Ἀγαπητέ μου Χρῆστο,
Ἄνοιξες ἕνα θέμα πού καί πάλι εἰδικά ἤ σποραδικά ἔχει συζητηθεῖ.
Ἐγώ θά πῶ:
1) Ὅτι δέν ὑπάρχει μία σταθερή χρονική ἀγωγή ἤ ρυθμός κατά τήν διεξαγωγή μιᾶς ἀκολουθίας. Ἐπιβάλλεται κάποιες στιγμές συντομότερα, κάποιες ἀργότερα. Δέν εἶναι ὅλα ἴδια. Σοῦ θυμίζω ἐκεῖνο πού εἴχαμε γράψει γιά τά καθίσματα τῆς ἀκολουθίας τῶν Παθῶν. Ἤ τῶν ἀνεπανάληπτων καί ὑπέροχων δοξαστικῶν αὐτῆς, πού δέν συντομεύονται.
2) Ὅτι οἱ ἱερές ἀκολουθίες εἶναι σοφά κανονισμένες καί ἔχουν ὁρισμένη χρονική διάρκεια, πού κάποιες φορές πρέπει νά τό τηροῦμε, κάποιες ὄχι· π.χ. ἐγώ λέω γιά τίς ἀκολουθίες τῶν Παθῶν καί τῆς Ἀποκαθηλώσεως δέν βλέπουμε ρολόϊ. Ὅπως καί ὅσο πάει. Δέν λέω τό ἴδιο γιά τήν νύκτα τῆς Ἀναστάσεως καί τό ἔχω στηρίξει. Ἔχουμε ὅμως προδιαγράψει τήν διεξαγωγή καί ὅλα πᾶνε ρολόϊ, χωρίς νά ψαχνόμαστε ἤ νά προκαλοῦμε ἤ νά μειώνεται ὁ πασχάλιος χαρακτῆρας τῆς βραδυᾶς.
3) Ὁ κόσμος κατηχεῖται καί ποιμαίνεται καί καλλιεργεῖται ἀπό μᾶς, ἱερεῖς τε καί ψάλτες, ἄν εἴμαστε σωστοί, γιά νά πῶ
4) Τό σημαντικότερο, ὅτι τό νά κουράζουμε ἤ νά ἀναπαύουμε τούς πιστούς —ἤ τό νά κουράζονται ἤ νά μήν καταλαβαίνουν πότε περνάει ἡ ὥρα— πάλι ἐξαρτᾶται ἀπό μᾶς. Καί ἐπειδή δέν μπορῶ ἐγώ νά καλύψω ὅλο τό θέμα καί τήν ἀπάντηση, θά ἐπισημάνω μόνον κάτι. Ὅταν ἔχω ψάλτη μόνο τῆς Κυριακῆς καί δέν ξέρει τίποτε ἄλλο καί τοῦ λές ὅτι ὑποχρεοῦσαι νά ἔρθεις στόν α΄ κατανυκτικό ἑσπερινό, καί ἔρχεται, καί δέν ξέρει νά πεῖ τό ἰδιόμελο —ὄχι ὅτι δέν ξέρει νά διαβάσει μουσικά— δέν ξέρει πῶς λέγεται, μέ τί χρόνο, τότε κουράζει πραγματικά καί ἀγανακτεῖ τούς πάντες. Θυμᾶμαι τό βίντεο πού ἀνέβασες ἐσύ ἤ ὁ Ἀντώνης μέ τό δάσκαλό σας στά Χανιά ἀπό τόν κατανυκτικό ἑσπερινό, πού βλέπουμε τή χρονική ἀγωγή καί τή ροή τοῦ μέλους καί τό αἴσθημα πού σοῦ δημιουργεῖ. Ἔ αὐτό δέν σέ κουράζει, λές νά ἦταν κι ἄλλο. Τό ἴδιο θά πῶ γιά τά βίντεο τῶν μακαριστῶν καί ἀειμνήστων Χρυσάνθου Θεοδοσόπουλου καί Θρασυβούλου Στανίστα, πῶς ἔρεε τό μάθημα· ἀργά μαθήματα· Κασσιανή στό Χρύσανθο· ἀργό κεκραγάριο καί κράτημα στόν Στανίτσα· αὐτά δέν κουράζουν. Πῶς στό Ἁγιονόρος δέν κουραζόμαστε. Πῶς τά μουσικά τους βιβλία γράφουν τή διάρκεια τῶν μαθημάτων; Γιατί τό γράφουν; Ὅλα εἶναι σοφά κανονισμένα, γιά εἰρήνη ψυχῆς, ἀνάπαυση καί γαλήνη. Ἐξασφαλίζουμε αὐτές τίς προϋποθέσεις; Τότε τά προτιμάει ὅλα ὁ λαός καί εὐφραίνεται καί δέν κουράζεται. Τίς ἀπαιτήσεις ἐμεῖς τίς διαμορφώνουμε καί τίς καλύπτουμε μέ τήν ἐμπειρία μας καί τήν ἄνεση πού μᾶς παρέχει ἡ ἐξοικείωσή μας μέ τό λειτούργημά μας. Ἕνας δασκαλάκος ἤ δασκαλίτσα φοβισμένοι, καί τά παιδιά τούς κοροϊδεύουν. Τούς παλιούς μας δασκάλους τούς σεβόμασταν, μᾶς ἐπεβάλοντο καί κρεμόμασταν ἀπό τά χείλη τους. Μᾶς ἔπειθαν. Ἀνάλογα ἱσχύουν καί μέ τούς δασκάλους μας στά ἱερά ἀναλόγια.
Αὐτά εἶχα νά καταθέσω ἐγώ ἀπό τήν πείρα μου καί τίς παρατηρήσεις μου, μή καλύπτοντας φυσικά τό θέμα.
