Κανόνιον ήχων και Εωθινών των Κυριακών (1955-2017) για χρονολόγηση ηχογραφήσεων

ybulbu

Μπουλμπουτζής Ιωάννης
Στη σύγχρονη εποχή της πληροφορίας, όπου η διάδοση ηχογραφήσεων των παλαιών ιεροψαλτών γίνεται με ρυθμούς καταιγιστικούς, για λόγους τάξεως, αλλά και αναγνωρίσεως της ιστορικής αξίας του εκάστοτε υλικού, καθίσταται συχνά η ανάγκη ακριβούς χρονολογήσεώς του. Ως γνωστόν, είναι πολλοί οι εορταστικοί κύκλοι που καθορίζουν την Ακολουθία των Κυριακών. Συγκεκριμένα:

• Η απόστασή τους από το προηγούμενο Πάσχα, εκτός από ολόκληρη σχεδόν Ακολουθία των Κυριακών του Πεντηκοσταρίου, ορίζει τον ήχο και το Εωθινό που θα ειπωθούν, καθώς ο κύκλος της οκταηχίας ξεκινάει την Κυριακή του Θωμά και ο κύκλος των 11 Εωθινών την Κυριακή των Αγίων Πάντων.
• Ο κύκλος του ετησίου εορτολογίου καθορίζει τα τροπάρια των Αγίων που θα ψαλλούν, ενώ σε περιπτώσεις Δεσποτικών εορτών παραγκωνίζει πλήρως τα Αναστάσιμα του ήχου της Κυριακής.
• Η απόσταση από τα Χριστούγεννα ορίζει την Ακολουθία των Κυριακών των Προπατόρων, προ της Χριστού Γεννήσεως και μετά την Χριστού Γέννησιν.
• Οι Κυριακές στις μεθεόρτους περιόδους συμπεριλαμβάνουν μέλη από την υμνογραφία της εορτής.
• Την Κυριακή μεταξύ 13 και 19 Ιουλίου επιτελείται η μνήμη των Αγ. Πατέρων της Δ' Οικουμενικής Συνόδου και την Κυριακή μεταξύ 11 και 17 Οκτωβρίου επιτελείται η μνήμη των Αγ. Πατέρων της Δ' Οικουμενικής Συνόδου.
• Η απόσταση από το επερχόμενο Πάσχα ορίζει για τις Κυριακές του Τριωδίου τα επί μέρους μέλη των Κυριακών αυτών.

Η συνδυαστική αναζήτηση των παραπάνω στοιχείων για τη χρονολόγηση της εκάστοτε ηχογραφήσεως είναι δύσκολη, καθώς απαιτεί καλή γνώση του Τυπικού και αρκετό χρόνο, αναζήτηση του Πάσχα δύο ετών και αναζήτηση βάσει αυτού της Ακολουθίας, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που κάποιοι επί μέρους παράγοντες παραθεωρούνται.
Γι' αυτό το λόγο, και με την παρακίνηση φίλων, κατέστρωσα ένα κανόνιον ήχων και Εωθινών των Κυριακών ώστε να διευκολυνθούμε όλοι στις αναζητήσεις αυτές. Τα έτη που συμπεριέλαβα είναι από το 1955, που αρχίζουν χονδρικά οι γνωστές ζωντανές ηχογραφήσεις, μέχρι το τρέχον έτος 2017. Δεν ανέγραψα σε αυτό τις ημερολογιακές εορτές, παρά μόνο όταν λόγω αυτών καταλιμπάνονται πλήρως όλα τα Αναστάσιμα, δηλαδή στις Δεσποτικές εορτές των Χριστουγέννων, των Θεοφανείων, της Μεταμορφώσεως και της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Ανέγραψα και όλες τις περιπτώσεις που οι Κυριακές έχουν κάποια θεματολογία που επηρεάζει την υμνογραφία της, δηλαδή τις Κυριακές του Τρωδίου, του Πεντηκοσταρίου, των Αγ. Πατέρων και του κύκλου των Χριστουγέννων. Από τον τελευταίο κύκλο, παρέλειψα την Κυριακή μετά την Χριστού Γέννησιν όταν, όπως φέτος, τα Χριστούγεννα πέφτουν Κυριακή, οπότε η Ακολουθία της ψάλλεται στις 26 Δεκεμβρίου. Ακόμη, δεν ανέγραψα τον κύκλο των Αποστολικών ή των Ευαγγελικών Αναγνωσμάτων, διότι κάτι τέτοιο θα απαιτούσε πάρα πολύ χρόνο, αφού σε πάρα πολλές εορτές Αγίων αυτά αντικαθίστανται. Αν, πάντως, ανατρέξει κάποιος βάσει του συνδυασμού ήχου και Εωθινού στον Απόστολο, συγκεκριμένη Κυριακή θα βρει κάθε φορά.
Στους πίνακες περιέχονται μόνο οι Κυριακές. Αν γνωρίζουμε, όμως, τη συγκεκριμένη ημέρα της εβδομάδος που πραγματοποιήθηκε μια Ακολουθία, για παράδειγμα λόγω του Προκειμένου που ψάλλεται στον Εσπερινό, είναι εύκολος ο προσδιορισμός της ημερομηνίας της κοντινής Κυριακής και, βάσει αυτής, των πιθανών ετών.
Επειδή κανείς δεν είναι τέλειος, όλες οι προτάσεις για διορθώσεις και διορθώσεις είναι θεμιτές!

Ιωάννης Μπουλμπουτζής​

Οι πίνακες επισυνάπτονται σε μορφή pdf, με πρακτική σελιδοποίηση ώστε να είναι μία σελίδα ανά έτος, και στο αρχικό αρχείο όπως το έφτιαξα στο Excel ώστε, όποιος φίλος επιθυμεί, να συμπληρώσει ή να διορθώσει πληροφορίες και, αν θέλει, να το ξαναναρτήσει. Μόνο που, επειδή στο forum δεν επισυνάπτονται αρχεία xls, για να το ανεβάσω το έκανα rar. Το θέμα το ανέβασα στις ηχογραφήσεις διότι σε αυτές αφορά το υλικό. Αν θέλουν οι συντοντιστές να το μετακινήσουν, ας το πράξουν, αλλά δε μπορώ να σκεφτώ ενότητα που κάποιος θα θεωρούσε πιθανή να το αναζητήσει. Ακόμη, προτείνω να γίνει υπόμνημα ώστε να είναι ευκολότερη η πρόσβαση σε αυτό.
 

Attachments

  • Κανόνιον Ήχων και Εωθινών 1955-2017.pdf
    455.6 KB · Views: 109
  • Κανόνιον Ήχων και Εωθινών 1955-2017.rar
    55.6 KB · Views: 41
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Συγχαρητήρια! Εἶναι σημαντική ἡ συνεχόμενη διαδοχή τῶν ἐτῶν γιά τίς πρό τοῦ Πάσχα Κυριακές πού ἐξαρτῶνται ἀπό τό προηγούμενο Πασχάλιον, ὅπως ἔγραφα ἐδῶ:
... ὅτι ἡ περίοδος πρίν ἀπό κάθε Πάσχα (Τριῳδίου) δέν εἶναι εὔκολο νά ὑπολογισθεῖ σέ ἦχο καί ἑωθινό, διότι, οἱ μέν χαρακτηρισμοί τῶν Κυριακῶν ἐξαρτῶνται ἀπό τό Πάσχα πού ἔρχεται, οἱ δέ ἦχοι καί τά ἑωθινά ἀπό τό προηγούμενο Πάσχα (πού ἀνήκει βέβαια στό προηγούμενο ἔτος). Ἐάν δέ τό ἔτος πού τίθεται πρός ἐξεύρεσιν τυγχάνει καί δίσεκτον, τότε χρειάζεται ἰδιαίτερη προσοχή διά τάς μετά τόν Φεβρουάριον ἡμερομηνίας. Σημειωτέον ὅτι καί στά κανόνια αὐτές οἱ Κυριακές εἶναι κενές σέ ἦχο καί ἑωθινό καί σέ προτρέπει νά ὑπολογίσεις σύμφωνα μέ τό προηγούμενο Πάσχα κι αὐτά πού ἔγραψα περί δισέκτων.
Συνήθης ἑνότητα γι᾿ αὐτά τά θέματα εἶναι τό Τυπικόν (καθώς απαιτεί καλή γνώση του Τυπικού) ἤ ἡ Ἱστορία, ὅπου δείχνω κάποια ὑπάρχοντα θέματα:
Σαφῶς θά παραμείνει ἐδῶ, ἔγινε καί Ὑπόμνημα.

Ἀναφορικά μέ τούς Ἀποστόλους, δέν ἰσχύουν οἱ ἦχοι καί τά ἑωθινά γιά τίς μετά τά Φῶτα Κυριακές, ἐνῶ ὑπάρχει θέμα: Προκείμενα και Αλληλουιάρια της περιόδου του Τριωδίου. Ἀλλά καί ἄλλων εἰδικῶν Κυριακῶν προβλέπονται εἰδικά Προκείμενα καί Ἀλληλουιάρια. Αὐτά πρός ἐνημέρωση, χωρίς νά συνδέονται στενά μέ τό θέμα.

ΥΓ. Ἀνυπέρβλητες δυσκολίες γιά ἐξεύρεση ἡμερομηνίας παρουσιάζονται σέ ἠχογραφήσεις σταθερῶν Κυριακῶν σέ ἦχο καί ἑωθινό, ὅπως οἱ Κυριακές τοῦ Πεντηκοσταρίου, ἄν δέν ὑπάρχουν καί κάποια ἄλλα στοιχεῖα μηνολογίου. Ἕνα ἀδιέξοδο παρουσιάστηκε ἐδῶ, πού ἐπιχειρήθηκε πιθανή ἐξήγηση. Πάντως τό συντριπτικό μέρος τῶν ἠχογραφήσεων πού κυκλοφοροῦν ἔχει ὑπολογισθεῖ ἀπό ἐτῶν στό Ψ καί ὅ,τι παρουσιάζεται, συνδυαστικά βρίσκεται (πρβλ. ἐδῶ, μέ σαφῶς τή δική σου πρώτη συμβολή). Ἐπίσης κάποιες ἠχογραφήσεις, ὅπου φαίνεται ἦχος καί ἑωθινό, μπορεῖ νά ταιριάζουν σέ περισσότερα ἀπό ἕνα ἔτη, ὅπως ἔχει διαπιστωθεῖ σέ κάποιες περιπτώσεις.

 

ybulbu

Μπουλμπουτζής Ιωάννης
Δεν διαφωνώ σε κάτι, άλλωστε, λόγω αυτής ακριβώς της πολυπλοκότητας στην εύρεση του Αποστόλου, απέφυγα τη διαδικασία. Τα θέματα που παραπέμπετε δεν τα είχα δει. Η μεθοδολογία μου για το παρόν ήταν η εξής: Πρώτα έβαλα την πρώτη Κυριακή του 1955 στην 1η στήλη. Στο κάτω κελί έδωσα εντολή να προστεθούν 7 μέρες και το αντέγραψα σέρνοντάς το σε όλα τα παρακάτω ώστε να μπούνε οι σωστές ημερομηνίες μέχρι σήμερα, συμπεριλαμβανομένων αυτόματα και των δισέκτων. Έπειτα, έγραψα το Πάσχα και τις Κυριακές του Πεντηκοσταρίου για την πρώτη χρονιά και έβαλα τους ήχους και τα Εωθινά των Κυριακών μέχρι το επόμενο Πάσχα. Ε, αυτά τα κελιά τα αντέγραψα και στο Πάσχα της επόμενης χρονιάς κοκ, συμπληρώνοντας όπου ήταν απαραίτητο (για την ακρίβεια, αντέγραφα την περίπτωση με τις περισσότερες γραμμές και έσβηνα μετά). Έτσι έγινε αμέσως ο πίνακας των ήχων και των Εωθινών. Ακολούθως ονομάτισα τις 10 Κυριακές του Τριωδίου και αντέγραψα τα ονόματα για κάθε χρονιά. Στη συνέχεια ονομάτισα και τα υπόλοιπα.

Σαφώς και είναι δύσκολος ο εντοπισμός Κυριακών που δεν έχουν κανένα χαρακτηριστικό πέραν του ήχου και του Εωθινού, καθώς ο συνδυασμός αυτός συμβαίνει κάθε χρόνο. Μόνο με την εις άτοπον απαγωγή εντοπίζονται αυτές, δηλαδή αποκλείονται οι ημερομηνίες που θα απαιτούσαν να συμψάλλεται η Ακολουθία κάποιου μεγάλου Αγίου. Εκεί χρειάζεται ακριβής αναζήτηση της τυπικής διατάξεως. Κατά τα άλλα, αν ακούγεται έστω κι ένα προσόμοιο στους Αίνους, εύκολα google-άρουμε τα λόγια και βρίσκουμε στα Λειτουργικά κείμενα πότε λέγεται.

Όσο για την πληθώρα των ηχογραφήσεων που έχουν ήδη χρονολογηθεί, δεν παύει να υπάρχει ασυγκρίτως περισσότερο υλικό σε ιδιωτικά αρχεία που περιμένει να αρχειοθετηθεί σωστά. Άλλωστε, η αφορμή για τη δημιουργία του παρόντος ήταν η ευκολότερη αρχειοθέτηση των δικών μου no name ηχογραφήσεων...
 
Top