Εγκυκλοπαίδεια της αρχαίας ελληνικής μουσικής

[''Ο Νικόμαχος (στο Εγχειρ. 3) λέει ότι κατ' αναλογία με τον πλανήτη Κρόνο, που είναι ο πιο ψηλός και πιο απομακρυσμένος από μας πλανήτης, ο πιο χαμηλός ήχος στη δια πασών ονομάστηκε υπάτη, γιατί ύπατον είναι το πιο ψηλό. Κατά τον ίδιο τρόπο η Σελήνη, που είναι ο πιο χαμηλός και πλησιέστερος πλανήτης στη Γη, ο πιο ψηλός ήχος πήρε το όνομα νήτη, που σημαίνει χαμηλότατος.'']


Νικόμαχος, Εγχειρ. 3

ἀλλ᾽ ἀπὸ μὲν τοῦ κρονικοῦ κινήματος
ἀνωτάτου ὄντος ἀφ᾽ ἡμῶν ὁ βαρύτατος ἐν τῷ διὰ
πασῶν φθόγγος ὑπάτη ἐκλήθη, ὕπατον γὰρ τὸ ἀνώ-
τατον.

ARISTOTE
PROBLÈMES MUSICAUX

Problème 42 (A, III a Gevaert; p. 26 ER).

Αριστοτ. Προβλ. XIX, 3

Le texte de ce problème étant affreusement corrompu, nous aimons mieux, au lieu d'entrer dans une controverse de détail, indiquer quelle a pu être à l'origine la forme de ce problème et par quelles causes il a pu s'altérer.

Διὰ τί, ἐάν τις ψήλας τὴν νήτην ἐπιλάβῃ, ἡ ὑπάτη μόνη δοκεῖ ὑπηχεῖν ;

"Η ὅτι ἡ νεάτη, λήγουσα καὶ μαραίνουσα, ὑπάτη γίγνεται; σημεῖον δὲ, τὸ ἀπὸ τῆς ὑπάτης τὴν νήτην δύνασθαι ᾄδειν < ῥᾳδίως > ὡς γὰρ < ἠχοῦς >[5] οὔσης αὐτῆς < τῆς > νεάτης, τὴν ὁμοιότητα λαμβάνουσιν ἀπ' αὐτῆς. Έπεὶ δ' < ὁ >[6] τῆς νήτης ληγούσης ἧχος ὁ αὐτός τῷ τῆς ὑπάτης φθόνγῳ, εἰκότως τῇ ὁμοιότητι τὴν ὑπάτην ἡ νήτη κινεῖν δοκεῖ, etc. (le reste comme chez GV.)

Ni l'interversion proposée par Bojesen à la ligne 2 de la solution (ἀπὸ τῆς νήτης ... τὴν ὑπάτην), ni le changement de λαμβάνουσιν en λαμβάνει (GV) ne nous paraissent acceptables : le sujet de λαμβ. est οἱ ᾄδοντες sous entendu.[7]

M. Gevaert dit, en outre, que le phénomène indiqué n'est pas exact : lorsqu'on pince la nète et qu'on l'arrête, toutes les cordes ébranlées rendent un sourd bourdonnement, mais le son de l'hypate ne se détache pas. Nous croyons cependant que si la vibration de la nète s'était prolongée suffisamment longtemps le phénomène se produirait dans une certaine mesure;[8] mais nous sommes si bien d'accord avec M. Gevaert sur l'insignifiance — pour ne pas dire l'inexistence — du phénomène, que nous soupçonnons fortement l'énoncé originaire du problème d'avoir été : διὰ τί, ἐάν τις ψήλας τὴν ὑπάτην ἐπιλάβῃ, ἡ νήτη μόνη δοκεῖ ὑπηχεῖν, c'est-à-dire précisément le phénomène signalé dans la célèbre épigramme d'Agathias (AP, XI, 332). Par une altération dont le texte des Problèmes offre plusieurs exemples (notamment n° 47), les mots ὑπάτη et νήτη ont opéré dès l'antiquité un chassé-croisé. Et en présence d'un texte ainsi altéré, le solutionniste a eu recours à une théorie physique inepte (la seconde vibration de la nète est l'hypate) que nous retrouverons dans un autre problème (39 b) et qui apparaît déjà dans un texte, obscur de Platon (Timée, p. 80 A).

[5] Gloses (a) : ἠχὼ ᾠδή τις ἐστί — ἀφή ἐστι φωνῆς.

[6] Ici se sont introduites dans le texte les gloses (a).

[7] Au § 6 ἀκατάληπτον est mal rendu par « rester au repos » ; il fallait dire « non saisie » (par l'exécutant). — Ligne 20 écrire αὑτῆς (non αὐτῆς).

[8] En effet, les vibrations de l'hypate étant dans un rapport simple de durée avec celles de la nète sont favorisées par celles-ci, tandis que celles de toutes les autres cordes sont contrariées ; à la longue donc le son de l'hypate doit se détacher. D'autres anciens ont prétendu que tout son consonant engendre par « écho » un son consonant : Adraste ap. Théon c. C et ap. Porphyre sur Ptol. p. 270; 2= Anon. Bell. (Dionysios) § 21 (p. 104).

http://webcache.googleusercontent.c...+θατέρου+καταστροφαί+εισιν&cd=1&hl=en&ct=clnk

{épigramme d'Agathias (AP, XI, 332!}


{

Anthologia Graeca 11, 352
Ἀγαθίου σχολαστικοῦ

Τὸν σοφὸν ἐν κιθάρηι, τὸν μουσικὸν Ἀνδροτίωνα
εἴρετό τις τοίην κρουματικὴν σοφίην·
«Δεξιτερὴν ὑπάτην ὁπότε πλήκτροισι δόνησας,
ἡ λαιὴ νήτη πάλλεται αὐτομάτως
5
λεπτὸν ὑποτρίζουσα, καὶ ἀντίτυπον τερέτισμα
πάσχει, τῆς ἰδίης πλησσομένης ὑπάτης·
ὥστε με θαυμάζειν πῶς ἄπνοα νεῦρα ταθέντα
ἡ φύσις ἀλλήλοις θήκατο συμπαθέα.»
ὃς δὲ τὸν ἐν πλήκτροισιν Ἀριστόξεινον ἀγητὸν
10
ὤμοσε μὴ γνῶναι τήνδε θεημοσύνην·
«ἔστι δ'» ἔφη «λύσις ἥδε· τὰ νευρία πάντα τέτυκται
ἐξ ὄϊος χολάδων ἄμμιγα τερπσομένων·
τοὔνεκεν εἰσὶν ἀδελφά, καὶ ὡς ξύμφυλα συνηχεῖ,
ξυγγενὲς ἀλλήλων φθέγμα μεριζόμενα.
15
γνήσια γὰρ τάδε πάντα, μιῆς ἅτε γαστρὸς ἐόντα,
καὶ τῶν ἀντιτύπων κληρονομεῖ πατάγων.
καὶ γὰρ δεξιὸν ὄμμα κακούμενον ὄμματι λαιῶι
πολλάκι τοὺς ἰδίους ἀντιδίδωσι πόνους.»

http://www.hs-augsburg.de/~harsch/graeca/Chronologia/S_post06/Agathias/aga_epi6.html

Plutarch, Platonicae quaestiones

Plut. Plat. 1008e

Πλούτ. Πλατωνικά ζητήματα IX, 2, 1008Ε

Ἢ τὸ μὲν τοῖς τόποις ἀπονέμειν τὰ πρῶτα καὶ τὰ μέσα καὶ τὰ τελευταῖα γελοῖὸν ἐστιν, αὐτὴν τὴν ὑπάτην ὁρῶντας ἐν μὲν λύρᾳ τὸν ἀνωτάτω καὶ πρῶτον, ἐν δ᾽ αὐλοῖς τὸν κάτω καὶ τὸν τελευταῖον ἐπέχουσαν, ἔτι δὲ τὴν μέσην ἐν ᾧ τις ἂν χωρίῳ τῆς λύρας θέμενος ὡσαύτως ἁρμόσηται, φθεγγομένην ὀξύτερον μὲν ὑπάτης βαρύτερον δὲ νήτης.

But it may be ridiculous to describe the first, middle, and last by their place; since we see hypate highest in the harp, lowest in the pipe; and wheresoever you place the mese in the harp, provided it is tunable, it sounds more acute than hypate, and more grave than nete.

Plutarch. Moralia. Gregorius N. Bernardakis. Leipzig. Teubner. 1895. 6.

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:2008.01.0383:orgpage=1008e

[''Ο Πτολεμαίος εισήγαγε την "κατά θέσιν" ονομασία των φθόγγων. Σύμφωνα με την αρχή αυτή, η πρώτη νότα κάθε αρμονίας (οκτάχορδου) ονομαζόταν, σχετικά με τη θέση της στην κλίμακα, υπάτη, η δεύτερη νότα παρυπάτη, η τρίτη λιχανός, η τετάρτη μέση κτλ. (κατά ανιούσα σειρά)· από την άλλη, κάθε νότα της ίδιας αρμονίας ονομαζόταν επίσης και σύμφωνα με τη λειτουργία της ("κατά δύναμιν") στο Σύστημα Τέλειον Μείζον.''

ΚΛΑΥΔΙΟΥ ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΥ ΑΡΜΟΝΙΚΩΝ ΔΕΥΤΕΡΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΑ

Πῶς αἱ τῶν φθόγγων ὀνομασίαι πρὸς τὴν θέσιν ἐκλαμβάνονται καὶ
τὴν δύναμιν.
Πόθεν μὲν οὖν τὸ διὰ πασῶν καὶ διὰ τεσσάρων σύστημα παρέζευ-
κται τῷ δὶς διὰ πασῶν ἐν τοῖς ἑξῆς ἡμῖν ὑπ᾽ ὄψιν ἔἔσται. τοὺς δὲ τοῦ
τῷ ὄντι τελείου καὶ δὶς διὰ πασῶν φθόγγους - πεντεκαίδεκα συνισταμέ-
νους διὰ τὸ κοινὸν ἕνα γίνεσθαι τοῦ τε βαρυτέρου καὶ τοῦ ὀξυτέρου διὰ
πασῶν καὶ μέσον πάντων - ποτὲ μὲν παρ᾽ αὐτὴν τὴν θέσιν, τὸ ὀξύτερον
ἁπλῶς ἢ βαρύτερον, ὀνομάζομεν μέσην μὲν τὸν εἰρημένον κοινὸν τῶν
δύο διὰ πασῶν, προσλαμβανόμενον δὲ τὸν βαρύτατον καὶ νήτην ὑπερβο-
λαίων τὸν ὀξύτατον, εἶτα τοὺς μὲν μετὰ τὸν προσλαμβανόμενον ἐπὶ τὸ
ὀξὺ μέχρι τῆς μέσης ὑπάτην ὑπάτων καὶ παρυπάτην ὑπάτων καὶ λιχα-
νὸν ὑπάτων καὶ ὑὑπάτην μέσων καὶ παρυπάτην μέσων καὶ λιχανὸν μέσων,
τοὺς δὲ μετὰ τὴν μέσην ὁμοίως μέχρι τῆς νήτης τῶν ὑπερβολαίων πα-
ραμέσην καὶ τρίτην διεζευγμένων καὶ παρανήτην διεζευγμένων καὶ
νήτην διεζευγμένων καὶ τρίτην ὑπερβολαίων καὶ παρανήτην ὑπερβολαί-
ων, ποτὲ δὲ παρὰ τὴν δύναμιν αὐτήν, τὸ πρός τι πῶς ἔχον, ᾧ δὴ πρότε-
ρον ἐφαρμόσαντες ταῖς θέσεσι τὰς κατὰ τὸ καλούμενον ἀμετάβολον
σύστημα δυνάμεις τοῦ δὶς διὰ πασῶν, ἵνα κοινὰς ἐπ᾽ αὐτοῦ ποιησάμε-
νοι τὰς κατηγορίας τῶν τε θέσεων καὶ τῶν δυνάμεων μεταλαμβάνωμεν
αὐτὰς ἐπὶ τῶν ἄλλων. τὸν γὰρ ἕτερον τῶν ἐν τῷ δὶς διὰ πασῶν δύο
τόνων ἀπὸ τῆς τῇ θέσει μέσης ἐκλαβόντες καὶ παραθέντες αὐτῷ καθ᾽
ἑκάτερον μέρος δύο τετράχορδα συνημμένα τῶν ἐν τῷ ὅλῳ τεσσάρων,
εἶτα τὸν ἕτερον τόνον τῷ λοιπῷ καὶ βαρυτάτῳ τῶν διαστημάτων ἀπο-
δόντες, μέσην μὲν τῇ δυνάμει καλοῦμεν ἀπὸ τῆς τότε καταστάσεως τὸν
βαρύτερον τῆς ὀξυτέρας διαζεύξεως, καὶ παραμέσην τὸν ὀξύτερον, προς-
λαμβανόμενον δὲ καὶ νήτην ὑπερβολαίων τὸν βαρύτερον τῆς βαρυτέρας
διαζεύξεως, καὶ ὑπάτην ὑπάτων τὸν ὀξύτερον· εἶτα μέσων μὲν ὑπάτην
τὸν κοινὸν τῶν συνημμένων δύο βαρυτέρων τετραχόρδων μετὰ τὴν
βαρυτέραν διάζευξιν, νήτην δὲ διεζευγμένων τὸν κοινὸν τῶν συνημμένων
δύο _ὀξυτέρων_ τετραχόρδων μετὰ τὴν ὀξυτέραν διάζευξιν, καὶ πάλιν
παρυπάτην μὲν ὑπάτων τὸν ἀπὸ τοῦ βαρυτάτου δεύτερον τοῦ μετὰ τὴν
βαρυτέραν διάζευξιν τετραχόρδου, καὶ λιχανὸν ὑπάτων τὸν τρίτον, παρυ-
πάτην δὲ μέσων τὸν ἀπὸ τοῦ βαρυτάτου δεύτερον τοῦ πρὸ τῆς ὀξυτέ-
ρας διαζεύξεως τετραχόρδου, καὶ λιχανὸν μέσων τὸν τρίτον· εἶτα
τρίτην μὲν διεζευγμένων τὸν ἀπὸ τοῦ βαρυτάτου δεύτερον τοῦ μετὰ
τὴν ὀξυτέραν διάζευξιν τετραχόρδου, καὶ παρανήτην διεζευγμένων τὸν
τρίτον, τρίτην δὲ ὑπερβολαίων τὸν ἀπὸ τοῦ βαρυτάτου δεύτερον τοῦ
πρὸ τῆς βαρυτέρας διαζεύξεως τετραχόρδου, καὶ παρανήτην ὑπερβολαί-
ων τὸν τρίτον. καὶ δὴ κατὰ ταύτας τὰς ὀνομασίας, τουτέστι τὰς τῶν
δυνάμεων, μόνως ἂν καλοῖντο κυρίως τῶν φθόγγων ἑστῶτες μὲν ἐν
ταῖς τῶν γενῶν μεταβολαῖς προσλαμβανόμενος καὶ ὑπάτη ὑπάτων καὶ
ὑπάτη μέσων καὶ μέση καὶ παραμέση καὶ νήτη διεζευγμένων καὶ νήτη
ὑπερβολαίων, μία τις οὖσα καὶ ἡ αὐτὴ τῷ προσλαμβανομένῳ, κινούμε-
νοι δὲ οἱ λοιποί. μεταβιβαζομένων γὰρ τῇ θέσει τῶν δυνάμεων οὐκέτι
τοῖς αὐτοῖς τόποις ἐφαρμόζουσιν οἱ τῶν ἑστώτων ἢ κινουμένων ὅροι.
δῆλον δ᾽ ὅτι καὶ τὸ μὲν πρῶτον εἶδος τοῦ διὰ πασῶν ἐν τῷ προκειμένῳ
συστήματι, καλουμένῳ δ᾽ ἀμεταβόλῳ, διὰ τὴν εἰρημένην αἰτίαν περι-
έχουσιν ἥ τε παραμέση καὶ ἡ ὑπάτη τῶν ὑπάτων, τὸ δὲ δεύτερον ἥ τε
τρίτη τῶν διεζευγμένων καὶ ἡ παρυπάτη τῶν ὑπάτων, τὸ δὲ τρίτον ἥ
τε παρανήτη τῶν διεζευγμένων καὶ ἡ λιχανὸς τῶν ὑπάτων, τὸ δὲ τέ-
ταρτον ἥ τε νήτη τῶν διεζευγμένων καὶ ἡ ὑπάτη τῶν μέσων, τὸ δὲ
πέμπτον ἥ τε τρίτη τῶν ὑπερβολαίων καὶ ἡ παρυπάτη τῶν μέσων, τὸ
δὲ ἕκτον ἥ τε παρανήτη τῶν ὑπερβολαίων καὶ ἡ λιχανὸς τῶν μέσων, τὸ
δὲ ἕβδομον ἥ τε νήτη τῶν ὑπερβολαίων ἢ ὁ προσλαμβανόμενος καὶ ἡ
μέση· ὡς ἔχουσι τοῦ προχείρου τῆς ἐπιβολῆς ἕνεκεν αἱ ὑποκείμεναι τοῦ
ἀμεταβόλου συστήματος παρασημειώσεις.

οξύβαφοι, κρουστό όργανο, αποτελούμενο από μια σειρά μικρών πήλινων ή οστράκινων αγγείων, τα οποία, όταν χτυπηθούν μ' ένα ξύλινο ραβδί, παράγουν διάφορους ήχους. Η Σούδα στο λ. "Διοκλής" γράφει: "...τούτον δε φασιν ευρείν και την εν τοις οξυβάφοις αρμονίαν, εν οστρακίνοις αγγείοις, άπερ έκρουεν εν' ξυλυφίω" ([ο Διοκλής]... λέγεται ότι εφεύρε μιαν αρμονία [σειρά φθόγγων] πάνω στους οξύβαφους, καμωμένους από οστράκινα αγγεία, χτυπώντας τα μ' ένα μικρό ξύλινο ραβδί). Η Σούδα κατά λάθος αποδίδει την εφεύρεση αυτή στον κωμικό Διοκλή, αντί στον μουσικό Διοκλή . Ανών. (Bell. 28, 17): "οι οξύβαφοι, δι' ών κρούοντές τινες μελωδούσι" (οι οξύβαφοι, με τους οποίους μερικοί χτυπώντας παράγουν μουσικούς ήχους).

http://www.musipedia.gr/

Suda On Line

[''Η Σούδα στο λ. "Διοκλής" γράφει: "...τούτον δε φασιν ευρείν και την εν τοις οξυβάφοις αρμονίαν, εν οστρακίνοις αγγείοις, άπερ έκρουεν εν' ξυλυφίω" ([ο Διοκλής]... λέγεται ότι εφεύρε μιαν αρμονία [σειρά φθόγγων] πάνω στους οξύβαφους, καμωμένους από οστράκινα αγγεία, χτυπώντας τα μ' ένα μικρό ξύλινο ραβδί). Η Σούδα κατά λάθος αποδίδει την εφεύρεση αυτή στον κωμικό Διοκλή, αντί στον μουσικό Διοκλή .'']

Headword: Διοκλῆς
Adler number: delta,1155
Translated headword: Diokles, Diocles
Vetting Status: low
Translation:
Athenian or Phliasian,[1] an ancient comic poet,[2] contemporary with Sannyrion[3] and Philyllius.[4] His plays [are] Sea, Bees, Dreams, Bacchae, Thyestes (2 versions).
They say that this man also invented the music of saucers, pottery vessels, which he used to hit with a wooden stick.[5]
This Sea is a courtesan's name, as Athenaeus says.[6]
Greek Original:
Διοκλῆς, Ἀθηναῖος ἢ Φλιάσιος, ἀρχαῖος κωμικός, σύγχρονος Σαννυρίωνι καὶ Φιλυλλίῳ. δράματα αὐτοῦ Θάλαττα, Μέλιτται, Ὄνειροι, Βάκχαι, Θυέστης β#. τοῦτον δέ φασιν εὑρεῖν καὶ τὴν ἐν τοῖς ὀξυβάφοις ἁρμονίαν ἐν ὀστρακίνοις ἀγγείοις, ἅπερ ἔκρουεν ἐν ξυλιφίῳ. τὸ δὲ Θάλαττα ἑταίρας ὄνομά ἐστιν, ὡς Ἀθήναιός φησιν.
Notes:
OCD(3) s.v. Diocles(2); PCG 5.18ff.
[1] i.e., in the latter case, from Phleious in the NE Peloponnese (cf. pi 2230, pi 3239, tau 631).
[2] Or (clumsily expressed): a poet of Old Comedy.
[3] Sigma 93.
[4] Phi 457.
[5] Cf. alpha 3977, xi 98, omicron 421.
[6] Athenaeus, Deipnosophists 567C.
Keywords: biography; chronology; comedy; dreams; gender and sexuality; meter and music; mythology; women

http://www.stoa.org/sol-bin/search.pl

οξυηχής, εκείνος που έχει διαπεραστικό, οξύ ήχο· ο ψηλά τονισμένος (κουρδισμένος).

http://www.musipedia.gr/

οξύπυκνος, η ψηλότερη νότα του πυκνού . Συνολικά, υπήρχαν πέντε οξύπυκνοι στο Σύστημα Τέλειον Μείζον συγκεκριμένα, οι δύο λιχανοί (υπατών και μέσων) και οι τρεις παρανήτες (διεζευγμένων, συνημμένων και υπερβολαίων). Όλες αυτές οι οξύπυκνοι ήταν φθόγγοι κινητοί ("κινούμενοι ", που άλλαζαν ανάλογα με το γένος και το είδος) του τετραχόρδου.

http://www.musipedia.gr/

οξύς, και οξύτης· οξύς· ψηλός (ή διαπεραστικός) φθόγγος (αντίθ. βαρύς). οξύτης· ένταση στο ύψος· το αποτέλεσμα της "επίτασης ". Αριστόξενος (Αρμ. Ι, 10, 27 Mb): "οξύτης δε το γενόμενον δια της επιτάσεως" (οξύτητα είναι το αποτέλεσμα που παράγεται από το τέντωμα της χορδής). Κατά τον Αριστοτέλη (Προβλ. XIX, 8) το οξύ ήταν λιγότερο σημαντικό από το χαμηλό. Στην προσωδία οξεία, ο τόνος.

http://www.musipedia.gr/

[''Αριστόξενος (Αρμ. Ι, 10, 27 Mb): "οξύτης δε το γενόμενον δια της επιτάσεως" (οξύτητα είναι το αποτέλεσμα που παράγεται από το τέντωμα της χορδής).'']

Αριστόξενος, Αρμ. Ι, 10, 27 Mb

ὀξύτης δὲ τὸ γενόμενον διὰ τῆς ἐπιτάσεως, βαρύτης δὲ τὸ γενόμενον διὰ τῆς ἀνέσεως.

[''Κατά τον Αριστοτέλη (Προβλ. XIX, 8) το οξύ ήταν λιγότερο σημαντικό από το χαμηλό.'']

Αριστοτέλη, Προβλ. XIX, 8

http://www.archive.org/stream/musiciscriptore01jangoog#page/n185/mode/1up

οξύτονος, εκείνος που ηχεί μ' έναν οξύ και διαπεραστικό τόνο· επίσης, ο ψηλά κουρδισμένος τόνος. Οξύφωνος· εκείνος που έχει ψηλή, διαπεραστική φωνή· φωνή ψηλά τονισμένη. Συνώνυμο του οξύτονος.

http://www.musipedia.gr/

οργανική, · η επιστήμη των οργάνων· η τέχνη της εκτέλεσης οργάνων· ο Αριστόξενος θεωρεί την οργανική ως ένα από τα εφόδια του μουσικού, όπως η αρμονική και η ρυθμική και η μετρική (Αρμ. ΙΙ, 32, 7-8 Mb).
οργανικός, επίθετο· οργανική φωνή, οργανικός ήχος (φωνή, ήχος οργάνου). Αριστόξενος (ό.π. Ι, 14, 4-5 Mb): "απάσης γαρ φωνής οργανικής τε και ανθρωπικής ωρισμένος εστί τις τόπος" (για κάθε οργανική και ανθρώπινη φωνή υπάρχει μια ορισμένη έκταση).

http://www.musipedia.gr/

[''ο Αριστόξενος θεωρεί την οργανική ως ένα από τα εφόδια του μουσικού, όπως η αρμονική και η ρυθμική και η μετρική (Αρμ. ΙΙ, 32, 7-8 Mb).'']

μέρος γάρ ἐστιν ἡ ἁρμονικὴ
πραγματεία τῆς τοῦ μουσικοῦ ἕξεως, καθάπερ ἥ τε ῥυθμικὴ
καὶ ἡ μετρικὴ καὶ ἡ ὀργανική. λεκτέον οὖν περὶ αὐτῆς τε
καὶ τῶν μερῶν.

[''Αριστόξενος ( Ι, 14, 4-5 Mb): "απάσης γαρ φωνής οργανικής τε και ανθρωπικής ωρισμένος εστί τις τόπος" (για κάθε οργανική και ανθρώπινη φωνή υπάρχει μια ορισμένη έκταση).'']

Αρμονικά στοιχεία
Αριστόξενος, Ι, 14, 4-5 Mb

ἁπάσης γὰρ φωνῆς ὀργανικῆς τε καὶ ἀνθρωπικῆς
ὡρισμένος ἐστί τις τόπος ὃν διεξέρχεται μελῳδοῦσα ὅ τε
μέγιστος καὶ ὁ ἐλάχιστος.

όργανον, μουσικό όργανο, έγχορδο ή πνευστό.

http://www.musipedia.gr/

όρθιος, στη μουσική, ψηλός, οξύς. Ευριπ. (Τρωάδες 1266): "ορθίαν... σάλπιγγος ηχήν" (ψηλό [διαπεραστικό] ήχο της σάλπιγγας).
όρθιος νόμος· ένας νόμος σε ψηλό ύψος και εξυψωτικός στο χαρακτήρα και το αίσθημα (πρβ. Αριστοφ. Ιππής 1279). Ο Ηρόδοτος (Α', 24) διηγείται την ιστορία του Αρίωνα, που τραγούδησε αυτόν το νόμο στα δελφίνια.
όρθια μελωδία· ψηλά τονισμένη μελωδία.
όρθιος πους· αποτελούμενος από δύο μακρές και δύο βραχείες συλλαβές: - - U U. Ο Βακχείος (Εισαγ. 101) ονομάζει όρθιο τον πόδα που αποτελείται "από μια άλογη άρση και μια μακρά θέση": U ¦ -.

http://www.musipedia.gr/

[''Ευριπ. (Τρωάδες 1266): "ορθίαν... σάλπιγγος ηχήν" (ψηλό [διαπεραστικό] ήχο της σάλπιγγας).'']

Euripides, The Trojan Women
Eur. Tro. 1266

Ευριπ. Τρωάδες 1266

Ταλθύβιος
1260αὐδῶ λοχαγοῖς, οἳ τέταχθ᾽ ἐμπιμπράναι
Πριάμου τόδ᾽ ἄστυ, μηκέτ᾽ ἀργοῦσαν φλόγα
ἐν χειρὶ σῴζειν, ἀλλὰ πῦρ ἐνιέναι,
ὡς ἂν κατασκάψαντες Ἰλίου πόλιν
στελλώμεθ᾽ οἴκαδ᾽ ἄσμενοι Τροίας ἄπο.
1265ὑμεῖς δ᾽, ἵν᾽ αὑτὸς λόγος ἔχῃ μορφὰς δύο,
χωρεῖτε, Τρώων παῖδες, ὀρθίαν ὅταν
σάλπιγγος ἠχὼ δῶσιν ἀρχηγοὶ στρατοῦ,
πρὸς ναῦς Ἀχαιῶν, ὡς ἀποστέλλησθε γῆς.
σύ τ᾽, ὦ γεραιὰ δυστυχεστάτη γύναι,
1270ἕπου. μεθήκουσίν σ᾽ Ὀδυσσέως πάρα
οἵδ᾽, ᾧ σε δούλην κλῆρος ἐκπέμπει πάτρας.

Euripides. Euripidis Fabulae, ed. Gilbert Murray, vol. 2. Oxford. Clarendon Press, Oxford. 1913.

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Eur.+Tro.+1266&fromdoc=Perseus:text:1999.01.0123

Aristophanes, Knights
Aristoph. Kn. 1279

Αριστοφ. Ιππής 1279

Χορός
λοιδορῆσαι τοὺς πονηροὺς οὐδέν ἐστ᾽ ἐπίφθονον,
1275ἀλλὰ τιμὴ τοῖσι χρηστοῖς, ὅστις εὖ λογίζεται.
εἰ μὲν οὖν ἄνθρωπος, ὃν δεῖ πόλλ᾽ ἀκοῦσαι καὶ κακά,
αὐτὸς ἦν ἔνδηλος, οὐκ ἂν ἀνδρὸς ἐμνήσθην φίλου.
νῦν δ᾽ Ἀρίγνωτον γὰρ οὐδεὶς ὅστις οὐκ ἐπίσταται,
ὅστις ἢ τὸ λευκὸν οἶδεν ἢ τὸν ὄρθιον νόμον.
1280ἔστιν οὖν ἀδελφὸς αὐτῷ τοὺς τρόπους οὐ συγγενής,
Ἀριφράδης πονηρός. ἀλλὰ τοῦτο μὲν καὶ βούλεται:
ἔστι δ᾽ οὐ μόνον πονηρός, οὐ γὰρ οὐδ᾽ ἂν ᾐσθόμην,
οὐδὲ παμπόνηρος, ἀλλὰ καὶ προσεξηύρηκέ τι.
τὴν γὰρ αὑτοῦ γλῶτταν αἰσχραῖς ἡδοναῖς λυμαίνεται,
1285ἐν κασωρείοισι λείχων τὴν ἀπόπτυστον δρόσον,
καὶ μολύνων τὴν ὑπήνην καὶ κυκῶν τὰς ἐσχάρας,
καὶ Πολυμνήστεια ποιῶν καὶ ξυνὼν Οἰωνίχῳ.
ὅστις οὖν τοιοῦτον ἄνδρα μὴ σφόδρα βδελύττεται,
οὔ ποτ᾽ ἐκ ταὐτοῦ μεθ᾽ ἡμῶν πίεται ποτηρίου.

Aristophanes. Aristophanes Comoediae, ed. F.W. Hall and W.M. Geldart, vol. 1. F.W. Hall and W.M. Geldart. Oxford. Clarendon Press, Oxford. 1907.

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Aristoph.+Kn.+1279&fromdoc=Perseus:text:1999.01.0033