλλωνα
Η (ομηρική) φόρμιγξ
Η πανδούρα (τρίχορδον)
Η σαμβύκη
Η αρχαϊκή κιθάρα
Το τρίγωνον
Πνευστά
Ο αυλός
Ο δίαυλος
Ο άσκαυλος
Η μονοκάλαμος σύριγξ
Η πολυκάλαμος σύριγξ
Η σάλπιγξ
Ο κόχλος
Το κέρας (βυκάνη)
Κρουστά
Το τύμπανον
Το ρόπτρον
Τα κύμβαλα
Τα κρόταλα
Το σείστρο
Το κρουπέζιον
Ψιθύρα
Το "χαλκεόφωνον"
Οι μουσικοί κωδώνες

Στοιχεία Επικοινωνίας Κώστας Κοτσανάς Ομήρου 18, ΠΥΡΓΟΣ, 27100 ΕΛΛΑΣ Τηλ. 6942420157 e-mail: kostas@kotsanas.com

Κώστας Κοτσανάς
'' Σπούδασε στο Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών απ' όπου αποφοίτησε το 1986. Από το 1991 εργάζεται ως μόνιμος εκπαιδευτικός στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (και από το 2003 ως Δ/ντης στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Πύργου). Από το 1990 ασχολήθηκε με τη μελέτη του Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού και ιδιαίτερα με την έρευνα στο πεδίο της Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας και την κατασκευή ομοιωμάτων. Πολλές έρευνες, μελέτες και ανακατασκευές του που αφορούν την Αρχαιοελληνική Τεχνολογία έχουν παρουσιασθεί σε Διεθνή Συνέδρια και Εκθέσεις με εξαιρετική επιτυχία. Από το 1996 στα πλαίσια της διδακτικής της Τεχνολογίας στo Γυμνάσιο ασχολήθηκε με την έρευνα, μελέτη και ανακατασκευή λειτουργικών ομοιωμάτων μηχανισμών και επινοήσεων του ανθρώπου από την προϊστορική, την αρχαιοελληνική, την προβιομηχανική και τη σύγχρονη εποχή.''

http://dimmetoparfara.blogspot.com/2010/02/blog-post_1355.html

http://users.sch.gr//kkotsanas/kotsanas.com/gr/2101000/index.php

Πρώτη εντύπωση:
ποιητική άδεια

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Πολύ ενδιαφέρον ιδέα:

στρόβιλος

[''Μερικοί μελετητές δίνουν στη λέξη στρόβιλος (όπως χρησιμοποιείται στην κωμωδία του Φερεκράτη Χείρων, στο απόσπασμα που διασώθηκε) τη σημασία ενός μικρού υποστηρίγματος που τοποθετούνταν κάτω από τις χορδές και τροποποιούσε το κούρδισμα μιας ή περισσότερων χορδών, όταν στρεφόταν.'']

http://thesaurus.iema.gr/thesaurus_s.php?lang=el&id=947&q=%F3%F4%F1%FC%E2%E9%EB%EF%F2

Χείρων
Φερεκράτη

ΜΟΥΣ. λέξω μὲν οὐκ ἄκουσα, σοί τε γὰρ κλύειν
ἐμοί τε λέξαι μῦθον ἡδονὴν ἔχει.
ἐμοὶ γὰρ ἦρξε τῶν κακῶν Μελανιππίδης,
ἐν τοῖσι πρῶτος ὃς λαβὼν ἀνῆκέ με
χαλαρωτέραν τ᾽ ἐποίησε χορδαῖς δώδεκα.
ἀλλ᾽ οὖν ὅμως οὗτος μὲν ἦν ἀποχρῶν ἀνὴρ
ἔμοιγε __. πρὸς τὰ νῦν κακά.
Κινησίας δέ μ᾽ ὁ κατάρατος Ἀττικός,
ἐξαρμονίους καμπὰς ποιῶν ἐν ταῖς στροφαῖς,
ἀπολώλεχ᾽ οὕτως, ὥστε τῆς ποιήσεως
τῶν διθυράμβων, καθάπερ ἐν ταῖς ἀσπίσιν,
ἀριστέρ᾽ αὐτοῦ φαίνεται τὰ δεξιά.
ἀλλ᾽ οὖν ἀνεκτὸς οὗτος ἦν ὅμως ἐμοί.
Φρῦνις δ᾽ ἴδιον στρόβιλον ἐμβαλών τινα,
κάμπτων με καὶ στρέφων ὅλην διέφθορεν,
ἐν ἑπτὰ χορδαῖς δώδεχ᾽ ἁρμονίας ἔχων.
ἀλλ᾽ οὖν ἔμοιγε χοὖτος ἦν ἀποχρῶν ἀνήρ·
εἰ γάρ τι κἀξήμαρτεν, αὖθις ἀνέλαβεν.
ὁ δὲ Τιμόθεός μ᾽, ὦ φιλτάτη, κατορώρυχεν
καὶ διακέκναικ᾽ αἴσχιστα.
ΔΙΚΑΙΟΣ. ποῖος οὑτοσὶ
ὁ Τιμόθεος;
Μ. Μιλήσιός τις Πυρρίας.
κακά μοι παρέχων ἅπαντας οὗτος οὓς λέγω
παρελήλυθ᾽ ἀγαπῶν ἐκτραπέλους μυρμηκιάς.
κἂν ἐντύχῃ πού μοι βαδιζούσῃ μόνῃ,
ἀπέδυσε κἀνέλυσε χορδαῖς δώδεκα.
εἰκῆ μ᾽ ἐπῆρας ὄντα τηλικουτονὶ
πολλοῖς ἐμαυτὸν ἐγκυλῖσαι πράγμασιν.
ἐγὼ γὰρ, ὦνδρες, ἡνίκ᾽ ἦν νεώτερος,
ἐδόκουν μὲν ἐφρόνουν δ᾽ οὐδέν, ἀλλὰ πάντα μοι
κατὰ χειρὸς ἦν τὰ πράγματ᾽ ἐνθυμουμένῳ·
νῦν δ᾽ ἄρτι μοι τὸ γῆρας ἐντίθησι νοῦν,
καὶ κατὰ μίτον τὰ πράγματ᾽ ἐκλογίζομαι.
νὴ τὸν Δί᾽ ὥσπερ αἱ παροψίδες
τὴν αἰτίαν ἔχουσ᾽ ἀπὸ τῶν ἡδυσμάτων,
οὓς ὁ καλέτας ἀξιοῖ τοῦ μηδενός.
ἀμυγδάλας καὶ μῆλα καὶ μιμαίκυλα
καὶ μύρτα καὶ σέλινα κἀξ οἴνου βότρυς
καὶ μυελόν.
δώσει δέ σοι γυναῖκας ἑπτὰ Λεσβίδας.

Β. καλόν γε δῶρον ἕπτ᾽ ἔχειν λαικαστρίας.
ἔξεισιν ἄκων δεῦρο πέρδικος τρόπον.
τοῖς δέκα ταλάντοις προστιθείς, ἔφη,
ἄλλ᾽ ἄττα πεντήκοντα.
μηδὲ σύγ᾽ ἄνδρα φίλον καλέσας ἐπὶ δαῖτα θάλειαν
ἄχθου ὁρῶν παρεόντα· κακὸς γὰρ ἀνὴρ τόδε ῥέζει·
ἀλλὰ μάλ᾽ εὔκηλος τέρπου φρένα τέρπε τ᾽ ἐκεῖνον.
ἡμῶν δ᾽ ἤν τινά τις καλέσῃ θύων ἐπὶ δεῖπνον,
ἀχθόμεθ᾽ ἢν ἔλθῃ καὶ ὑποβλέπομεν παρεόντα,
χὤττι τάχιστα θύραζ᾽ ἐξελθεῖν βουλόμεθ᾽ αὐτόν.
εἶτα γνούς πως τοῦθ᾽ ὑποδεῖται, κᾆτά τις εἶπεν
τῶν ξυμπινόντων, ἤδη σύ; τί οὐχ ὑποπίνεις;
οὐχ ὑπολύσεις αὐτόν; ὁ δ᾽ ἄχθεται αὐτὸς ὁ θύων
τῷ κατακωλύοντι καὶ εὐθὺς ἔλεξ᾽ ἐλεγεῖα·
μηδένα μήτ᾽ ἀέκοντα μένειν κατέρυκε παρ᾽ ἡμῖν
μήθ᾽ εὕδοντ᾽ ἐπέγειρε, Σιμωνίδη. οὐ γὰρ ἐπ᾽ οἴνοις
τοιαυτὶ λέγομεν δειπνίζοντες φίλον ἄνδρα;

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

''Ο καβαλάρης («μαγάδιον») μερικές φορές ήταν επίσης πολύπλοκος με μια σειρά ενσωματωμένων μοχλίσκων που έδιναν τη δυνατότητα παραγωγής εναλλακτικών ισάριθμων φθόγγων.''

κιθάρα

''Πρόκειται για μεγαλοπρεπές έγχορδο όργανο με έντονο και βαθύ ήχο που απαιτούσε ιδιαίτερη δεξιοτεχνία και συνόδευε το τραγούδι («κιθαρωδεία») σε μουσικούς αγώνες και άλλες σπουδαίες δημόσιες εκδηλώσεις.
Αποτελούνταν από ένα μεγάλο τραπεζοειδές ξύλινο ηχείο με ενσωματωμένους δύο συμμετρικούς συμπαγείς [?*] καμπύλους βραχίονες που συνδέονταν ελαστικά με τους πήχεις μέσω ενός πολύπλοκου ρυθμιστικού μηχανισμού από καμπύλα ελάσματα, κέρατα, κ.ά. Η ελαστικότητα των βραχιόνων επέτρεπε την ανεπαίσθητη κατακόρυφη μετακίνησή τους δημιουργώντας έτσι ένα ξεχωριστό κυματιστό ήχο. Οι δύο (πιθανόν έκκεντρα περιστρεφόμενες) σπειροειδείς προεξοχές των πήχεων που υποβάσταζαν το ζυγό χρησίμευαν για τη χαλάρωση και τη ρύθμιση του τεζαρίσματος του ζυγού (και των χορδών) ώστε το όργανο να είναι σε θέση ξεκούρασης και παιξίματος αντίστοιχα. Tα εξισορροπητικά ολισθαίνοντα ορειχάλκινα αντίβαρα του ζυγού βοηθούσαν επίσης στο επιθυμητό τεζάρισμά του. Ο καβαλάρης («μαγάδιον») μερικές φορές ήταν επίσης πολύπλοκος με μια σειρά ενσωματωμένων μοχλίσκων που έδιναν τη δυνατότητα παραγωγής εναλλακτικών ισάριθμων φθόγγων.
Ο εκτελεστής κρατούσε την κιθάρα στο αριστερό μέρος του σώματός του σχεδόν ορθή (με ελάχιστη κλίση προς τα μέσα, συχνά με τη βοήθεια ιμάντα) και με τα δάκτυλα του αριστερού χεριού πίεζε ή τραβούσε τις (επτά συνήθως) χορδές της ενώ με το δεξί χέρι τις έπληττε με τη βοήθεια του «πλήκτρου».
Ο Τέρπανδρος (που καθιέρωσε την έβδομη χορδή), ο Στησίχορος, ο Αμοιβέας ο Αθηναίος, ο Αριστόνικος ο Αργείος (που εισήγαγε τα «άφωνα κρούσματα» - σολαρίσματα), ο Αγέλαος ο Τεγεάτης και Λύσανδρος ο Σικυώνιος είναι μερικοί μόνο από τους πολυάριθμους φημισμένους χαρισματικούς κιθαρωδούς.
ΠΗΓΕΣ: «Μ. Λ. Γουέστ, Αρχαία ελληνική μουσική», «Κούρτ Σάκς, Ιστορία των αρχαίων μουσικών οργάνων», «Πλούταρχος, Περί μουσικής». «Αθήναιος ο Ναυκράτειος, Δειπνοσοφισταί», «Πολυδεύκης Ιούλιος, Ονομαστικόν», «Νικόμαχος, (Μουσικής) Εγχειρίδιον».''

Αντίλογος:
[?*] Το πάνω μέρος περίτεχνα χώνετε στο κάτω βραχίονα.
Βλέπε: Στέλιος Ψαρουδάκης
( 1997) «Ο αρμός του άνω βραχίονα με τον ζυγό σε κιθάρα της ζωφόρου του
Παρθενώνα», Ιδιόφωνο 1:28-35. {σημειώσεις, Σ.Ζ.}

http://users.sch.gr//kkotsanas/kotsanas.com/gr/2102007/index.php
 

Attachments

  • 2102007-01.jpg
    112 KB · Views: 2
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Η ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΗΣ ΥΔΡΑΥΛΙΔΟΣ

Η ΑΡΧΑΙΟΜΕΤΡΙΑ ΚΑΙ Η ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ
ΣΤΗΝ ΑΝΑΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΗΧΩΝ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ


Η ανακάλυψη της ύδραυλης φέρνει για μια ακόμη φορά στην επικαιρότητα το δύσκολο εγχείρημα της ανακατασκευής παλιών φημισμένων οργάνων. Η προοπτική ανακατασκευής του υδραυλικού οργάνου του Δίου και η προσπάθεια αναπαραγωγής των αρχικών του ήχων αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προσκλήσεις για την επιστήμη της πειραματικής αρχαιολογίας. Οι περιγραφές τριών μηχανικών, του Ήρωνος της Αλεξανδρείας, του Φίλωνος του Βυζαντίου και του Βιτρουβίου, καθώς και τα υπολείμματα του ευρήματος του Δίου, αρκούν για να γίνει μια αξιόλογη ανακατασκευή. Ωστόσο το πρόβλημα τοποθετείται στον λειτουργικό χώρο του οργάνου. Η πολιτιστική διαφορά και η διαφορετική αντίληψη της μουσικής παιδείας, σε συνδυασμό με τις "Περί Αέρα" και "Περί Ήχου" θεωρίες των Αλεξανδρινών, αποτελούν καθοριστικά στοιχεία για μια ασφαλή προσέγγιση στον αρχικό ήχο. Απουσία μουσικών στοιχείων στις αναφορές των αρχαίων συγγραφέων (τονικά ύψη αυλών, ηχόχρωμα), περιορίζει εκ των προτέρων την ανασύνθεση ίδιων ήχων. Ετσι, η πειραματική αρχαιολογία καλείται να προσεγγίσει τον "ηδύ και τερπνό ήχο" που αναφέρει ο Αθήναιος στους "Δειπνοσοφιστές". Στο κείμενο που ακολουθεί παρατίθενται στοιχεία και απόψεις για μια όσο το δυνατόν πλησιέστερη προσέγγιση προς τη λύση του προβλήματος.
Στα μέσα του 2ου π.χ. αιώνα, εποχή κατά την οποία το υδραυλικό όργανο του Κτησίβιου εξέπεμπε τους μελωδικούς του ήχους, ο Αλεξανδρινος Διονύσιος ο Θραξ παρέθετε στο έργο του "Γραμματική Τέχνη" κάποιους συμπερασματικούς κανόνες ηχητικής συμπεριφοράς με τις παρακάτω συνοπτικές οδηγίες:"Όταν γίνεται φωνητική ανάγνωση είναι ανάγκη να λαμβάνεται υπόψη ο τρόπος της απαγγελίας ο τονισμός και η στίξη.Από τον τρόπο της απαγγελίας θα καταλάβουμε τον χαρακτήρα του έργου, από τον τονισμό τη δεξιοτεχνία στη σύνθεση και από τη στίξη τη σκέψη που περιέχει. Σκοπός μας πρέπει να είναι η δυνατότητα να διαβάζουμε την τραγωδία με ηρωικό τρόπο, την κωμωδία μέ έναν κοινό τρόπο, την ελεγεία (ωδή) θρηνητικά, το έπος σταθερά, την λυρική ποίηση μουσικά και τον θρήνο με απαλό ύφος. Αν δεν πάρουμε υπόψη μας έστω και έναν από τους κανόνες, τότε καταστρέφουμε την πρόθεση και εμείς οι ίδιοι απαγγέλοντας γελοιοποιούμε την τέχνη μας". Λίγους αιώνες αργότερα, στα τέλη του 3ου μ.χ.αιώνα ο επίσκοπος Λαοδικείας, Ανατόλιος ο Αλεξανδρεύς, εκφράζοντας το πνέυμα της αλεξανδρινής εποχής έγραφε: "Σήμερα κυριαρχεί η άποψη πως ο μαθηματικος πρέπει να είναι μηχανικος ότι θα πρέπει να καταλαβαίνει τη γεωδαισία να ξέρει να κάνει υπολογισμούς και να ασχολείται με τους συνδυασμούς των ήχων για να δημιουργή ευχάριστες μελωδίες." Ο Ρωμαίος σχολιαστής της ύδραυλης -επίσης- Βιτρούβιος, αναφερόμενος στους αρχιτέκτονες, στο έργο του "DE ARCHITECTURA", τονίζει ότι αυτοί "πρέπει να γνωρίζουν γεωμετρία, οπτική, αριθμητική, ιστορία, φιλοσοφία, να έχουν γνώσεις μουσικής και τριβή στην ιατρική, το δίκαιο και την αστρολογία". Από τις παραπάνω μαρτυρίες γίνεται σαφής η περιπλοκότητα της μουσικής καλλιεργείας και της συμμετοχής των ηχητικών εκφράσεων σε όλους τους χώρους της επιστήμης. Αν λοιπόν οι γραμματικοί, οι μαθηματικοί και οι αρχιτέκτονες, έπρεπε να εκφράζονται σύμφωνα με δεδομένους κανόνες ηχητικής συμπεριφοράς και να συμμετέχον στη μουσική παιδεία, πράγμα το οποίο θα ίσχυε και για τους μηχανικούς, όπως ο Ήρων και ο Κτησίβιος, τότε και οι επαγγελματίες μουσικοί θα πρέπει να είχαν μεταδώσει κατανοητά τους δικούς τους κανόνες. Κάτω από αυτή τη λογική, οι μουσικές κατασκευές του Κτησιβίου και του Ήρωνος, ακόμα και σαν υποπροϊόντα μηχανικών κατασκεύων, θα εναρμονίζονταν με τους φυσικούς και μαθηματικούς κανόνες της αριστοξένειας μουσικής, η οποία κυριαρχούσε στο τέλος του 4ου π.χ. αιώνα στην Αλεξάνδρεια.
Η ουσία της μουσικής, σύμφωνα με τον Αριστόξενο, είναι οι δυναμικές σχέσεις ανάμεσα στους ήχους και όχι τα φυσικά και τα μαθηματικά φαινόμενα που προηγούνται των ήχων. Ερευνητής των δυναμικών σχέσεων και των μηχανικών εφαρμογών ο Κτησίβιος, θα γνώριζε ότι στο σύστημα εκπομπής ήχων που κατασκεύασε, το υδραυλικό όργανο, ο κάθε ήχος αποκτούσε ιδιαίτερη σημασία λόγων των σχέσεών του με τους άλλους.
Η ΥΔΡΑΥΛΙΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΗΣ.
Η ύδραυλις, το "ORGANUM HYDRAVLICUM" του Βιτρουβίου ήταν -όπως φαίνεται και από το όνομά του- ένα υδραυλικό μουσικό όργανο, αποτελούμενο βασικά από μια ορειχάλκινη δεξαμενή, γεμάτη νερό (βωμίσκος) που είχε στο βάθος της ένα ημισφαιρικό κύπελλο αντεστραμμένο (πνιγέας). Το κύπελλο στο κάτω μέρος έφερε ανοίγματα από τα οποία περνούσε το νερό. Πάνω από τον πνιγέα υπήρχαν σωλήνες που ο καθένας τους συγκοινωνούσε με έναν κύλινδρο (πυξίδα), μέσα στον οποίο ένα έμβολο εμπόδιζε την είσοδο του αέρα. Στο έμβολο ήταν δεμένος ένας κανόνας με συνέχεια δεύτερο και ανάμεσά τους είχαν την περόνη. Από την κορυφή του κυλίνδρου έβγαινε ένας μικρότερος κύλινδρος, το πυξίδιον, στο πάνω μέρος του οποίου υπήρχε μικρή οπή γιά να μπαίνει ο αέρας. Κάτω από την οπή υπήρχε δέρμα, το λεπίδιον, που το συγκρατούσαν τα περόνια και το οποίο έκλεινε την οπή. Ο δεύτερος σωλήνας, που άρχιζε από τον πνιγέα, συγκοινωνούσε με άλλο σωλήνα οριζόντιο. Μέσα σ' αυτόν ήταν τοποθετημένοι αυλοί, οι οποίοι στο κάτω μέρος είχαν θήκες τρυπητές, με πώματα. Με την κίνηση του εμβόλου, που οδηγείτο από τον ογκανίσκο (ένα είδος πλήκτρου) και την κυκλοφορία του αέρα, παρήγοντο οι ήχοι από τους αυλούς, από τους οποίους το νερό έδιωχνε τον αέρα. Με την περιγραφή αυτή του οργάνου, η οποία δίνεται αναλυτικά από τον Ήρωνα τον Αλεξανδρέα, τον Φίλωνα τον Βυζάντιο και τον Ρωμαίο Βιτρούβιο και την προοπτική της ανακατασκευής της ύδραυλης του Δίου, ζητήσαμε την γνώμη ορισμένων ειδικών γιά το πόσο δυνατόν είναι ένα τέτοιο εγχείρημα και κατά πόσο μπορούν να αναπαραχθούν οι αρχικοί ήχοι. Γιά τον πρόεδρο του Κέντρου Σύγχρονης Μουσικής Έρευνας (ΚΣΥΜΕ) Σπ. Βασιλειάδη, μπορούμε να υπολογίζουμε μόνο στην προσέγγιση του προβλήματος: "Κατά καιρούς έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες ανακατασκευής αρχαίων μουσικών οργάνων από διάφορους φορείς (μουσικούς, αρχαιολόγους, μηχανικούς ή εργαστήρια μουσικών οργάνων). Οι προσπάθειες βέβαια δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα, δηλαδή την επαρκή προσέγγιση του ηχοχρώματος του ανακατασκευασθέντος οργάνου. Το ότι γίνονται τέτοιες προσπάθειες είναι αρκετά προσοδοφόρο για την εξέλιξη της σύγχρονης μουσικής έρευνας, ένας τομέας της οποίας επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στην αρχαία παράδοση. Με την πρόοδο της σημερινής τεχνολογίας, νομίζω πως μπορεί να γίνει ουσιαστική προσέγγιση προς τους αρχικούς ήχους της ύδραυλης και όχι αναπαραγωγή των ίδιων των ήχων. Μια μελετημένη τροφοδοσία του ηλεκτρονικού υπολογιστή με επαρκή στοιχεία είναι η πρώτη σωστή ενέργεια. Τα στοιχεία αυτά, όσον αφορά την ύδραυλη, θα πρέπει να ανταποκρίνονται στα τεχνολογικά και μουσικά δεδομένα της εποχής που κατασκευάστηκε το όργανο αυτό".
Τη δυσκολία της πετυχημένης ανακατασκευής επικαλείται και ο αντιπρόεδρος του Κέντρου Σύγχρονης Έρευνας (ΚΣΥΜΕ) μουσικολόγος Ιωάννης Παπαϊωάννου, ο οποίος και παραπέμπει στο "αναντικατάστατο" των βιολιών του 17ου αιώνα "στραντιβάριους" καθώς και στο εκκλησιαστικό όργανο της εποχής του Μπαχ, στο τέλος του ίδιου αιώνα. Για την ιστορία του βιολιού, το οποίο προέρχεται από τη λύρα του 16ου αιώνα, αναφέρεται ότι ο κατασκευαστής Αντρέα Αμάτι μετέφερε την τέχνη του στην Κρεμόνα, όπου ο εγγονός του Νικολό ξεπέρασε όλους τους ανταγωνιστές του στην τέχνη αυτή, μέχρι που και ο ίδιος ξεπεράστηκε από τους μαθητές του, Αντρέα Γκουαρνέρι και Αντόνιο Στραντιβάρι. Το παλαιότερο βιολί που κατασκεύασε ο Στραντιβάρι χρονολογείται από το 1666, όταν ήταν ακόμα 22 χρονών, και είχε την επιγραφή "ANTONIUS STRANTIVARIUS CREMONENSIS ALUMNUS NICOLI AMATI FACIEBAT ANNO 1666". ακολουθούμενη από το προσωπικό του σύμβολο -ένα σταυρό της Μάλτας- και τα αρχικά του. Αργότερα υπέγραφε απλώς "στραντιβάριους". Από τα 500 περίπου βιολιά του που υπάρχουν ακόμα σήμερα, όλοι οι κατασκευαστές βιολιών προσπαθούν να ανακαλύψουν το μυστικό της στίλβωσης και της σωστής εφαρμογής της, προσδιορίζοντας εκεί το κλειδί της ηχητικής τελειότητας. Ωστόσο, η αναπαραγωγή ήχων ενός στραντιβάριους είναι ανέφικτη. Το ίδιο συμβαίνει και με τα εκκλησιαστικά όργανα της εποχής του Μπαχ. Αυτά είχαν συνήθως τρεiς ή τέσσερις σειρές πλήκτρων, σειρά ποδείων και μεγάλο αριθμό αυλών, ποικίλου διαμετρήματος και ύψος οι οποίοι μπορούσαν να μιμηθούν τους ήχους όλων των μουσικών οργάνων. Και στην περίπτωση αυτή, το μυστικό της ηχητικής τελειότητας το γνώριζαν μόνο οι κατασκευαστές της εποχής τους Αντρέα Ζίλμπερμαν από το Στρασβούργο και Γκότφριντ Ζίλμπερμαν από το Φράιιμπεργκ.
Ο επίκουρος καθηγητής του Πολυτεχνείου Βασίλης Καρασμάνης, δρ. Φιλοσοφίας του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, κάτω από την οπτική γωνία της ειδικότητας του (Φιλοσοφία και Επιστήμη των Αρχαίων ), πιστεύει ότι η ανακατασκευή οποιουδήποτε αρχαίου μουσικού οργάνου και στη συγκεκριμένη περίπτωση της ύδραυλης απαιτεί, την παρουσία αντικειμένου ή μεγάλου μέρους αυτού ολές τις περιγραφές και τις αναφορές των αρχαίων συγγραφέων στο αντικείμενο αυτό και σε άλλα ομοειδή, την εξαντλητική μελέτη των σχετικών κειμένων από ειδκούς επιστήμονες και την ανάλυση των υλικών της κατασκευής. Με τα στοιχεία αυτά και με την καθοδηγηση του κατασκευαστή από τους ειδικούς, θα μπορούσε να προκύψει ένα δημιούργημα που να προσεγγίζει το αρχικό.
Η σπουδαίοτητα της ανάλυσης των υλικών κατασκεύης επισημαίνεται και από τον αρχαιομέτρη καθηγητή του ΕΚΕΦΕ (Δημόκριτος) Μανιάτη Ιωάννη αφού: "η ανάλυση του μετάλλου θα βοηθήσει στον ακρριβή προσδιορισμό του κράματος και τον πιθανό τρόπο κατασκεύης του, δηλαδή αν αυτό ήταν σφυρήλατο ή χυτό. Η δε ανάλυση θα πρέπει να είναι πλήρης, μέχρι ιχνοστοιχεία", γιατί, όπως αναφέρει ο καθηγητής, "στο παρελθόν έγιναν αναλύσεις σε αρχαία καμπανάκια (διονυσιακούς κώδωνες) και στα εργαστηριακά αποτελέσματα διαπιστώθηκαν διαφορές στην χημική σύσταση, οι οποίες συσχετίστηκαν με διαφορετικούς ήχους".
Σε συγκριτικό και πολιτιστικό, επίπεδο, σύμφωνα με τις απόψεις του ενθομουσικολόγου Στέλιου Ψαρουδάκη, τα μουσικά όργανα είναι συνδεδεμένα με την κοινωνία των ανθρώπων που τα χρησιμοποιεί. Το μουσικό υφός δεν εξαρτάται μόνο από τη φύση του οργάνου το οποίο παράγει, αλλά ιδιαίτερα, από τη μουσική παιδεία των ανθρώπων που το χρησιμοποιούν:
Οταν ένα όργανο μεταπηδά από ένα γεωγραφικό πολιτιστικό χρονικό χώρο σ' ένα άλλο (δάνειο) τότε είναι δυνατόν να υποστεί σημαντικές αλλαγές τόσο στην κατασκευή του όσο και στο ύφος της μουσικής που παράγει. Γι' αυτό, θα πρέπει να μελετάται και να περιγράφεται μέσα στο πολιτιστικό του περιβάλλον Η χρήση του ίδιου οργάνου σε άλλο μουσικό πολιτισμό, θα πρέπει να αποτελεί ξεχωριστή μελέτη.
ΗΧΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ.
Η ανασύσταση των ήχων του υδραυλικού οργά-νου του Κτησίβιου, αν δε θεωρηθεί ανέφικτη, θα πρέπει να προσδιοριστεί σαν ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της πειραματικής αρχαιολογίας. Ο σκεπτικισμός με τον οποίο αντιμετωπίζουν οι ειδικοί το πρόβλημα της αναπαραγωγής των ίδιων των ήχων, καθώς και το ιστορικό προηγούμενο των βιολιών "στραντιβάριους" και των εκκλησιαστικών οργάνων της εποχής του Μπάχ, δικαιολογεί μια τέτοια θέση. Ωστόσω, ο Στέλιος Ψαρουδάκης, που από χρόνια ειδικεύεται στην μουσική της αρχαίας τραγωδίας (τον πρόγονο της εκκλησιαστικής μουσικής) προχωράει λίγο παρακάτω:
"Αν ένα αρχαίο όργανο έρθει στο φως, ακόμα κι αν σώζεται ακέραιο και είμαστε σε θέση να κατασκευάσουμε ομοίωμά του και, συνεπώς το σύστημα των φθόγγων (κλίμακα) το οποίο παρήγε, δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε την χρήση/μίξη των φθόγγων αυτών. Στην περίπτωση της ύδραυλης του Δίου, η μελέτη του οργάνου προϋποθέτει κατασκευή ομοιώματος, αν βέβαια είμαστε σίγουροι ότι η συναρμολόγηση των μερών είναι σωστή. Αν σώζονται ακέραιοι οι σωλήνες, θα μπορέσουμε να ανασυστήσουμε το σύστημα των φθόγγων του οργάνου με βεβαιότητα. Εφόσον σώζεται και η γεωμετρία των στομίων των σωλήνων, ασφαλώς θα είναι εφικτή και η ανασύσταση του ηχοχρώματος. Το μουσικό ύφος, βέβαια, όπως ήδη εξηγήσαμε, δεν μπορούμε να το προσδιορίσουμε. Από το σημείο αυτό και μετά, θα πρέπει κανείς να ακολουθήσει τις μεθόδους της πειραματικής αρχαιολογίας, δηλαδή, αυτοσχεδιάζοντας και κρίνοντας τα αποτελέσματα. Αυτό μπορεί να συνεχιστεί μέχρι να εξαντλήσουμε τις πιθανότητες. Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να ακούσουμε τα σωζώμενα μουσικά κομμάτια παιγμένα στην ανακατασκευασμένη ύδραυλη".
Τα στοιχεία και τους προβληματισμούς αυτούς συζητήσαμε και με τον αναπληρωτή καθηγητή μουσικής-ακουστικής πληροφορικής στο τμήμα Μουσικών Σπουδών του πανεπιστημίου της Αθήνας, Χαράλαμπο Σπυρίδη. Σε ανάλογες εργασίες του ο καθηγητής. ασχολήθηκε σε βάθος με τη φύση της αρχαίας ελληνικής μουσικής ("ένταξη του πρώτου δελφικού ύμνου σε γένη και τρόπους της αρχαίας μουσικής", "A MATHEMATICAL DETERMINATION AND STUDY OF ALL POSSIBLE MODES OF THE SEVEN-NΟTE MUSICAL SCALES" ACOUSTICA 63 και άλλες). Στο συγκεκριμένο πρόβλημα μας δίνει και άλλες χρήσιμες πληροφορίες για το ηχόχρωμα του οργάνου; "Είναι δυνατόν με βάση ορισμένα γεωμετρικά στοιχεία που αφορούν τους ηχητικούς σωλήνες των πνευστών μουσικών οργάνων και με κατάλληλο λογισμικό (SOFTWARE). που στηρίζεται στη θεωρία των ηχητικών σωλήνων, αντηχείων επιστόμιων, καλαμίδων και ακροφυσίων, να υπολογιστεί η ακουστική αντίσταση του οργάνου σε συνάρτηση με τη συχνότητα. Από αυτή μπορεί να προκύψει το φάσμα του ήχου του πνευστού οργάνου οπότε έχουμε άμεσα πληροφορίες για το ηχόχρωμα (χροιά ) του ήχου του οργάνου".
Για τη θεωρία των ηχητικών σωλήνων ανατρέξαμε στο έργο "Μουσική Ακουστική" του παραπάνω καθηγητή, το οποίο απευθύνεται σε φοιτητές τμημάτων μουσικών σπουδών. Εκεί ανάμεσα σε σειρές εξισώσεων, προκύπτουν διάφορα συμπεράσματα, από τα οποία διαπιστώνουμε ότι η προσπάθεια της αναπαραγωγής του αρχικού ήχου της ύδραυλης κάθε άλλο παρά εφικτή είναι. Αναφέρεται λοιπόν, πως όταν το ηχητικό κύμα χτυπάει σ' ένα τοίχωμα υφίστανται ανάκλαση. Το πλάτος και η φάση του ανακλώμενου κύματος, κατά τα γνωστά, εξαρτώνται από την ακουστική αντίσταση του μέσου. Με την επιπρόσθεση του προσπίπτοντος και του ανακλωμένου κύματος δημιουργούνται στάσιμα κύματα τα οποία αποτελούν την βάση παραγωγής του ήχου στα πνευστά τα έγχορδα και τα κρουστά μουσικά όργανα. Σημειώνεται δε ότι, στάσιμα κύματα πάνω σε ηχητικό σωλήνα ορισμένου μήκους είναι δυνατά μόνο για εκείνα τα μήκη κύματος, που ικανοποιούν τις συνθήκες των δεσμών σε ακλόνητα άκρα και των κοιλιών σε ελεύθερα άκρα. Αν σκεφτούμε ότι οι ηχητικοί σωλήνες είναι γεμάτοι αέρα και ότι η ταχύτητα του ήχου στον αέρα εξαρτάται από την ατμοσφαιρική πίεση και την θερμοκρασία. θα βρεθούμε σε άλλα δυσνόητα προβλήματα τα οποία έχουν άμεση σχέση με τις "Περί Αέρα", "Περί Κενού" και "Περί Ηχου" θεωρίες των αρχαίων Ελλήνων, Ο καθηγητής Βενιαμίν Φάριγκτον στο έργο του "Η επιστήμη στην αρχαία Ελλάδα" (εκδόσεις Κάλβος. σελ 212) αναφερόμενος στη μελέτη ενός άγνωστου συγγραφέα που διασώθηκε στη συλλογή των έργων του Αριστοτέλη, προσδιορίζει με σιγουριά την πατρότητα του παρακάτω αποσπάσματος στο Στράτωνα το Λαμψακηνό: "Όλοι οι ήχοι -είτε φωνητικοί είτε άλλοι- δημιουργούνται με την πρόσκρουση πραγμάτων πάνω σε πράματα ή του αέρα πάνω σε πράγματα. Η μετάδοση του ήχου δε γίνεται επειδή ο αέρας αποκτάει ένα ορισμένο σχήμα, όπως νομίζουν μερικοί, αλλά γιατί είναι ελαστικό μέσον που συστέλλεται και διαστέλλεται ανάλογα με τις εσωτερικές ωθήσεις... Γιατί όταν η αναπνοή προσκρούει πάνω στον αέρα, ο αέρας μπαίνει σε βίαιη κίνηση και μεταδίδει την κίνηση αυτή και στο γειτονικό του αέρα. Το αποτέλεσμα είναι πως ο ίδιος ο ήχος μεταδίδεται προς όλες τις κατευθύνσεις και τόσο μακριά όσο φθάνει η κίνηση του αέρα".
Στο σαφές αυτό απόσπασμα φαίνεται πως η εξέλιξη της έρευνας των ιδιοτήτων και των δυνατοτήτων του πεπιεσμένου αέρα, διήλθε από τον 4ο στο 2ο π.χ. αιώνα κάτω από συνεχείς μηχανικές εφαρμογές. Τα 68 πειράματα που έκανε ο Ήρων με πεπιεσμένο αέρα μας πείθουν πως τα μουσικά υδραυλικά όργανα της εποχής αυτής (υδραυλίδες, ρολόγια, συμπλέγματα αγαλμάτων κ.α.), δεν ήταν συμπτωματικές κατασκευές, αλλά προϊόντα ηχητικών μελετών με μηχανικές εφαρμογές.
Στο συμπέρασμα αυτό μας οδηγεί ο συνεχής ανταγωνισμός των μηχανικών σχολών της Αλεξανδρείας, της Ρόδου και των Συρακουσών, καθώς επίσης και τα έργα των μηχανικών και των μουσικών της περιόδου αυτής. Αν κατανοήσουμε τις αντιλήψεις που είχαν οι επιστήμονεςτης περιόδου αυτής, θα πλησιάσουμε ακόμα περισσότερο τις προοπτικές στις οποίες αναφερθήκαμε παραπάνω.

Γιώργος Χαραλαμπόπουλος

http://www.tetraktys.org/arthra2/mid hydraulis09.htm
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
''Στις αρχές του 1995 το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών και το Υπουργείο Πολιτισμού ξεκίνησαν ένα ερευνητικό πρόγραμμα για την ανακατασκευή του οργάνου.

Το πρώτο μοντέλο βασίστηκε στην ύδραυλη του Δίου κυρίως για τους αυλούς ενώ για το κάτω μέρος του οργάνου πάρθηκαν στοιχεία από τα Πνευματικά του Ήρωνα του Αλεξανδρέα (Ι, 42). Να σημειώσω ότι η πρώτη ομάδα που ασχολήθηκε με την ανακατασκευή της υδραύλεως αποτελούνταν από τον Μάριο Μαυροειδή (επιστημονικό υπεύθυνο), Γιώργο Παράσχο (κατασκευαστή) και από τον ομιλούντα (μελέτη των πηγών και βιβλιογραφική τεκμηρίωση). Δυστυχώς ο Μάριος έφυγε από τη ζωή πριν να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα και τη θέση του πήρε ο Christoph Stroux, διευθυντής της Μουσικής Βιβλιοθήκης του Μεγάρου Μουσικής, ο οποίος γνώριζε πολύ καλά το όργανο μιας και είχε πάρει μέρος στην ομάδα που ασχολήθηκε με την πρώτη ύδραυλη που είχε φέρει στο φως η σύγχρονη αρχαιολογική σκαπάνη, στη ρωμαϊκή αποικία του Aquincum, στη σημερινή Ουγγαρία. Γενικά, η συνεισφορά της Βιβλιοθήκης Λίλιαν Βουδούρη υπήρξε σημαντική, όχι μόνον μέσα από τη συμμετοχή των συγκεκριμένων προσώπων, τη δική μου και του κ. Στρουξ, στο πρόγραμμα, αλλά και λόγω της πλούσιας βιβλιογραφικής υποστήριξης που μας παρείχε.
μέχρι τώρα έχουν κατασκευαστεί συνολικά τρία μοντέλα και ένα τέταρτο ετοιμάζεται αυτή τη στιγμή.
τα ιστορικά στοιχεία που έχουμε όσον αφορά το κούρδισμα των αυλών, τα ειδικότερα μουσικά χαρακτηριστικά του οργάνου και του ρεπερτορίου που έπαιζε το όργανο είναι στην ουσία ανύπαρκτα. Φιλοδοξία μας είναι να ακουστεί η ύδραυλις όπως πιστεύουμε ότι μπορεί να ακουγόταν, χωρίς όμως να είμαστε απολύτως σίγουροι.
Εξ άλλου, αν δείτε το δίσκο ακτίνας (CD) που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λιβάνη, θα καταλάβετε ότι το πρόγραμμα που φτιάξαμε με τον Σπύρο Σακκά που τραγουδάει, δεν αφήνει καμμιά ασάφεια ως προς τους στόχους μας: καμμιά προσπάθεια 'αυθεντικής ερμηνείας' ή 'ιστορικής ανασύστασης'. Τα στοιχεία που έχουμε είναι τόσο ελλιπή, ώστε μόνον μουσικοί που είναι επιστημονικά αφελείς ή ιδεολογικά ύποπτοι (ή και τα δύο) θα ξεκινούσαν κάτι τέτοιο.
Εμείς θελήσαμε να ζωντανέψουμε, μέσα από το ανακατασκευασμένο πρωτότυπο, τον ήχο ενός ιστορικού οργάνου και χρησιμοποιήσαμε για αυτό κομμάτια από ένα μεγάλο φάσμα ελληνικής μουσικής: από ελεύθερα προσαρμοσμένο υλικό αρχαιοελληνικών μουσικών αποσπασμάτων έως το έργο του Γιώργου Κουρουπού πάνω σε ποίηση του αυτοκράτορα Ιουλιανού, που γράφτηκε ειδικά για την ύδραυλη και τον Σακκά.
Πρέπει να σας πώ ότι το κούρδισμα των αυλών γίνεται με μεγάλη ελαστικότητα λόγω των ελλείψεων μουσικών τεκμηρίων για το πως κουρδιζόταν ακριβώς η ύδραυλις. Κύριο μέλημα μας αρχικά ήταν να τηρήσουμε την εικόνα που μας δίνεται από το σχέδιο του καθηγητή Παντερμαλή.
Το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας ήταν το κούρδισμα του οργάνου σε μία χρωματική και μία διατονική κλίμακα. Αυτό μέχρι τώρα, γιατί στο τέταρτο μοντέλο θα έχουμε μόνο διατονικές νότες, με την προσθήκη του σι ύφεση: πρόκειται δηλ. για το λεγόμενο Μείζον Τέλειον Σύστημα της αρχαίας ελληνικής μουσικής.''

http://greeksurnames.blogspot.com/2010/09/blog-post_22.html
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Γιώργος Παράσχος:
"Ύδραυλις, μια άλλη προσέγγιση από τον ανακατασκευαστή της"
Το 1995, το ΙΕΜΑ, σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Πολιστικό Κέντρο Δελφών, ξεκίνησε την ανακατασκευή της αρχαίας Υδραύλεως. Η "Ύδραυλις" ή "Ύδραυλος" είναι το πρώτο πληκτροφόρο όργανο στην ιστορία, πρόδρομος του εκκλησιαστικού οργάνου. Επινοήθηκε και κατασκευάστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. από τον Αλεξανδρινό μηχανικό, Κτησίβιο. Η λειτουργία της βασίζεται στην ήχηση των αυλών, μέσω πλήκτρων και υδροστατικής πίεσης. Ονομάστηκε Ύδραυλις, λόγω της λειτουργικής χρήσης του νερού. Η ανακατασκευή της έγινε βάσει των αρχαίων κειμένων και ενός ευρήματος που ανακαλύφθηκε στον αρχαιολογικό χώρο του Δίου.
Στην ομάδα ανακατασκευής του οργάνου, συμμετείχε ως υπεύθυνος της κατασκευής, ο Γιώργος Παράσχος, έμπειρος τεχνίτης και κατασκευαστής πνευστών οργάνων, παλαιότερος συνεργάτης του ΙΕΜΑ στον τομέα αυτό. Η πρώτη πλήρης ανακατασκευή παρουσιάστηκε το 1999, αλλά ο Γ. Παράσχος συνεχίζοντας την έρευνα κατασκευάζει μια δεύτερη Ύδραυλι το 2004, βασισμένη στα νέα του ευρήματα. Δεν σταμάτησε όμως εκεί. Συνεχίζει ακόμη έως σήμερα την έρευνα αποσκοπώντας να ανακαλύψει όλα τα μυστικά του οργάνου.


Στην διάλεξη που θα πραγματοποιήσει στο ΙΕΜΑ, ο Γ. Παράσχος θα αποκαλύψει στο κοινό ενδιαφέροντα και άγνωστα μέχρι σήμερα στοιχεία για την Ύδραυλι. Ειδικότερα θα αναφερθεί: στον ορισμό του οργάνου, στις διαφορές που εντοπίζονται μεταξύ των περιγραφών των διαφόρων ευρημάτων, στον χειρισμό του οργάνου, σε παλαιότερες έρευνες όπως των Paul Tannery του βαρόνου Carra de Vaux και του Jean Perrot, στους «βωβούς» αυλούς και τέλος στην αξία της Υδραύλεως διαχρονικά και σήμερα. Θα ακολουθήσει συζήτηση και συμπεράσματα.
Στο χώρο της διάλεξης θα στηθεί η τελευταία ανακατασκευή του οργάνου και θα γίνει μουσική επίδειξη της λειτουργίας της, από την Νίκη Γκουντούμη Νικολάου στην Υδραυλι και τον Γιάννη Θωμόπουλο στην φωνή και τον Θωμά Δρόσο κρουστά.

http://www.iema.gr/lecturesiema/lectures09-10.
 

Attachments

  • YGRAYLIS2.jpg
    11.7 KB · Views: 0
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Γεωργίου, Μ. (2007). Αρχαία Ελληνικά Μουσικά Όργανα. Λευκωσία: Εν τύποις.

Καϊμάκης, Γ. (). Αρχαίος Ελληνικός Δίαυλος. Θεσσαλονίκη

Λιάβας, Λ. (1998). Εκθεση Ελληνικά Λαϊκά Μουσικά Οργανα : Τριήμερη Συνάντηση Ελληνική Μουσική. Αρχαιότητα - Βυζάντιο - Νεώτεροι Χρόνοι. Λάρισα: Δήμος Λάρισας- Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο Λάρισας- Μ.Ε.Λ.Μ.Ο.Κ.Ε.

Παπασπήλιος, Κ. (2005). Αρχαίων ήχων άρμοσις. Αθήνα: Κέδρος

Πολιτιστικό Κέντρο Τράπεζας Πειραιώς (χ.χ.). Μουσείο Αρχαίων και Μεταβυζαντινών Μουσικών Οργάνων. Θεσσαλονίκη: Πολιτιστικό Κέντρο Τράπεζας Πειραιώς. (Έγχρωμο Φυλλάδιο 28 σελίδων).

Πολύζος, Γ. (1989). Αρχαία Ελληνικά Όργανα κατασκευασμένα για το "Ευρετήριο". Θεσσαλονίκη: Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.

Χαραλαμπόπουλος, Γ. - Ψαρουδάκης, Σ. (1994). Η ανακατασκευή της υδραυλίδος: η αρχαιομετρία και η πειραματική αρχαιολογία στην ανασύσταση των ήχων του παρελθόντος. Αθήνα.
(Ανάτυπο από το περιοδικό Ήχος & Hi-Fi, τχ. 254, Μάιος 1994).

http://webcache.googleusercontent.c...τική+αρχαιολογία‎+μουσική&cd=30&hl=el&ct=clnk
 
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Tones of Ancient Greece
I found this brief commentary from "Random Samples" in the May 16 issue of Science so interesting that I wanted to pass it on in its entirety:

The strings of a helikon, a gadget invented by Ptolemy to probe musical scales, sounded last week for the first time in almost 2 millennia at the University of Cambridge in the U.K....Andrew Barker, a musicologist at the University of Birmingham, U.K., built the instrument from a description in Harmonics, Ptolemy's 2nd century treatise on the mathematics of music. Ancient scholars considered the study of harmonics vital in understanding the mathematical rules that they believed governed the universe. He unveiled it as part of Cambridge's Science of Musical Sound Project.

Barker says the 1-meter-long wooden instrument with eight metal strings allows scientists to test "complete scales constructed on the basis of mathematical principles." The helikon creates different pitches with a calibrated sliding bridge, which can be inserted diagonally to shorten strings to different lengths. Strings can also be moved crosswise to raise or lower the range of pitches. Barker, who showed how the adjustments produce different intervals when the gadget is plucked, admits that it's not designed for musicmaking. Still, he says he was delighted that it worked at all.

Cambridge historian Torben Rees, a professional jazz singer, called Barker's presentation "a fascinating account of ancient thinking concerning harmonics." Music, he says, was regarded as "the sensible expression of the order of the cosmos. This conception of the universe … was essentially the birth of mathematical physics."

http://mindblog.dericbownds.net/2008_05_01_archive.html
 

Attachments

  • helikon.gif
    16.9 KB · Views: 38

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
...και μερικές αποριές πάνω στο θέμα ...

''Οταν μιλάμε για μουσική πρέπει να είμαστε ακριβείς.Η δύναμη της Μουσικής που μπορεί να εξυψώσει την ανθρώπινη ύπαρξη,μπορεί αντιστοιχα και να την καταστρέψει,μέσα από την δυσαρμονία.Οσον αφορά τα ανακατασκευασμένα όργανα,διαπιστώνω πως κάποιοι κατασκευαστές,όχι μόνο Έλληνες,έχουν κατασκευάσει όργανα που δεν είναι γνήσια αντίγραφα των Αρχαίων και τα παρουσιάζουν ως γνήσια.Σε αυτό το σημείο κρύβεται ο κίνδυνος.Αν συγκρίνουμε τα αντίγραφα με τις παραστάσεις των αγγείων και τις πληροφορίες από τους θεωρητικούς της Μουσικής,διαπιστώνουμε ότι πολλά από αυτά δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.''



''Αλλά ούτε και η απεικόνισή τους στην αρχαία ελληνική αγγειογραφία (ή στην γλυπτική) θα πρέπει να λαμβάνεται ως απαραβίαστη συνθήκη πιστότητος και ακρίβειας, για δύο πολύ απλούς αλλά και σημαντικούς λόγους...

Α) Η σμίκρυνση του σχεδίου (λόγω του περιορισμένου χώρου απεικονίσεως επί των αγγείων) και η παραμόρφωση των γλυπτών (στην περίπτωση των δύσπλαστων μεταλλικών - χυτών ομοιωμάτων) έχει ως αποτέλεσμα την απλοποίηση των τεχνολογικών ιδιαιτεροτήτων και την έλλειψη επαρκούς ευκρινείας των λεπτομερειών των κατασκευών. Ακόμη, η υποχρεωτική απεικόνιση μίας μόνο από τις πλευρές των μουσικών οργάνων, πάνω στην επιφάνεια των αγγείων, καθώς και οι δυσκολίες στην χύτευση των μεταλλικών ομοιωμάτων, δυσκολεύει την ακριβέστερη αναπαράστασή τους διότι λείπει η πίσω επιφάνεια (στα αγγεία), αλλά και η σωστή απόδοση της τρίτης διάστασης (στα γλυπτά ομοιώματα).

Β) Οι γλύπτες, οι ζωγράφοι και οι σχεδιαστές αγγείων απεικονίζουν αυτό που βλέπουν χωρίς υποχρεωτικά να κατανοούν την χρηστικότητα των λεπτομερειών, διότι δεν είναι οργανοποιοί. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να τους ξεφεύγουν κάποιες από αυτές τις λεπτομέρειες ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι ευπαρουσίαστο, αλλά να ξεφεύγει ως προς την πιστότητα των μουσικών οργάνων που αναπαριστούν.''

http://www.fourakis-kea.com/forum/viewtopic.php?f=37&t=1937&start=70
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Πρώτη εντύπωση:
έμπειρος μουσικός
δεν δηλώνει ερευνητικό υπόβαθρο


MONOCHORD, SYRINX, and AULOS PIPES by Sean Folsom

Sean Folsom was born in Berkeley, California in 1949 and grew up in the Monterey Bay area where he studied music with Francesco Lucido at the Academy of Music. At the age of eighteen Sean began his career as a professional musician; since then he's become considerably more than what that term usually means - a fine musician and entertainer of course, but also a music historian, a restorer and replicator of ancient instruments, a reed-maker and perhaps most importantly an enthusiastic and skilled educator who has given back lost traditions to large numbers of people.

http://www.tradebit.com/filedetail.php/34481071-the-greek-folk-instruments-syrinx
 

Attachments

  • συρινχ.jpg
    26.7 KB · Views: 0
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
http://lkws1.rdg.ac.uk/cgi-bin/ure/search?qstring=barbiton;morepix=yes

University of Reading

Accession_Number 2002.9.4
Shape Barbitos
Shape_description
Material Wood
Fabric
Fabric_description
Munsell_color
Decoration A reconstruction of a barbiton comprised of a heart shaped wooden frame with a horizontal bar at the top to which the seven strings are attached. The strings are arranged vertically and are attached at the bottom where there is a tortoise shell with some sort of drum skin drawn taught across the top. A red ribbon has been added for decoration to the left at the bottom.
Inscriptions
Condition Intact and complete; wood is slightly stained and sticky (from previous adhesive) at the right side of the crossbar; the ‘leather’ drum is brittle, as are the strings, which are loose; the velvet fillet is in dissaray, with some torn stitches.
Technique/Style Carved
Provenance
Period Modern
Date 1974
Dating_details
Artist Helen Roberts
Attribution
Image

2004.95.0117.jpg

-> add to lighttable

2004.95.0118.jpg
Reverse view of a barbiton.
-> add to lighttable

2004.95.0119.jpg
Reverse view of a detail of a replica barbiton.
-> add to lighttable

2007.99.0140.jpg
Front view of a reconstruction of a barbiton.
-> add to lighttable

2007.99.0141.jpg
Front view of a reconstruction of a barbiton.
-> add to lighttable

2007.99.0142.jpg
Front view of a reconstruction of a barbiton.
-> add to lighttable

2007.99.0143.jpg
Side view of a reconstruction of a barbiton.
-> add to lighttable
Comparanda
Bibliography
Archive_Ref
Beazley_DB
Height 83.6
Diameters
Handle_height
Other_dims. W. 43.0
Location Symposium
Edited_by Denise; Amy
Date_edited 16.09.2002; 13.05.2004
 

Attachments

  • 2004.95.0118.jpg
    65.2 KB · Views: 0
  • 2007.99.0143.jpg
    45.3 KB · Views: 2
  • 2007.99.0140.jpg
    62.4 KB · Views: 0
  • 2004.95.0119 (1).jpg
    76.5 KB · Views: 2
  • 2007.99.0142.jpg
    63.1 KB · Views: 1

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
http://lkws1.rdg.ac.uk/ure/pixdir/2007.99e/xlarge/2007.99.0175.jpg

The University of Reading

Accession_Number 2002.9.5
Shape Kithara
Shape_description
Material Wood
Fabric
Fabric_description
Munsell_color
Decoration A reconstruction of a kithara. Similarly to the barbitos, wooden frame with a horizontal bar resting across the top to which the seven strings are attached. Ornate carving and curls down each side. The lower part is a thicker section of wood with a bridge (as on our stringed instruments of today) to hold the strings taught. Zig zag carving at base for decoration and a red ribbon for the musician to hold attached to bottom right.
Inscriptions
Condition
Technique/Style Carved
Provenance
Period
Date
Dating_details
Artist
Attribution
Image

2007.99.0174.jpg
Front view of a reconstruction of a kithara.
-> add to lighttable

2007.99.0175.jpg
Front view of a reconstruction of a kithara.
-> add to lighttable
Comparanda
Bibliography
Archive_Ref
Beazley_DB
Height 82.9
Diameters
Handle_height
Other_dims. Length 56.0
Location Education
Edited_by Denise; Kinsey
Date_edited 16.11.2002; 06.01.2006
 

Attachments

  • 2007.99.0175 (1).jpg
    77.2 KB · Views: 0

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
The University of Reading

25.6.2
Shape Kylix
Shape_description Shallow dish
Material Terracotta
Fabric Boeotian
Fabric_description
Munsell_color 7.5YR 6/6
Decoration Black on the inside except for a reserved disk in the centre approx 6.0 cm diam. Small handles moving straight out from side, black underneath but reserved on top. On the main zone; A and B. Man leaning on stick listens to a seated lyre player. Handle palmette behind musician has lotus attached to it on left. Between listener and other handle palmette a tall thin lotus bud. Beneath each handle is a small clover leaf. Beneath the main zone is a black disk leading down the stem to the foot. The rim and base of the foot are reserved except for a black band on the base.
Inscriptions
Condition Intact except for the edge of the rim which is missing on one side. The inside show small areas of general wear, as well as a small patch of what looks like yellow varnish near the broken rim. There is also some white deposit in the reserved disk in the centre, and on one of the handles. The black glaze on the handles has been rubbed away in patches, as has the decoration on the main zone. There is more white deposit on the main zone, some of which runs in circles, showing the gradient of the material. There are cracks on the glaze around the top of the foot, below which are some denser patches of white deposit. This deposit is also evident on the base of the foot and inside it.
Technique/Style Black figure
Provenance
Period
Date 450-400

http://lkws1.rdg.ac.uk/cgi-bin/ure/uredb.cgi?rec=25.6.2
 

Attachments

  • 2004.11.0006.jpg
    144.2 KB · Views: 1
  • 2002.97.0295.jpg
    110.2 KB · Views: 0

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
«΄Ορφεία Αρμονία» Ορχήστρα Αρχαίων Ελληνικών οργάνων
Η «΄Ορφεία Αρμονία»

...είναι ένα σύνολο νέων kαλλιτεχνών , που προσφέρει στον θεατή της σύγχρονης εποχής ένα εναλλακτικό ταξίδι στον κόσμο της Αρχαίας ελληνικής Μουσικής… σε ένα κόσμο γεμάτο ηχοχρώματα άγνωστα όχι μόνο στο ευρύ κοινό, αλλά και στους ειδικούς επιστήμονες, σε ένα κόσμο από τους λιγότερο «φωτισμένους» στο ευρύ πεδίο μελέτης του Ελληνικού Πολιτισμού.


Για πρώτη φορά στην ιστορία της μουσικής οργανώθηκε ένα μουσικό σύνολο που περιλαμβάνει τα αντιπροσωπευτικότερα δείγματα μουσικών οργάνων των διαφόρων περιόδων της αρχαίας ελληνική ιστορίας. Η ορχήστρα πρωτοεμφανίστηκε στην Αίθουσα Τελετών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου την 1η Μαΐου του 2007. Την ιδέα για τη σύστασή της είχε το Ινστιτούτο Αριστοτέλης με σκοπό την προβολή αρχαίων μουσικών κειμένων.

Η πρόθεση αυτή βρήκε την υλοποίησή της με τη συνεργασία του Ομότιμου καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Αριστοτέλη Βρίτσιου και του μουσικού της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης κ. Δημήτρη Δελφινόπουλου ο οποίος είναι και ο αρχιμουσικός του σχήματος. Την απόδοση των αρχαϊκών ύμνων, των ήχων και της όρχησης επιμελείται ο Ομότιμος Καθηγητής Ιστορικής Μουσικολογίας, στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών, του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης κ. Δημήτρης Θέμελης.

Η Ορχήστρα είναι ένα μουσικό σύνολο στο οποίο μετέχουν 45 μουσικοί και ηθοποιοί όλοι νέοι επιστήμονες στην μουσικολογία , την Αρχαιολογία, την Ιστορία, την εκπαίδευση αλλά και σε τομείς των θετικών επιστημών. Τα μέλη του σχήματος με επαγγελματική ευσυνειδησία και εξειδίκευση, μετέχουν εθελοντικά στην ορχήστρα, εκπληρώνοντας ένα όνειρο –που συνδυάζεται με την επιστημοσύνη τους- να αποδώσουν αρχαϊκούς ύμνους και ήχους, με μοναδικά μουσικά όργανα –πιστά αντίγραφα- μουσικών οργάνων της Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας, όπως Λύρες, κιθάρες, πανδουρίδες, βάρβιτοι, πολύχορδα, αυλοί, σάλπιγγες, κρουστά.

Σκοπός του μουσικού σχήματος είναι η πιστή απόδοση αρχαϊκών ήχων που έχουν βρεθεί σε ανασκαφές σημαντικών αρχαιολογικών χώρων της Ελληνικής επικράτειας και όχι μόνο. Στο πρόγραμμα των συναυλιών, το μουσικό σχήμα παρουσιάζει αποσπάσματα αρχαίας ελληνικής μουσικής, ερμηνευμένα από φωνή, λύρα, κιθάρα, αυλό, πανδούρα, σάλπιγγα, σύρηγγα, τύμπανο κ.α..

Ενδεικτικά ερμηνεύονται και απαγγέλλονται αποσπάσματα από ορφικούς ύμνους στον Διόνυσο από το α' στάσιμο της τραγωδίας Ορέστης του Ευριπίδη, από τον Επιτάφιο του Σείκιλου και από τους ύμνους του Μεσομήδη: 'Ύμνος στον Ήλιο', 'Ύμνος στη Μούσα' και 'Ύμνος στη Νέμεση'..

Η εμπειρία της ακρόασης της Μουσικής, του Άσματος και της Όρχησης είναι μοναδική, ενώ η εντύπωση που δημιουργεί στον σύγχρονο ακροατή ο ήχος των αρχαίων οργάνων αποτελεί μία άκρως ενδιαφέρουσα προσέγγιση της «ηχητικής ευζωίας » των αρχαίων Ελλήνων.

Μετέχοντας κανείς στις παραστάσεις της Ορφείας Αρμονίας , έχει την δυνατότητα να αντιληφθεί γιατί η Μουσική στην αρχαία Ελλάδα είχε θεϊκό χαρακτήρα θεράπευε ψυχή και σώμα, εξάγνιζε, καταπράυνε, ενέπνεε τους πολίτες...Η Ορφεία Αρμονια μέχρι σήμερα έχει δώσει πάρα πολλές παραστάσεις σε αρχαία θέατρα ανά την Ελλάδα, αλλά και σε χώρους όπως το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας μετέχοντας σε μεγάλα γεγονότα πολιτισμού.

Τα μέλη του σχήματος όμως αναπτύσσουν και μια άλλη μορφή εθελοντισμού για τον πολιτισμό, σε συνάφεια πάντα με τους σκοπούς της Ορφείας Αρμονίας, προσφέρουν στα παιδιά της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης τις γνώσείς τους μέσα από οργανωμένους κύκλους επισκέψεων στα σχολεία, που έχουν ως θέμα την ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής.

Ορφεία Αρμονία...Ένα μουσικό σύνολο νέων ανθρώπων που σέβεται το παρελθόν για τη μελλοντική δημιουργία στο χώρο του πνεύματος και της τέχνης …


ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Το αρχαιότερο μουσικό όργανο που έχει ανακαλυφθεί χρονολογείται από τη Μέση Νεολιθική περίοδο (5000 π.Χ.) και είναι μια κοκάλινη σφυρίχτρα με μια οπή που βρέθηκε στη Θεσσαλία και εκτίθεται στο Μουσείο του Βόλου. Επόμενες μαρτυρίες προέρχονται από τον κυκλαδικό πολιτισμό της 3ης χιλιετίας π.Χ. Τα κυκλαδικά ειδώλια (εθν. αρχαιολογικό μουσείο) με εκτελεστές τριγώνου-άρπας, δίαυλου και σύριγγας του Πανός μαρτυρούν μια ζωντανή μουσική παράδοση ήδη από την εποχή αυτή.

Μαρτυρίες διαθέτουμε και από το Μινωικό και τον Μυκηναϊκό πολιτισμό (2η χιλιετία π.Χ.) όπου πρωτοεμφανίζεται η λύρα, το σείστρο και τα κύμβαλα (ζίλια). Στα Ομηρικά έπη υπάρχουν πολλές μουσικές αναφορές ενώ γνωρίζουμε ότι τα ίδια τα ομηρικά έπη απαγγέλλονταν από τους ραψωδούς και τραγουδιόνταν με συνοδεία λύρας από τους κιθαρωδούς. Στη λατρεία σημαντικές μορφές όπως ο Απόλλωνας, ο Διόνυσος και ο Ορφέας συνδέονται άμεσα με τη μουσική.

Στους αρχαϊκούς χρόνους καθιερώνονται οι νόμοι (επταμερή κομμάτια για αυλό, κιθάρα ή/και τραγούδι με αυστηρή δομή). Καθιερώνονται επίσης οι 7 χορδές στην λύρα και ξεκινούν αντίστοιχα με τους Ολυμπιακούς οι μουσικοί αγώνες (κιθάρα, αυλός ή/και τραγούδι). Στην κλασική εποχή, η μουσική έχοντας ενσωματώσει τις μουσικές παραδόσεις των γειτονικών πολιτισμών αποκτά πια συγκεκριμένη μορφή και σύστημα. Η τραγωδία και η κωμωδία είναι άμεσα συνδεδεμένες με τη μουσική (σχεδόν όλο το κείμενο ήταν μελοποιημένο). Φιλόσοφοι όπως ο Πυθαγόρας, ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης, διερευνούν τη σχέση μουσικής με τα μαθηματικά, τη φιλοσοφία και την ψυχή.

Διαμορφώνονται τυποποιημένα κομμάτια όπως ο παιάν (με συνοδεία κιθάρας προς τιμήν του Απόλλωνα), ο διθύραμβος (με αυλό, λατρεία του Διονύσου), ο ύμνος, ο θρήνος, ο υμέναιος (γαμήλιο άσμα) και το σκόλιον (τραγούδι του κρασιού με αυλό ή βάρβιτο). Τον 5ο αιώνα π.Χ. αιώνα διαμορφώνεται μια «νέα μουσική» με περισσότερη ποικιλία στους φθόγγους, τις μελωδίες και την έκφραση.

Στους μετέπειτα χρόνους συγγράφονται θεωρητικά κείμενα της μουσικής, αποκρυσταλλώνεται η σημειογραφία, κατασκευάζονται νέα όργανα όπως η ύδραυλις, η ελληνική μουσική εξαπλώνεται σε όλον τον ελληνιστικό κόσμο, επηρεάζει εμφανώς τις μουσικές άλλων πολιτισμών, όπως της Ρώμης

και της Μέσης Ανατολής και αποτελεί το διεθνές μουσικό σύστημα έως και τους πρώτους βυζαντινούς χρόνους. Αργότερα, τόσο η μουσική του Βυζαντίου όσο και η μουσική της Δύσης κτίζονται πάνω σ’ αυτή τη μουσική παράδοση της οποίας εμφανή κατάλοιπα παραμένουν ζωντανά έως τις μέρες μας.



Βασικές μαρτυρίες για την μουσική του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού

-Γλυπτά: αγάλματα, ανάγλυφα, ειδώλια.
-Απεικονίσεις: σε αμφορείς, τοιχογραφίες και μωσαϊκά.
-Θεωρητικά κείμενα αρχαίων συγγραφέων που περιγράφουν το μουσικό σύστημα, τη σημειογραφία, τα όργανα, τη σχέση της μουσικής με τη φιλοσοφία και τα μαθηματικά.
-Έμμεσες αναφορές από άλλα κείμενα (Όμηρος, Ιστορικοί) που περιγράφουν τη μουσική πράξη ή τη μουσική ζωή.
-Υπολείμματα αρχαίων ελληνικών μουσικών οργάνων (που βρέθηκαν συνήθως σε τάφους και ιερά).
-Μουσικά κομμάτια (τραγούδια, ύμνοι και αποσπάσματα από τραγωδίες) καταγραμμένα σε αρχαία ελληνική μουσική σημειογραφία σε πάπυρους ή ανάγλυφα.
Οι μαρτυρίες αυτές μας επιτρέπουν να έχουμε μια αρκετά ολοκληρωμένη εικόνα για το μουσικό σύστημα, τα όργανα, τη μουσική ζωή και τη φιλοσοφία.


Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΠΑΝΤΑ ΜΟΥΣΙΚΗ

Ο όρος «μουσική» παράγεται από τη λέξη «μούσα» (από τις 9 Μούσες, θεότητες των τεχνών). Αρχικά μουσική ονομαζόταν οποιαδήποτε καλλιτεχνική ή πνευματική ενασχόληση. (Ο Πλάτων στην Πολιτεία αναφέρει: «Ό,τι είναι για το σώμα η γυμναστική είναι για την ψυχή η μουσική»). Ειδικός όρος για τη μουσική δεν υπήρχε αλλά ανάλογα με το είδος της μουσικής πράξης χρησιμοποιούνταν αντίστοιχοι όροι: μέλος, αύλησις, κίθαρσις κ.ο.κ.

Από τις 9 μούσες μάλιστα τουλάχιστον 5 προστάτευαν διαφορετικά είδη μουσικής πράξης. Ο όρος μουσική με τη σημερινή έννοια χρησιμοποιείται από τον 4ο αιώνα π.Χ. και ύστερα. Σήμερα όλες οι δυτικές γλώσσες για να αποδώσουν την τέχνη των ήχων χρησιμοποιούν παράγωγα της αρχαιοελληνικής αυτής ρίζας όπως music, Musik, musica.


ΡΥΘΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

Ο ρυθμός έπαιζε ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη μουσική της αρχαίας Ελλάδας και αυτό οφείλεται αφενός στο ότι πολλά από τα μουσικά κομμάτια συνδέονταν με το χορό και αφετέρου ότι συνδέονταν με ποιητικό κείμενο και το ποιητικό μέτρο. Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν ότι η μελωδία χωρίς τον ρυθμό είναι «άτακτη, αδρανής και σκοτεινή» ενώ με τον ρυθμό «ρωμαλέα, ενεργητική και σαφής». Ορισμένες φορές μάλιστα χαρακτήριζαν τη μελωδία ως το θηλυκό στοιχείο και το ρυθμό ως το αρσενικό.

Οι ρυθμοί μετριούνταν με δύο αξίες που ονομάζονταν «χρόνοι»:

O μακρύς και ο βραχύς που αντιστοιχούν και συχνά στα μακρά και βραχέα φωνήεντα. Η αναλογία του μακρού και του βραχέος δεν είναι πάντα ίδια αλλοτε είναι 1:2 και άλλοτε 1:1½ (ή 2:3). Δεν γνωρίζουμε ακριβώς πότε ίσχυε η πρώτη περίπτωση και πότε η δεύτερη. Στη νεότερη μουσική παράδοση της Ελλάδας και των άλλων μουσικών πολιτισμών της Α. Μεσογείου συναντάμε πολύ συχνά τη σχέση 1:1½ και αυτό μας οδηγεί στην υπόθεση ότι θα ήταν πολύ διαδεδομένη και στην Αρχαία Ελλάδα. Ο συνδυασμός των χρόνων αυτών δημιουργεί συγκεκριμένα ρυθμικά σχήματα που τα ονόμαζαν «πόδες» ή «μέτρα» (τα μέτρα αποτελούνται από έναν ή περισσότερους πόδες). Τα σχήματα αυτά που αντιστοιχούσαν και στα ποιητικά μέτρα αλλά και σε χορούς, την ύστερη κλασική περίοδο τυποποιήθηκαν στις παρακάτω μορφές:


ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

To μουσικό σύστημα των αρχαίων Ελλήνων αναπτύχθηκε σταδιακά. Αρχικά ήταν πιθανότατα πεντατονικό, δηλαδή μια κλίμακα είχε μόνο 5 βαθμίδες (αντίστοιχα με αυτό που επιβιώνει έως τις μέρες μας στην Ήπειρο). Με την προσθήκη ακόμη 2 φθόγγων στην κλίμακα τον 8ο αι. μετεξελίχθηκε σε επτατονικό το οποίο διαμόρφωσε το διατονικό σύστημα τέλειον. Το τονικό σύστημα της αρχαίας Ελλάδας αποτέλεσε τη βάση του τονικού συστήματος της νεότερης εποχής έως και τις μέρες μας.

Ονομασίες φθόγγων - Τετράχορδα
Επειδή η λύρα ήταν το κύριο μουσικό όργανο των αρχαίων Ελλήνων το μουσικό σύστημα στηρίζεται σ’ αυτήν:

* οι ονομασίες των φθόγγων αντιστοιχούν στις ονομασίες των χορδών της
* οι κλίμακες ήταν κατιούσες όπως και οι χορδές στο κράτημα του οργάνου
* οι κλίμακες προκύπτουν από 2 ομάδες 4 χορδών που ονομάζονται «τετράχορδα».

Οι ονομασίες των χορδών και των φθόγγων ήταν:
Στην τρίχορδη:
* νήτη (=η πιο κάτω), [αντίστοιχη με τη Μι]
* μέση, [Λα] και
* υπάτη (=η πιο πάνω), [Μι]



Στις χορδές προστέθηκαν

* η παραμέση [Σι] μετά τη μέση
* η παρανήτη [Ρε] πριν τη νήτη και αργότερα
* η λιχανός (=του δείκτη), [Σολ] πριν τη μέση.

Τέλος προστέθηκαν

* η τρίτη [Ντο] και
* η παρυπάτη [Φα]






ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ
Τα μουσικά όργανα στην αρχαία Ελλάδα χωρίζονται σε 3 κύριες κατηγορίες: τα χορδόφωνα, αερόφωνα και κρουστά


ΧΟΡΔΟΦΩΝΑ


Υπήρχαν τρεις κατηγορίες: οι λύρες - κιθάρες, τα τρίγωνα - άρπες και οι πανδουρίδες (σε μορφή ταμπουρά). Όλα τα έγχορδα ήταν νηκτά δηλαδή παίζονταν τσιμπώντας τις χορδές (νήττω=τσιμπώ). Οι λύρες-κιθάρες αποτελούν μαζί με τους αυλούς τα πιο αγαπητά όργανα στην αρχαία Ελλάδα. Πρώτες μαρτυρίες για λύρες συναντούμε στο ανάκτορο της Πύλου και στην Κρήτη (1400 π.Χ.). Η λύρα ήταν ταυτισμένη με τον Απόλλωνα.

Σύμφωνα με τη μυθολογία την επινόησε ο Ερμής :

Όταν ο Απόλλωνας ανακάλυψε ότι ο Ερμής του έκλεψε τα βόδια τον καταδίωξε. Αυτός τρέχοντας για να κρυφτεί πάτησε κατά λάθος σε ένα καύκαλο χελώνας. Παρατηρώντας ότι το καύκαλο ενισχύει τον ήχο κατασκεύασε την πρώτη λύρα και τη δώρισε στον Απόλλωνα, εξευμενίζοντας έτσι τον θυμό του.

H ιστορία της λύρας :

Κατεξοχήν εθνικό όργανο της αρχαίας Ελλάδας, όμοιο, περίπου με την κ ι θ ά ρ α και την φ ό ρ μ ι γ γ α , το πιο σημαντικό και ευρύτερα γνωστό όργανο, συνδεόμενο με την λατρεία του Απόλλωνα. Για το λόγο αυτό περιβάλλοταν με μεγάλο σεβασμό. Είναι από τα πρώτα εν χρήσει έγχορδα όργανα στην απαγγελία επικών ποιημάτων, αν και πιθανώς, δεν εκρούετο ενώ αυτά απαγγέλλοντο, αλλά πριν ο αοιδός αρχίσει την απαγγελία του μύθου και στις ενδιάμεσες ανάπαυλες. Η χώρα έδωσε το όνομά της στη λυρική ποίηση, γιατί στην αρχή δεν απαγγελλόταν ή δεν τραγουδιόταν χωρίς τη συνοδεία της λύρας. Επίσης θα πρέπει να σημειωθεί, ότι χάρη στον απλό μηχανισμό χειρισμού και στην ιδιαίτερη και χαρακτηριστική ποιότητα του ήχου της, που ήταν ευγενής, διαυγής, γαλήνιος και αρρενωπός, η λύρα χρησιμοποιήθηκε ως το κύριο όργανο, για την εκπαίδευση των νέων. Επειδή δεν ήταν πολύπλοκο η ιδιαίτερα ηχηρό όργανο, δε χρησιμοποιούνταν σε υπαίθριες εκδηλώσεις η διαγωνισμούς, συνδέθηκε όμως στενά με τις κοινωνικές εκδηλώσεις σε κλειστούς χώρους.

Προέλευση

Σύμφωνα μ’ ένα πλατιά διαδεδομένο μύθο ο Ερμής, αμέσως μετά τη γέννησή του σ’ ένα σπήλαιο της Κυλλήνης, έφυγε νύχτα από το λίκνο και έκλεψε βόδια που φύλαγε ο Απόλλωνας. Βλέποντας ύστερα έξω από το σπήλαιο μια χελώνα, αφαίρεσε το όστρακό της και στερέωσε πάνω του χορδές από έντερο βοδιού΄ έτσι κατασκεύασε τη λύρα. Όταν ο Απόλλωνας ανακάλυψε την κλοπή και παραπονέθηκε στον Δία, ο Ερμής πρόσφερε τη λύρα στον Απόλλωνα, που μαγεύτηκε από τον ήχο της. Ώστε, η λύρα ήταν γνωστή στην Ελλάδα από την απώτατη αρχαιότητα. Μυθικοί μουσικοί και επικοί τραγουδιστές ( αοιδοί), όπως ο Ορφέας, ο Θάμυρις, ο Δημόδοκος και άλλοι, συνόδευαν τα τραγούδια τους με τη λύρα, τη φόρμιγγα η την κίθαρι.


Κατασκευαστική αρχή των λυρών:


Σε ένα αντηχείο από καβούκι χελώνας ή ξύλο στηρίζονται δυο βραχίονες (πήχεις). Κάθετα στους πήχεις στο πάνω μέρος εκτείνεται ο ζυγός. Οι χορδές ίσου μήκους είναι κατασκευασμένες από στριμμένο και αποξηραμένο έντερο, νεύρα ή λινάρι.

Στηρίζονται σε ένα σημείο (χορδοτόνιον) πάνω στο ηχείο, περνούν πάνω από ένα καβαλάρη (μαγάδιον) και στην πάνω μεριά περιστρέφονται στο ζυγό με ένα σύστημα κλειδιών τους κόλλοπες ή κόλλαβους, που διευκόλυναν το κούρδισμα. Οι χορδές αρχικά ήταν 3, αργότερα 4, 5 και 7 ενώ έφτασαν την περίοδο της «νέας μουσικής» και τις 12. Οι λύρες παίζονταν με το δεξί χέρι με τα δάκτυλα ή με ένα «πλήκτρον» κατασκευασμένο από κέρατο, ξύλο, κόκαλο ή μέταλλο.

Το αριστερό βοηθούσε παίζοντας μεμονωμένες χορδές, πιέζοντάς τες ή αποσβένοντας τον ήχο.

Οι χορδές είχαν συγκεκριμένες ονομασίες που ταυτίζονταν και με τις ονομασίες των φθόγγων . Υπάρχουν πολλοί τύποι λυρών με διαφορετικές ονομασίες: φόρμιγξ (η αρχαιότερη λύρα), κίθαρις ή κιθάρα, λύρα, χέλυς (=χελώνα), βάρβιτος (με μακρείς πήχεις). Οι όροι αυτοί συχνά συγχέονται στη χρήση τους.


ΒΑΡΒΙΤΟΣ

H ιδιαιτέροτητα του η της Βαρβίτου ( Το Β ά ρ β ι τ ο ν ). Ήταν μουσικό όργανο με πολλές χορδές, όμοιο στην βασική του δομή με την λύρα , αλλά με παραλλαγές αυτής και διαφορετική χρησιμοποίηση. Βασική διαφορά του οργάνου τούτου από τη λύρα είναι ότι ήταν στενότερο και μακρύτερο από αυτήν με αντίστοιχες χορδές που παρήγαγαν τόνους χαμηλότερους.

Όμως, θα πρέπει να διατηρήσουμε το συσχετισμό του οργάνου Β ά ρ β ι τ ο ς με τη λύρα. Η βάρβιτος ήταν πολύ παλιό όργανο. Στον Αθήναιο υπάρχουν δύο διαφορετικές εκδοχές για την εφεύρεσή του. Κατά τον Πίνδαρο ο Τέρπανδρος υπήρξε ο εφευρέτης του βαρβίτου Πινδάρου λέγοντος τον Τέρπανδρον … ευρείν … τον βάρβιτον. Κατά τον ιστορικό Νεάνθη από την Κύζικο όμως, το βάρβιτο ήταν εφεύρεση του Ανακρέοντα και Ανακρέοντος [ εύρημα ] το βάρβιτον.

Βέβαιο είναι ότι ήταν όργανο που απολάμβανε μεγάλη τιμή στη σχολή της Λέσβου ( Τέρπανδρος, Αλκαίος, Σαπφώ, Ανακρέων). Ο αριθμός των χορδών του βαρβίτου δεν μας είναι γνωστός. Ο Θεόκριτος λέει πως ήταν ένα πολύχορδο όργανο. Άλλα ονόματα, όπως β ά ρ μ ο ς , β ά ρ ω μ ο ς και β α ρ ύ μ ι τ ον συναντώνται αντί του βάρβιτον. Στον Αθήναιο διαβάζουμε: και γαρ βάρβιτος η βάρμος. Η λέξη βαρύμιτον προέρχεται από το βαρύς (χαμηλός) και μίτος (χορδή).

Κατά τον Πολυδεύκη: Των μεν κρουομένων είη άν λύρα, κιθάρα, βάρβιτον. Το δ’ αυτό και βαρύμιτον ( [Τα ονόματα] των εγχόρδων οργάνων είναι λύρα, κιθάρα, βάρβιτον΄ Το ίδιο και βαρύμιτον .Για την έκφραση « παίζω το (τη) βάρβιτο χρησιμοποιούσαν το ρήμα β α ρ β ι τ ί ζ ω. Ο Εκτελεστής του βαρβίτου λεγόταν β α ρ β ι τ ι σ τ ή ς , και ο τραγουδιστής, που συνόδευε ο ίδιος το τραγούδι του στο βάρβιτο, β α ρ β ι τ ω δ ό ς. Η οικογένεια της λύρας και της κιθάρας, στην οποία ανήκαν η φ ό ρ μ ι γ ξ , η κ ί θ α ρ ι ς , και η βάρβιτος.

Τα όργανα αυτά είχαν χορδές ίσες περίπου στο μήκος, αλλά διαφορετικές στο πάχος υποτίθεται σε πάχος, όγκο και ένταση και ιέφεραν ελαφρά μεταξύ τους ως προς την έκταση του ύψους, την κατασκευή του ηχείου κτλ., παίζονταν δε είτε με τα δάχτυλα, είτε με τη βοήθεια ενός πλήκτρου.


Το τρίγωνον
Το τρίγωνον είναι μια μικρή επιγονάτια άρπα με πολλές χορδές. Στην Ελλάδα μαρτυρείται στον κυκλαδικό πολιτισμό. Τη συναντούμε στη Μ. Ανατολή ήδη από την 3η χιλιετία π.Χ.



ΠΑΝΔΟΥΡΙΣ - ΠΑΝΔΟΥΡΑ - ΤΡΙΧΟΡΔΟΝ
Ποια ήταν η Πανδουρίς η Πανδούρα Το μουσικό αυτό όργανο, το οποίο θα μας απασχολήσει είναι η π α ν δ ο ύ ρ α , δηλαδή το μοναδικό μουσικό όργανο των αρχαίων Ελλήνων με χέρι (μάνικο), κατασκευασμένο σταθερά στο υπόλοιπο σώμα του σκάφους, εις το οποίο υπήρχαν 3 εντέρινες χορδές. Ο Αθήναιος μας παρέχει την είδηση του Πυθαγόρα, ότι « η πανδούρα κατασκευάζονταν από τους τρωγλοδύτες της Ερυθράς Θάλασσας από λευκή δάφνη που φυτρώνει κοντά στη θάλασσα ». Το όργανο αυτό εκτός από π α ν δ ο ύ ρ α ονομαζόταν και τ ρ ί χ ο ρ δ ο ν , η δε παραφθορά του ονόματός του μέσω των αιώνων ήταν η εξής:

π α ν δ ο ύ ρ α – θ α μ π ο ύ ρ α – τ α μ π ο ύ ρ α – τ α μ π ο υ ρ ά ς , εξελίχθηκε δε από τεχνικής πλευράς όπως όλα εκείνα τα ελληνικά μουσικά όργανα με χέρι ( μάνικο) της ευρύτερης οικογένειας του λ α ο ύ τ ο υ, όπως αυτό δομήθηκε από τους βυζαντινούς μουσικούς. Ο λεξικογράφος Ησύχιος χρησιμοποιεί τη λέξη π α ν δ ο υ ρ ί ς για το όργανο και τον όρο πάνδουρος για τον εκτελεστή π α ν δ ο ύ ρ α η π α ν δ ο υ ρ ί ς , όργανον μουσικό. Πάνδουρος δε ο μουσικός που παίζει αυτό. Π α ν δ ο ύ ρ α έπαιζαν οι αρχαίοι έλληνες, θαμπούρα έπαιζε ο Διγενής Ακρίτας, ( κατά το τραγούδι) τ α μ π ο υ ρ ά έπαιζε ο Ρήγας Φεραίος, ο Κατσαντώνης και ο Μακρυγιάννης.

Τ ρ ί χ ο ρ δ ο επίσης αρχαιοελληνική ονομασία της π α ν δ ο ύ ρ α ς , τ ρ ί χ ο ρ δ ο μ π ο υ ζ ο ύ κ ι (μπουζούκι: ανεπιτυχής όρος, που επικράτησε του ελληνικού τ α μ π ο υ ρ ά – π α ν δ ο ύ ρ α ς κατά την τουρκοκρατία). Π α ν δ ο υ ρ ί ζ ω ΄ παίζω την π α ν δ ο ύ ρ α . Π α ν δ ο υ ρ ι σ τ ή ς ΄ ο εκτελεστής της π α ν δ ο ύ ρ α ς . Στίχοι από το έπος του Διγενή και τα ακριτικά τραγούδια: Τι κρούεις την θαμπούραν σου εν τη παρούση ώρα ; Και επήρεν το ταμπούριν του και αποκατέστησέν ...



ΑΕΡΟΦΩΝΑ

Χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες: αυλοί (με γλωσσίδι) και σύριγγες (χωρίς γλωσσίδι). Σπανιότερα χρησιμοποιούνται και άλλα πνευστά όπως η σάλπιγξ, το κογχύλι και η ύδραυλις.


Αυλοί

Ο αυλός (=σωλήνας) ή κάλαμος είναι από τα πολύ αγαπητό όργανο στην αρχ. Ελλάδα. Εμφανίζεται από τα μέσα της 3ης χιλιετίας. Ένας μύθος αναφέρει ότι εφευρέθηκε από την Αθηνά ή οποία όμως όταν είδε στην αντανάκλαση των νερών πως παραμορφώνεται κατά το παίξιμο το πρόσωπό της, τον πέταξε μακριά στη Φρυγία.

Εκεί τον βρήκε ο Μαρσύας ο οποίος έγινε πολύ καλός εκτελεστής καλώντας τον Απόλλωνα σε αγώνα. Ο Απόλλων νίκησε και για να τιμωρήσει το Μαρσύα τον κρέμασε και τον έγδαρε. Η εκτενής χρήση του αυλού ξεκινά μετά τον 8ο αιώνα όπου σταδιακά καταλαμβάνει εξέχουσα θέση στην ελληνική μουσική και ιδιαίτερα στη λατρεία του Διονύσου. Ο αυλός είναι ένας σωλήνας από καλάμι, ξύλο, κόκαλο ή μέταλλο με τρύπες (τρήμματα) της οποίες ανοιγοκλείνουν τα δάκτυλα και επιστόμιο με καλαμένια γλωσσίδα μονή ή διπλή (όπως στο σύγχρονο ζουρνά). Ο αυλητής έπαιζε σχεδόν πάντα δύο αυλούς ταυτόχρονα και τους έδενε για ευκολία με μια δερμάτινη λουρίδα στο πρόσωπό του την φορβειά .


Σύριγξ

Με τον όρο αυτό οι αρχαίοι εννοούσαν την πολυκάλαμο σύριγγα ή σύριγγα του Πανός.

Πρόκειται για μία συστοιχία 3-18 καλαμιών κλειστών από τη μία πλευρά δεμένων μεταξύ τους με κερί και λινάρι με κάθετα υποστηρίγματα. Παίζεται φυσώντας κάθε καλάμι σε γωνία. Ήταν όργανο των βοσκών και γι’ αυτό αποδιδόταν και στον Πάνα.

Στην Πολιτεία ο Πλάτωνας παροτρύνει τους πολίτες να παίζουν μόνο λύρες, κιθάρες και βουκολικές σύριγγες απορρίπτοντας τους πολυτονικούς αυλούς και τα πολύχορδα που τα θεωρούσε χυδαία.



Η ύδραυλις


Είναι το πρώτο πληκτροφόρο του κόσμου και πρόγονος του εκκλησιαστικού οργάνου.

Κατασκευάστηκε τον 3ο αιώνα π.χ. από τον Έλληνα εφευρέτη Κτησίβιο στην Αλεξάνδρεια.

Πρόκειται για μια ή περισσότερες συστοιχίες αυλών με ή χωρίς γλωσσίδι και μέσω ενός μηχανισμού βαλβίδων ο εκτελεστής έχει τη δυνατότητα, κάνοντας χρήση πλήκτρων να τροφοδοτεί με αέρα επιλεκτικά κάθε αυλό.

Η παροχή σταθερής πίεσης αέρα γίνεται από υδραυλικό σύστημα.


Η σάλπιγγα

Η χάλκινη σάλπιγξ ήταν γνωστή από τη Μεσοποταμία και τους Ετρούσκους.
Έδινε σήματα στον πόλεμο, τις αρματοδρομίες ή τις λαοσυνάξεις. Είναι όργανο της ύστερης αρχαιότητας.

Εκτός από τη χάλκινη σάλπιγγα για σήματα χρησιμοποιούνταν και κογχύλια με ένα μικρό άνοιγμα στη βάση ή κέρατα.

Ο ρόμβος
Είναι ξύλο σε σχήμα τραπέζιου ή ρόμβου το οποίο δένεται με σκοινί και περιστρεφόμενο παράγει δαιμονιώδη θόρυβο.
Χρησιμοποιόταν σε τελετές μύησης αλλά και στον πόλεμο για να τρομάζει του εχθρούς.




ΚΡΟΥΣΤΑ

Έχουν συνοδευτικό χαρακτήρα κυρίως για να τονίζουν το ρυθμό είτε να διαμορφώνουν μια ηχητική ατμόσφαιρα. Χρησιμοποιούνται περισσότερο στις οργιαστικές λατρείες της Κυβέλης και του Διονύσου.


Κρόταλα:
Μοιάζουν στη χρήση με τις σύγχρονες καστανιέτες. Ήταν δύο ζευγάρια ξύλου 10-15 εκατοστών που κρατούσε στο κάθε χέρι ο εκτελεστής κρούοντας τα ανά δύο μεταξύ τους.

Τύμπανον:
Κρουστό όργανο που χρησιμοποιούνταν ιδιαίτερα στη λατρεία της Κυβέλης και του Διόνυσου.Ή ταν ένας κοίλος ξύλινος κάδος που χρησίμευε σαν ηχείο με δερμάτινες μεμβράνες τεντωμένες και από τις δύο πλευρές. Παίζονταν με το χέρι, συνήθως από γυναίκες ( Ησύχιος.: « τύμπανα, τα δερμάτινα ρακτήρια κόσκινα, τα εν Βάκχαις κρουόμενα » ( Ταμπούρλα, [ντέφια] , τα κραυγαλέα δερμάτινα κόσκινα, που παίζονται [με χτύπημα] στις βακχικές τελετές ). Βλέπε και Πίνδαρον ( Διθύραμβος 11, 9 ): «ρόμβοι τυμπάνων» (βροντές από τύμπανα) Πρβ. λ. ρόμβος.


Κύμβαλα:
Είναι σαν μικρά πιατίνια, ασιατικής προέλευσης. Χρησιμοποιούνταν στη λατρεία.
Σείστρα:
Τα σείστρα, αιγυπτιακής προέλευσης, είχαν σχήμα πετάλου με λαβή. Εγκάρσιες μικρές ράβδοι στήριζαν ελάσματα τα οποία ηχούσαν όταν σείονταν.



...και επειδή μια εικόνα είναι χίλιες λέξεις δείγμα τέχνης από την Ορφεία Αρμονία
Ορφικός Ύμνος απόσπασμα /1



Ορφικός Ύμνος απόσπασμα /2



Αφιέρωμα στην ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής



Αφιέρωμα στην αρχαία Μουσική



Αρχαία Ελληνικά μουσικά όργανα


Η ιστορία του Ορφέα και της Ευρυδίκης



Η μικρή ξενάγηση στον κοσμο της Μουσικής έγινε με στοιχεία απο:

Ήλιος /1952, Ελευθερουδακη/1960, Auge Larousse /1958
& http://www.musicportal.gr

http://enterbrussels.eu/index.php?o...:l-r-&catid=55:2009-11-21-14-09-55&Itemid=110

Greek and Roman musical instruments
http://www.flickr.com/photos/asterios/3413089824/in/pool-1075089@N24/
 

Attachments

  • vmichai2l-63.jpg
    76.2 KB · Views: 1
  • 3413089824_977b448a72 (1).jpg
    201 KB · Views: 1
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
ANCIENT CITHARA

An approach to constructing and playing an ancient Greek Cithara by Elena Stoynova



Elena Methodieva Stoynova is a professional musician and a musicologist researching ancient Greek music in its Thracian environment (today's North Eastern Greece and Balkan region). Her research is mainly focused on the ancient musical instruments used in the Balkans, the islands of the Aegean Sea, and in Asia Minor. In 1998 she defended a thesis with the subject:“Ancient guitar: Theoretical investigation, Attempt to make a restoration, Musical performance” at the Institute of History of Art, Bulgarian Academy of Science.

The instrument she constructed (picture on the right) as part of this research project has been used in several concerts in Germany. Her playing approach is based on the use of plectrum as a mobile bridge held with the right hand and sliding upwards on the strings , above the level of the left hand, which positioned behind the resonator box is pulling the strings.

Since pictorial evidence from Greek vases is not adequate for establishing a clear idea of the exact function of the plectrum in the ancient instrumental techniques, we may assume that this approach might not be far from how a cithara was originally played, considering that there is at least one piece of pictorial evidence supporting this assumption (a depiction of a muse holding the plectrum with the right hand placed above the level of the left hand).



Elena Stoynova has also created two instruments of the Lyra type. Here is the picture of one of them.





........





Audio samples of cithara performance

Here are some sound clips from one of Elena's concerts in Germany (Bonn, October 2004, Exhibition of Thracian treasures)

Invocation of Calliope and Apollo
Extant ancient Greek hymn by Mesomedes, 1st c. AD

(See also a vocal version of this hymn by another researcher).



Beethoven “An die Freude” (“Ode to Joy”)



Related links:



Reconstruction of ancient citharas and lyras by another researcher:

replica of an ancient Cithara, by Ioannidis Nikolaos

replica of an ancient Lyra, by Ioannidis Nikolaos



For more information on the various types of ancient guitars visit the page ANCIENT GREEK INSTRUMENTS

http://homoecumenicus.com/ancient_guitar.htm
 

Attachments

  • kithara_stojn.jpg
    kithara_stojn.jpg
    30.3 KB · Views: 0
  • lyra_stojn.jpg
    lyra_stojn.jpg
    13.1 KB · Views: 58

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
http://speech.di.uoa.gr/HERMES/index.php/el-gr/greek-announcements


Εργαστήριο Ειδίκευσης του έργου «ΕΡΜΗΣ- Πειραματική Αρχαιομουσικολογία: Εκπαίδευση στην Ανακατασκευή και Χρήση Αρχαίων Ελληνικών Μουσικών Οργάνων» για τα ακαδημαϊκά έτη 2016-18.



Το έργο ΕΡΜΗΣ χρηματοδοτείται από το
Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Υπό την αιγίδα του
Υπουργείου Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων
 
Top