Προσόμοια Κυριακής προ Χριστού Γεννήσεως

E

Emmanouil Giannopoulos

Emmanouil Giannopoulos
Επισυνάπτω άρθρο του π. Κωνσταντίνου Παπαγιάννη, περί των προσομοίων των εσπερίων του Εσπερινού της Κυριακής προ της Χριστού Γεννήσεως. Το τελευταίο φύλλο διαμορφώθηκε κατάλληλα για να κολληθεί στα πίσω παράφυλλα του Μηναίου, ώστε να ψάλλονται με ευχέρεια από τον χορό.
Σταδιακά θα ανεβούν τις επόμενες ημέρες στο Ψαλτολόγιο και άλλα άρθρα του π. Κωνσταντίνου.
Ε.Γ.
 

Attachments

  • π. Κωνσταντίνου Παπαγιάννη, Προσόμοια Κυριακής προ Χριστού Γεννήσεως, Γρ.Παλαμάς 79, 1996.pdf
    1.9 MB · Views: 743
Emmanouil Giannopoulos said:
Επισυνάπτω άρθρο του π. Κωνσταντίνου Παπαγιάννη, περί των προσομοίων των εσπερίων του Εσπερινού της Κυριακής προ της Χριστού Γεννήσεως. Το τελευταίο φύλλο διαμορφώθηκε κατάλληλα για να κολληθεί στα πίσω παράφυλλα του Μηναίου, ώστε να ψάλλονται με ευχέρεια από τον χορό.
Σταδιακά θα ανεβούν τις επόμενες ημέρες στο Ψαλτολόγιο και άλλα άρθρα του π. Κωνσταντίνου.
Ε.Γ.
Click to expand...

Τα παρόντα από το ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΥΠΙΚΟΥ [αν και ορίζονται για την Κυριακή προ Χριστού γεννήσεως] εψάλλησαν στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Βεροίας [κατόπιν συνενοήσεως] αντί των προσομοίων προς τα "Οίκος του ευφραθά" που μάλλον δεν είναι κατάλληλα για τους Αίνους.
Το θέμα των τροπαρίων πάντως φαίνεται πιο σχετικό με την εορτή των Προπατόρων.
 

Εὐχαριστοῦμε γιά τό ἐνδιαφέρον ἄρθρο τοῦ Γέροντα κ. Γιαννόπουλε.
Ὄντως σ᾿ ἕνα παμπάλαιο Ἀνθολόγιον πού ἔχω (καί τό ἔχω ἀναφέρει πάλιν) ἔχει τήν κατανομή τῶν τροπαρίων διά τήν Κυριακήν πρό τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως ὅπως τά ὁρίζει τό ΤΑΣ.
Ἤτοι τά Ἆρόν σου τὴν φωνὴν ἀληθῶς στόν Ἑσπερινό ὡς ἕτερα στιχηρά προεόρτια μετά τά Τὰ τῶν Πατέρων σήμερον πιστοί καί τά Ὤφθη ἡ πανένδοξος εἰς τούς Αἴνους.
Αὐτή ἡ λεπτομέρεια τοῦ ΤΑΣ εἶναι ἀξιοπρόσεκτη, ἄν καί κακῶς χαρακτηρίζονται τά Ἆρόν σου τὴν φωνὴν ἀληθῶς ὡς προεόρτια, ἀφοῦ ἀναφέρονται στούς Προπάτορες καί δύνανται νά λέγονται ἀντί τῶν Τὰ τῶν Πατέρων σήμερον πιστοί, τά ὁποῖα εἰπώθηκαν καί τήν προηγούμενη Κυριακή. Ὁπότε τά Ὤφθη ἡ πανένδοξος νά ὁρίζωνται διά τούς Αἴνους, ὅταν δέ ἡ Κυριακή πρό τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως συμπέσει μετά τήν Κ᾿ Δεκεμβρίου δύναται νά λέγεται καί τό δ΄ Ἀλόγων ἐν φάτνῃ σε, ὅπως ὡς β΄ τό ἔχει καί τό Ἀνθολόγιον πού προανέφερα. Φαίνεται τίθεται ἐκεῖ ὡς β΄ ὅταν χρειασθεῖ ἀντί τῆς ἐπαναλήψεως τοῦ α΄ πρό τῆς Κ᾿ Δεκεμβρίου.
Ἠ σήμερον ὑπάρχουσα Κυριακή τῶν Προπατόρων εἶναι μεταγενέστερη προσθήκη, ὡς δεύτερη ἐπανάληψη, στήν μία προεόρτιο Κυριακή (πρβλ. Ἰω. Φουντούλη, Λογική Λατρεία, σελ. 331), τό δέ θέμα τῶν ἀνακαλυφθέντων ὑπό τοῦ πολυσεβάστου μας πατρός Κωνσταντίνου στιχηρῶν σαφῶς ἀφορᾷ στό θέμα τῆς Κυριακῆς πρό τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως, ἐν ᾗ μνήμην ἐπιτελοῦμεν πάντων τῶν ἀπ' αἰῶνος Θεῷ εὐαρεστησάντων ἀπό Ἀδάμ ἄχρι καί Ἰωσήφ, τοῦ Μνήστορος τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ... ὁμοίως καί τῶν Προφητῶν καί Προφητίδων, ἐξαιρέτως δέ τοῦ Προφήτου Δανιήλ καί τῶν Ἁγίων Τριῶν Παίδων.

 
dkalpakidis said:
αντί των προσομοίων προς τα "Οίκος του ευφραθά" που μάλλον δεν είναι κατάλληλα για τους Αίνους.
Click to expand...
Τό ΤΑΣ καί τό Ἀνθολόγιον πού προανάφερα ὁρίζουν τά η΄ ἀναστάσιμα καί δέν γνωρίζουν τά κατά τό Οἶκος τοῦ Εὐφραθᾶ, τά ὁποῖα ὄντως δέν εἶναι κατάλληλα διά στιχηρά αἴνων, ἀλλά δι᾿ ἀπόστιχα.
dkalpakidis said:
Το θέμα των τροπαρίων πάντως φαίνεται πιο σχετικό με την εορτή των Προπατόρων.
Click to expand...
Τό θέμα δέν εἶναι διαφορετικό, ἀφοῦ ἔχουμε ἐπανάληψη τοῦ θέματος τῆς Κυριακῆς πρό τῶν Χριστουγέννων, ἡ ὁποία μόνη ὠνομάζετο Κυριακή τῶν Προπατόρων (βλ. ἀνωτέρω ἄρθρο ἀειμνήστου Φουντούλη). Μέ τό σκεπτικό τῆς ἐναλλαγῆς τῶν πρός τό Οἶκος τοῦ Εὐφραθᾶ προσομοίων ὀρθῶς προετιμήσατε (καθ᾿ ὑπόδειξίν σου -καί σοῦ ἀξίζουν συγχαρητήρια γιά τήν εὑρηματικότητα, τό ἐνδιαφέρον καί τόν ζῆλόν σου-) τά πρός τό Ὅλην ἀποθέμενοι στιχηρά τά παρατιθέμενα στό ΣΤ ὑπό τοῦ π. Κωνσταντίνου διά τήν Κυριακήν τῶν Προπατόρων.

 
Ἀπό αὐτό τό θέμα ἐπίσης προκύπτουν δύο ἐρωτήματα:
α) Τί Μηναῖα εἶχε ὑπόψη του ὁ συντάκτης τοῦ ΤΑΣ; Αὐτό δέν πρέπει νά τό παραγνωρίζουμε.
β) Ὁ Βαρθολομαῖος ἀφοῦ εἶχε στή διάθεσή του ἁγιορείτικα χειρόγραφα γιατί δέν τά ἔλαβε ὑπόψη του. Ποίου εἶναι τά προσόμοια πρός τό Οἶκος τοῦ Εὐφραθᾶ; Ἄρα διόρθωσε τά προϋπάρχοντα Μηναῖα, μέ ὅ,τι εἶχε ἐμφιλοχωρήσει.

Κοίταξα καί τόν κώδικα Λειμῶνος 94 ὁ ὁποῖος περιλαμβάνει τήν Κυριακή τῶν Προπατόρων καί τήν Κυριακή πρό τῶν Χριστουγέννων.
Στήν Κυριακή τῶν Προπατόρων ὁρίζει στούς Αἴνους ἀναστάσιμα 5 καί τῶν Προπατόρων 3 ἐκ τοῦ Ἑσπερινοῦ Τῶν Προπατόρων σήμερον πιστοί, Ὥσπερ ἐν δρόσῳ ὄντες οἱ πιστοί, Ὡς ἐν ψεκάδι μέσον τῆς φλογός.
Διά τήν Κυριακήν πρό τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως στά ἑσπέρια, ἀναστάσιμα 4, προεόρτια 3 τῆς Κ΄ Δεκεμβρίου Προεορτάσωμεν λαοί, Χριστοῦ τὰ Γενέθλια, καί τῶν Προπατόρων 3 Ἆρόν σου τὴν φωνὴν ἀληθῶς. Στούς δέ Αἴνους, ἀναστάσιμα 5 καί τῶν Προπατόρων 3 πού ὅμως τίθενται τά εἰς τόν ἑσπερινόν τῆς Λ΄ Δεκεμβρίου ὑπάρχοντα πρός τό Χαίροις ἀσκητικῶν, Φέρεις Ἀδαμιαίαν μορφήν, Μάγοι ἀνατολῶν Βασιλεῖς, Λόγοις ἀκολουθοῦντες ἡμεῖς.
Σημειωτέον ὅτι ὁ κῶδιξ αὐτός ἔχει καί τάς προεορτίους Καταβασίας.


 
Last edited:
π. Μάξιμος said:

Τό ΤΑΣ καί τό Ἀνθολόγιον πού προανάφερα ὁρίζουν τά η΄ ἀναστάσιμα καί δέν γνωρίζουν τά κατά τό Οἶκος τοῦ Εὐφραθᾶ, τά ὁποῖα ὄντως δέν εἶναι κατάλληλα διά στιχηρά αἴνων, ἀλλά δι᾿ ἀπόστιχα.
Click to expand...


Στιχηρὰ αἴνων προσόμοια τοῦ «Οἶκος τοῦ Ἐφραθά» συναντῶνται στὶς 9 Δεκεμβρίου, τὴν Κυριακὴ τῶν προπατόρων καὶ τὴν Παρασκευὴ τῆς διακαινησίμου.
 
MTheodorakis said:


Στιχηρὰ αἴνων προσόμοια τοῦ «Οἶκος τοῦ Ἐφραθά» συναντῶνται στὶς 9 Δεκεμβρίου, τὴν Κυριακὴ τῶν προπατόρων καὶ τὴν Παρασκευὴ τῆς διακαινησίμου.
Click to expand...

Σε άλλες προεόρτιες/μεθέορτες ημέρες ( Θεοφανείων, Μεταμορφώσεως, Κοιμήσεως) ανήκουν στα Απόστιχα των Αίνων;

Δ.
 
MTheodorakis said:
Στιχηρὰ αἴνων προσόμοια τοῦ «Οἶκος τοῦ Ἐφραθά» συναντῶνται στὶς 9 Δεκεμβρίου, τὴν Κυριακὴ τῶν προπατόρων καὶ τὴν Παρασκευὴ τῆς διακαινησίμου.
Click to expand...
Ὄχι ὅμως κατά τό ΤΑΣ καί τό Ἀνθολόγιον (προφανῶς τοῦ 18ου αἰ.) στά ὁποῖα ἀναφέρομαι.
Γιά τήν 9η Δεκεμβρίου τό ΤΑΣ τά ὁρίζει ὡς β΄ ἐπιλογή (εἰ δὲ βούλει) στά ἀπόστιχα τοῦ ἑσπερινοῦ ἔναντι τῶν στιχηρῶν τῆς ὀκτωήχου. Τά ὁρίζει βέβαια καί στούς αἴνους. Ὁ π. Δοσίθεος στό ΤΑΣ 2010 (σ. 181 ὑποσ. 38) γράφει ὅτι ἀφοῦ ἐψάλησαν στόν ἑσπερινό —διάταξη πού προκρίνει ἔναντι αὐτῆς τῶν αἴνων (ὑποσ. 34), ἐπειδή ἀκριβῶς «οὐκ εἴθισται ἵνα ψάλλωνται εἰς τοὺς αἴνους»— στούς αἴνους πρέπει νά ψαλλοῦν τά τῶν ἀποστίχων τοῦ ἑσπερινοῦ Ἄννα, ἡ θεία χάρις ποτέ εὑρισκόμενα στά ἐν χρήσει Μηναῖα (δευτεροῦντες τό α΄). Τό Ἀνθολόγιον στούς αἴνους ἔχει τρία στιχηρά α΄ ἤχου πρός τό· Τῶν οὐρανίων ταγμάτων: 1. Ἡ τῶν ἀνθρώπων τὸ πρώην φύσις στειρεύουσα... 2. Ἡ ἀδιόδευτος πύλη τοῦ Βασιλέως Χριστοῦ... 3. Τῶν πρὸ αἰώνων ἀῤῥήτως ὑπὸ Θεοῦ τοῖς βροτοῖς... (τά βλέπεις ἀλλοῦ;). Ἐπίσης μοῦ κάνει ἐντύπωση πού τό Μηναῖο ἔχει παραδόξως 6 στιχηρά. Αὐτά γνώριζε τό ΤΑΣ (γιά νά τά ὁρίζει ὡς ἀπόστιχα ἑσπερινοῦ);
Γιά τήν Κυριακή τῶν Προπατόρων εἶναι προφανές ὅτι πρόκειται γιά τά ἀπόστιχα τοῦ ὄρθρου τῆς 17ης Δεκεμβρίου.
Γιά τήν Παρασκευή τῆς Διακαινησίμου τό ΤΑΣ δέν γνωρίζει τήν μεταγενεστέρως καί προαιρετικῶς εἰσαχθεῖσα ἀκολουθία τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς (ἐν Μπαλουκλῇ τῆς Κωνσταντινουπόλεως). Στά Δίπτυχα τοῦ 2007 καί 2008 σέ ὑποσ. προτείνεται ἡ χρήση στούς αἴνους τῶν ἀποστίχων τοῦ ἑσπερινοῦ Χαίροις ἡ ζωηφόρος Πηγή, ἐκεῖ ψαλλομένων τῶν στιχηρῶν τοῦ Πάσχα, τοῦ Πεντηκοσταρίου παραθέτοντος αὐτά προαιρετικῶς εἰς τόν ἑσπερινόν.

ΥΓ. Καί ἀφοῦ τό θέμα εἶναι τοῦ π. Κ. Παπαγιάννη, στό ΣΤ γιά τήν 9η Δεκεμβρίου (σ. 240 ὑποσ. 406 καί § 521) παραθέτει ἄλλα στιχηρά, ποίημα Συμεών Θεσσαλονίκης (κατά τό· ἦχος α΄ Πανεύφημοι μάρτυρες), γιά δέ τήν Παρασκευή τῆς Διακαινησίμου (σ. 663 ὑποσ. 1314) ὅ, τι ἔγραψα γιά τά Δίπτυχα, μέ τήν παρατήρηση καί στίς δύο περιπτώσεις περί τῆς ἀκαταλληλότητος τῶν πρός τό· Οἶκος τοῦ Ἐφραθᾶ.

 
Last edited:


Γιὰ τὶς 9 Δεκεμβρίου σὲ χφφ. ΤΑΣ ιβ'-ιε' αἰ. δὲν συναντῶ μνεία γιὰ ἐναλλαγὴ ἤ ἀπόστιχα β' ἤχου, οὔ τε ἀναφορὰ σὲ αἴνους. Τὰ 6 προσόμοια στοὺς αἴνους προβλέπονται ἀπὸ τὰ μηναῖα ἐκδ. 1820, 1852 τυπικὰ Ξενοφῶντος (1906) σ. 80, Ρήγα (1908) σ. 354 καὶ Διονυσίου (1908) σ. 101, ἐνῶ 4 ἀπὸ αὐτὰ στὸ τυπικὸ Κωνσταντίνου (1868) σ. 51. Τὰ προσόμοια α' ἤχου στοὺς αἴνους ὑπάρχουν στὰ Ἀνθολόγιον (1776) καὶ Πανθέκτη (1817).
 
Last edited:
π. Μάξιμος;22667 said:

Τό ΤΑΣ καί τό Ἀνθολόγιον πού προανάφερα ὁρίζουν τά η΄ ἀναστάσιμα καί δέν γνωρίζουν τά κατά τό Οἶκος τοῦ Εὐφραθᾶ, τά ὁποῖα ὄντως δέν εἶναι κατάλληλα διά στιχηρά αἴνων, ἀλλά δι᾿ ἀπόστιχα.
Τό θέμα δέν εἶναι διαφορετικό, ἀφοῦ ἔχουμε ἐπανάληψη τοῦ θέματος τῆς Κυριακῆς πρό τῶν Χριστουγέννων, ἡ ὁποία μόνη ὠνομάζετο Κυριακή τῶν Προπατόρων (βλ. ἀνωτέρω ἄρθρο ἀειμνήστου Φουντούλη). Μέ τό σκεπτικό τῆς ἐναλλαγῆς τῶν πρός τό Οἶκος τοῦ Εὐφραθᾶ προσομοίων ὀρθῶς προετιμήσατε (καθ᾿ ὑπόδειξίν σου -καί σοῦ ἀξίζουν συγχαρητήρια γιά τήν εὑρηματικότητα, τό ἐνδιαφέρον καί τόν ζῆλόν σου-) τά πρός τό Ὅλην ἀποθέμενοι στιχηρά τά παρατιθέμενα στό ΣΤ ὑπό τοῦ π. Κωνσταντίνου διά τήν Κυριακήν τῶν Προπατόρων.
Click to expand...

Πάντως και το Τ.Ε. μνημονεύει προσόμοια προς το Ὅλην ἀποθέμενοι. Πιθανόν να είναι τα ίδια με τα μνημονευόμενα στο ΤΑΣ στον Εσπερινό της Κυριακής προ της Χριστού γεννήσεως.
 

Attachments

  • προπατόρων.png
    9.2 KB · Views: 53
Last edited:

Τό θέμα αὐτό τό ὁποῖο ἔψαχνα, βρίσκεται τώρα μέ μόνιμη ἀνακατεύθυνση καί στό Τυπικό Δωδεκαημέρου καί στά τῆς Ὑμνολογίας ὁμοίως.

 
You must log in or register to reply here.
Back
Top