Ἀνακοίνωση τοῦ συλλογικοῦ ἔργου «Μαθηματάριον: Ἑρμηνευτικὴ καὶ Μουσικολογικὴ Σπουδή»

Φώτιος Κετσετζής

άρχων πρωτοψάλτης Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αμερικής
Αγαπητά μέλη του φόρουμ «Ψαλτολόγιον».

Είναι καιρός τώρα, που παρακολουθώ το θαυμάσιο αυτό φόρουμ ψαλτικής, αλλά δεν είχα ως τώρα συμμετάσχει στις συζητήσεις του. Η απόφασή μου να το κάνω σήμερα, ημέρα χαράς και γιορτής για την Εκκλησία μας, κινητοποιήθηκε από μια πολύ ευγενική πρόταση: να προλογίσω στην ψαλτική σας κοινότητα, και μέσω αυτής σε όλο τον ψαλτικό κόσμο, την επίσημη ανακοίνωση για ένα σημαντικό ψαλτικό-μουσικολογικό έργο με την επωνυμία «Μαθηματάριον: Ερμηνευτική και Μουσικολογική Σπουδή». Το έργο αυτό ετοιμάζεται αθόρυβα εδώ και πολύ καιρό από πολλούς άξιους ανθρώπους της ψαλτικής, επώνυμους και ανώνυμους, και έχω την μεγάλη τιμή να συμμετέχω στην επιστημονική του επιτροπή.
Τις λεπτομέρειες για τον σκοπό, το περιεχόμενο, την πορεία υλοποίησης, καθώς και τους συντελεστές του έργου θα τις δείτε στην ανακοίνωση που ακολουθεί. Το μόνο που επιθυμώ την στιγμή αυτή είναι να καταθέσω εκ καρδίας την πίστη μου ότι το έργο αυτό έχει πολλά να ωφελήσει την ψαλτική κοινότητα. Και, επίσης, την ευγνωμοσύνη μου στον Θεό, γιατί ύστερα από μια μακρά πορεία κατά την οποία έζησα όλες τις θαυμάσιες εμπειρίες που μπορεί να ζήσει ένας πρωτοψάλτης και διδάσκαλος της ψαλτικής, με αξίωσε τώρα να ζήσω και αυτό το πολύ σπουδαίο ψαλτικό γεγονός.
Ευχαριστώ πολύ τον αγαπητό μου Κωνσταντίνο Σκαρμούτσο και τα υπόλοιπα μέλη της επιστημονικής επιτροπής, που μου ζήτησαν να κάνω αυτόν τον μικρό πρόλογο. Κλείνω δε με μια ευχή και συνάμα προτροπή: όσο μπορούμε, με όποιες δυνάμεις και χαρίσματα διαθέτει ο καθένας, να κρατήσουμε ζωντανή την φλόγα της παραδόσεως της εκκλησιαστικής μας μουσικής. Είναι χρέος μας προς τους πρωτοψάλτες και διδασκάλους που προηγήθηκαν από μας, αλλά και σε όσους θα ακολουθήσουν μετά από εμάς…

Με πολλή εκτίμηση,


Φώτιος Κετσετζής,
ομότιμος καθηγητής Θεολογικής Σχολής Βοστώνης,
άρχων πρωτοψάλτης Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αμερικής.​




 

enodais

Νέο μέλος
Αγαπητοί φίλοι,

Ο επιμελητής κ. Κωνσταντίνος Σκαρμούτσος μάς παρεχώρησε ευγενώς το μουσικό κείμενο του μαθήματος Γλῶσσαν ἣν οὐκ ἔγνω από την (ηλεκτρονική) επανέκδοση του Μαθηματαρίου, καθώς και δειγματοληπτική ηχογράφηση του εν θέματι έργου (ηχοληψία: Studio Ekfrasis, χρονολογία ηχογράφησης: Ιανουάριος 2015), η οποία προσφέρεται από το κανάλι μας «Εν ωδαίς» σε καλαίσθητη μορφή οπτικοακουστικού υλικού*.

Πρόκειται για μία θαυμάσια μαθηματάρικη μελοποιία του Μανουήλ Δούκα του Χρυσάφου, λαμπαδαρίου της του Θεού Σοφίας κατά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως (ακμή περ. 1440 – 1465) στο ιδιόμελο των αποστίχων της εορτής του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου, ποίημα Κοσμά Μαϊουμά. Ο ήχος είναι δ':

Γλῶσσαν ἣν οὐκ ἔγνω ἤκουσεν ἡ Θεοτόκος·
ἐλάλει γὰρ πρὸς αὐτὴν ὁ ἀρχάγγελος
τοῦ εὐαγγελισμοῦ τὰ ῥήματα·
ὅθεν πιστῶς δεξαμένη τὸν ἀσπασμόν,
συνέλαβέ σε τὸν προαιώνιον Θεόν·
δι᾿ ὃ καὶ ἡμεῖς ἀγαλλόμενοι βοῶμέν σοι·
ὁ ἐξ αὐτῆς σαρκωθεὶς ἀτρέπτως Θεός,
εἰρήνην τῷ κόσμῳ δώρησαι,
{τὴν εἰρήνην δώρησαι, Χριστέ μου,}
καὶ ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν τὸ μέγα ἔλεος.


Το μάθημα αποδίδει αριστοτεχνικώς με ύφος επίσημο, εκκλησιαστικό ο λαμπαδάριος και μουσικοδιδάσκαλος κ. Διονύσιος Θανασούλης. Το ισοκράτημα σημάνθηκε από μέλη της επιστημονικής επιτροπής, ενώ ισοκρατούν οι κύριοι ιεροψάλτες Δημήτριος Γρηγορόπουλος και Θεοχάρης Σβορώνος.

(Οι εικόνες στην αρχή του βίντεο είναι από το εξώφυλλο της σχεδιαζόμενης έντυπης έκδοσης.)


Συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές!

Μετά τιμής,
«Εν ωδαίς».

____________

* Σημ. «Εν ωδαίς»: Στο συνημμένο βίντεο -για τεχνικούς λόγους- χρησιμοποιήσαμε μία εναλλακτική γραμματοσειρά βυζαντινής σημειογραφίας για το μουσικό κείμενο του μαθήματος και όχι την χρησιμοποιούμενη στην επανέκδοση. Για τον λόγο αυτό, επισυνάπτουμε την σύνθεση του Μανουήλ και με την γραμματοσειρά της επίσημης εμφάνισής της στην (ηλεκτρονική) επανέκδοση.

 

Attachments

  • 19. Εις τον Ευαγγελισμόν, Μανουήλ του Χρυσάφου, ήχος δ΄ .pdf
    717.3 KB · Views: 163

dimitris

Παλαιό Μέλος
Θερμές εὐχαριστίες στόν κ. Κετσετζῆ , κ. Σκαρμοῦτσο καί ὅλους τούς πονήσαντες γιά τήν ἀποκάλυψη, ἀναζωογόνηση ἑνός τόσο σημαντικοῦ κλασικοῦ ἔργου.

Εὐχῆς ἔργο νά γίνει καί κάποια ἀναφορά ἐδῶ στό φόρουμ ἀπ αὐτούς πού κοπίασαν καί γνωρίζουν ἀκουστικά τό σύνολο τοῦ ἔργου, γιά τά μελωδέστατα μεταξύ ἄλλων μαθήματα ἤ κρατήματα ὥστε νά τά ψάλλουμε στούς ναούς πρός τέρψι πνευματική τῶν ἀδελφῶν.
 
Αυτό το έργο ωφείλεται πρωτιστως στον Πρωτοψάλτη Κων/νο Σκαρμούτσο..Είναι άξιος επαίνου για όλη την δουλειά που έχει κάνει από την σύλληψη της ιδέας μέχρι και σήμερα, μη φειδόμενος χρόνου, κόπου και χρημάτων....Το έργο αυτό νομίζω οτι μπορεί να λειτουργήσει ως σημείο αναφοράς στο χώρο των εκδόσεων της ψαλτικής που συνδυάζει την μουσικολογική έρευνα ( μουσικολογική σπουδή των μαθημάτων) με την πράξη (ηχογράφηση και την επανέκδοση του μουσικού κειμένου).Θερμές ευχαριστίες σε σένα αλλά και στα μελη της επιτροπής!
 

evangelos

Ευάγγελος Σολδάτος
Η πρωτοβουλία του Κώστα Σκαρμούτσου έδωσε ευκαιρία χάρη στην χορηγία της Ι. Μ Παρακλήτου και όλων όσων πρόσφεραν ανιδιοτελώς, να γίνει μια συλλογική κίνηση παρουσίασης αυτού του παραμελημένου τόσα χρόνια μουσικού θησαυρού της Πανδέκτης. Αυτό το ανθολόγιο είναι επίσης μνημειώδες, γιατί αποτελεί μια πλήρη εικόνα της ψαλτικής μουσικής σκηνής στην Ελλάδα του 2017, χρήσιμη για τον ερευνητή του μέλλοντος που θα θελήσει να μελετήσει, να αναζητήσει, να συγκρίνει και να ανακαλύψει την αλήθεια για την παράδοση μας και τις ρίζες της.

Ευχαριστώ κι εγώ προσωπικά τον Κωνσταντίνο Σκαρμούτσο, τους πατέρες της Ι. μονής Παρακλήτου και όλους όσους προσέφεραν.
 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Συμπληρώνοντας τα λόγια των παραπάνω φίλων θέλω να προσθέσω το εξής (το οποίο έκανε κι εμένα σε κάποιο σημείο της εργασίας να συμμετάσχω). Είναι ιστορική η διάσταση του έργου αυτού ως προς την τεράστια συστράτευση εθελοντών. Προσωπικά, δεν γνωρίζω κανένα αντίστοιχο έργο στην ιστορία της ψαλτικής ως προς αυτή τη διάσταση.

Η εθελοντική και ανιδιοτελής προσφορά ανθρώπων αφορά στους εξής τομείς -σίγουρα ξεχνάω κάποιους:

  • ψαλτική ερμηνεία (ηχογραφήσεις)
  • ισοκράτημα
  • ηχοληψία-επεξεργασία ήχου
  • συγγραφή μουσικολογικών μελετημάτων
  • πολυτονισμός-διόρθωση-επιμέλεια έντυπης έκδοσης
  • σελιδοποίηση εντύπου τόμου
  • εξ υπαρχής πληκτρολόγηση (με αντιπαραβολές και διορθώσεις) των μαθημάτων
  • εισαγωγή ισοκρατημάτων
  • έλεγχος μουσικών κειμένων
  • εξώφυλλα-γραφικά-εικαστικά

Ο συντονισμός όλων αυτών των ανθρώπων σε καθημερινή βάση και επί χρόνια γινόταν από τον Κωνσταντίνο Σκαρμούτσο, ο οποίος είναι ταυτόχρονα ένας άνθρωπος με όραμα και ένας ταπεινός εργάτης. Αλλά και ο καθένας από τους εθελοντές -από τα μέλη της επιστημονικής επιτροπής μέχρι τον γραφίστα που έφτιαξε την ανακοίνωση- έδωσαν και δίνουν ένα κομμάτι της ψυχής τους και των χαρισμάτων τους, άλλος πολύ, άλλος λίγο. Ο δωρητής των ταλάντων γνωρίζει και το μέγεθος του μισθού (πράγμα που καμία ευχαριστία σε εισαγωγικά κείμενα και παρουσιάσεις δεν μπορεί να αποτυπώσει).

Εν ολίγοις: είναι βαθιά εκκλησιαστικός ο χαρακτήρας αυτού του έργου.
 

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Συγχαρητήρια και από μένα στους πονήσαντες! Εύχομαι κάθε επιτυχία στο έργο αυτό και μακάρι να γίνει παράδειγμα και παρακίνηση και για άλλο στο μέλλον.

Χάρηκα επίσης που έχουμε τον άρχοντα Φώτη Κετσετζή κοντά μας τον οποίο άκουγα από μικρός.
 

ΣΑΧΙΝΗΣ

Νέο μέλος
Καλησπέρα σας....Αυτόν τον τόμο που θα μπορούσαμε να τον αγοράσουμε έστω και σε ηλεκτρονική μορφή.....;
 
Top