Εγκυκλοπαίδεια της αρχαίας ελληνικής μουσικής

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
φερεκράτειος, στίχος· και φερεκράτειον μέτρον ή απλά φερεκράτειον. Στίχος που πήρε το όνομά του από τον κωμικό ποιητή Φερεκράτη , που τον χρησιμοποίησε πλατιά. Ο φερεκράτειος στίχος ήταν λογαοιδική (μεικτή) τριποδία, αποτελούμενη από δύο τροχαίους και ένα δάκτυλο· υπήρχαν δύο είδη, ανάλογα με τη θέση του δακτύλου:

Α1: - U U - U - U (ακατάληκτος)
Α2: - U U - U - Λ (καταληκτικός)
Β1: - U - U U - U (ακατάληκτος)
Β2: - U - U U - Λ (καταληκτικός)

Πρβ. Ανακρέων .

Σημειώσεις:

1. Για τα καταληκτικά και ακατάληκτα μέτρα, βλ. λ. μέτρον

.
2. Το σημείο Λ είναι για το λείμμα (βραχύς κενός χρόνος)· βλ. τα λ. λείμμα

και παρασημαντική .

http://www.musipedia.gr/
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Φερεκράτης, (περ. 420 π.Χ.)· κωμικός ποιητής και μουσικός. Σε αυτόν οφείλουμε ένα σημαντικό ντοκουμέντο για την εξέλιξη της μουσικής στον 5ο αι. π.Χ. Στην κωμωδία του Χείρων παρουσιάζει τη Μουσική σαν γυναίκα που παραπονιέται και διαμαρτύρεται στη Δικαιοσύνη για όλες τις κακοτυχίες και την κακομεταχείριση που έχει υποστεί από τις καινοτομίες του Μελανιππίδη , του Κινησία , του Φρύνη και του Τιμόθεου . Αυτό το ουσιαστικό τμήμα της κωμωδίας (25 στίχοι) έχει διασωθεί από τον Πλούταρχο στο Περί μουσικής (1141 D-F και 1142Α, 30).

http://www.musipedia.gr/
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Φήμιος, φημισμένος αοιδός

από την Ιθάκη, που συχνά μνημονεύεται στην Οδύσσεια (λ, π). Έζησε στο παλάτι του Οδυσσέα, ο οποίος του εμπιστεύτηκε την Πηνελόπη, κατά την απουσία του στην Τροία. Τραγουδούσε τη νοσταλγία των Ελλήνων και τον πόθο του γυρισμού. Αναγκάστηκε να ψυχαγωγεί τους "μνηστήρες" στα συμπόσιά τους με τη μουσική του και κινδύνεψε να σκοτωθεί από τον Οδυσσέα, όταν, μετά την επιστροφή του, σκότωσε τους μνηστήρες. Πρβ. Πλούτ. Περί μουσ. 1132Β, 3.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

PLUTARQUE

ΠΕΡΙ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Πλούτ. Περί μουσ. 1132Β, 3.

γεγονέναι δὲ καὶ Δημόδοκον Κερκυραῖον παλαιὸν μουσικόν, ὃν πεποιηκέναι Ἰλίου τε πόρθησιν καὶ Ἀφροδίτης καὶ Ἡφαίστου γάμον· (34) ἀλλὰ μὴν καὶ Φήμιον Ἰθακήσιον νόστον τῶν ἀπὸ Τροίας μετ΄ Ἀγαμέμνονος ἀνακομισθέντων ποιῆσαι.

http://remacle.org/bloodwolf/historiens/Plutarque/musiquegr.htm
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
φθόγγος, ήχος, φωνή. Στη μουσική, ένας ήχος με καθορισμένο ύψος που παραγόταν από φωνή ή οποιοδήποτε μουσικό όργανο· στον πληθ., νότες και χορδές. Δίνουμε τώρα μερικούς ορισμούς του φθόγγου από αρχαίους θεωρητικούς:
Αριστόξενος (Αρμον. Στοιχ. Ι, 15, 15 Mb): "Συντόμως μεν ούν ειπείν, φωνής πτώσις επί μίαν τάσιν φθόγγος εστί" (Για να εκφραστούμε σύντομα, φθόγγος είναι η πτώση της φωνής πάνω σ' ένα ύψος).
Κλεονείδης (Εισαγ. 1): "φθόγγος μεν ούν εστί φωνής πτώσις εμμελής επί μίαν τάσιν" (φθόγγος είναι η μουσική πτώση της φωνής πάνω σ' ένα ύψος).
Ο Βακχείος (Εισαγ. 4) δίνει τον ίδιο ορισμό, προσθέτοντας: "μία γαρ τάσις εν φωνή ληφθείσα εμμελή φθόγγον αποτελεί" (ένα μόνο ύψος παρμένο στη φωνή αποτελεί μουσικό ήχο [φθόγγο]).
Ο Νικόμαχος (Εγχειρ. 11) με πιο αναλυτικό τρόπο λέει: "φθόγγος εστί φωνή άτομος, οίον μονάς κατ' άκοήν· ως δε οι νεώτεροι, επίπτωσις φωνής επί μίαν τάσιν και απλήν· ως δ' ένιοι, ήχος απλατής κατά τόπον αδιάστατος" (φθόγγος είναι ένας αδιαίρετος ήχος όπως μια ακουστική μονάδα· και, όπως [λένε] οι νεότεροι, μια πτώση φωνής πάνω σ' ένα μόνο ύψος· και, καθώς [λένε] μερικοί άλλοι, ένας ήχος χωρίς πλάτος και συνεχής [χωρίς διακοπή]).
Ο Αριστείδης (Περί μουσ. 12-13 Mb) διακρίνει πέντε διαφορές ανάμεσα στους φθόγγους (διαφοραί φθόγγων): (1) ως προς το ύψος (κατά την τάσιν ), (2) ως προς το διάστημα (τη συμμετοχή σ' ένα ή περισσότερα διαστήματα· κατά διαστήματος μετοχήν), (3) ως προς το σύστημα (τη συμμετοχή σ' ένα ή περισσότερα συστήματα· κατά συστήματος μετοχήν), (4) ως προς την περιοχή της φωνής.(κατά τον της φωνής τόπον ) και (5) ως προς το ήθος (κατά ήθος· το ήθος ποικίλλει ανάλογα με το ύψος των φθόγγων).

http://www.musipedia.gr/

~~~~~~~~~~~~~~~~~~

[''Αριστόξενος (Αρμον. Στοιχ. Ι, 15, 15 Mb): "Συντόμως μεν ούν ειπείν, φωνής πτώσις επί μίαν τάσιν φθόγγος εστί" (Για να εκφραστούμε σύντομα, φθόγγος είναι η πτώση της φωνής πάνω σ' ένα ύψος).'']

Αρμονικά στοιχεία
Αριστόξενος, Αρμον. Στοιχ. Ι, 15, 15 Mb

συντόμως μὲν οὖν εἰπεῖν φωνῆς πτῶσις ἐπὶ μίαν
τάσιν ὁ φθόγγος ἐστί· τότε γὰρ φαίνεται φθόγγος εἶναι
τοιοῦτος οἷος εἰς μέλος τάττεσθαι ἡρμοσμένον _τ_ὸ ἑστά-
ναι ἐπὶ μιᾶς τάσεως. ὁ μὲν οὖν φθόγγος τοιοῦτος ἐστίν·
διάστημα δ᾽ ἐστὶ τὸ ὑπὸ δύο φθόγγων ὡρισμένον μὴ τὴν
αὐτὴν τάσιν ἐχόντων.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~


[''Κλεονείδης (Εισαγ. 1): "φθόγγος μεν ούν εστί φωνής πτώσις εμμελής επί μίαν τάσιν" (φθόγγος είναι η μουσική πτώση της φωνής πάνω σ' ένα ύψος).'']

Εισαγωγή αρμονική
Κλεονείδης, Εισαγ. 1

φθόγγος μὲν οὖν ἐστι φωνῆς πτῶσις ἐμμελὴς ἐπὶ
μίαν τάσιν.

~~~~~~

[''Ο Βακχείος (Εισαγ. 4) δίνει τον ίδιο ορισμό, προσθέτοντας: "μία γαρ τάσις εν φωνή ληφθείσα εμμελή φθόγγον αποτελεί" (ένα μόνο ύψος παρμένο στη φωνή αποτελεί μουσικό ήχο [φθόγγο]).''

Βακχείος Εισαγ. 4

http://www.archive.org/stream/musiciscriptore01jangoog#page/n393/mode/1up
 

Attachments

  • musiciscriptore01jangoog_0394.jpg
    93.3 KB · Views: 2

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''Ο Νικόμαχος (Εγχειρ. 11) με πιο αναλυτικό τρόπο λέει: "φθόγγος εστί φωνή άτομος, οίον μονάς κατ' άκοήν· ως δε οι νεώτεροι, επίπτωσις φωνής επί μίαν τάσιν και απλήν· ως δ' ένιοι, ήχος απλατής κατά τόπον αδιάστατος" (φθόγγος είναι ένας αδιαίρετος ήχος όπως μια ακουστική μονάδα· και, όπως [λένε] οι νεότεροι, μια πτώση φωνής πάνω σ' ένα μόνο ύψος· και, καθώς [λένε] μερικοί άλλοι, ένας ήχος χωρίς πλάτος και συνεχής [χωρίς διακοπή]).'']

Νικομάχου Γερασηνοῦ Πυθαγορείου ἁρμονικοῦ
ἐγχειριδίου κεφάλαια

Νικόμαχος, Εγχειρ. 11

Φθόγγος ἐστὶ φωνὴ ἄτομος, οἷον μονὰς κατ᾽
ἀκοήν· ὡς δὲ οἱ νεώτεροι, ἐπίπτωσις φωνῆς ἐπὶ μίαν
τάσιν καὶ ἁπλῆν· ὡς δ᾽ ἔνιοι, ἦχος ἀπλατὴς κατὰ τό-
πον ἀδιάστατος.
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''Ο Αριστείδης (Περί μουσ. 12-13 Mb) διακρίνει πέντε διαφορές ανάμεσα στους φθόγγους (διαφοραί φθόγγων): (1) ως προς το ύψος (κατά την τάσιν ), (2) ως προς το διάστημα (τη συμμετοχή σ' ένα ή περισσότερα διαστήματα· κατά διαστήματος μετοχήν), (3) ως προς το σύστημα (τη συμμετοχή σ' ένα ή περισσότερα συστήματα· κατά συστήματος μετοχήν), (4) ως προς την περιοχή της φωνής.(κατά τον της φωνής τόπον ) και (5) ως προς το ήθος (κατά ήθος· το ήθος ποικίλλει ανάλογα με το ύψος των φθόγγων).'']

ΑΡΙΣΤΕΙΔΟΥ ΚΟΙΝΤΙΛΙΑΝΟΥ
ΠΕΡΙ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΠΡΩΤΟΝ

Αριστείδης, Περί μουσ. 12-13 Mb


διαφοραὶ δὲ φθόγγων πλείους,
πρώτη μὲν ἡ κατὰ τὴν τάσιν ἐν ὀξύτητι καὶ βαρύτητι,
δευτέρα δὲ ἡ κατὰ διαστήματος μετοχήν, ὅταν ὁ μὲν ἑνὶ
κοινωνῶν, ὁ δὲ πλείοσι θεωρῆται, τρίτη __ἡ κατὰ συστή-
ματος, ὅταν ὁ μὲν ἑνός, ὁ δὲ δυεῖν μετέχῃ συστημάτων,
τετάρτη ἡ κατὰ τὸν τῆς φωνῆς τόπον, ὅταν ὁ μὲν μείζονος,
ὁ δὲ ἐλάττονος ᾖ τόπου _τίς δ᾽ ὁ τῆς φωνῆς τόπος, ὕστερον
λέξομεν_, πέμπτη δὲ ἡ κατὰ τὸ ἦθος· ἕτερα γὰρ ἤθη
τοῖς ὀξυτέροις, ἕτερα τοῖς βαρυτέροις ἐπιτρέχει, καὶ ἕτερα
μὲν παρυπατοειδέσιν, ἕτερα δὲ λιχανοειδέσιν.
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Φιλάμμων, μυθικός αοιδός, ποιητής-μουσικός, γιος του Απόλλωνα, πατέρας του Θάμυρι από τη Θράκη. Σύμφωνα με μερικούς μύθους, ο Φιλάμμων πρώτος καθιέρωσε τραγούδια και χορούς στο Δελφικό ιερό (Πλούτ. Περί μουσ. 1132D, 3). Λέγεται πως οι συνθέσεις του Τέρπανδρου βασίζονται στους νόμους του Φιλάμμωνα.

http://www.musipedia.gr/

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

[''Σύμφωνα με μερικούς μύθους, ο Φιλάμμων πρώτος καθιέρωσε τραγούδια και χορούς στο Δελφικό ιερό (Πλούτ. Περί μουσ. 1132D, 3)'']

PLUTARQUE
ΠΕΡΙ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Πλούτ. Περί μουσ. 1132D, 3

(57) Τινὰς δὲ τῶν νόμων τῶν κιθαρῳδικῶν τῶν ὑπὸ Τερπάνδρου πεποιημένων Φιλάμμωνά φασι τὸν ἀρχαῖον τὸν Δελφὸν συστήσασθαι. (58) [58-64]

http://remacle.org/bloodwolf/historiens/Plutarque/musiquegr.htm
 
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
φιληλιάς, ωδή· μια ωδή στον Ήλιο (Απόλλωνα). Αθήν. (ΙΔ', 619Β, 10): "η δε εις Απόλλωνα ωδή [καλείται] φιληλιάς, ως Τελέσιλλα παρίστησι" (και η ωδή στον Απόλλωνα [ονομάζεται] φιληλιάς, καθώς μαρτυρεί η Τελέσιλλα).

http://www.musipedia.gr/

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

[''Αθήν. (ΙΔ', 619Β, 10): "η δε εις Απόλλωνα ωδή [καλείται] φιληλιάς, ως Τελέσιλλα παρίστησι" (και η ωδή στον Απόλλωνα [ονομάζεται] φιληλιάς, καθώς μαρτυρεί η Τελέσιλλα).'']

Athénée de Naucratis, les Deipnosophistes, livre XIV

Αθήν. (ΙΔ', 619Β, 10)

ἡ δὲ εἰς Ἀπόλλωνα ᾠδὴ φιληλιάς, ὡς Τελέσιλλα παρίστησιν· οὔπιγγοι δὲ αἱ εἰς Ἄρτεμιν. ᾔδοντο δὲ Ἀθήνησι καὶ οἱ Χαρώνδου νόμοι παρ΄ οἶνον, ὡς Ἕρμιππός φησιν ἐν ἕκτῳ περὶ Νομοθετῶν.

http://hodoi.fltr.ucl.ac.be/concordances/athenee_deipnosophistes_14/texte.htm
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Φιλόδημος, (1ος αι. π.Χ.)· ποιητής και επικούρειος φιλόσοφος από τα Γάδειρα της Συρίας. Έζησε στη Ρώμη κατά την εποχή του Κικέρωνα (και πιο συγκεκριμένα γύρω στα 60 π.Χ.), που εγκωμίαζε την πολυμάθειά του. Ανάμεσα στα πολλά του έργα υπάρχει και ένα Περί μουσικής. Το κείμενο αυτού του έργου, σοβαρά κολοβωμένο, βρέθηκε μαζί με άλλους παπύρους στο Ηράκλειο (Ερκουλάνεουμ, Ερκολάνο) της Ν. Ιταλίας, ΝΑ της Νεάπολης, κοντά στην Πομπηία. Από το έργο διασώθηκε ένα ουσιαστικό μέρος του τέταρτου βιβλίου. Εκδόθηκε, με λατινική μετάφραση, μαζί με άλλα έργα του Φιλόδημου (στα Volumina Herculanensia quae supersunt, Νεάπολη 1793, τ. Ι, σσ. 1-144), με τον τίτλο: Philodemi De Musica IV· το κείμενο δημοσιεύτηκε σε στήλες, με φωτογραφίες των παπύρων και σχόλια στα λατινικά, σσ. 145-163.
Το τέταρτο βιβλίο εκδόθηκε επίσης στα Varieta nei Volumi Ercolanesi από τον Lorenzo Blanco (Νεάπολη 1860)· η έκδοση αυτή περιλαμβάνει το ελληνικό κείμενο με μετάφραση στα ιταλικά (τ. 1, μέρος Ι, σσ. 1-665), λατινική μετάφραση (τ. 1, μέρος ΙΙ, σσ. 79-136) και σχόλια (σσ. 143-221). Μια πολύ προσεκτική έκδοση του ελληνικού κειμένου δημοσιεύτηκε από τον Johannes Kempe ("Philodemi De Musica librorum quae extant", Λιψία 1884, έκδ. Teubner). Η έκδοση αυτή, όπως δείχνει και ο τίτλος της, περιέχει, εκτός από το τέταρτο βιβλίο (σσ. 62-111), και αποσπάσματα από το πρώτο και τρίτο βιβλίο (σσ. 1-20, 21-55, αντίστοιχα), καθώς και αποσπάσματα από άλλους παπύρους (σσ. 54-61).

’λλη βιβλιογραφία:

D. Α. van Krevelen, Philodemus de Musiek, ’μστερνταμ 1939.
Otto Luschnat, Zum Text von Philodemos Schrift De Musica (Deutsche Akademie der Wissenschaften zu Berlin· Institut fur hellenistische-romische Philosophie, Veroffentlichung, αρ. 1, 1953, σσ. 5-36, με πίνακες φωτογραφιών των παπύρων).
Armando Plebe, Filodemo e la musica, Τορίνο 1957, σσ. 22.
G. M. Rispoli, άρθρο για τον Φιλόδημο, βιβλ. Ι στις Ricerche sui papiri ercolanesi, Νεάπολη 1969.

http://www.musipedia.gr/

~~~~~~~~~~~

Philodemus

(b Gadara, 110–100 BCE; d ?Herculaneum, 40–35 BCE). Epicurean philosopher, poet and critic of music. Philodemus went to Italy in about 65 bce and remained there until his death. He was the author of a treatise On Music, extensive parts of which have survived in a series of fragments discovered in the Herculaneum papyri, buried by the eruption of Mount Vesuvius in 79 CE. Excavations beginning in the mid-18th century brought the first of the papyri to light, and attempts at a reconstruction of the treatise have been published since the end of the 18th century. In 1884 Johann Kemke established a text including additional material that had been discovered; he proposed that Philodemus's treatise was comprised of four books, the first of which was a doxography of the music theory of the Academy, the Peripatetics and the Stoics (including Diogenes of Babylon); the second (essentially lost) and third provided a fuller explanation of the theory of the Academy and the Peripatetics; and the fourth presented Philodemus's polemic against Diogenes and other Stoics. Until the 1980s Kemke's text was the basis for most modern scholarship, despite objections to his arrangement that were periodically raised on various grounds. With the later work of Rispoli, Neubecker and Delattre, however, Kemke's interpretation (and much of his text) has been largely supplanted. Delattre has proposed on papyrological and contextual grounds that all the fragments belong to the fourth book of Philodemus's On Music and that the treatise was not necessarily restricted to four books. In Delattre's reconstruction, the first 47 columns provide a summary of the theory of Diogenes of Babylon and the balance of the treatise is devoted to Philodemus's refutation of the arguments of the Stoics.

For Philodemus, music was irrational and so could not influence the soul in any choice or avoidance of action. When it accompanied a text, it added nothing but listening pleasure. In Philodemus's view, reports of the powerful effects of music are simple nonsense: music has never in itself manifested ethos, and it cannot be considered among things of serious worth.

Despite the dogmatism and excessive vehemence with which Philodemus sometimes pursues such arguments, his treatise has value, especially as a reflection of late stages in the development of ethos theory. Several passages add significantly to the ancient evidence regarding Damon. Existing scholarship evaluating the treatise, its arguments and the place of Philodemus will certainly be reviewed and most probably revised in light of Delattre's new complete critical edition (forthcoming).

Writings

J. Kemke, ed.: Philodemi de musica librorum quae exstant (Leipzig, 1884)

D.A. van Krevelen: Philodemus: De Muziek, met vertaling en commentar (Hilversum, 1939)

G.M. Rispoli, ed. and trans.: Il primo libro del Peri mousikēs de Filodemo (Naples, 1969)

G.M. Rispoli: ‘Filodemo sulla musica’, Cronache ercolanesi, iv (1974), 57–84

A.J. Neubecker, ed. and trans.: Philodemus: Über die Musik IV. Buch (Naples, 1986)

D. Delattre: ‘Philodème, de la musique: livre IV’, Cronache ercolanesi, xix (1989), 49–143

Bibliography

T. Gomperz: Zu Philodem's Büchern von der Musik: ein kritischer Beitrag (Vienna, 1885)

E. Holzer: ‘Zu Philodemos Peri mousikēs’, Philologus, lxvi (1907), 498–502

L.P. Wilkinson: ‘Philodemus on Ethos in Music’, Classical Quarterly, xxxii (1938), 174–81

O. Luschnat: Zum Text von Philodems Schrift De musica (Berlin, 1953)

A.J. Neubecker: Die Bewertung der Musik bei Stoikern und Epikureern: eine Analyse von Philodems Schrift De musica (Berlin, 1956)

A. Plebe: Filodemo e la musica (Turin, 1957)

W.D. Anderson: Ethos and Education in Greek Music (Cambridge, MA, 1966), 153–76, 189–91

H. Schueller: The Idea of Music (Kalamazoo, MI, 1988), 92–4

G.M. Rispoli: ‘Elementi di fisica e di etica epicurea nella teoria musicale di Filodemo di Gadara’, Harmonia mundi: musica e filosofia nell'antichità: Rome 1989, 69–103

Thomas J. Mathiesen
 
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Φιλόλαος, (5ος αι. π.Χ.)· φιλόσοφος από τον Τάραντα, οπαδός του Πυθαγόρα , σύγχρονος του Σωκράτη. Στα Φυσικά του, από τα οποία έχει διασωθεί ένα απόσπασμα, αναλύει και εξηγεί τις πυθαγορικές αρχές για τη μουσική. Για τα σχόλιά του στους πυθαγόρειους λόγους ορμήθηκε από τον Τίμαιο του Πλάτωνα . Ο Νικόμαχος αναλύει τις απόψεις του Φιλόλαου, διαδόχου του Πυθαγόρα , οπως τον αποκαλεί, στο κεφάλαιο 9: "Μαρτυρία των ειρημένων από του Φιλολάου" (Εγχειρ. 16-18 Mb).
Ο Α. Ε. Chaignet, στο βιβλίο του Pythagore et la philosophie pythagoricienne (2 τόμοι, Παρίσι 1873), δημοσιεύει τα αποσπάσματα του Φιλόλαου και του Αρχύτα. Και αναλύει (τ. Ι, 225 κε.) τις πυθαγόρειες αρχές -όπως εκφράστηκαν από τον Φιλόλαο- σχετικά με τη σύνθεση της αρμονίας (μία συλλαβή, 4η, και μία διοξειών, 5η), τη διαίρεση του τόνου σε δίεση (256/243) και αποτομή (2147/2048), το κόμμα, το σχίσμα (μισό του κόμματος), το διάσχισμα (μισό της δίεσης) κτλ. Επίσης, είναι γνωστή και η διαίρεση του επογδόου τόνου από το Φιλόλαο στους λόγους (243/230) x (229/216) x (230/229) = 9/8 (σε cents: 95-101-8 = 204), οπου 230/229 μυθοποιημένο Φιλολαϊκό κόμμα (βλ. Θεοδώρου Ματθαίου, Οι Πυθαγόρειοι και η κατάτμηση του τόνου).

Βλ. επίσης, Walter Burkert, Weisheit und Wissenschaft, Studien zu Pythagoras, Philolaos und Platon, Νυρεμβέργη 1962, σσ. XVI+495· ιδιαίτερα, σσ. 365-378.

http://www.musipedia.gr/

~~~~~~~~~~~~

Philolaus [Philolaos]

(fl c450–400BCE ). Pythagorean philosopher. A contemporary of Socrates and teacher of Democritus, he came from Croton (southern Italy), famous for its religious community associated with Pythagoras. After the destruction of the community in about 450 bce, he escaped to Thebes, a leading musical centre, where he taught some of the Pythagoreans whom Plato knew. He was the first to commit the precepts of Pythagoras to writing. Fragments from two of his works survive: the Bacchae (Diels, 44b17–19), and On Nature (Peri physios; Diels, 44b1–16), originally a multi-volume work, according to Nicomachus of Gerasa who quoted from it (Diels, 44b6). The authenticity of these fragments (written in the Doric dialect) has been disputed, but most scholars now regard them as genuine.

The fragments, together with the accounts of Aëtius (Diels, 44a9–13, 15–21) and Boethius (44a26), embrace a variety of subjects. In the fragment on music (44b6), Philolaus begins as a traditional Pythagorean philosopher with an explanation of harmonia, whose function is to bring into accord all the principles of opposition of which the cosmos is composed; but his own concluding analysis of the structural components of harmonia suggests a stronger link with musical practice (Philolaus himself was active as an aulos player; Diels, 44a7) than with Pythagorean doctrine.

Philolaus’s nomenclature in effect adumbrates the tuning techniques of musicians: thus, harmonia, his term for octave (diapasōn: the concord running ‘through all the notes’), denotes the harmonic framework or ‘fitting together’ of the octave’s components; the 5th (diapente: the concord running ‘through five notes’), he called dioxeian – ‘through the high-pitched notes’; and the 4th (diatesserōn: ‘through four notes’) is syllaba – the first ‘grab’ of the fingers on the strings of the tilted lyre. What the Pythagoreans and Plato called leimma (limma) – the semitone ‘left over’ after the subtraction of two whole tones from the 4th – Philolaus named diesis (‘passing through’), a term reserved by later theorists for the quarter-tone.

In his analysis of intervals smaller than a whole tone, Philolaus departed radically from Pythagorean doctrine, the hallmark of which is the treatment of musical intervals as numerical ratios. Using the numbers constituting these ratios as addable, not correlated, entities, Philolaus (as reported by Boethius) posited an array of micro-intervals, computed in units of 14 – apotomē (large semitone), 13 – diesis (small semitone), 1 – komma (comma; the difference between the large and small semitones) and ½ – schisma (half of a comma). This process of bisecting musical intervals is so mathematically unsound (the proper method being the multiplication and division of ratios) that scholars have judged Philolaus’s analysis unworthy of a Pythagorean thinker. It is possible, however, that he was treating musical intervals not as mathematically expressible proportions but, after the practice of musicians, as units in a tonal continuum governed solely by the capacities of the human voice and ear.

Writings

H. Diels, ed.: Die Fragmente der Vorsokratiker (Berlin, 1903, rev. 6/1951–2/R by W. Kranz; Eng. trans., 1948, 2/1959)

A. Barker, ed.: Greek Musical Writings, ii: Harmonic and Acoustic Theory (Cambridge,1989), 36–9, 261–2

Bibliography

J. Burnet: Early Greek Philosophy (London, 1892, 4/1945), 277ff

E. Frank: Plato und die sogennanten Pythagoreer (Halle, 1923/R), 263ff

W. Burkert: Weisheit und Wissenschaft: Studien zu Pythagoras, Philolaos und Platon (Nuremberg, 1962; Eng. trans., rev., 1962, as Lore and Science in Ancient Pythagoreanism)

C.J. de Vogel: Pythagoras and Early Pythagoreanism (Assen, 1966)

K. von Fritz: ‘Philolaos’, Paulys Real-Encyclopädie der klassischen Altertumswissenschaft, suppl.xiii (Munich, 1973), 453–83

C.A. Huffman: Philolaus of Croton: Pythagorean and Presocratic (Cambridge, 1993) [incl. commentary on the fragments]

Flora R. Levin

Grove
 
Last edited by a moderator:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''Ο Νικόμαχος αναλύει τις απόψεις του Φιλόλαου, διαδόχου του Πυθαγόρα , οπως τον αποκαλεί, στο κεφάλαιο 9: "Μαρτυρία των ειρημένων από του Φιλολάου" (Εγχειρ. 16-18 Mb).'']

Νικομάχου Γερασηνοῦ Πυθαγορείου ἁρμονικοῦ
ἐγχειριδίου κεφάλαια

Νικόμαχος, Εγχειρ. 16-18 Mb

Μαρτυρία τῶν εἰρημένων ἀπὸ τοῦ Φιλολάου.
Ὅτι δὲ τοῖς ὑφ᾽ ἡμῶν δηλωθεῖσιν ἀκόλουθα καὶ
οἱ παλαιότατοι ἀπεφαίνοντο, ἁρμονίαν μὲν καλοῦντες
τὴν διὰ πασῶν, συλλαβὰν δὲ τὴν διὰ τεσσάρων _πρώτη
γὰρ σύλληψις φθόγγων συμφώνων_, δι᾽ ὀξειᾶν δὲ τὴν
διὰ πέντε _συνεχὴς γὰρ τῇ πρωτογενεῖ συμφωνίᾳ τῇ
διὰ τεσσάρων ἐστὶν ἡ διὰ πέντε ἐπὶ τὸ ὀξὺ προχω-
ροῦσ_α, σύστημα δὲ ἀμφοτέρων συλλαβᾶς τε
καὶ δι᾽ ὀξειᾶν ἡ διὰ πασῶν _ἐξ αὐτοῦ τούτου ἁρμονία
κληθεῖσα, ὅτι πρωτίστη ἐκ συμφωνιῶν συμφωνία ἡρ-
μόσθ_η δῆλον ποιεῖ Φιλόλαος ὁ Πυθαγόρου διάδοχος
οὕτω πως ἐν τῷ πρώτῳ φυσικῷ λέγων. ἀρκεσθησόμεθα
γὰρ ἑνὶ μάρτυρι διὰ τὴν ἔπειξιν, εἰ καὶ πολλοὶ περὶ
τοῦ αὐτοῦ τὰ ὅμοια πολλαχῶς λέγουσιν. ἔχει δὲ οὕ-
τως ἡ τοῦ Φιλολάου λέξις. ἁρμονίας δὲ μέγεθος
συλλαβὰ καὶ δι᾽ ὀξειᾶν. τὸ δὲ δι᾽ ὀξειᾶν μεῖζον τᾶς
συλλαβᾶς ἐπογδόῳ. ἔστι γὰρ ἀπὸ ὑπάτας εἰς μέσαν
συλλαβὰ, ἀπὸ δὲ μέσας πότι νεάταν δι᾽ ὀξειᾶν, ἀπὸ
δὲ νεάτας ἐς τρίταν συλλαβά, ἀπὸ δὲ τρίτας ἐς ὑπάταν
δι᾽ ὀξειᾶν. τὸ δ᾽ ἐν μέσῳ τρίτας καὶ μέσας ἐπόγδοον,
ἁ δὲ συλλαβὰ ἐπίτριτον, τὸ δὲ δι᾽ ὀξειᾶν ἁμιόλιον, τὸ
διὰ πασᾶν δὲ διπλόον. οὕτως ἁρμονία πέντε ἐπογδόων
καὶ δυοῖν διέσεοιν. δι᾽ ὀξειᾶν τρί᾽ ἐπόγδοα καὶ δίε-
σις, συλλαβὰ δὲ δύ᾽ ἐπόγδοα καὶ δίεσις. - μεμνῆσθαι
δὲ δεῖ, ὅτι τρίτην νῦν καλεῖ τὴν ἐν τῇ ἑπταχόρδῳ
παραμέσην, πρὸ τῆς τοῦ διαζευγνύντος τόνου παρεν-
θέσεως τῆς ἐν ὀκταχόρδῳ. ἀπεῖχε γὰρ αὕτη τῆς παρα-
νεάτης τριημιτόνιον ἀσύνθετον, ἀφ᾽ οὗ διαστήματος ἡ
μὲν παρεντεθεῖσα χορδὴ τόνον ἀπέλαβε, τὸ δὲ λοιπὸν
ἡμιτόνιον μεταξὺ τρίτης καὶ παραμέσης ἀπελείφθη ἐν
τῇ διαζεύξει. εὐλόγως οὖν ἡ πάλαι τρίτη διὰ τεσσά-
ρων ἀπεῖχε τῆς νήτης, ὅπερ διάστημα νῦν ἀπ-
έλαβεν ἡ παραμέση ἀντ᾽ ἐκείνης. οἱ δὲ τοῦτο μὴ
συνιέντες αἰτιῶνται ὡς οὐκ ὄντος δυνατοῦ ἐν ἐπιτρίτῳ
λόγῳ εἶναι τρίτην ἀπὸ νήτης. ἄλλοι δὲ οὐκ ἀπιθάνως
τὸν παρεντεθέντα φθόγγον οὐχὶ μεταξὺ μέσης καὶ
τρίτης ἐντεθῆναί φασιν, ἀλλὰ μεταξὺ τρίτης καὶ παρα-
νεάτης· καὶ αὐτὸν μὲν τρίτην ἀντ᾽ ἐκείνης ἐπικληθῆναι,
τὴν δὲ πάλαι τρίτην παραμέσην ἐν τῇ διαζεύξει γενέ-
σθαι. τὸν δὲ Φιλόλαον τῷ προτέρῳ ὀνόματι τὴν παρα-
μέσην τρίτην καλέσαι καίτοι διὰ τεσσάρων οὖσαν ἀπὸ
τῆς νήτης.
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
φιλόμουσος, φίλος της μουσικής, των Μουσών ή, γενικά, των τεχνών. Αρίων: "φιλόμουσοι δελφίνες" (στον Bergk PLG III, 80).
φιλομουσία· αγάπη της μουσικής και των τεχνών.
φιλομουσώ· αγαπώ τη μουσική, τις Μούσες και, γενικά, τις τέχνες.

http://www.musipedia.gr/
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Φιλόξενος, (435-380/379 π.Χ.)· συνθέτης διθυράμβων . Γεννήθηκε στα Κύθηρα (από όπου και το επώνυμο Κυθήριος) και πέθανε στην Έφεσο. Το έτος του θανάτου του μνημονεύεται στο Πάριο Χρονικό (στ. 69, 380-379 π.Χ.).
Στα χρόνια 424-423, παιδί ακόμα, αιχμαλωτίστηκε και πουλήθηκε δούλος σε κάποιον Αγεσύλα, και από αυτόν στον ποιητή Μελανιππίδη, που τον απελευθέρωσε και τον δίδαξε μουσική. Μνημονεύεται στο έργο του Πλούταρχου Περί μουσικής, μαζί με τον Τιμόθεο, ως μια σημαντική μορφή στο πεδίο των καινοτομιών της εποχής του (1141C, 1142C, 30-31). Έγινε γνωστός ως ένας από τους κυριότερους συνθέτες διθυράμβων του καιρού του. Κατά τη Σούδα , έγραψε 24 διθυράμβους , που εγκωμιάστηκαν από μερικούς για την πρωτοτυπία στην έκφραση, τη μελωδική δροσιά και ποικιλία, και επικρίθηκαν από άλλους για το πολύ διακοσμητικό στιλ τους και τις τολμηρές καινοτομίες τους. Ο κωμικός ποιητής Αντιφάνης, στην κωμωδία του Τριταγωνιστής, τον εγκωμιάζει θερμά και προσθέτει (Αθήν. ΙΔ', 643D-E, 50): "Θεός εν ανθρώποις ήν εκείνος, ειδώς την αληθώς μουσικήν" (ήταν ένας θεός ανάμεσα στους ανθρώπους, γιατί γνώρισε την αληθινή μουσική).
Ο Φιλόξενος έζησε για λίγο καιρό στην αυλή του τυράννου των Συρακουσών Διονυσίου του πρεσβύτερου, με τον οποίο συνδέθηκε φιλικά. Οι σαρκαστικές όμως επικρίσεις του Φιλόξενου για τα δραματικά έργα του Διονυσίου εξόργισαν τον τύραννο, ο οποίος τον έριξε σε λατομείο. Εκεί ο Φιλόξενος έγραψε τον Κύκλωπα (ή Πολύφημος και Γαλάτεια), έργο στο οποίο σατιρίζει τον τύραννο. Σύμφωνα με μια παράδοση, όταν αργότερα ο Φιλόξενος οδηγήθηκε μπροστά στον Διονύσιο και ρωτήθηκε αν εξακολουθεί να επιμένει στη γνώμη του για τα δράματα του τυράννου, απάντησε: "προτιμώ να επιστρέψω στο λατομείο". Σε μια νεότερη προσπάθεια, έδωσε το χαρακτηρισμό "οικτραί" για τις τραγωδίες του τυράννου· ο Διονύσιος όμως αποδίδοντας στον όρο τη σημασία του προκαλώ τον οίκτο, τον ελευθέρωσε.
Ο Διογένης Λαέρτιος (Δ', 6, 36) διηγείται, επίσης, ότι, όταν κάποτε ο Φιλόξενος άκουσε μερικούς πλινθοκατασκευαστές να τραγουδούν παράτονα μελωδίες του, αντέδρασε ρίχνοντας τις πλίθες και λέγοντας: "όπως εσείς καταστρέφετε τα έργα μου, έτσι και εγώ καταστρέφω τα δικά σας".
Κατά τον Πλούταρχο (Βίος Αλεξάνδρου 8), ο ’ρπαλος έστειλε, μαζί με άλλα έργα, διθυράμβους του Φιλόξενου για να εκτελεστούν κατά τις γιορτές των γάμων του Μεγάλου Αλεξάνδρου στα Σούσα.
Ο Φιλόξενος έγινε παροιμιώδης για την πολυφαγία του, από την οποία και πέθανε, όπως διηγείται ο κωμικός ποιητής Μάχων (Αθήν. VIIIA, 26).

Πρβ. Bergk PLG III, 601-618, και Anth. Lyr. 289-294· επίσης, Page PMG 423-432, αποσπ. 814-835.

http://www.musipedia.gr/
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''συνθέτης διθυράμβων . Γεννήθηκε στα Κύθηρα (από όπου και το επώνυμο Κυθήριος) και πέθανε στην Έφεσο. Το έτος του θανάτου του μνημονεύεται στο Πάριο Χρονικό (στ. 69, 380-379 π.Χ.).''

Πάριο Χρονικό, στ. 69

69. [ΑΦ’] ΟΥ ΦΙΛΟΞΕΝΟΣ ΔΙΘΥΡΑΜΒΟΠΟΙΟΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙ, ΒΙΟΥΣ ΕΤΗ ΓΠ, ΕΤΗ ΗΔΠΙ, ΑΡΧΟΝΤΟΣ ΑΘΗΝΗΣΙΝ ΠΥΘΕΟΥ.

Όταν ο Φιλόξενος ο διθυραμβοποιός πέθανε, που έζησε 55 έτη, όταν ο Πυθέας ήταν άρχοντας στην Αθήνα.

http://www.hellenicpantheon.gr/ParioN.htm
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''Μνημονεύεται στο έργο του Πλούταρχου Περί μουσικής, μαζί με τον Τιμόθεο, ως μια σημαντική μορφή στο πεδίο των καινοτομιών της εποχής του (1141C, 1142C, 30-31).'']

PLUTARQUE
ΠΕΡΙ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Πλούταρχος, Περί μουσικής, 1141C, 1142C, 30-31

(124) Κρέξος δὲ καὶ Τιμόθεος καὶ Φιλόξενος καὶ οἱ κατὰ ταύτην τὴν ἡλικίαν γεγονότες ποιηταὶ φορτικώτεροι καὶ φιλόκαινοι γεγόνασι, τὸ φιλάνθρωπον καὶ θεματικὸν νῦν ὀνομαζόμενον διώξαντες· (125) τὴν γὰρ ὀλιγοχορδίαν τε καὶ τὴν ἁπλότητα καὶ σεμνότητα τῆς μουσικῆς παντελῶς ἀρχαϊκὴν εἶναι συμβέβηκεν.

(298) Ὁμοίως δὲ καὶ Μελανιππίδης ὁ μελοποιὸς ἐπιγενόμενος οὐκ ἐνέμεινε τῇ προϋπαρχούσῃ μουσικῇ, ἀλλ΄ οὐδὲ Φιλόξενος οὐδὲ Τιμόθεος· (299) οὗτος γάρ, ἑπταφθόγγου τῆς λύρας ὑπαρχούσης ἕως εἰς Τέρπανδρον τὸν Ἀντισσαῖον, διέρριψεν εἰς πλείονας φθόγγους.

Καὶ Ἀριστοφάνης ὁ κωμικὸς μνημονεύει Φιλοξένου καί φησιν ὅτι εἰς τοὺς κυκλίους χοροὺς **** μέλη εἰσηνέγκατο. (315) Καὶ ἄλλοι δὲ κωμῳδοποιοὶ ἔδειξαν τὴν ἀτοπίαν τῶν μετὰ ταῦτα τὴν μουσικὴν κατακεκερματικότων.

Ἡ δὲ Μουσικὴ λέγει ταῦτα·

« ἐξαρμονίους ὑπερβολαίους τ΄ ἀνοσίους
καὶ νιγλάρους, ὥσπερ τε τὰς ῥαφάνους ὅλην
καμπῶν με κατεμέστωσε. »


315. Nous ne savons pas au juste à quels passages d'auteurs comiques Plutarque fait ici allusion ; mais il est certain que la musique du IVe siècle trouva d'aussi impitoyables railleurs que celle du Ve finissant. Voici, par exemple, comment s'exprime Antiphane (II, 102 Kock = Ath. XIV, 643 E) sur les successeurs de Philoxène: θεὸς ἐν ἀνθρώποισιν ἤν | ἐκεῖνος, εἰδὼς τὴν ἀληθῶς μουσικήν | οἱ νῦν δὲ κισσόπλεκτα καὶ κρηναῖα καὶ | ἀνθεσιπότατα μέλεα μελέοις ὀνόμασι | ποιοῦσιν ἐμπλέκοντες ἀλλότρια μέλη.

366. ὁ ποιητής, c'est Philoxène. Cp. Aristote, Polit. VIII, 7, p. 1342 B : οἷον ὁ διθύραμβος ὁμολογουμένως εἶναι δοχεῖ Φρύγιον καὶ τούτου πολλὰ παραδείγματα λέγουσιν οἱ περὶ τὴν σύνεσιν ταύτην ἄλλα τε καὶ διότι Φιλόξενος ἐγχειρήσας ἐν τῆι Δωριστὶ ποιῆσαι διθύραμβον τοὺς Μυσοὺς (libri : μύθους) οὐκ οἷός τ' ἤν, ἀλλ’ ὑπὸ τῆς φύσεως αὐτῆς ἐξέπεσεν εἰς τὴν Φρυγιστὶ τὴν προσήχουσαν ἁρμονίαν πάλιν. (Remarquons en passant que le rapprochement de nos deux textes prouve bien qu'ici encore τόνος = ἁρμονία). Il est peu probable que Philoxène ait été réellement, comme le croit Aristote, entraîné « malgré lui » à changer le mode qu'il avait d'abord adopté ; bien plutôt y avait-il là une modulation voulue, savante, et correspondant à un changement d'éthos dans le poème. On remarquera qu'Aristote a l'air de dire que le début du dithyrambe était en mode dorien (δωριστί), tandis que Plutarque parle d'hypodorien ; mais ce n'est pas une raison de changer le texte de Plutarque, comme l'a proposé Bergk : l'hypodorien est de la famille du dorien, comme l'hypophrygien de celle du phrygien, et les deux modes, dans un langage un peu vulgaire, devaient être confondus sous une seule rubrique ; on sait d'ailleurs qu'Aristote connaît et semble approuver l'opinion qui range tous les modes, συντάγματα, (συστήματα?) dans deux catégories, εἴδη, dorien et phrygien (Polit. IV, 3, p. 1290 A). Le proverbe ἀπὸ Δωρίου ἐπὶ Φρύγιον (Apostol. III, 61 ; Synésius) se rattache peut-être à l'anecdote des Mysiens. L'emploi de l'hypophrygien dans le dithyrambe est encore attesté par Proclus, Chrestom. p. 245 W. : ὁ μὴν γὰρ (διθύραμβος) τῶι φρυγίωι καὶ ὑποφρυγίωι ἁρμόζεται. — Ἐκβασις pour ἔξοδος n'est connu que par cet exemple


http://remacle.org/bloodwolf/historiens/Plutarque/musiquegr.htm#315
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''Κατά τη Σούδα , έγραψε 24 διθυράμβους , που εγκωμιάστηκαν από μερικούς για την πρωτοτυπία στην έκφραση, τη μελωδική δροσιά και ποικιλία, και επικρίθηκαν από άλλους για το πολύ διακοσμητικό στιλ τους και τις τολμηρές καινοτομίες τους.'']

Suda on line

Σούδα

Headword: Φιλόξενος
Adler number: phi,393
Translated headword: Philoxenus, Philoxenos
Vetting Status: high
Translation:
Son of Eulytides, from Cythera, a lyric poet. He wrote twenty-four dithyrambs[1] and ended his days in Ephesus. At the time when the people of Cythera were enslaved by the Lacedaemonians[2] he was purchased by a certain Agesylus and raised by him and was called Myrmex or ?Ant?.[3] After Agesilaus[4] died he was educated by the lyric poet Melanippides, who had bought him.[5] Callistratus wrote that he was a native of Heraclea on the Black Sea. [6] He wrote in melic verse a Genealogy of the Aeacids.
Greek Original:
Φιλόξενος, Εὐλυτίδου, Κυθήριος, λυρικός. ἔγραψε διθυράμβους κδ#: τελευτᾷ δὲ ἐν Ἐφέσῳ. οὗτος ἀνδραποδισθέντων τῶν Κυθήρων ὑπὸ Λακεδαιμονίων ἠγοράσθη ὑπὸ Ἀγεσύλου τινὸς καὶ ὑπ' αὐτοῦ ἐτράφη καὶ Μύρμηξ ἐκαλεῖτο. ἐπαιδεύθη δὲ μετὰ τὸν θάνατον Ἀγησιλάου, Μελανιππίδου πριαμένου αὐτὸν τοῦ λυρικοῦ. Καλλίστρατος δὲ Ἡρακλείας αὐτὸν γράφει Ποντικῆς. ἔγραψε δὲ μελικῶς Γενεαλογίαν τῶν Αἰακιδῶν.
Notes:
His dates are usually given as c.435-380 B.C.E.. See also Sigma,1192 note 2, distinguishing him from others of the same name and habits (cf. Campbell pp. 177-79). For his proverbial "Take me back to the quarries" see Alpha,2862, Delta,1178, Epsiloniota,291, Phi,397.
[1] For entries on the intricate style of the "new dithyramb", of which he was a representative, see Delta,1029, Kappa,2647, and the Notes and bibliography there. On their "fearless" innovations see Dionysius of Halicarnassus (Comp. 19, cf. Sigma,1192 note 3). His Cyclops was parodied in Aristophanes, Plutus, 290ff.; his style was described by Antiphanes in the Tritagonistes (fr. 207 PCG vol. 2). For his famous piper, Antigenides, see Alpha,2657.
[2] Read 'Athenians' for 'Lacedaemonians'. Cythera was captured by Athens in 424. See Thucydides 4.53-54 [web address 1].
[3] Perhaps referring to the intricacy of his music. Cf. Aristophanes Thesm. 100 [web address 2]. Discussed by Pickard-Cambridge pp.46-47.
[4] Read 'Agesylus' for 'Agesilaus'.
[5] Melanippides of Melos, active after c.480 B.C.E.. The testimonia and fragments are collected in Campbell pp.14-29. See Mu,454.
[6] Probably Domitius Callistratus [C1 B.C.E.]. RE Bd.5.1 col. 1419 s.v. Kallistratos 39. See Campbell p.139 n.5.
References:
D.A.Campbell, Greek Lyric [LCL] v.5 pp.176-197.
Philoxenus 1 in OCD3 p.1172.
Philoxenos 24 in RE 20,1, col.194.
A.W.Pickard-Cambridge, Dithyramb, Tragedy and Comedy, 2nd ed. rev. T.B.L.Webster. Oxford, Clarendon Press, 1962, pp.45-48.
Associated internet addresses:
Web address 1
Web address 2
Keywords: biography; history; meter and music; poetry

http://www.stoa.org/sol-bin/search.pl
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''Ο κωμικός ποιητής Αντιφάνης, στην κωμωδία του Τριταγωνιστής, τον εγκωμιάζει θερμά και προσθέτει (Αθήν. ΙΔ', 643D-E, 50): "Θεός εν ανθρώποις ήν εκείνος, ειδώς την αληθώς μουσικήν" (ήταν ένας θεός ανάμεσα στους ανθρώπους, γιατί γνώρισε την αληθινή μουσική).'']

Athénée de Naucratis, les Deipnosophistes, livre XIV

Αθήν. ΙΔ', 643D-E, 50

ἐπεὶ δὲ καὶ ὁ Κυθήριος Φιλόξενος ἐν τῷ Δείπνῳ δευτέρων τραπεζῶν μνημονεύων πολλὰ καὶ τῶν ἡμῖν παρακειμένων ὠνόμασεν, φέρε καὶ τούτων ἀπομνημονεύσωμεν· τὰς δὲ δὴ πρόσθεν μολούσας --- λιπαραυγεῖς πορθμίδας πολλῶν ἀγαθῶν πάλιν εἴσφερον γεμούσας, τὰς ἐφήμεροι καλέοντι {νῦν} τραπέζας δευτέρας, ἀθάνατοι δέ τ΄ Ἀμαλθείας κέρας. ταῖσιν δὲ μέσσαις ἐγκαθιδρύθη μέγα χάρμα βροτοῖς, λευκὸς μυελὸς γλυκερός, λεπτοῖς ἀράχνας ἐναλιγκίοισι πέπλοις συγκαλύπτων ὄψιν αἰσχύνας ὕπο, μὴ κατίδῃ τις μηλογενὲς ---. πῶυ λιπόντα --- ἀνάγκαις ξηρὸν ἐν ξηροῖς Ἀρισταίου μελιρρύτοισι παγαῖς· τῷ δ΄ ὄνομ΄ ἦς ἄμυλος. χερσὶν δ΄ ἐπέθεντο ---. στόμιον μαλεραῖς --- ταν δεξαμένην ὅ τι κα διδῷ τις. ἃ Ζανὸς καλέοντι τρώγματ΄. ἔπειτ΄ ἐπένειμεν ἐνκατακνακομιγὲς πεφρυγμένον πυρ βρομολευκερεβινθο ακανθου μικτριτυαδυ βρῶμα τοπανταναμικτον. ἀμπυκικηροιδηστίχας παρεγίνετο τούτοις σταιτινοκο γχομαγὴς τοξαι σελαιο ξανθεπιπαγκα πύρωτος χοιρίνας· ἅδεα δ΄ ἐν κύκλῳ ---. τ΄ ὀπόφωκτ΄ ἀνάριθμα καὶ μελίπακτα τετυγμέν΄ ἄφθονα σασαμόφωκτα. τυρακίνας τε γάλακτι καὶ μέλι συγκατάφυρτος ἦς ἄμυλος πλαθανίτας. σασαμοτυροπαγῆ δὲ καὶ ζεσελαιοπαγῆ πλατύνετο σασαμόπαστα πέμματα κἆτ΄ ἐρεβινθο κνακοσυμμιγεῖς ---. ἁπαλαῖς θάλλοντες ὥραις, ᾠά τ΄ ἀμυγδαλίδες τε τᾶν μαλακοφλοίδων --- τετο τρωκτά τε παισὶν αδυιδη κάρυ΄, ἄλλα θ΄ ὅσσα πρέπει παρὰ θοίναν ὀλβιόπλουτον ἔμεν· πόσις δ΄ ἐπεραίνετο κότταβοί τε λόγοι τ΄ ἐπὶ κοινᾶς· ἔνθα τι καινὸν ἐλέχθη κομψὸν ἀθυρμάτιον καὶ θαύμασαν αὔτ΄ ἐπί τ΄ ᾔνησαν --- ταῦτα καὶ ὁ Κυθήριος Φιλόξενος· ὃν ἐπαινῶν Ἀντιφάνης ἐν τῷ Τριταγωνιστῇ φησι· πολύ γ΄ ἐστὶ πάντων τῶν ποιητῶν διάφορος ὁ Φιλόξενος. πρώτιστα μὲν γὰρ ὀνόμασιν ἰδίοισι καὶ καινοῖσι χρῆται πανταχοῦ. ἔπειτα τὰ μέλη μεταβολαῖς καὶ χρώμασιν ὡς εὖ κέκραται. θεὸς ἐν ἀνθρώποισιν ἦν ἐκεῖνος, εἰδὼς τὴν ἀληθῶς μουσικήν. οἱ νῦν δὲ κισσόπλεκτα καὶ κρηναῖα καὶ ἀνθεσιπότατα μέλεα μελέοις ὀνόμασι ποιοῦσιν ἐμπλέκοντες ἀλλότρια μέλη.

http://hodoi.fltr.ucl.ac.be/concordances/athenee_deipnosophistes_14/texte.htm
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''Κατά τον Πλούταρχο (Βίος Αλεξάνδρου 8), ο ’ρπαλος έστειλε, μαζί με άλλα έργα, διθυράμβους του Φιλόξενου για να εκτελεστούν κατά τις γιορτές των γάμων του Μεγάλου Αλεξάνδρου στα Σούσα.'']

Plutarque,
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

Πλούταρχο, Βίος Αλεξάνδρου 8

τῶν δ΄ ἄλλων βιβλίων οὐκ εὐπορῶν ἐν τοῖς ἄνω τόποις, Ἅρπαλον ἐκέλευσε πέμψαι, κἀκεῖνος ἔπεμψεν αὐτῷ τάς τε Φιλίστου βίβλους καὶ τῶν Εὐριπίδου καὶ Σοφοκλέους καὶ Αἰσχύλου τραγῳδιῶν συχνάς, καὶ Τελέστου καὶ Φιλοξένου διθυράμβους. Ἀριστοτέλην δὲ θαυμάζων ἐν ἀρχῇ καὶ ἀγαπῶν οὐχ ἧττον, ὡς αὐτὸς ἔλεγε, τοῦ πατρός, ὡς δι΄ ἐκεῖνον μὲν ζῶν, διὰ τοῦτον δὲ καλῶς ζῶν, ὕστερον ὑποπτότερον ἔσχεν, οὐχ ὥστε ποιῆσαί τι κακόν, ἀλλ΄ αἱ φιλοφροσύναι τὸ σφοδρὸν ἐκεῖνο καὶ στερκτικὸν οὐκ ἔχουσαι πρὸς αὐτόν, ἀλλοτριότητος ἐγένοντο τεκμήριον.

http://remacle.org/bloodwolf/historiens/Plutarque/alexandregr.htm.
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''Ο Φιλόξενος έγινε παροιμιώδης για την πολυφαγία του, από την οποία και πέθανε, όπως διηγείται ο κωμικός ποιητής Μάχων (Αθήν. VIIIA, 26).'']

ATHÉNÉE DE NAUCRATIS
LIVRE VIΙI.

Αθήν. VIIIA, 26

26. Περὶ δὲ Φιλοξένου τοῦ Κυθηρίου διθυραμβοποιοῦ Μάχων ὁ κωμῳδιοποιὸς τάδε γράφει·

Ὑπερβολῇ λέγουσι τὸν Φιλόξενον
τῶν διθυράμβων τὸν ποιητὴν γεγονέναι
[341b] ὀψοφάγον. Εἶτα πουλύποδα πηχῶν δυεῖν
ἐν ταῖς Συρακούσαις ποτ΄ αὐτὸν ἀγοράσαι
καὶ σκευάσαντα καταφαγεῖν ὅλον σχεδὸν
πλὴν τῆς κεφαλῆς. Ἁλόντα δ΄ ὑπὸ δυσπεψίας
κακῶς σφόδρα σχεῖν· εἶτα δ΄ ἰατροῦ τινος
πρὸς αὐτὸν εἰσελθόντος, ὃς φαύλως πάνυ
ὁρῶν φερόμενον αὐτὸν εἶπεν· « Εἴ τί σοι
ἀνοικονόμητόν ἐστι διατίθου ταχύ,
Φιλόξεν »· ἀποθανῇ γὰρ ὥρας ἑβδόμης »—
[341c] κἀκεῖνος εἶπε· « Τέλος ἔχει τὰ πάντα μοι,
ἰατρέ, φησί, καὶ δεδιῴκηται πάλαι·
τοὺς διθυράμβους σὺν θεοῖς καταλιμπάνω
ἠνδρωμένους καὶ πάντας ἐστεφανωμένους·
οὓς ἀνατίθημι ταῖς ἐμαυτοῦ συντρόφοις
Μούσαις .... Ἀφροδίτην καὶ Διόνυσον ἐπιτρόπους.
Ταῦθ΄ αἱ διαθῆκαι διασαφοῦσιν. Ἀλλ΄ ἐπεὶ
ὁ Τιμοθέου Χάρων σχολάζειν οὐκ ἐᾷ
οὑκ τῆς Νιόβης, χωρεῖν δὲ πορθμίδ΄ ἀναβοᾷ,
[341d] καλεῖ δὲ μοῖρα νύχιος, ἧς κλύειν χρεών,
ἵν΄ ἔχων ἀποτρέχω πάντα τἀμαυτοῦ κάτω,
τοῦ πουλύποδός μοι τὸ κατάλοιπον ἀπόδοτε. »

http://remacle.org/bloodwolf/erudits/athenee/livre8gr.htm
 
Top