«Στερεώσαι Κύριος ο Θεός»

Ισως να είναι κι ένας λόγος που ονομάζουμε τον ουρανό στερέωμα.

Ο ουρανός ονομάστηκε στερέωμα διότι κατά την γεωκεντρική αστρονομική θεωρία (που γινόταν αποδεκτή απ' όλους σχεδόν τους πολιτισμούς, [μεταξύ αυτων εβραϊκό, και ελληνικό- με εξαίρεση τον φιλόσοφο Αρίσταρχο το Σάμιο] κατά τα αρχαία χρόνια) ο ουρανός (ο ουράνιος θόλος για την ακρίβεια) ήταν το στερέωμα, πάνω στο οποίο είχε "στερεωθεί"- "κρεμασθεί" η γη, γύρω από την οποία περιστρέφονταν υποτίθεται τα άλλα τότε γνωστα πλανητικά σώματα. Η αντίληψη αυτή απηχείται στην Παλαιά Διαθήκη, απ' όπου μετά πέρασε και στην βυζαντινή γραμματεία (βλ. "ο εν ύδασι" [ στα συννεφα του ουράνιου "θόλου"] την γήν κρεμάσας".
 


«Καὶ τῆς θείας λειτουργίας τελεσθείσης, καὶ ἀνακράξαντες οἱ ἐν τοῖς ἐκεῖσε· ''Στερεώσει ὁ Θεὸς τὸν βασιλέα ἡμῶν!''...» (Κωνσταντίνου Πορφυρογεννήτου Ἔκθεσις τῆς βασιλείου τάξεως τοῦ ἔτους 953 ἔκδ. P. G. τ. 112 στ. 428) .
 
Κατι αντίστοιχο προβλέπει το ΤΜΕ για την Θεία Λειτουργία...
τάξη την οποία όμως δεν έχω δεί να εφαρμόζεται κάπου και ουτε υπάρχει τέτοια διάταξη στο Νέον Εγκόλπιον.

Μάλλον είναι λάθος τυπογραφικό. Επισυνάπτω αρχείο από τα παροράματα και τις προσθήκες του ΤΜΕ.
 

Attachments

  • Στερεώσαι.jpg
    293.8 KB · Views: 160
Μάλλον είναι λάθος τυπογραφικό. Επισυνάπτω αρχείο από τα παροράματα και τις προσθήκες του ΤΜΕ.
Εὐχαριστοῦμε γιά τήν πληροφορία περί παροραμάτων καί προσθηκῶν στήν ἔκδοση τοῦ 1888.
Τίς διεξῆλθα ὅλες καί —ἐκτός ἀπό δύο ἀσήμαντες— εἶναι ἡ μόνη πού διατηρήθηκε στήν ἑπόμενη (μέχρι σήμερα) ἔκδοση τοῦ Σαλιβέρου. Ἄν καί γιά μᾶς εἶναι παράξενο, ἐκεῖ πού μέχρι τώρα τηρεῖται, ἄς τηρεῖται.


 
Στους πιο πολλούς ναούς στην Κύπρο, και στην ενορία μου, ψάλλουμε εις ήχον β΄, πρίν το ''Δι΄ευχών'' τα εξής:

'' Στερεώσαι Κύριος ο Θεός, την Αγίαν και Αμώμητον Πίστιν των ευσεβών και Ορθοδόξων Χριστιανών, συν τη Αγία και Ιερά Εκκλησία και πόλει ταύτη και τω γένει παντί, εις αιώνας αιώνων.'' με ελαφρές παραλλαγές κατα ενορία, του τύπου ''...νήσω και πόλει ταύτη...'' ή χωρίς ''... και τω γένει παντί...'' κτλ.

ακολούθως ο αριστερός ψάλλει :

''Αιωνία η μνήμη των μακαρίων και αοιδήμων κτητόρων, της αγίας και ιεράς εκκλησίας ταύτης και πάντων των ορθοδόξων.''

και τέλος ο δεξιός : ''Τον ευλογούντα και αγιάζοντα ημάς, Κύριε φύλαττε (αυτόν) εις πολλά έτη.''

και ο ιερεύς '' Δι΄ευχών.''

Πουθενά όμως δεν τα βρήκα -επισήμως-γραμμένα! Προφορική παράδοση;;; Στηρίζεται κάπου; Ειδικά το ''Αιωνία η μνήμη...'' ;
 
Στους πιο πολλούς ναούς στην Κύπρο, και στην ενορία μου, ψάλλουμε εις ήχον β΄, πρίν το ''Δι΄ευχών'' τα εξής:

'' Στερεώσαι Κύριος ο Θεός, την Αγίαν και Αμώμητον Πίστιν των ευσεβών και Ορθοδόξων Χριστιανών, συν τη Αγία και Ιερά Εκκλησία και πόλει ταύτη και τω γένει παντί, εις αιώνας αιώνων.'' με ελαφρές παραλλαγές κατα ενορία, του τύπου ''...νήσω και πόλει ταύτη...'' ή χωρίς ''... και τω γένει παντί...'' κτλ.

ακολούθως ο αριστερός ψάλλει :

''Αιωνία η μνήμη των μακαρίων και αοιδήμων κτητόρων, της αγίας και ιεράς εκκλησίας ταύτης και πάντων των ορθοδόξων.''

και τέλος ο δεξιός : ''Τον ευλογούντα και αγιάζοντα ημάς, Κύριε φύλαττε (αυτόν) εις πολλά έτη.''

και ο ιερεύς '' Δι΄ευχών.''

Πουθενά όμως δεν τα βρήκα -επισήμως-γραμμένα! Προφορική παράδοση;;; Στηρίζεται κάπου; Ειδικά το ''Αιωνία η μνήμη...'' ;

Ωραία διάταξη, αν και κάπως ιδιόρρυθμη κατά τη γνώμη μου (Το Στερεώσαι θα έπρεπε να τοποθετηθεί πριν την απόλυση). Και εμείς στους όρθρους με μικρή δοξολογία κάνουμε κάτι παρόμοιο (παράδοση της ενορίας μου, εκτός τυπικού): γίνεται μικρή απόλυση και μετά η στιχομυθία:
Ἱερεύς: Πρόσδεξαι Κύριε τὴν δέησιν ἡμῶν τῶν ἁμαρτωλῶν καὶ ἐλέησον ἡμᾶς.
Ἁναγνώστης: Γένοιτο Κύριε τὸ ἔλεός σου ἐφ' ἡμᾶς καθάπερ ἡλπίσαμεν ἐπὶ σέ.
Ἱερεύς: Αἰωνία ἡ μνήμη τῶν μακαρίων καὶ ἀοιδήμων κτητόρων, τῆς ἁγίας καὶ ἱερᾶς ἐκκλησίας ταύτης.
Ἁναγνώστης: Αἰωνία ἡ μνήμη αὐτῶν.

Πρέπει να είναι μοναστικό κατάλοιπο. Στα μοναστήρια οι κτήτορες απολαμβάνουν της μεγάλης τιμής και ευλογίας να γίνονται πολλά μνημόσυνα υπέρ αναπαύσεως αυτών, και τα ονόματα τους μνημονεύονται ουκ ολίγες φορές.
 
Ένα θέμα που απασχολεί αρκετούς είναι εάν λέγεται το "Στερεώσαι" σε περίπτωση που στον Εσπερινό αντί του "Ο ών ευλογητός" θα λεχθεί το "Ευλογία Κυρίου".

Δεν λέγεται το «Στερεώσαι» εάν λέγεται το «Ευλογία Κυρίου». Το «Ευλογία Κυρίου» λέγεται εάν έχουμε αγρυπνια. Η αγρυπνια (εσπερινός + όρθρος) όμως σε μια έννοια είναι μια ακολουθία και γιαυτο εκεί το «Στερεώσαι» λέγεται μονο στο τέλος του όρθρου. Έτσι νομίζω.
 
Δεν λέγεται το «Στερεώσαι» εάν λέγεται το «Ευλογία Κυρίου». Το «Ευλογία Κυρίου» λέγεται εάν έχουμε αγρυπνια. Η αγρυπνια (εσπερινός + όρθρος) όμως σε μια έννοια είναι μια ακολουθία και γιαυτο εκεί το «Στερεώσαι» λέγεται μονο στο τέλος του όρθρου. Έτσι νομίζω.

Μάλλον έχεις καταλάβει ότι αναφέρομαι σε απόλυση κι όχι σε αγρυπνία...
Κοίτα κι εγώ δεν το λέω εξ "έθους" αφού κάνουμε απόλυση όμοια με την Θεία Λειτουργία.
 
Last edited:
Μάλλον έχεις καταλάβει ότι αναφέρομαι σε απόλυση κι όχι σε αγρυπνία...
Κοίτα κι εγώ δεν το λέω εξ "έθους" αφού κάνουμε απόλυση όμοια με την Θεία Λειτουργία.

Εάν για την λειτουργία μιλάς, κατά την Γεωργιανή και Ρωσικη παράδοση στο τέλος της λειτουργίας ευθύς αμέσως μετά την απόλυση υπό τον ιερέα λέγεται υπό τον χορό ο πολυχρονισμός (όχι όμως το Στερεώσαι).
 
Last edited:
Δεν λέγεται το «Στερεώσαι» εάν λέγεται το «Ευλογία Κυρίου». Το «Ευλογία Κυρίου» λέγεται εάν έχουμε αγρυπνια. Η αγρυπνια (εσπερινός + όρθρος) όμως σε μια έννοια είναι μια ακολουθία και γιαυτο εκεί το «Στερεώσαι» λέγεται μονο στο τέλος του όρθρου. Έτσι νομίζω.

Όντως το <<Ευλογία Κυρίου>> λέγεται εάν έχουμε αγρυπνία, αλλά με ποια έννοια;
Με την έννοια της αρτοκλασίας. Στις αγρυπνίες (κατά το ΤΑΣ και ΤΓΡ) πρέπει να γίνει αρτοκλασία απαραίτητα... αποτελεί στοιχείο συστατικό της αγρυπνίας. Τόσο κατά την διανομή των ευλογημένων άρτων στον εσπερινό όσο κατά τη διανομή του κατακλαστού στη λειτουργία, συναντάμε την ίδια δομή (Την ίδια σειρά βρίσκουμε και στην ακολουθία των τυπικών στο νυν εγκεκριμένο ωρολόγιο):

Εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου... γ΄
Δόξα. Καὶ νῦν.
Ψαλμὸς λγ΄ (στην αρτοκλασία μέχρι του Πλούσιοι ἐπτώχευσαν...)
Τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν. Εὐλογία Κυρίου...

Με αυτή τη λογική αφού δε λέμε Στερεώσαι... στη λειτουργία, δε θα πούμε και στον εσπερινό. Στην απόλυση όμως του όρθρου (μόνο στα μοναστήρια θα ακουστεί αυτό) το Στερεώσαι... λέγεται κανονικά μετά την κεφαλοκλισία και τον Ὄντα εὐλογητόν, πριν την έναρξη της α΄ ώρας.
 
Στους πιο πολλούς ναούς στην Κύπρο, και στην ενορία μου, ψάλλουμε εις ήχον β΄, πρίν το ''Δι΄ευχών'' τα εξής:
'' Στερεώσαι Κύριος ο Θεός, την Αγίαν και Αμώμητον Πίστιν των ευσεβών και Ορθοδόξων Χριστιανών, συν τη Αγία και Ιερά Εκκλησία και πόλει ταύτη και τω γένει παντί, εις αιώνας αιώνων.'' με ελαφρές παραλλαγές κατα ενορία, του τύπου ''...νήσω και πόλει ταύτη...'' ή χωρίς ''... και τω γένει παντί...'' κτλ.
ακολούθως ο αριστερός ψάλλει :
''Αιωνία η μνήμη των μακαρίων και αοιδήμων κτητόρων, της αγίας και ιεράς εκκλησίας ταύτης και πάντων των ορθοδόξων.''
και τέλος ο δεξιός : ''Τον ευλογούντα και αγιάζοντα ημάς, Κύριε φύλαττε (αυτόν) εις πολλά έτη.''
και ο ιερεύς '' Δι΄ευχών.''
Μπορεῖς νά τό ἀκούσεις στό #4 ἀνεβασμένο ἀπό πατριώτη σου.

Πουθενά όμως δεν τα βρήκα -επισήμως-γραμμένα! Προφορική παράδοση;;; Στηρίζεται κάπου; Ειδικά το ''Αιωνία η μνήμη...'' ;
Ἄν πέσει στά χέρια σου τό ΣΥΛΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΝ (ἀντίστοιχο Ἐγκόλπιον Ἀναγνώστου) τῆς Ἱ. Μ. Σίμωνος Πέτρας θά τό δεῖς ὡς μοναχική διάταξη στήν ἀπόλυση τοῦ ἑσπερινοῦ (σ. 23), προβλεπόμενο καί γιά τίς ἀπολύσεις ὄρθρου καί θ. λειτουργίας. Τό αὐτό καί στό «῾Αγιορειτικόν Τυπικόν τῆς ᾿Εκκλησιαστικῆς ᾿Ακολουθίας», ΙΕΡΟΝ ΚΕΛΛΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ, ΚΑΡΥΑΙ, ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ, ΑΘΗΝΑ 1995, σ. 34. Μέ τό Στερεώσαι ὅμως στή θέση του καί πρό τοῦ Δι'εὐχῶν ὁ α΄ χορός· Πρόσδεξαι Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν (ἤ Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ) τὴν δέησιν ἡμῶν τῶν ἁμαρτωλῶν καὶ ἐλέησον ἡμᾶς. Ὁ β΄ χορός· Γένοιτο, Κύριε, τὸ ἔλεός σου ἐφ᾿ ἡμᾶς, καθάπερ ἠλπίσαμεν ἐπὶ σέ. Ὁ α΄ χορός· Αἰωνία ἡ μνήμη ὑμῶν ἀξιομακάριστοι καὶ ἀείμνηστοι κτίτορες (ἤ Ἀξιομακάριστοι καὶ ἀείμνηστοι κτίτορες αἰωνία ἡ μνήμη ὑμῶν). Ὁ β΄ χορός (ἤ ὁ διαβαστής)· Αἰωνία ἡ μνήμη αὐτῶν.
Ἐσεῖς βέβαια τά λέτε αὐτά διαφοροποιημένα μόνον στή θ. λειτουργία, ἀπ᾿ ὅ,τι κατάλαβα καί ἀπό τά προηγούμενα μηνύματα συμπατριωτῶν σου.

Ωραία διάταξη, αν και κάπως ιδιόρρυθμη κατά τη γνώμη μου (Το Στερεώσαι θα έπρεπε να τοποθετηθεί πριν την απόλυση).
Τά λένε στή θ. λειτουργία, ὁπότε πᾶνε ὅλα πρό τοῦ Δι'εὐχῶν.

στους όρθρους με μικρή δοξολογία ... γίνεται μικρή απόλυση...
Περί μικρᾶς ἤ μεγάλης ἀπολύσεως καί ἄλλα σχετικά ἐδῶ.


 
Τά λένε στή θ. λειτουργία, ὁπότε πᾶνε ὅλα πρό τοῦ Δι'εὐχῶν.

Επιμένω στην αρχική μου θέση καθώς η ευλογία Ὁ ὣν εὐλογητός... διασώζει τύπο οπισθάμβωνου ευχής. Επομένως, το Στερεώσαι... αν το πούμε, θα πρέπει να το κάνουμε αυτό μετά την οπισθάμβωνο, πριν το Εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου...
.
 
Μάλλον έχεις καταλάβει ότι αναφέρομαι σε απόλυση κι όχι σε αγρυπνία...
Κοίτα κι εγώ δεν το λέω εξ "έθους" αφού κάνουμε απόλυση όμοια με την Θεία Λειτουργία.
(Λαμβάνοντας ὑπόψη καί τίς ἄλλες ἀπαντήσεις) Τελικά φαίνεται ὅτι ἡ στερέωση πάει μέ ὅλες τίς ἀπολύσεις, δηλ. ἑσπερινοῦ, ὄρθρου καί θ. λειτουργίας. Μή ὑπαρχούσης ἀπολύσεως στήν τάξη τῆς ἀγρυπνίας στόν ἑσπερινό, συνηθίστηκε (ἤ ὁρίζεται ἀπό τό ΤΜΕ σ. 13 § 16) νά παραλείπεται καί στόν ἑσπερινό μέ ἀρτοκλασία ἐκτός ἀγρυπνίας στίς ἐνορίες. Φαίνεται ὅτι ὁ π. Κων. Παπαγιάννης στό Ἐγκόλπιο καί τό ΣΤ καλῶς τό διατηρεῖ, ἄν καί ὄντως δέν τό τηροῦμε. Τώρα κάποιες φορές τό τηρῶ. Παρομοίως φαίνεται ὅτι καί στή θ. λειτουργία μετά τό Εὐλογία Κυρίου νά χρειάζεται καί καλῶς διατηρήθηκε στήν Κύπρο. Καί εἶναι ἡ μόνη διόρθωση πού δέν πραγματοποιήθηκε στήν ἐπανέκδοση τοῦ ΤΜΕ. Ἀλλά δέν τό τηροῦμε. Οὔτε πέρασε στὀ Ἐγκόλπιο, ὄχι ὅμως καί τό ΣΤ (σ. 93 § 132) πού τό προβλέπει, ἀλλά στήν ὑποσημ. 126 γράφει ὅτι σήμερον παραλείπεται.

 
Last edited:
Επιμένω στην αρχική μου θέση καθώς η ευλογία Ὁ ὣν εὐλογητός... διασώζει τύπο οπισθάμβωνου ευχής. Επομένως, το Στερεώσαι... αν το πούμε, θα πρέπει να το κάνουμε αυτό μετά την οπισθάμβωνο, πριν το Εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου....
Δέν διαφωνῶ, ἀλλά σοῦ ἐξήγησα (ἄν δέν εἶχες καταλάβει) ὅτι αὐτά τά λένε στή θ. λειτουργία μόνον. Καί ἐπειδή ἔχει καταργηθεῖ, αὐτοί τό διασώζουν ἔτσι. Ἀναφέρθηκα στό ἔθος τῶν Κυπρίων. Ὄντως χρειάζεται (ἄν εἰπωθεῖ) νά τεθεῖ μετά τό Εὐλογία Κυρίου, ὅπως ἔγραψα στό προηγούμενο.


 
Δέν διαφωνῶ, ἀλλά σοῦ ἐξήγησα (ἄν δέν εἶχες καταλάβει) ὅτι αὐτά τά λένε στή θ. λειτουργία μόνον. Καί ἐπειδή ἔχει καταργηθεῖ, αὐτοί τό διασώζουν ἔτσι. Ἀναφέρθηκα στό ἔθος τῶν Κυπρίων.



Η αλήθεια είναι ότι δεν το είχα κατανοήσει. Τώρα καλώς...

Ὄντως χρειάζεται (ἄν εἰπωθεῖ) νά τεθεῖ μετά τό Εὐλογία Κυρίου, ὅπως ἔγραψα στό προηγούμενο.

Καλή εναλλακτική, μάλλον πιο κατάλληλη...
 
π. Μάξιμος;71116 said:

Ἄν πέσει στά χέρια σου τό ΣΥΛΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΝ (ἀντίστοιχο Ἐγκόλπιον Ἀναγνώστου) τῆς Ἱ. Μ. Σίμωνος Πέτρας θά τό δεῖς ὡς μοναχική διάταξη στήν ἀπόλυση τοῦ ἑσπερινοῦ (σ. 23), προβλεπόμενο καί γιά τίς ἀπολύσεις ὄρθρου καί θ. λειτουργίας. Τό αὐτό καί στό «῾Αγιορειτικόν Τυπικόν τῆς ᾿Εκκλησιαστικῆς ᾿Ακολουθίας», ΙΕΡΟΝ ΚΕΛΛΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ, ΚΑΡΥΑΙ, ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ, ΑΘΗΝΑ 1995, σ. 34. Μέ τό Στερεώσαι ὅμως στή θέση του καί πρό τοῦ Δι'εὐχῶν ὁ α΄ χορός· Πρόσδεξαι Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν (ἤ Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ) τὴν δέησιν ἡμῶν τῶν ἁμαρτωλῶν καὶ ἐλέησον ἡμᾶς. Ὁ β΄ χορός· Γένοιτο, Κύριε, τὸ ἔλεός σου ἐφ᾿ ἡμᾶς, καθάπερ ἠλπίσαμεν ἐπὶ σέ. Ὁ α΄ χορός· Αἰωνία ἡ μνήμη ὑμῶν ἀξιομακάριστοι καὶ ἀείμνηστοι κτίτορες (ἤ Ἀξιομακάριστοι καὶ ἀείμνηστοι κτίτορες αἰωνία ἡ μνήμη ὑμῶν). Ὁ β΄ χορός (ἤ ὁ διαβαστής)· Αἰωνία ἡ μνήμη αὐτῶν.




Αυτό άκουσα σήμερα στο εσπερινό από την πειραϊκή καθώς επέστρεφα από τον εσπερινό από Άγιο Νικόλαο.
Μπορούμε να το λέμε στις ενορίες γιατί στον βιβλίο ότι λέγεται στις μοναίς προ του Διευχών;
 
Αυτό άκουσα σήμερα στο εσπερινό από την πειραϊκή καθώς επέστρεφα από τον εσπερινό από Άγιο Νικόλαο.
Μπορούμε να το λέμε στις ενορίες γιατί στον βιβλίο ότι λέγεται στις μοναίς προ του Διευχών;

Είπαμε: οι ακολουθίες κατά το αγιορειτικό τυπικό είναι της μόδας! :rolleyes::mad:
 
Back
Top