Χειρόγραφα Αθανασίου Καραμάνη

Αγαπητοί,
στο παρόν thread εγκαινιάζουμε τα χειρόγραφα Καραμάνη που θα προέρχονται από δύο πηγές:
1)Από κάποια ιδιόγραφα του ίδιου του μακαριστού Δασκάλου.
2)Από τις ακριβέστατες καταγραφές του φίλου Παναγιώτη Μαρούδα. Ο Παναγιώτης ζητεί συγγνώμη για την αναγκαστική πολυπλοκότητα των μελών και είναι πρόθυμος να παράσχει κάθε επεξήγηση, ευχαριστεί μάλιστα για τη φιλοξενία. Τα μέλη γράφει σε βυζαντινό πρόγραμμα ο ευγενέστατος φίλος pavoy (Εμμανουήλ).
Ιδού τα πρώτα τρία ΣΕ ΥΜΝΟΥΜΕΝ (τα υπόλοιπα είναι επί ...του πιεστηρίου):


Υ.Γ. Ο Παναγιώτης υπόσχεται και δημοσιοποίηση καταγραφών Στανίτσα. Θα αρχίσουμε (όταν ο Εμμανουήλ θα μπορεί) με σχεδόν πλήρη σειρά ΣΕ ΥΜΝΟΥΜΕΝ του...

Ο φίλος μου ο Παναγιώτης εδώ και λίγες μέρες στέλνει τις ακριβέστατες καταγραφές του, των εκτελέσεων του δασκάλου μας, δίνοντας μια μικρή γεύση της εκτελεστικής του δεινότητας και του μελικού του πλούτου. Τώρα νομίζω πως αξίζει να δούμε ένα χειρόγραφο του ίδιου του δάσκαλου, στο οποίο καταγράφει την οριστική ανάλυση του αργού "Το προσταχθέν", αυτό ακριβώς που ψάλλει και στην κασσέτα του Ακαθίστου ϋμνου.

Λίγες τεχνικές αποσαφηνίσεις από τον Παναγιώτη, που αφορούν όλες τις καταγραφές του:
- Όπου υπάρχει 3 απλό είναι τρίσημος πόδας. Όταν όμως το 3 καταλήγει σε ένα είδος παρένθεσης εν είδει "ουράς" (έτσι το χρησιμοποιούσε στα ιδιόγραφά του ο Καραμάνης) τότε παριστάνει τριόλιο-τρίηχο που τίθεται α) επί διγόργου σημαίνοντας ότι αυτό διαμοιράζει τον ένα χρόνο που καλύπτουν οι 3 χαρακτήρες σε τρία ίσα μέρη β) σε ομάδα άλλων χαρακτήρων, τριών πάντοτε, οι οποίοι ανεξαρτήτως των χρονικών τους σημάνσεων πάλι εκτελούνται ισόχρονα και σαν να είχαν πάνω τους δίγοργο (ο Χρύσανθος Θεοδοσόπουλος έγραφε κάποιες φορές τα κρατήματα από τα κλασσικά βιβλία όπως είναι σε τετράσημο και προσθέτοντας ανά ομάδα ένα τριόλιο μετέτρεπε το ρυθμό του ΟΛΟΥ μαθήματος σε ΤΡΙΣΗΜΟ)
- Όπου υπάρχει αριστερά παρεστιγμένο τρίγοργο σημαίνει (όπως το θέτει ο Καραμάνης στον Όρθρο του) το διαμοιρασμό του ενός χρόνου που συναποτελούν οι 4 χαρακτήρες ως εξής: το ήμισυ του χρόνου στον πρώτο χαρακτήρα ο οποίος δέχεται τη στιγμή και το έτερον ήμισυ του χρόνου ισομοιράζεται στους 3 λοιπούς χαρακτήρες (εδώ μπορεί να τίθεται και τριόλιο αλλά υπονοείται) με ελαφρό λαρυγγισμό.
- Όπου υπάρχει δεξιά παρεστιγμένο ή δις παρεστιγμένο τρίγοργο σημαίνει στην πράξη έναν ελαφρό λαρυγγισμό σαν αυτόν που έκανε στις ενδιάμεσες καταλήξεις και σε πολλά άλλα σημεία ο Στανίτσας.
Απλά στον Καραμάνη γενικώς οι λαρυγγισμοί ήταν πιο μαλακοί και ρευστοί ενώ στο Θρασύβουλο εμφανέστεροι και πιο λαμπεροί, εξίσου όμως οργανικοί. Θέμα αισθητικής και φωνής.
- Ομοίως μαλακοί λαρυγγισμοί είναι και όλα αυτά τα βαρυφορτωμένα πολύγοργα στα οποία τόσο αρεσκόταν ο Καραμάνης. Μη φοβίζουν κανένα. Εκτελέστε τα σε πολύ αργό χρόνο με την ησυχία σας. Συν τω χρόνω θα τα μάθετε καλά και ταχύτερα. Έτσι κι αλλιώς τέτοιοι χαρακτήρες νοούνται μόνον με κάποια ελευθερία του ρυθμού και πολύ αργή χρονική αγωγή. Αν κάποιος αποκτήσει τέτοια δεξιοτεχνική ευχέρεια (όπως ο Καραμάνης) να τους εκτελεί χωρίς διαταραχή σχεδόν του ρυθμού, ακόμη καλύτερα.

(Σας προετοιμάζουμε και λίγο για τα ΣΕ ΥΜΝΟΥΜΕΝ του Στανίτσα...)

Επιτρέψτε μας και μια απαραίτητη λειτουργική διευκρίνηση:
Τα ΣΕ ΥΜΝΟΥΜΕΝ πρωτίστως και όλα τα μέλη της Λειτουργίας βέβαια δεν πρέπει να νοούνται ως "αμανέδες". Ο βαρύς διάκοσμος των μελών που ανεβάζουμε αλλά και η φωνητική ευχέρεια και το μεράκι πολλών συναδέλφων δεν επιτρέπεται να απομακρύνουν από τα νοήματα και τα τελούμενα. Ο ψάλτης έχει πρωτίστως την ψυχή του συνδεδεμένη με την τέλεση των φρικτών μυστηρίων και μόνον έτσι διαμορφώνει την εκτέλεση των ύμνων αυτών. Έχουμε παρακολουθήσει εδώ στο Ψαλτολόγιον και αλλού κατά καιρούς σοβαρούς προβληματισμούς για τον αν πρέπει να επανέλθουν τα λειτουργικά στην αρχαία και επιβαλλόμενη εκφωνητική τους μορφή. Ανεξαρτήτως λοιπόν από το αν θα συμβεί στο μέλλον κάτι τέτοιο, το κλειδί της ερμηνείας των λειτουργικών είναι αυτό, της μυσταγωγίας. Όταν καταφέρουμε την εν απλότητι και με φυσικό και κατανυκτικό τρόπο απόδοση των πιο περίπλοκων μελικών δομών και εστιάζουμε όχι στην επίδειξη της μουσικής στιγμής αλλά στη μελωδικότητα και σοβαρότητα του όλου τότε αληθινά συλλειτουργούμε. Όντας αυτόπτες και αυτήκοοι του Καραμάνη επί έτη, νομίζουμε ότι το είχε καταφέρει. Οποιαδήποτε λειτουργικά και αν εκτελούσε είτε τα νεότερα περίπλοκα είτε τα απλά αρχαία με κλιτόν (ναι, τα έλεγε ενίοτε) το μουσικό και λειτουργικό χρώμα ήταν πάντοτε ίδιο! Αυτό είναι επίτευγμα και οδοδείκτης.

Ιδού και τα επτά ΣΕ ΥΜΝΟΥΜΕΝ σε απόδοση Καραμάνη, καταγραφή Παναγιώτη Μαρούδα κα δακτυλογράφηση Εμμανουήλ Γρεασίδη με τις δέουσες τυπογραφικές βελτιώσεις (επαναλαμβάνονται έτσι και τα ήδη παρατεθέντα).