Ὁ ἑβδομαδιαῖος ἑορταστικός κύκλος

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Ἀπό μέρες μέ παρακαλοῦν νά θέσω τό θέμα τοῦ ἑβδομαδιαίου ἑορταστικοῦ κύκλου καί μάλιστα νά μάθουμε τό λόγο πού ἀφιερώθηκαν οἱ ἡμέρες στά θέματά τους, ἤτοι
- Κυριακή: εἰς τήν ἀνάστασιν τοῦ Κυρίου
- Δευτέρα: εἰς τάς ἀγγελικάς δυνάμεις
- Τρίτη: εἰς τόν Πρόδρομον
- Τετάρτη καί Παρασκευή: εἰς τό πάθος τοῦ Κυρίου (Σταυρόν) καί εἰς τήν Θεοτόκον
- Πέμπτη: εἰς τούς ἁγίους ἀποστόλους καί τόν ἅγιον Νικόλαον
- Σάββατον: εἰς τούς μάρτυρας (καί εἰς πάντας τούς ἁγίους) καί εἰς τούς κεκοιμημένους.​

Μοῦ ἔδωσαν καί μιά παραπομπή.
Γιά τό θέμα τοῦ ἁγίου Νικολάου ἀπό ἐδῶ καί συνέχεια.

Προσωπικῶς νομίζω ὅτι γιά τήν Κυριακή δέν τίθεται θέμα ἑρμηνείας, ἡ Τετάρτη καί Παρασκευή ὡς νήστιμες εἶναι σταυρώσιμες μετά τῆς Θεοτόκου τῆς «παραμυθίας» τῆς συμμετεχούσης στό πάθος τοῦ Κυρίου κατά πρόγνωσιν πρεσβύτου Συμεών (σταυροθεοτοκία), οἱ ἄλλες μέρες κατά τήν ἱεράρχηση τοῦ ἁγιολογίου, γιά νά κλείσουμε μέ τό Σάββατον τῆς καταπαύσεως γιά ὅλους τούς ἁγίους καί τούς κεκοιμημένους.

Παρακαλοῦμε, προσκομίσατε περισσότερα ἤ διαφορετικά στοιχεῖα ἤ παραπομπές καί γιά τό πότε ἔγινε αὐτό, δηλ. πότε θεσπίστηκε ἡ ἀφιέρωση κάθε ἡμέρας τῆς ἑβδομάδος.

 
Last edited:

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Οἱ κανόνες τῶν καθημερινῶν τῆς παρακλητικῆς συντάχθηκαν κατὰ τὰ μέσα τοῦ θ’ αἰῶνα ὅπως φαίνεται ἀπὸ τοῦς ποιητές τους Θεοφάνη (+ μετὰ τὸ 842) καὶ Ἰωσὴφ τὸν ὑμνογράφο (+ 886). Τὰ στιχηρὰ προσόμοια καὶ τὰ καθίσματα τῶν ἀρχαγγέλων, τοῦ Προδρόμου, τῶν ἀποστόλων καὶ τὰ νεκρώσιμα πρέπει νὰ ἀνήκουν στοὺς ἴδιους ποιητές, ὡς συνοδευτικὰ τῶν κανόνων.
Τὸ τροπάριο τοῦ Προδρόμου τῶν μακαρισμῶν τῆς Τρίτης τοῦ α’ ἤχου ὑπάρχει καὶ στὸ χφ. Σινὰ ΜΓ 20 παρακλητικὴ θ’-ι’ αἰ. ἔκδ. Τὰ νέα εὑρήματα τοῦ Σινὰ φωτογραφία 4.
Οἱ κανόνες τῶν καθημερινῶν ὑπάρχουν καὶ στὶς χφφ. παρακλητικὲς ι’ αἰ. Σινὰ 779 καὶ Κρυπτοφέρρης Δ. γ. 1.
Οἱ ἀπόστολοι ἔχουν καὶ ἀπόστιχα ἰδιόμελα (ἐνῶ οἱ ἄγγελοι καὶ ὁ Πρόδρομος ὄχι), τὰ ὁποῖα συμπεριλαμβάνονται στὰ (παλαιότερα) στιχηροκαθισματάρια μαζὶ μὲ τὰ κατανυκτικά, τὰ σταυρώσιμα, νεκρώσιμα καὶ μαρτυρικὰ στιχηρὰ κατ’ ἦχον (καὶ καθίσματα ὁμοίως) ἀποτελῶντας τὴν πρώιμη ὀκτώηχο (χωρὶς κανόνες τῶν καθημερινῶν (κανονάριον)).
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Ἡ ἀναστάσιμος ἀκολουθία τῶν Κυριακῶν, ἡ παλαιὰ ὀκτώηχος Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ (+760), περιλαμβάνει πολλὰ σταυρώσιμα στοιχεῖα, καθὼς συνετέθη 130 ἔτη πρὸ τῶν σταυρωσίμων στιχηρῶν προσομοίων καὶ κανόνων (Τετάρτης καὶ Παρασκευῆς) τῆς νέας ὀκτωήχου Ἰωσὴφ τοῦ ὑμνογράφου (+886).

Κάθε Κυριακὴ προβλέπεται κανὼν τῆς Θεοτόκου εἰς τὸν ὄρθρον, τοῦ ὁποίου τὰ στιχηρὰ εἶναι τὰ ἀπόστιχα τοῦ μικροῦ ἑσπερινοῦ.


Ἡ Νέα Ὀκτώηχος (παρακλητικὴ) πρωτογενῶς περιεῖχε καὶ τὸ (τότε ἐλλιπὲς καὶ συνήθως μαρτυρικό) μηναῖο, προβλέποντας, μέχρι σήμερα, καθημερινῶς, ἐκτὸς Κυριακῆς, ἀθλητικά-μαρτυρικὰ στιχηροκαθίσματα καὶ τροπάρια τοῦ α’ κανόνα, σὰν μιὰ ἀθλητικὴ ἐνημέρωση!
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Τὸ «μαρτύριον Παύλου τοῦ ἀποστόλου» Εὐθαλίου διακόνου (ε' αἰ.) ἀναφέρει ὅτι ὁ ἀπόστολος μαρτύρησε ἡμέρα Πέμπτη (Patrologia Graeca τ. 118 στ. 316D). Τὸ κείμενο ἐντοπίζεται καὶ στoὺς χφφ. πραξαπόστολους Εἰκοσιφοίνισσας 3 β' ἥμισυ θ' αἰ. φφ. 243r-248v, Φλωρεντίας Plutei 04.01 ι' αἰ. φ. 60v.
 

Attachments

  • Pages from Oecumenii_Triccae_in_Thessalia_Episcopi.pdf
    941.2 KB · Views: 4
Last edited:

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Ἀποστολικὰ τροπάρια Πέμπτης συναντᾶμε στὸ Τριῴδιον (ἀρχὲς θ’ αἰ.) καὶ στὰ χφφ. Σινὰ 863 ὡρολόγιο θ’ αἰ. ἔκδ. J. Mateos σ. 54, Paris. Suppl. gr. 1155 παρακλητικὴ θ’ αἰ. φφ. 57r-58v, Σινὰ 1593+776 παρακλητικὴ θ’-ι’ αἰ.
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
«...ἐνέταξεν εἰς τὸ σύστημα τῆς καθ’ ἑβδομάδα ἐξυμνήσεως καὶ τὸν προστάτην του ἅγιον Νικόλαον κατὰ Πέμπτην...ὁ ὑπ’ αὐτοῦ διασωθεὶς Ἰωσὴφ ὁ ὑμνογράφος καὶ ὄχι ἄλλος τις Ἰωσήφ»

(Π. Χρήστου Πατρολογία τ. 5 1992 σ. 693).

Κανὼν τοῦ ἁγίου Νικολάου γιὰ τὴν Πέμπτη μαρτυρεῖται στὶς χφφ. παρακλητικὲς Paris. Suppl. gr. 1155 θ' αἰ., Σινὰ 776 θ’-ι’ αἰ., Σινὰ 779 ι’ αἰ. (μὲ β’ ᾠδή), Σινὰ 1094 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 7r, Σινὰ 1095 ΤΑΣ ιβ' αἰ.φ. 18v, Σινὰ 1097 τυπικὸ Συμεὼν ἀρχιεπισκόπου Σινὰ τοῦ ἔτους 1214 φ. 15v, ΕΒΕ 642 παρακλητικὴ ιγ' αἰ., Paris. gr. 358 παρακλητικὴ τοῦ ἔτους 1319 καθὼς καὶ στὰ ἔντυπα ΤΑΣ κεφ. ε’ καὶ Ἀπορούμενα ΤΑΣ κεφ. 95.

Ἡ Πέμπτη εἶναι καὶ ἡ ἡμέρα τοῦ μυστικοῦ δείπνου, τῆς λειτουργίας τῶν ἀποστόλων καὶ ἱεραρχῶν Νικολάου κ.λπ.
 
Top