Εγκυκλοπαίδεια της αρχαίας ελληνικής μουσικής

ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ ΕΙΣ ΤΑ ΑΡΜΟΝΙΚΑ ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΥ ΥΠΟΜΝΗΜΑ


Ἐρατοσθένης μὲν οὖν φησιν ἕτερον εἶναι διάστημα λόγου· ἐν
γὰρ ἑνὶ διαστήματι δύο λόγοι γίνονται. ὁ δὲ λόγος δὶς φέρεται, ὅ τε τοῦ
μείζονος πρὸς τὸ ἔλαττον καὶ τοῦ ἐλάττονος πρὸς τὸ μεῖζον καὶ κοινὴ
διαφορὰ ὑπεροχῆς καὶ ἐλλείψεως ὡς τῆς διαφορᾶς δηλονότι τὸ διάστημα
ποιούσης. διπλασίου τε γάρ φησι πρὸς ἥμισυ καὶ ἡμίσεος πρὸς διπλά-
σιον ὁ μὲν λόγος ἕτερος, τὸ αὐτὸ δὲ διάστημα. ἐκ δὴ τοιούτων οὔτε τί
καλεῖται διάστημα, οὔτε καθ᾽ ὃ διαφέρει τοῦ λόγου παρέστησεν.
Ἀπὸ δὴ τούτου κινηθέντες τινὲς τῶν μετ᾽ αὐτὸν διάστημα ἐκάλεσαν
εἶναι ὑπεροχήν, ὡς Αἰλιανὸς ὁ Πλατωνικὸς καὶ Φιλόλαος δ᾽ ἐπὶ πάν-
των τῶν διαστημάτων προσηγορίαν, ἀλλὰ καὶ Θράσυλλος ἐν τῷ
Περὶ τοῦ ἑπταχόρδου ἐπὶ τῆς διαφορᾶς εἶναι τῶν φθόγγων
τάττει τὸ διάστημα, γράφων οὕτως

http://www.musipedia.gr/

http://www.musipedia.gr/

[''Comment. στα Αρμ. Πτολ. Wallis III, 295): "καθ' ό τους ήχους αi χορδαί αποδίδουσι, όπου εισί δηλονότι δεδεμέναι" (το μέρος όπου οι χορδές παράγουν τον ήχο, όπου δηλ. είναι δεμένες [στερεωμένες]).'']


Comment. στα Αρμ. Πτολ. Wallis III, 295

Ἀποψάλματά φησι, καθ᾽ ἃ τοὺς ἤχους αἱ χορδαὶ ἀποδιδοῦσιν, ὅπου
εἰσὶ δηλονότι δεδεμέναι.

~~~~~~~~

ὁ δ᾽ ἐμμελὴς οὔτε σύμφωνος, οὔθ᾽ ὁμόφωνος. κατὰ
τοῦτον τὸν λόγον καὶ αἱ ἐμμέλειαι καὶ αἱ συμφωνίαι καὶ αἱ ὁμοφωνίαι
συνίστανται κατὰ τὰ ἀποψάλματα τῶν ὀργάνων, ὅπου ἄρα καὶ αἱ φωναὶ
ἀποδιδοῦσι.

http://www.musipedia.gr/

Κλεωνείδη
Εισαγωγή αρμονική

Κλεον. Εισ. 4, C.v.J. 186


τῶν δὲ ἑστώτων οἱ μέν εἰσι βαρύπυκνοι, οἱ δὲ
ἄπυκνοι καὶ περιέχοντες τὰ τέλεια συστήματα. βαρύ-
πυκνοι μὲν οὖν εἰσι πέντε οἵδε· ὑπάτη ὑπάτων, ὑπάτη
μέσων, μέση, παραμέση, νήτη διεζευγμένων. ἄπυκνοι δὲ
καὶ περιέχοντες τὰ τέλεια συστήματα οἱ λοιποὶ τρεῖς
οἵδε· προσλαμβανόμενος, νήτη συνημμένων, νήτη ὑπερ-
βολαίων.

Αλύπ. Eισ. C.v.J. 368

http://www.archive.org/stream/musiciscriptore00jangoog#page/n400/mode/1up

Αλύπ. Eισ. C.v.J. 368, Mb 2


http://www.archive.org/stream/musiciscriptore00jangoog#page/n466/mode/1up

http://www.musipedia.gr/

Plato, Laws (Νόμοι)

Plat. Laws 7.802e

[''Πλάτ. (Νόμοι Ζ', 802Ε): "δεινόν γαρ όλη τη αρμονία απάδειν ή ρυθμώ αρρυθμείν" (είναι τρομερό να τραγουδά κανείς έξω από τον τόνο καθ' όλη την αρμονία)[κλίμακα] ή έξω από το χρόνο στο ρυθμό).'' ]

[802ε] χωρίσαι που δέον ἂν εἴη τύπῳ τινὶ διορισάμενον, καὶ ἁρμονίαισιν δὴ καὶ ῥυθμοῖς προσαρμόττειν ἀναγκαῖον: δεινὸν γὰρ ὅλῃ γε ἁρμονίᾳ ἀπᾴδειν ἢ ῥυθμῷ ἀρρυθμεῖν, μηδὲν προσήκοντα τούτων ἑκάστοις ἀποδιδόντα τοῖς μέλεσιν. ἀναγκαῖον δὴ καὶ τούτων τὰ σχήματά γε νομοθετεῖν

[802e] for it would be a horrible thing for discord to exist between theme and tune, meter and rhythm, as a result of providing the songs with unsuitable accompaniments. So the lawgiver must of necessity ordain at least the outline of these. And while it is necessary for him to assign both words and music for both types of song as defined by the natural difference of the two sexes, he must also clearly declare wherein the feminine type consists.

Plato. Platonis Opera, ed. John Burnet. Oxford University Press. 1903.

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Plat.+Laws+7.802e&fromdoc=Perseus:text:1999.01.0165

Aristotelis opera, Volumes 6-7 By Aristotle, Immanuel Bekker, Friedrich Sylburg, Karl Friedrich Neumann

[''Αριστοτ. Προβλ. (XIX, 26): "διά τι επί το οξύ απάδουσιν οι πλείστοι;" (γιατί ο περισσότερος κόσμος παραφωνεί στο ψηλό ύψος.'']

Αριστοτ. Προβλ. XIX, 26

http://books.google.com/books?pg=RA...lt&id=y7QCAAAAMAAJ&ots=GPJZIo8lIz&output=text

[''Ο Ευριπίδης (Κύκλ. 490) λέει: "σκαιός απωδός" (τραχύς [άκομψος, άχαρος] παράφωνος).'']

Euripides, Cyclops

Eur. Cycl. 490

Χορός
ἄγε, τίς πρῶτος, τίς δ᾽ ἐπὶ πρώτῳ
ταχθεὶς δαλοῦ κώπην ὀχμάσαι
485Κύκλωπος ἔσω βλεφάρων ὤσας
λαμπρὰν ὄψιν διακναίσει;
(ᾠδὴ ἔνδοθεν)
σίγα σίγα. καὶ δὴ μεθύων
ἄχαριν κέλαδον μουσιζόμενος
490σκαιὸς ἀπῳδὸς καὶ κλαυσόμενος
χωρεῖ πετρίνων ἔξω μελάθρων.
φέρε νιν κώμοις παιδεύσωμεν
τὸν ἀπαίδευτον:
πάντως μέλλει τυφλὸς εἶναι.

Chorus-Leader
Who shall be stationed first, who next to first, to hold fast the grip of the fire-brand, [485] thrust it beneath the Cyclops' brow and grind to powder his bright eye?

Singing within.1
Hush! Hush! For now the Cyclops, drunk and making graceless melody, [490] comes forth from the rocky cave, a singer who is inept and shall pay dearly. Come, let us with our revelling songs impart some culture to this lout. In any case he shall be blind.

Euripides. Euripides, with an English translation by David Kovacs. Cambridge. Harvard University Press. forthcoming.

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Eur.+Cycl.+490&fromdoc=Perseus:text:1999.01.0093

[''Από τον Πλούταρχο περιγράφεται ως δημιουργός αηδιαστικών και ενοχλητικών ποιημάτων (νόμων πονηρῶν καὶ ἀργαλέων ποιητής).'']


Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι: Δημοσθένης, 4.5

Ὁ δ’ Ἀργᾶς—καὶ τοῦτο γάρ φασι τῷ Δημοσθένει γενέσθαι παρωνύμιον—ἢ πρὸς τὸν τρόπον ὡς θηριώδη καὶ πικρὸν ἐτέθη· τὸν γὰρ ὄφιν ἔνιοι τῶν ποιητῶν ἀργᾶν ὀνομάζουσιν· ἢ πρὸς τὸν λόγον, ὡς ἀνιῶντα τοὺς ἀκροωμένους· καὶ γὰρ Ἀργᾶς τοὔνομα ποιητὴς ἦν νόμων πονηρῶν καὶ ἀργαλέων. Καὶ ταῦτα μὲν ταύτῃ [κατὰ Πλάτωνα].

PLUTARQUE
LES VIES DES HOMMES ILLUSTRES.
TOME DEUXIÈME : VIE DE DÉMOSTHÈNE.

http://remacle.org/bloodwolf/historiens/Plutarque/demosthenepierron.htm.

Αργάς


Ο Αργάς (αρχ.ελλ. Ἀργᾶς, fl. ~380 π.Χ.) ήταν Έλληνας ποιητής των αρχαίων χρόνων. Από τον Πλούταρχο περιγράφεται ως δημιουργός αηδιαστικών και ενοχλητικών ποιημάτων (νόμων πονηρῶν καὶ ἀργαλέων ποιητής). Το όνομά του, συνώνυμο του φιδιού σε κάποια ποιητικά κείμενα ή, κατά άλλους[1], ανάμεσα στους Δωριείς, αποδόθηκε ως παρωνύμιο στο Δημοσθένη εξαιτίας της τραχύτητας του ρητορικού ύφους ή της συμπεριφοράς του[2]. Σε απόσπασμα από το έργο του κωμικού ποιητή Αναξανδρίδη, «Πρωτεσίλαος»[3], αναφέρεται ότι ο Αργάς παρέστη στο γάμο του Αθηναίου στρατηγού Ιφικράτη, μαρτυρία στην οποία βασίζεται και η τοποθέτηση της περιόδου ακμής του[4][5].
Ο φιλόσοφος και μαθητής του Αριστοτέλη, Φανίας ο Ερέσιος, αναφέρει στο έργο του «Πρὸς τοὺς Σοφιστὰς»[6]: «Ο Τελένικος ο Βυζαντινός και ο Αργάς, όντες δημιουργοί ασέμνων ποιημάτων, όσον αφορά αυτό το είδος ποίησης εθεωρούντο ικανοί. Αλλά δεν μπορούσαν να αγγίξουν στο ελάχιστο τα έργα του Τερπάνδρου ή του Φρύνη.» Στο ίδιο απόσπασμα ο φιλόσοφος παραθέτει ένα σπάραγμα του κωμικού ποιητή Άλεξι από το έργο Αποβάτης στο οποίο καυτηριάζεται ο άσεμνος χαρακτήρας των ποιημάτων του Αργά.
[Επεξεργασία]Παραπομπές

↑ Dilts M. R.,Σχόλια εις Αισχίνη, Walter de Gruyter, 1998 σ. 81
↑ Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι: Δημοσθένης, 4.5
↑ Αθήναιος ο Ναυκράτιος, Δειπνοσοφισταί, 4.7.17 : Ἀργᾶν δ' ᾄδειν καὶ κιθαρίζειν
↑ Studies in Later Greek Comedy, Manchester University Press ND σ. 30
↑ Angelo Meriani, Sulla musica greca antica: studi e ricerche, Guida Editori, 2003 σ. 23:...e al citarodo e poeta Argas, vissuto, a quanto pare, nella prima mèta del secolo, ...και στον κιθαρωδό και ποιητή Αργά, ο οποίος έζησε καταπώς φαίνεται στο πρώτο μισό του αιώνα (4ος αιώνας π.Χ)
↑ Απόσπασμα στο Αθήναιος ο Ναυκράτιος, Δειπνοσοφισταί, 14.42

Αθήναιος ο Ναυκράτιος, Δειπνοσοφισταί, 4.7.17

Ἀργᾶν δ' ᾄδειν καὶ κιθαρίζειν


http://www.archive.org/stream/athenaeus01dindgoog#page/n344/mode/1up

[''Ο Φαινίας από την Ερεσσό της Λέσβου στο βιβλίο του Προς τους σοφιστάς (Αθήν. ΙΔ', 638C,42) {?} μιλεί για τον Αργά με τα ακόλουθα λόγια: "ο Τελένικος από το Βυζάντιο κι ο Αργάς επίσης, που ήταν συνθέτες άσεμνων νόμων, ήταν επιτυχημένοι στο δικό τους τύπο ποίησης, αλλά δεν μπορούσαν ούτε στον ελάχιστο βαθμό να πλησιάσουν τους νόμους του Τέρπανδρου ή του Φρύνι ".]

Απόσπασμα στο Αθήναιος ο Ναυκράτιος, Δειπνοσοφισταί, 14.42

http://www.archive.org/stream/athenaeus00dindgoog#page/n189/mode/1up

http://www.musipedia.gr/

Gabriella Moretti
Il Ritmo in Aristide Quintiliano

Bibliografia sintetica

Barker 1984-1989
A. Barker, Greek Musical Writings, voll. 2, Cambridge, 1984-1989, vol. 1, pp. 4, 14, 168-169, vol. 2, pp.392-535.

Caesar 1860
J. Caesar, Aristides Quintilianus und die Solmisation der Griechen, «Jahrbücher für Philologie undPädagogik» 81, 1860, pp. 871-877.

Caesar 1861
J. Caesar, Die Grundzüge der griechischen Rhythmik im Anschluß an Aristides Quintilianus, Marburg,1861, pp. 39-61.

Caesar 1862-1863
J. Caesar, Aristidis Quintiliani de metris commentarius emendatus atque annotationibus criticis instructus,Ind. Lect., Marburg, 1862-1863.

Caesar 1882-1883
J. Caesar, De Aristidis Quintiliani musici scriptoris aetate, Ind. Lect., Marburg, 1882-1883.

Caesar 1884
J. Caesar, Additamentum disputationis de Aristide Quintiliano, Ind. Lect., Marburg, 1884.

Calvié 2000
L. Calvié, À propos des Éléments rythmiques d'Aristoxène de Tarente, «Cahiers philosophiques» 83,2000, pp. 105-119.

Cleaver 1789
W. Cleaver, De rhythmo Graecorum, Oxford, 1789, pp. 20-28.

Cristante 1987
L. Cristante, Martiani Capellae De nuptiis Philologiae et Mercurii liber IX, (Medioevo e Umanesimo 64),Padova, 1987.

Lomiento 2004
K. Lomiento, “Intrecciare” i metri-ritmi: Tradizione di una metafora di Laso di Ermione (Test. 14 Brussich)a Marziano Capella (De Nupt. 9, 936), «Quaderni Urbinati di Cultura Classica» N.S. 76, 2004, pp. 107-119.

Mathiesen 1983
T.J. Mathiesen, Aristides Quintilianus On music in three books. Translation with Introduction,Commentary and Annotations, New Haven-London, 1983.

Pearson 1990
L. Pearson, Aristoxenus, Elementa rhythmica, ed. e trad. inglese, Oxford, 1990.

Pighi 1959
G.B. Pighi, Aristoxeni Rhythmica, con traduzione, Bologna, 1959.

Rowell 1979
L. Rowell, Aristoxenus on Rhythm, «Journal of Music Theory» 23, 1979, pp. 63-79.

Schäfke 1937
R. Schäfke, Aristeides Quintilianus Von der Musik, eingeleitet, übersetz und erläuert, Berlin, 1937.

Susemihl 1870
F. Susemihl, Zur griechischen Rhythmik, «Jahrbuch für Philologie» 101, 1870, pp. 510-513.

Susemihl 1886-1887
F. Susemihl, De fontibus rhythmicae Aristidis Quintiliani doctrinae commentatio, Ind. Lect., Greifswald,1886-1887.Page 8

Von Wilamowitz-Moellendorff 1921
U. von Wilamowitz-Moellendorff, Griechische Verskunst, Berlin, 1921, pp. 64, 77-78, n. 1, 246, 379, 380,399, n. 1.

Weil 1865
H. Weil, «Jahrbücher für klassiche Philologie» 11, 1865, pp. 649-656 = Aristide Quintilien. La valeur deses théories, in Études de littérature et de rythmique grecques, Paris, 1902, pp. 163-172.

Westphal 1861
R. Westphal, Die Fragmente und die Lehrsätze der griechischen Rhythmiker, Leipzig, 1861, pp. 46-67.

Westphal 1865a
R. Westphal, Allgemeine Griechische Metrik, Leipzig, 1865, pp. 42, 149-169.

Westphal 1865b
R. Westphal, System der antiken Rhythmik, Breslau, 1865, pp. 52-59.Recensione: Weil 1865 (cf. supra).

Westphal 18672
R. Westphal, Metrik der Griechen, Leipzig, 18672, vol. 1, pp. 85-104, 581-599, Suppl., pp. 26-43.

Westphal 1885-1889
R. Westphal, Griechische Rhythmik. Griechische Harmonik und Melopoie, in Theorie der musichen Künsteder Hellenen, Leipzig, 1885-1889, vol. I/ 1, pp. 65-68 (rist. Hildesheim, 1966).

Winnington-Ingram 1963
R.P. Winnington-Ingram, Aristidis Quintiliani De Musica Libri Tres, Leipzig, 1963

http://webcache.googleusercontent.c...ri/2004/Moretti.pdf+Aristides+De+musica&hl=en

http://www.musipedia.gr/