Εγκυκλοπαίδεια της αρχαίας ελληνικής μουσικής

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
συμμετρία, και σύμμετρος· (α) συμμετρία· ορθή αναλογία, η ιδιότητα του να είναι κανείς σύμμετρος· αρμονία με μια γενική έννοια· (β) σύμμετρος· ανάλογος, ισόμετρος, συμμετρικός· σύμμετρα διαστήματα· που έχουν ορθές αναλογίες μεταξύ τους· συμμετρικά. Πτολεμ. (Αρμον. Ι, 10, εκδ. I.D. 24, 29): "ταις δε αισθήσεσιν ευληπτότερα τα συμμετρότερα" (τα πιο συμμετρικά [διαστήματα] είναι περισσότερο αντιληπτά από τις αισθήσεις).

http://www.musipedia.gr/
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''Πτολεμ. (Αρμον. Ι, 10, εκδ. I.D. 24, 29): "ταις δε αισθήσεσιν ευληπτότερα τα συμμετρότερα" (τα πιο συμμετρικά [διαστήματα] είναι περισσότερο αντιληπτά από τις αισθήσεις).'']

ΚΛΑΥΔΙΟΥ ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΥ ΑΡΜΟΝΙΚΩΝ ΠΡΩΤΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΑ

Πτολεμ., Αρμον. Ι, 10, εκδ. I.D. 24, 29

μᾶλλον γὰρ ἂν ποιήσειαν τόνον ἢ δίτονον, ἐπειδήπερ
αὐτὸς μὲν ὁ τόνος ἐμμελής τέ ἐστι καὶ ἐν ἐπογδόῳ λόγῳ, τὸ δὲ ἀσύν-
θετον δίτονον ἐκμελές, ὡς ἂν ἐν λόγῳ τῷ τῶν πα πρὸς τὰ ξδ, ταῖς δὲ
αἰσθήσεσιν εὐληπτότερα τὰ συμμετρότερα.
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
συμπλοκή, (α) συνύφανση (πλέξιμο) διαφόρων φθόγγων· συνδυασμός (ή πλέξιμο) μιας νότας με άλλη ή άλλες (πρβ. Πτολεμ. Αρμον. ΙΙ, 12· επίσης Excerpta ex Nicom. 6).

Πτολεμ. Αρμον. ΙΙ, 12

(β) το πλέξιμο ή ο συνδυασμός χρόνων στο ρυθμό· Βακχ. (Εισαγ. 96): "Οι συνδυασμοί χρόνων στο ρυθμό είναι τέσσερις: βραχύς με βραχύ, μακρός με μακρό, μακρός με βραχύ, άλογος με μακρό".

http://www.musipedia.gr/
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''συμπλοκή, (α) συνύφανση (πλέξιμο) διαφόρων φθόγγων· συνδυασμός (ή πλέξιμο) μιας νότας με άλλη ή άλλες (πρβ. Πτολεμ. Αρμον. ΙΙ, 12...'']

ΚΛΑΥΔΙΟΥ ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΥ ΑΡΜΟΝΙΚΩΝ ΔΕΥΤΕΡΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΑ

Πτολεμ. Αρμον. ΙΙ, 12

καὶ τῆς χρήσεως δὲ
ἕνεκεν ἔσχατον ἂν εἴη πάντων τὸ ὄργανον τοῦτο καὶ ἀσθενέστατον, οὐ
μόνον ὅτι τῇ μὲν ἁρμόζεται, τῇ δὲ κρούει χωρὶς καὶ ἅμα ταῖν χεροῖν,
ὥστε ἀπεστερῆσθαι τῶν ἐν τῇ χειρουργίᾳ καλλίστων - λέγω δὲ οἷον
ἐπιψαλμοῦ, συγκρούσεως, ἀναπλοκῆς, καταπλοκῆς, σύρματος καὶ ὅλως
τῆς διὰ τῶν ὑπερβατῶν φθόγγων συμπλοκῆς - διὰ τὸ τὴν κρούουσαν χεῖρα
μίαν οὖσαν μήτε τὰς μείζους διαστάσεις ὑπερβαίνειν δύνασθαι ῥᾳδίως, μήτε
δύο διαφερόντων ἅμα ἅπτεσθαι τόπων, ἀλλ᾽ ὅτι καὶ τὴν συνέχειαν τῶν
ψόφων, τὸ ἐκμελέστατον εἶδος περιέχουσαν, ἅτε μηδένα ποιοῦσαν ἑστῶτα
μηδὲ ὡρισμένον, ἀναγκαῖον ἐνταῦθα γίνεται κατὰ τὸν πλεῖστον χρόνον
ἐπακολουθεῖν τῇ παραφορᾷ τῶν ὑπαγωγέων ἐπισυρόντων ἅμα τῇ παρα-
τρίψει τῆς χορδῆς τοὺς τοιούτους ἤχους, διὰ τὸ μὴ δύνασθαι πηδᾶν αὐ-
τοὺς ὥσπερ καὶ ἀνάλλεσθαι πρὸς τοὺς διωρισμένους τόπους, ὅθεν οὐδὲ
τοῖς ταχυτέροις ῥυθμοῖς οἷόν τε γίνεται χρῆσθαι ῥᾳδίως. καί μοι διὰ
ταῦτα δοκοῦσιν οἱ μεταχειριζόμενοι τὸ τοιοῦτον ὄργανον συνειδότες ταῖς
ἐκπτώσεσι τῶν τοῦ ἡρμοσμένου φθόγγων μηδέποτε μόνον αὐτὸ παρέ-
χειν ταῖς αἰσθήσεσι δοκιμασθησόμενον, ἀλλὰ ἢ καταυλούμενον ἢ κατα-
συριζόμενον, ἵνα ταῖς ἐξ ἐκείνων κατηχήσεσι λανθάνῃ διαμαρτάνον.
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''το πλέξιμο ή ο συνδυασμός χρόνων στο ρυθμό· Βακχ. (Εισαγ. 96): "Οι συνδυασμοί χρόνων στο ρυθμό είναι τέσσερις: βραχύς με βραχύ, μακρός με μακρό, μακρός με βραχύ, άλογος με μακρό".'']

Βακχ., Εισαγ. 96

http://www.archive.org/stream/musiciscriptore01jangoog#page/n415/mode/1up
 

Attachments

  • musiciscriptore01jangoog_0416.jpg
    114.4 KB · Views: 0

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
συμφωνία, και σύμφωνος· (α) συμφωνία· το ταίριασμα δύο φθόγγων, συμφωνία (με την έννοια όχι της συνήχησης, αλλά της καλής αρμονικής σχέσης μεταξύ δύο φθόγγων). Σύμφωνος· αυτός που είναι σε συμφωνία (ταιριάζει αρμονικά) με άλλο.
Οι συμφωνίες που αναγνώριζαν οι Έλληνες ήταν η καθαρή τετάρτη, η καθαρή πέμπτη, η ογδόη (δια πασών), η διπλή ογδόη, η τετάρτη και πέμπτη σύνθετες με την ογδόη (δις δια τεσσάρων , δις δια πέντε) και με τη διπλή ογδόη (τρις δια τεσσάρων, τρις δια πέντε ).
Οι Πυθαγορικοί θεωρούσαν σύμφωνα εκείνα τα διαστήματα που εκφράζονταν με τους απλούστερους λόγους, δηλ. την ογδόη (2:1), την πέμπτη (3:2), την τετάρτη (4:3), τη σύνθετη πέμπτη (3:1), τη διπλή ογδόη (4:1) και τη σύνθετη τετάρτη (8:3).
Ο Πτολεμαίος διακρίνει τους ομόφωνους
(ταυτοφωνία, ογδόη, διπλή ογδόη) από τους άλλους σύμφωνους (την πέμπτη και την τετάρτη και τις σύνθετες πέμπτη και τετάρτη)· στην πρώτη θέση τοποθετεί τους ομόφωνους και μετά από αυτούς τους σύμφωνους, οι οποίοι είναι οι πλησιέστεροι προς τους ομόφωνους (Πτολεμ. Αρμον. Ι, 7· επίσης, Πορφύρ. Comment, έκδ. I.D., σ. 118, Wallis III, σ. 292).
Ο Κλεονείδης (Εισαγ. 5) δίνει τον ακόλουθο ορισμό της συμφωνίας: "έστι δε συμφωνία μεν κράσις δύο φθόγγων οξυτέρου και βαρύτερου" (συμφωνία είναι η ανάμειξη δύο φθόγγων, από τους οποίους ο ένας είναι ψηλότερος και ο άλλος χαμηλότερος).
Ο Πορφύριος μνημονεύει, τον ορισμό του Αιλιανού (από το έργο του Τίμαιος): "Συμφωνία είναι σύμπτωση και ανάμειξη ("επί το αυτό πτώσις και κράσις") δύο φθόγγων διαφορετικών ως προς την οξύτητα και τη βαρύτητα", δηλ. διαφορετικών στο ύψος. Προσθέτει πως ο Πτολεμαίος δεχόταν έξι συμφωνίες (αυτές που λέει ομοφωνίες), ενώ άλλοι θεωρητικοί, όπως ο Αριστόξενος , ο Διονύσιος και ο Ερατοσθένης , δέχονταν οκτώ. Ο Γαυδέντιος δεχόταν εξι.
Ο Νικόμαχος (Εγχειρ. 12) υποστηρίζει ότι σύμφωνα συστήματα (=που προέρχονται από την ένωση δύο ή περισσότερων διαστημάτων) είναι εκείνα των οποίων οι συστατικοί φθόγγοι, όταν παιχθούν μαζί ("άμα κρουσθέντες"), αναμειγνύονται ο ένας με τον άλλο με τέτοιο τρόπο, ώστε δίνουν την εντύπωση ενός μόνο ήχου ("ενοειδή φωνήν") (πρβ. Αριστείδης Περί μουσ. 12 Mb και Γαυδ. Εισαγ. 8).
Ο Αριστοτέλης (Προβλ. XIX, 38) υποστηρίζει πως "ο λόγος για τον οποίο απολαμβάνουμε τη συμφωνία είναι το ότι είναι ανάμειξη αντιθέτων [φθόγγων] που έχουν σχέση ο ένας με τον άλλο"· και στα Μουσικά Προβλήματα XIX, 35, λέει ότι η ογδόη είναι η πιο ωραία συμφωνία.
Οι συμφωνίες διαιρούνταν σε απλές και σύνθετες. Απλές ήταν, κατά τους αρχαίους συγγραφείς ("τους παλαιούς"), η τετάρτη και η πέμπτη. Σύνθετες θεωρούνταν όλες οι άλλες, επειδή ήταν σύνθετες από απλές συμφωνίες. Κατά τον Πορφύριο, ο Θράσυλος περιλάμβανε και την ογδόη στις απλές συμφωνίες.

(β) Ο όρος συμφωνία απαντά, επίσης, και με τη σημασία ενός συνόλου οργάνων· συμφωνία ήταν και το όνομα ενός κρουστού οργάνου (είδος μικρού ταμπουρίνου). Ο Πολύβιος (Αθήν. ΙΔ', 615D, 4) αναφέρει: "ορχησταί δύο εισήγοντο μετά συμφωνίας εις την ορχήστραν" (δύο χορευτές έμπαιναν στην ορχήστρα με ταμπουρίνα [κατ' άλλους "καστανιέτες"]).

http://www.musipedia.gr/
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''Ο Πτολεμαίος διακρίνει τους ομόφωνους (ταυτοφωνία, ογδόη, διπλή ογδόη) από τους άλλους σύμφωνους (την πέμπτη και την τετάρτη και τις σύνθετες πέμπτη και τετάρτη)· στην πρώτη θέση τοποθετεί τους ομόφωνους και μετά από αυτούς τους σύμφωνους, οι οποίοι είναι οι πλησιέστεροι προς τους ομόφωνους (Πτολεμ. Αρμον. Ι, 7...'']


Αρμονικά
Πτολεμαίου

Πτολεμ. Αρμον. Ι, 7

ΚΛΑΥΔΙΟΥ ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΥ ΑΡΜΟΝΙΚΩΝ ΠΡΩΤΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΑ
Περὶ τῶν ἐν ἁρμονικῇ κριτηρίων.
Τίς πρόθεσις ἁρμονικοῦ.
Πῶς ἡ περὶ τοὺς ψόφους ὀξύτης καὶ βαρύτης συνίσταται.
Περὶ φθόγγων καὶ τῶν ἐν αὐτοῖς διαφορῶν.
Περὶ τῶν εἰς τὰς ὑποθέσεις τῶν συμφωνιῶν τοῖς Πυθαγορείοις
παραλαμβανομένων.
Ὅτι μὴ δεόντως ᾐτιολόγησαν οἱ Πυθαγόρειοι τὰ περὶ τὰς συμφω-
νίας.
Πῶς ἂν ὑγιέστερον οἱ λόγοι διορίζοιντο τῶν συμφωνιῶν.
Τίνα τρόπον ἀδιστάκτως δειχθήσονται τῶν συμφωνιῶν οἱ λόγοι
διὰ τοῦ μονοχόρδου κανόνος.
Ὅτι οὐ δεόντως οἱ Ἀριστοξένειοι τοῖς διαστήμασι καὶ οὐ τοῖς
φθόγγοις παραμετροῦσι τὰς συμφωνίας.
Ὅτι οὐχ ὑγιῶς τὴν διὰ τεσσάρων συμφωνίαν δύο καὶ ἡμίσεος
ὑποτίθενται τόνων.
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Πορφύρ. Comment, έκδ. I.D., σ. 118, Wallis III, σ. 292

Οἱ μέντοι Πυθαγόρειοι, οἷς ἕπεται ἐν τοῖς πλείστοις ὁ Πτολεμαῖος,
ἀπὸ τῆς οὐσίας τῶν ψόφων καὶ τῆς φωνῆς ἤρχοντο τῆς θεωρίας δι᾽ αἰτίαν
τήνδε. ἐκβάλλοντες γὰρ τὸ τῆς ἀκοῆς κριτήριον ὡς πρὸς πίστιν οὐκ
ἐχέγγυον τῆς τῶν συμφώνων καταλήψεως ἐπὶ τὸν λόγον καὶ τὴν διὰ τῶν
ἀριθμῶν κρίσιν ἀφικνοῦντο. ἐπεὶ τοίνυν τὸ μέλος καὶ αἱ συμφωνίαι ἐν
ὀξύτησι ψόφων καὶ βαρύτησί πως ἐχούσαις πρὸς ἀλλήλας συνίστανται,
ὀξύτητος δὲ καὶ βαρύτητος ταχυτὴς αἰτία καὶ βραδυτής, ὡς δειχθήσεται
ὕστερον διὰ πλειόνων, ἡ δὲ ταχυτὴς καὶ βραδυτὴς ἐν κινήσει, εἰκότως
τὴν οὐσίαν τῆς φωνῆς καὶ τοῦ ψόφου ἐζήτουν, ἥτις ἐστίν, καὶ εὑρόντες
ἐν κινήσει. πάθος γὰρ ἀέρος πλησσομένου ὁ ψόφος, τῷ γένει δὲ ψόφος
καὶ ἡ φωνή. τοὐντεῦθεν τὰς συμμετρίας τῶν κατὰ τὰς κινήσεις ταχῶν
καὶ βραδυτήτων καὶ τοὺς λόγους τῶν συμμετριῶν ἐσκοποῦντο. πάσης
δὲ συμμετρίας ἐν ἀριθμοῖς τισι θεωρουμένης εὑρόντες τὰς συμμετρίας
τῶν συμφωνιῶν καὶ τοὺς ἀριθμούς, ἐξ ὧν τῆς συμμετρίας οἱ λόγοι ὑφί-
σταντο, τῇ τῶν ἀριθμῶν ἀκριβείᾳ ἔκρινον τὰς συμφωνίας καὶ τοῖς τούτων
λόγοις ταύτας παρεμέτρουν παρέντες τὴν ἀκοὴν ὡς οὐκ ἱκανὴν οὖσαν
κρίνειν τὰ τοιαῦτα. ἀναγκαῖον οὖν ἦν κατ᾽ αὐτοὺς τὴν οὐσίαν τοῦ ψόφου
καὶ τῆς φωνῆς θεωρεῖν καὶ ἄρχεσθαι ἀπὸ τῆς τούτων καταλήψεως πρὸς
πᾶσαν τὴν τοῦ συμφώνου εὕρεσιν διὰ τὴν κίνησιν. τοῖς παραιτουμένοις
μὲν τὴν διὰ τῶν ἀριθμῶν καὶ τοῦ λόγου κρίσιν τῆς συμφωνίας, αὐτόθεν
δ᾽ ἀξιοῦσι τῇ αἰσθήσει κανόνι χρήσασθαι - τούτῳ ὡς ἀρχοειδεῖ ἐν τῇ
τοῦ ἡρμοσμένου καταλήψει - ἀλλότριον γίνεται καὶ πόρρω παντελῶς τὸ
τὴν οὐσίαν τῶν ψόφων καὶ τῆς φωνῆς ἐρευνᾶν. ταῦτα μὲν οὖν τοιαύτην
ἔχει τὴν λύσιν.
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''Ο Κλεονείδης (Εισαγ. 5) δίνει τον ακόλουθο ορισμό της συμφωνίας: "έστι δε συμφωνία μεν κράσις δύο φθόγγων οξυτέρου και βαρύτερου" (συμφωνία είναι η ανάμειξη δύο φθόγγων, από τους οποίους ο ένας είναι ψηλότερος και ο άλλος χαμηλότερος).'']

Κλεωνείδης
Εισαγωγή αρμονική

Κλεονείδης, Εισαγ. 5

Τῶν δὲ διαστημάτων διαφοραί εἰσι πέντε, ᾗ τε
μεγέθει ἀλλήλων διαφέρει καὶ ᾗ κατὰ γένος καὶ ᾗ τὰ
σύμφωνα τῶν διαφώνων καὶ ᾗ τὰ σύνθετα τῶν ἀσυν-
θέτων καὶ ᾗ τὰ ῥητὰ τῶν ἀλόγων. ἡ μὲν οὖν κατὰ
μέγεθός ἐστι, καθ᾽ ἣν ἃ μέν ἐστι μείζονα τῶν διαστη-
μάτων, ἃ δὲ ἐλάττονα, οἷον δίτονον, τόνος, ἡμιτόνιον,
διὰ τεσσάρων, διὰ πέντε, διὰ πασῶν καὶ τὰ ὅμοια.
ἡ δὲ κατὰ γένος, καθ᾽ ἣν ἃ μέν ἐστι τῶν διαστημάτων
διατονικά, ἃ δὲ χρωματικά, ἃ δὲ ἐναρμόνια. ἡ δὲ
τοῦ συμφώνου, καθ᾽ ἣν ἃ μέν ἐστι τῶν διαστημάτων
σύμφωνα, ἃ δὲ διάφωνα. σύμφωνα μὲν οὖν ἐστι διὰ
τεσσάρων, διὰ πέντε, διὰ πασῶν καὶ τὰ ὅμοια. διάφωνα
δὲ τὰ ἐλάττονα τοῦ διὰ τεσσάρων πάντα καὶ τὰ μεταξὺ
τῶν συμφώνων πάντα. ἐλάττω μὲν οὖν ἐστι τοῦ διὰ
τεσσάρων δίεσις, ἡμιτόνιον, τόνος, δίτονον, μεταξὺ δὲ
τῶν συμφώνων τρίτονον, τετράτονον, πεντάτονον καὶ
τὰ ὅμοια. ἔστι δὲ συμφωνία μὲν κρᾶσις δύο φθόγγων,
ὀξυτέρου καὶ βαρυτέρου· _διαφωνία δὲ τοὐναντίον δύο
φθόγγων ἀμιξί_α, ὥστε μὴ κραθῆναι, ἀλλὰ τραχυνθῆναι
τὴν ἀκοήν.
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''Ο Κλεονείδης (Εισαγ. 5) δίνει τον ακόλουθο ορισμό της συμφωνίας: "έστι δε συμφωνία μεν κράσις δύο φθόγγων οξυτέρου και βαρύτερου" (συμφωνία είναι η ανάμειξη δύο φθόγγων, από τους οποίους ο ένας είναι ψηλότερος και ο άλλος χαμηλότερος).'']

Κλεωνείδης
Εισαγωγή αρμονική

Κλεονείδης, Εισαγ. 5

Τῶν δὲ διαστημάτων διαφοραί εἰσι πέντε, ᾗ τε
μεγέθει ἀλλήλων διαφέρει καὶ ᾗ κατὰ γένος καὶ ᾗ τὰ
σύμφωνα τῶν διαφώνων καὶ ᾗ τὰ σύνθετα τῶν ἀσυν-
θέτων καὶ ᾗ τὰ ῥητὰ τῶν ἀλόγων. ἡ μὲν οὖν κατὰ
μέγεθός ἐστι, καθ᾽ ἣν ἃ μέν ἐστι μείζονα τῶν διαστη-
μάτων, ἃ δὲ ἐλάττονα, οἷον δίτονον, τόνος, ἡμιτόνιον,
διὰ τεσσάρων, διὰ πέντε, διὰ πασῶν καὶ τὰ ὅμοια.
ἡ δὲ κατὰ γένος, καθ᾽ ἣν ἃ μέν ἐστι τῶν διαστημάτων
διατονικά, ἃ δὲ χρωματικά, ἃ δὲ ἐναρμόνια. ἡ δὲ
τοῦ συμφώνου, καθ᾽ ἣν ἃ μέν ἐστι τῶν διαστημάτων
σύμφωνα, ἃ δὲ διάφωνα. σύμφωνα μὲν οὖν ἐστι διὰ
τεσσάρων, διὰ πέντε, διὰ πασῶν καὶ τὰ ὅμοια. διάφωνα
δὲ τὰ ἐλάττονα τοῦ διὰ τεσσάρων πάντα καὶ τὰ μεταξὺ
τῶν συμφώνων πάντα. ἐλάττω μὲν οὖν ἐστι τοῦ διὰ
τεσσάρων δίεσις, ἡμιτόνιον, τόνος, δίτονον, μεταξὺ δὲ
τῶν συμφώνων τρίτονον, τετράτονον, πεντάτονον καὶ
τὰ ὅμοια. ἔστι δὲ συμφωνία μὲν κρᾶσις δύο φθόγγων,
ὀξυτέρου καὶ βαρυτέρου· _διαφωνία δὲ τοὐναντίον δύο
φθόγγων ἀμιξί_α, ὥστε μὴ κραθῆναι, ἀλλὰ τραχυνθῆναι
τὴν ἀκοήν.
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''Ο Πορφύριος μνημονεύει, τον ορισμό του Αιλιανού (από το έργο του Τίμαιος): "Συμφωνία είναι σύμπτωση και ανάμειξη ("επί το αυτό πτώσις και κράσις") δύο φθόγγων διαφορετικών ως προς την οξύτητα και τη βαρύτητα", δηλ. διαφορετικών στο ύψος. Προσθέτει πως ο Πτολεμαίος δεχόταν έξι συμφωνίες (αυτές που λέει ομοφωνίες), ενώ άλλοι θεωρητικοί, όπως ο Αριστόξενος , ο Διονύσιος και ο Ερατοσθένης , δέχονταν οκτώ. Ο Γαυδέντιος δεχόταν εξι.'']

ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ-ΚΑΤΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ

Τίνα δ' έχει διαφοράν τό έµµελές πρός τό σύµφωνον όταν τίνες οί έµµελείς καί τίνες οί σύµφωνοι φθόγγοι φανεροί γένωνται έσται σαφές. ∆ιακρίνειν γάρ βούλεται τούτους ό Πτολεµαίος καί µή πάντως τούς έµµελείς είναι καί 16 συµφώνους εί καί πάντως οί σύµφωνοι καί έµµελείς. Συντόµως δέ καί αύτός τά νύν έκδιδάσκει περί τούτων έπάγων. {<Είσί δ' έµµελείς έως τού µή ούτως έχοντας.>} Προελθών άκριβέστερον περί τούτων διαλήψεται προστιθείς τοίς έµµελέσι καί συµφώνοις καί όµοφώνους' νύν δέ διά τήν φεροµένην διάταξιν έµµελείς µέν άποδέδωκε τούς εύφόρους άλλήλοις συναπτοµένους συµφώνους δέ τούς τήν όµοίαν άντίληψιν έµποιούντας ταίς άκοαίς. Έστι δ' ή διαφορά ότι οί µέν ούκ έναντιούνται µόνον πρός τήν άλλήλων συναφήν οί δέ καί έναντιούνται καί όµοίως ταίς άκοαίς προσπίπτουσιν. Έστι γάρ συµφωνία δυείν φθόγγων όξύτητι καί βαρύτητι διαφερόντων κατά τό αύτό πτώσις καί κράσις.

http://www.scribd.com/doc/5563198/-
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''Ο Νικόμαχος (Εγχειρ. 12) υποστηρίζει ότι σύμφωνα συστήματα (=που προέρχονται από την ένωση δύο ή περισσότερων διαστημάτων) είναι εκείνα των οποίων οι συστατικοί φθόγγοι, όταν παιχθούν μαζί ("άμα κρουσθέντες"), αναμειγνύονται ο ένας με τον άλλο με τέτοιο τρόπο, ώστε δίνουν την εντύπωση ενός μόνο ήχου ("ενοειδή φωνήν")'']

Νικόμαχος, Εγχειρ. 12

ἀλλὰ τῶν μὲν διαστημάτων οὐδεὶς
φθόγγος πρὸς τὸν συνεχῆ σύμφωνος, ἀλλὰ πάντως
διάφωνος, τῶν δὲ συστημάτων ἐστί τινα σύμφωνα,
τινὰ δὲ καὶ διάφωνα. σύμφωνα μὲν, ἐπειδὴ οἱ περι-
έχοντες φθόγγοι διάφοροι τῷ μεγέθει ὄντες, ἅμα
κρουσθέντες ἢ ὅμως ποτὲ ἠχήσαντες ἐγκραθῶσιν ἀλλή-
λοις οὕτως, ὥστε ἑνοειδῆ τὴν ἐξ αὐτῶν φωνὴν γενέ-
σθαι καὶ οἷον μίαν· διάφωνοι δὲ, ὅταν διεσχισμένη
πως καὶ ἀσύγκρατος ἡ ἐξ ἀμφοτέρων φωνὴ ἀκούηται.
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
ΑΡΙΣΤΕΙΔΟΥ ΚΟΙΝΤΙΛΙΑΝΟΥ
ΠΕΡΙ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΠΡΩΤΟΝ

Αριστείδης Περί μουσ. 12 Mb

πάλιν τῶν φθόγγων οἱ μέν εἰσι
πρὸς ἀλλήλους σύμφωνοι, οἱ δὲ διάφωνοι, οἱ δὲ ὁμόφωνοι,
σύμφωνοι μὲν ὧν ἅμα κρουομένων οὐδὲν μᾶλλον τῷ ὀξυ-
τέρῳ ἢ τῷ βαρυτέρῳ τὸ μέλος ἐμπρέπει, διάφωνοι δὲ
ὧν ἅμα κρουομένων ἡ τοῦ μέλους ἰδιότης θατέρου γίνε-
ται, ὁμόφωνοι δὲ οἵτινες δύναμιν μὲν ἀλλοίαν φωνῆς,
τάσιν δὲ ἴσην ἐπέχουσιν.
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Γαυδ. Εισαγ. 8

Musici scriptores graeci
 

Attachments

  • musiciscriptore01jangoog_0439.jpg
    112.1 KB · Views: 2
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Ο Αριστοτέλης (Προβλ. XIX, 38) υποστηρίζει πως "ο λόγος για τον οποίο απολαμβάνουμε τη συμφωνία είναι το ότι είναι ανάμειξη αντιθέτων [φθόγγων] που έχουν σχέση ο ένας με τον άλλο"· και στα Μουσικά Προβλήματα XIX, 35, λέει ότι η ογδόη είναι η πιο ωραία συμφωνία.

Αριστοτέλης, Μουσικά Προβλήματα XIX, 35
Προβλ. XIX, 38

http://www.archive.org/stream/musiciscriptore01jangoog#page/n202/mode/1up
 

Attachments

  • musiciscriptore01jangoog_0200.jpg
    125.1 KB · Views: 0
  • musiciscriptore01jangoog_0202.jpg
    121.3 KB · Views: 0
  • musiciscriptore01jangoog_0203.jpg
    127.6 KB · Views: 0

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''Ο Πολύβιος (Αθήν. ΙΔ', 615D, 4) αναφέρει: "ορχησταί δύο εισήγοντο μετά συμφωνίας εις την ορχήστραν" (δύο χορευτές έμπαιναν στην ορχήστρα με ταμπουρίνα [κατ' άλλους "καστανιέτες"]).'']

[14,0] Le Livre XIV des Deipnosophistes.

Αθήν. ΙΔ', 615D, 4

ὡς δὲ καὶ περιζωσάμενός τις τῶν χορευτῶν
ἐκ τοῦ καιροῦ στραφεὶς ἦρε τὰς χεῖρας ἀπὸ πυγμῆς
πρὸς τὸν ἐπιφερόμενον αὐλητήν, τότ΄ ἤδη κρότος ἐξαίσιος ἐγένετο καὶ κραυγὴ
τῶν θεωμένων. ἔτι δὲ τούτων ἐκ παρατάξεως ἀγωνιζομένων ὀρχησταὶ δύο
εἰσήγοντο μετὰ συμφωνίας εἰς τὴν ὀρχήστραν, καὶ πύκται
τέσσαρες ἀνέβησαν ἐπὶ τὴν σκηνὴν μετὰ σαλπιγκτῶν
καὶ βυκανιστῶν. ὁμοῦ δὲ τούτων πάντων ἀγωνιζομένων ἄλεκτον ἦν τὸ
συμβαῖνον. περὶ δὲ τῶν τραγῳδῶν, φησὶν ὁ Πολύβιος, ὅ τι ἂν ἐπιβάλωμαι λέγειν,
δόξω τισὶν διαχλευάζειν."

http://www.sflt.ucl.ac.be/files/AClassFTP/Textes/ATHENEE/deipnosophistes_14.txt
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
συνάγω, στην περίπτωση διαστήματος, περιορίζω το μέγεθός του. Αριστόξ. (Αρμον. Ι, 14, 9-10 Mb): "την του βαρέος τε και οξέος διάστασιν... συνάγειν" (να περιορίσουμε την απόσταση [διάστημα] ανάμεσα στο χαμηλό και στο ψηλό). Το ίδιο ισχύει και για τις διάρκειες. Συναγωγή = συστολή.

http://www.musipedia.gr/
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''Αριστόξ. (Αρμον. Ι, 14, 9-10 Mb): "την του βαρέος τε και οξέος διάστασιν... συνάγειν" (να περιορίσουμε την απόσταση [διάστημα] ανάμεσα στο χαμηλό και στο ψηλό). Το ίδιο ισχύει και για τις διάρκειες. Συναγωγή = συστολή.'']

Αριστόξενος
Αρμονικά στοιχεία

Τούτων δ᾽ ὄντωων γνωρίμων ἐχόμενον ἂν εἴη διελθεῖν
περὶ τῆς τοῦ βαρέος τε καὶ ὀξέος διατάσεως, πότερον ἄπει-
ρος ἐφ᾽ ἑκάτερά ἐστιν ἢ πεπερασμένη. ὅτι μὲν οὖν εἴς γε
τὴν φωνὴν τιθεμένη οὐκ ἔστιν ἄπειρος, οὐ χαλεπὸν συνι-
δεῖν. ἁπάσης γὰρ φωνῆς ὀργανικῆς τε καὶ ἀνθρωπικῆς
ὡρισμένος ἐστί τις τόπος ὃν διεξέρχεται μελῳδοῦσα ὅ τε
μέγιστος καὶ ὁ ἐλάχιστος. οὔτε γὰρ ἐπὶ τὸ μέγα δύναται
ἡ φωνὴ εἰς ἄπειρον αὔξειν τὴν τοῦ βαρέος τε καὶ ὀξέος
διάτασιν οὔτ᾽ ἐπὶ τὸ μικρὸν συνάγειν, ἀλλ᾽ ἵσταταί ποτε
ἐφ᾽ ἑκάτερα.
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
συναυλία, καταρχήν η ταυτόχρονη εκτέλεση αυλητών · συμφωνία αυλητών. Πολυδ. (IV, 83): "Αθήνησι δε και συναυλία τις εκαλείτο συμφωνία τις αυλητών, εν Παναθηναίοις συναυλούντων" (στην Αθήνα συναυλία ονομαζόταν μια [σύμφωνη] εκτέλεση αυλητών, που έπαιζαν μαζί στα Παναθήναια). Ο Σήμος ο Δήλιος, στο πρώτο βιβλίο του έργου του Ιστορία της Δήλου (Αθήν. ΙΔ', 618Α, 9), ορίζει τη συναυλία ως ένα σύμφωνο αγώνα αυλού και ρυθμού, χωρίς λόγια από τον εκτελεστή. Αλλά ο όρος χρησιμοποιούνταν γενικά με τη σημασία: (α) ενός ντουέτου αυλών, δηλ. της ταυτόχρονης εκτέλεσης από δύο αυλητές. Η εκτέλεση με δίαυλο θεωρούνταν συναυλία· (β) ενός ντουέτου κιθάρας και αυλού ή εκτέλεσης δύο οργάνων, ενός αυλού και οποιουδήποτε άλλου οργάνου. Μια παραλλαγή αυτού του δεύτερου ήταν η έναυλος κιθάρισις
(σόλο κιθάρας με συνοδεία αυλού).
Στη δεύτερη περίπτωση, το έγχορδο όργανο, συνήθως κιθάρα, έπαιζε το κύριο μέρος, ενώ ο αυλός συνόδευε (ίσως με μια διακοσμητική γραμμή). Πρβ. ετεροφωνία .
Φαίνεται ότι η συναυλία στην αρχική της μορφή είχε πολύ παλαιά καταγωγή και, κατά την παράδοση, εφευρέθηκε από τον Όλυμπο. Η συναυλία ως σόλο κιθάρας με συνοδεία αυλού εισάγεται από τη σχολή του Επίγονου . (Βλ. λ. έναυλος κιθάρισις.)
Η λέξη σύναυλος σήμαινε σε συμφωνία με τον αυλό, αλλά επίσης σε συμφωνία με τη φωνή ή μ' ένα όργανο. Το ρήμα συναυλώ σήμαινε παίζω μαζί (σε συμφωνία) με αυλό· επίσης, συνοδεύω με αυλό. Στον Αθήναιο (ΙΔ', 617, 8) αναφέρεται με τη δεύτερη σημασία του: "Πρατίνας δε ο Φλιάσιος... αγανακτήσας επί τω τους αυλητάς μή συναυλείν τοις χοροίς, καθάπερ ήν πάτριον" (αλλά ο Πρατίνας ο Φλιάσιος... αγανάκτησε γιατί οι αυλητές δε συνόδευαν τους χορούς [χορωδίες], με τον παραδοσιακό τρόπο).

Βλ. τα λ. προσαύλημα και προσαύλησις .

http://www.musipedia.gr/
 
Top