Άγιος Κοσμάς ο Μελωδός επίσκοπος Μαϊουμά ή Ανδήδων

ΦΩΤΙΟΣ ΚΕΡΜΕΛΙΔΗΣ

Παλαιό Μέλος
Ο σύλλογος ιεροψαλτών Λαρίσης,Τυρνάβου & περιχώρων έχει προστάτη της τον Άγιο Κοσμά τον Μελωδό επίσκοπο Μαϊουμά,ο οποίος εορτάζει στις 14 Οκτωβρίου.
Ο Άγιος Κοσμάς ο Μελωδός ανατράφηκε από τον ευσεβή Σέργιο, που ήταν πατέρας του Ιωάννου του Δαμασκηνού. Ο Σέργιος ήταν υπουργός οικονομικών τού Χαλίφη των Αράβων. Ο Ιωάννης και ο Κοσμάς είχαν αγάπη και έφεση προς την μάθηση είτε αυτή αφορούσε τις επιστημονικές γνώσεις είτε τις ιερές γνώσεις της θρησκείας μας. Γι'αυτό το λόγο ο Σέργιος προσπαθούσε να τους βρει ένα σοφό δάσκαλο. Η ευκαιρία που έψαχνε παρουσιάστηκε όταν οι Άραβες σε μία λεηλασία που έκαναν στη Σικελία έπιασαν αιχμάλωτο τον μοναχό Κοσμά από την Καλαβρία.

Ο Σέργιος τον ελευθέρωσε και του πρόσφερε την φιλοξενία του με αντάλλαγμα να διδάξει τους υιούς του. Ο Κοσμάς ήταν άνδρας εγγράμματος, ήταν σοφός. Είχε σπουδάσει Θεολογία, Φιλολογία, Μαθηματικά και ήταν ικανός να διδάξει φιλοσοφία και ρητορική. Γνώριζε επίσης μουσική και ποίηση. Υπό την καθοδήγησή του λοιπόν ο Ιωάννης και ο Κοσμάς προέκοψαν λαμπρώς. Μετέβησαν στα Ιεροσόλυμα, όπου έγιναν δεκτοί στη Μονή του Αγίου Σάββα. Ο Κοσμάς μετά από προτροπή του Πατριάρχη των Ιεροσολύμων χειροτονήθηκε το 743 μ.Χ. επίσκοπος Μαϊουμά, η οποία αρχαιότερα ονομαζόταν Ανδήδων και ήταν παραθαλάσσια πόλη στην Παλαιστίνη. Διετέλεσε τα καθήκοντά του με επιμέλεια και ευσυνειδησία.

Εύχομαι χρόνια πολλά και ευάρεστα στο Θεό !!!

Απολυτίκιο:
Ορθοδοξίας οδηγέ, ευσεβείας Διδάσκαλε και σεμνότητος, της Οικουμένης ο φωστήρ, των Μοναζόντων θεόπνευστον εγκαλλώπισμα, Κοσμά σοφέ, ταις διδαχαίς σου πάντας εφώτισας, λύρα του Πνεύματος. Πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών.

Ανάλυση ονόματος:
ΚΟΣΜΑΣ: (εκ του κόσμος = στολισμός) = ο γεμάτος χάρη, ο χαριτωμένος.
 

ΦΩΤΙΟΣ ΚΕΡΜΕΛΙΔΗΣ

Παλαιό Μέλος
Από άλλη πηγή:
Διαβάστε τι αναφέρει για τον «Κοσμά τον ποιητή» ο μεγάλος λόγιος της Ορθοδοξίας μας, ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης!... Αναφερόμαστε σε έναν άνθρωπο ο οποίος διακρίθηκε ως εκκλησιαστικός ασματογράφος! Συνέγραψε κανόνες για δεσποτικές γιορτές της εκκλησίας, για τη Μεγάλη Εβδομάδα, ενώ έχει συντάξει και πάρα πολλά τροπάρια!..

ΟΠΩΣ όλοι γνωρίζουν, ο Κοσμάς ο Μελωδός (8ος αι.) ήταν Επίσκοπος της πόλης Μαϊουμά της Παλαιστίνης, υμνογράφος της ορθόδοξης Εκκλησίας. Καταγόταν από τα Ιεροσόλυμα. Επειδή ήταν ορφανός τον υιοθέτησε ο πατέρας του Ιωάννη του Δαμασκηνού και τον ανέθρεψε μαζί με το γιο του. Το 743 έγινε πιθανόν επίσκοπος Μαϊουμά. Της και ο Ιωάννης, έτσι και της διακρίθηκε ως εκκλησιαστικός ασματογράφος. Συνέγραψε κανόνες για δεσποτικές γιορτές της εκκλησίας, για τη Μεγάλη Εβδομάδα, ενώ έχει συντάξει και πάρα πολλά τροπάρια. Η μνήμη του γιορτάζεται της 14 Οκτωβρίου.



Τι γράφει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης

14/10 - Κοσμά του ποιητού Επισκόπου Μαϊουμά.

Tη αυτή ημέρα μνήμη του Oσίου Πατρός ημών Kοσμά του ποιητού, Eπισκόπου Mαϊουμά του Aγιοπολίτου, ήτοι του Iεροσολυμίτου.

Απήλθε Kοσμάς ένθα πάσα τερπνότης,
Mέλη λιπών τέρποντα την Eκκλησίαν.

+ Oύτος ο Άγιος, όταν ήτον πολλά της, έμεινεν ορφανός. Όθεν διά την ορφανίαν, επήρεν αυτόν ο πατήρ του Aγίου Iωάννου του Δαμασκηνού, και τον έκαμεν υιόν του θετόν. Kαι λοιπόν είχεν αυτόν εις πολλήν πρόνοιαν και κηδεμονίαν1. Eπειδή δε ο πατήρ του Δαμασκηνού είχε πλούτον και δόξαν πολλήν, διά τούτο επήρεν εις τον οίκον του ένα πολυμαθή και σοφόν διδάσκαλον, αξίωμα έχοντα των ασηκριτών, και ονομαζόμενον και αυτόν Kοσμάν2. Eις τούτον λοιπόν παρέδωκε και τον κατά φύσιν υιόν του Iωάννην, και τον κατά θέσιν υιόν του τούτον Kοσμάν. Όθεν εδίδαξεν της εκείνος κάθε σοφίαν θείαν και ανθρωπίνην. Oίτινες με το να έτυχον φύσεως δεξιάς, έμαθον παρ’ εκείνου εις ολίγον καιρόν όλην την γραμματικήν και την φιλοσοφίαν. Της τούτοις δε και αστρονομίαν, μουσικήν και γεωμετρίαν. Kαι εκ τούτου έγιναν εις όλους αιδέσιμοι και σεβάσμιοι. Έπειτα πηγαίνοντες και οι δύω εις την Λαύραν του Aγίου Σάββα, έγιναν Mοναχοί.
Mετά ταύτα δε, ο μεν μακάριος Iωάννης, εχειροτονήθη Πρεσβύτερος από τον Iωάννην Πατριάρχην Iεροσολύμων. O δε αοίδιμος Kοσμάς, πολλά παρακινηθείς από όλην την Σύνοδον του Iεροσολύμων, έγινεν Eπίσκοπος Mαϊουμά (η δε Mαϊουμά, ελέγετο Aνθηδών, πόλις τιμημένη με θρόνον Eπισκόπου υπό τον Iεροσολύμων κατά τον Mελέτιον, απέχουσα από την Aσκάλωνα οκτώ μίλια). Eίναι δε δυνατόν να γνωρίση τινάς με την πείραν, οποίος μέγας και θαυμάσιος εστάθη κατά τον λόγον και την γνώσιν ο θείος ούτος Kοσμάς, εάν αναγνώση επιμελώς της Kανόνας και τα τροπάρια, και τα άλλα συγγράμματα οπού εφιλοπόνησεν ο αοίδιμος. Kαλώς λοιπόν και θεαρέστως ποιμάνας το ποίμνιόν του, και εις βοσκήν σωτηρίας αυτό οδηγήσας, φθάσας δε εις γήρας βαθύ της Kύριον εξεδήμησεν. (Tο ίδιον τούτο Συναξάριον όρα μεταφρασμένον εις τον Nέον Παράδεισον.)


ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Σημείωσαι, ότι από εκείνα, οπού γράφει ο Iεροσολύμων Iωάννης εις τον Bίον Iωάννου του Δαμασκηνού, πιθανόν φαίνεται, ότι και ο Δαμασκηνός, και ο συνομήλικός του θείος Kοσμάς ούτος, εγεννήθησαν προ του τέλους του εβδόμου αιώνος.

2. Oύτος από την Iταλίαν μεν, εκατάγετο. Kαι ίσως από την Σικελίαν. Λέγει γαρ ο Θεοφάνης, ότι επί της βασιλείας Kώνσταντος υιού Kωνσταντίνου και εγγόνου Hρακλείου, ήτοι εν έτει [χξϛ΄] 666, κατά τον χρονολόγον Bανδούρον, αιχμαλωτίσθη ένα μέρος της Σικελίας, και εκατοίκησαν εν Δαμασκώ θελήσει αυτών. Πολλοί δε τότε ήτον οι κατά την Σικελίαν μονάζοντες, από της οποίους ήτον και ο Kοσμάς, ο της δε ήτον και ιερωμένος. Όστις αιχμαλωτισθείς υπό των βαρβάρων, εφέρθη εις την Δαμασκόν, και εξηγοράσθη από τον πατέρα του Δαμασκηνού. (Όρα εις το όνομα Iωάννης, εν τω β΄ τόμω της Oκτατεύχου.)

(Από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)


ΤΙ ΓΡΑΦΟΥΝ ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ

Ένας από τους πιο κορυφαίους ποιητές της Εκκλησίας μας, ο Άγιος Κοσμάς ο Ποιητής ή Μελωδός, γεννήθηκε περί το 685, μάλλον στη Δαμασκό, και έμεινε ορφανός σε μικρή ηλικία. Τον υιοθέτησε ο πατέρας του Αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού, Σέργιος, πού ήταν υπουργός των οικονομικών του χαλίφη των Αράβων. Τον μεγάλωσε με την ίδια φροντίδα και επιμέλεια όπως τον φυσικό του γιό. Επειδή είχε πολλή δόξα και πλούτο, πήρε στο σπίτι του ένα πολυμαθή διδάσκαλο, τον Ιερομόναχο Κοσμά Ξένο ή Ικέτη, πού καταγόταν από τη Καλαβρία της Ιταλίας. Σ' αυτόν λοιπόν παρέδωσε τον φυσικό γιο του Ιωάννη και τον υιοθετημένο Κοσμά, για να τους μάθει όσο γίνεται καλύτερα τη θεία και ανθρώπινη σοφία. Πράγματι τα δύο παιδιά έμαθαν πολλά από τον άξιο διδάσκαλο τους, όπως θεολογία, φιλολογία, μαθηματικά, φιλοσοφία και ρητορική. Επίσης, ιδιαίτερα τους δίδαξε τη μουσική τέχνη, επειδή διέκρινε ότι οι δύο μαθητές του ήταν προικισμένοι με το μουσικό και Ιερό ποιητικό τάλαντο. Έχοντας κοινή κλίση προς το μοναχισμό, αργότερα ο Ιωάννης και ο Κοσμάς πήγαν στην Ιερουσαλήμ, και έγιναν μοναχοί στη Μονή του Αγίου Σάββα. Κατόπιν ο μεν Ιωάννης έγινε πρεσβύτερος, ο δε Κοσμάς, μετά από πολλές πιέσεις από τη Σύνοδο των Ιεροσολύμων, έγινε Επίσκοπος Μαϊουμά, πόλη παραθαλάσσια της Παλαιστίνης, επίνειο της Γάζας, πού αρχαιότερα ονομαζόταν Ανθηδών. Διεξήγαγε με πολλή επιμέλεια και ευσυνειδησία τα ποιμαντορικά του καθήκοντα και ποτέ δεν ξεχνούσε να ασχολείται με την εκκλησιαστική ποίηση. Κύριο χαρακτηριστικό της ποίησής του είναι ο ρυθμός. Ο ρυθμός τον αναδείχνει υμνογράφο και μελωδό, διότι δε συνθέτει μόνο τα ποιήματά του, αλλά και τα μελοποιεί. Έχει συντάξει πολλούς ύμνους σε Δεσποτικές και Θεομητορικές εορτές, καθώς και σε μνήμες αγίων. Εκείνο, όμως, που τον ξεχωρίζει, είναι οι Κανόνες του. Είναι από τους πρώτους που εισηγήθηκαν αυτό το υμνολογικό είδος και από τους κυριότερους συντάκτες του βιβλίου του Τριωδίου. Κανόνες του σώζονται στις Δεσποτικές εορτές: Χριστούγεννα, Θεοφάνεια, Υπαπαντή, Κυριακή των Βαΐων, Πεντηκοστή, Μεταμόρφωση, Ύψωση τιμίου Σταυρού. Από τους άλλους Κανόνες του, ξεχωρίζουμε αυτόν στην Κοίμηση της Θεοτόκου και στον Άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο. Συνθέσεις του Κοσμά είναι και οι Κανόνες της Μεγάλης Εβδομάδας. Πέθανε ειρηνικά και σε βαθιά γεράματα περί το 750-752 μ.Χ. (Ίδε ιστολόγιο: NOCTOS)
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Ἔχουμε τήν τιμή καί τήν εὐλογία, ἀγαπητέ Πρόεδρε, ἡ νεοσυντεθεῖσα ἀκολουθία του (Χ. Μ. Μπούσια), νά εἶναι κτῆμα τοῦ Ψαλτολογίου.

14. Ἀκολουθία Ὁσίου Κοσμᾶ τοῦ Ποιητοῦ, Ἐπισκόπου Μαϊουμᾶ τοῦ Ἁγιοπολίτου

Νά ὀργανώσεις πανήγυρη!

Βλ. καί 14. Μουσικὰ Ὁσίου Κοσμᾶ τοῦ Ὑμνογράφου.

 
Last edited:

ΦΩΤΙΟΣ ΚΕΡΜΕΛΙΔΗΣ

Παλαιό Μέλος
Γέροντα της ευχή σας. Είστε φοβερός,καταπληκτικός.Τι να πω άλλο; Σας ευχαριστούμε πολύ.Είναι ένα πολύ όμορφο δώρο προς τον σύλλογό μας....:)
Μπορούμε να την αναρτήσουμε στο blog του συλλόγου μας http://kosmasmelodos.blogspot.gr/;
 
Last edited:

Nikolaos Giannoukakis

Παλαιό Μέλος
Δεν ξερω εαν σας είναι χρήσιμα, αλλα παρουσιάστηκαν, απο την μετριότητά μου, στοιχεία για το έργο του Κοσμά, ιδιαιτέρως για τους Κανόνες της Μ. Εβδομάδας, στην προπερισυνή διάλεξη στο Πίττσμπουργκ (μαζί με τον Βυζαντινό Χορό της Μητρόπολης),

Είναι στα Αγγλικά (φεύ!)

http://www.asbmh.pitt.edu/StKosmasLecture/KOSMAS_LECTURE_ONLY.flv

Περιμένατε μερικά λεπτά να φορτώσει το βίντεο της διάλεξης.

ΝΓ
 
Top