Η ψαλμωδία της Υπακοής

π. Μάξιμος

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Lampadarios said:
η υπακοή που προηγείται και διαβάζεται χύμα σήμερα, πρέπει να ψάλλεται.
Click to expand...

Μέ ἀφορμή αὐτό τό μήνυμα παρακαλῶ νά ἀνοιχθεῖ νέο θέμα μέ τίτλο:
Ἡ ψαλμωδία τῆς Ὑπακοῆς.
Ἐδῶ, καί στό θέμα Μουσικά Κείμενα.

Πολύ σωστά ἡ Ὑπακοή ψάλλεται.
Μέ ἐνδιαφέρουν οἱ Ὑπακοές τῶν
-Χριστουγέννων
-Θεοφανείων
-Κυριακῆς Βαΐων
-Κυριακῆς τοῦ Θωμᾶ
-ΚΘ΄ Ἰουνίου

Πῶς ψάλλονται; Ὑπάρχει μουσική γραφή, ὅπως γιά τίς ἀναστάσιμες Ὑπακοές;

Ποιός εἶναι πράγματι ὁ ἦχος τους;
Π.χ. Τήν Ὑπακοή τῶν Θεοφανείων:
«Ὅτε τῇ Ἐπιφανείᾳ σου ἐφώτισας τὰ σύμπαντα, τότε ἡ ἁλμυρὰ τῆς ἀπιστίας θάλασσα ἔφυγε...» τό Μηναῖο τήν ἔχει σέ πλ. α΄ (ἔτσι καί σέ D I σελ. 157). Ἐμένα μοῦ θυμίζει κάτι σάν «Ὅτε παρέστης τῶ Καϊάφα ὁ Θεός, καὶ παρεδόθης τῶ Πιλάτω ὁ Κριτής...», ἤτοι πλ. δ΄.
Κι αὐτό ἐπειδή καί ἡ Ὑπακοή τῆς ΚΘ΄ Ἰουνίου «Ποία φυλακὴ οὐκ ἔσχε σε δέσμιον; ποία δὲ Ἐκκλησία οὐκ ἔχει σε Ῥήτορα;...» τό Μηναῖο τήν ἔχει σέ πλ. δ΄.
Τό Τυπικό ὅμως τῆς Ἁγίας Σοφίας (D I σελ. 84) τήν ἔχει σέ πλ. α΄.

Τό θέμα μ᾿ ἐνδιαφέρει γιατί θέλω νά ψάλλονται οἱ Ὑπακοές.
Ὅποιος γνωρίζει κάτι ἄς γράψει.
 
Ὄντως τό ΤΜΕ καί πιό συγκεκριμένα στήν § 2 σελ. 54 τῆς προθεωρίας διά τήν ἐν Κυριακῇ Ἀκολουθίαν γράφει ὅτι ψάλλεται ἡ Ὑπακοή τοῦ ἤχου.
Τόν χαρακτηρισμό χῦμα τόν θέτει μόνον στούς ὄρθρους τῶν Χριστουγέννων καί τῶν Βαΐων καί παραδόξως τοῦ Πάσχα.
Χωρίς τόν χαρακτηρισμό χῦμα, μέ παράθεση μάλιστα τῆς ἀρχῆς, προβλέπει τίς Ὑπακοές στούς ὄρθρους: Η΄ Σεπτεμβρίου (σελ. 67), Κυριακῆς Προπατόρων (σελ. 113), Κυριακῆς πρό τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως (σελ. 116, 118, 119), Θεοφανείων (σελ. 143), Κυριακῆς τοῦ Ἀντιπάσχα (σελ. 375), ΚΘ΄ Ἰουνίου (σελ. 281) καί ΙΕ΄ Αὐγούστου (σελ. 306).
Ἐπίσης στή λειτουργία τοῦ Πάσχα πρό τοῦ Κοντακίου.
Τό ὅτι ἐψάλλετο ἡ ἀναστάσιμη Ὑπακοή ὅλες τίς Κυριακές πρό τοῦ Κοντακίου, εἶναι γνωστόν, λείψανον δέ αὐτῆς τῆς διατάξεως ἔχει παραμείνει σέ ἰσχύ στή λειτουργία τοῦ Πάσχα.

Ἐγώ δέν ἔχω πρόσβαση σέ παλαιά μουσικά βιβλία (ὅπως διαβάζω ἐδῶ στό forum ὅτι ἔχουν πολλοί) μόνον τυχαίνει νά ἔχω τήν Ὑμνωδία τοῦ Ἰω. Σακελλαρίδου (τέλη ιθ΄ ἀρχές κ΄ αἰ.) ὁ ὁποῖος παραθέτει μελοποιημένη γιά τή λειτουργία τῶν Κυριακῶν μόνο μία Ὑπακοή, τήν τοῦ βαρέος. Εἶχε παγιωθεῖ μόνον αὐτή; Πρόκειται περί μεταβατικῆς περιόδου;

Ἀλλά ἡ ἀρχική μου ἐρώτηση ἀφορᾶ στίς Ὑπακοές τῶν μεγάλων ἑορτῶν, πού τίθενται ἀντί μεσῳδίων Καθισμάτων, πού θά ἦταν πολύ χρήσιμο νά ψάλλωνται. Ἄν σέ παλαιές μουσικές πηγές ὑπάρχουν μελοποιημένες.

Θά ἦταν ἐνδιαφέρον νά ἐξετάσουμε καί τό γιατί σ᾿ αὐτές τίς μεγάλες ἑορτές τίθενται Ὑπακοές ἀντί μεσῳδίων Καθισμάτων καί ἐπίσης ἐνῶ παρατίθεται καί Κάθισμα, ὑπάρχει ἡ διασάφηση-διευκρίνιση, ὅτι ὅταν ψάλλεται Ὑπακοή δέν ψάλλεται μεσῴδιον Κάθισμα.
 
Παραθέτω αποσπάσματα από την εισαγωγή του πονήματος ''Αἱ ὑπακοαὶ τῶν Κυριακῶν καὶ ἑορτῶν, τονισθεῖσαι ὑπὸ Κωνσταντίνου Παπαγιάννη πρωτοπρεσβυτέρου'' (Θεσσαλονίκη 1980):

''Ἡ ὑπακοὴ εἰς μὲν τοὺς Ὄρθρους τῶν Κυριακῶν κεῖται ἀντὶ καθίσματος μετὰ τὸν ἄμωμον καὶ τὰ εὐλογητάρια καὶ πρὸ τῶν ἀναβαθμῶν, εἰς δὲ τοὺς Ὄρθρους τῶν ἑορτῶν εὑρίσκεται πάλιν ἀντὶ καθίσματος μετὰ τὴν γ' ᾠδὴν τῶν κανόνων. Ὅτι ἡ ὑπακοὴ ἐπέχει θέσιν καθίσματος, δεικνύουν καὶ αἱ ἐν τοῖς Μηναίοις ὑπάρχουσαι τυπικαὶ διατάξεις, αἱ ὁποῖαι μαρτυροῦν τὸ ἀσυμβίβαστον τῆς ψαλμῳδίας ὑπακοῆς καὶ καθίσματος ὁμοῦ. Οὕτως εἰς τὴν 8ην Σεπτεμβρίου μετὰ τὴν ὑπακοὴν σημειοῦται: ”εἰ δὲ βούλει, εἰπὲ κάθισμα„ (…). Εἰς δὲ τὴν 25ην Δεκεμβρίου ἀναγινώσκομεν: ”Ἱστέον, ὅτι, ὅτε λέγομεν ὑπακοήν, κάθισμα οὐ λέγομεν, ὡς ἔν τισι τυπικοῖς εὕρομεν„. Γενικῶς δέ, ὅταν ὑπάρχῃ ὑπακοὴ μετὰ τὴν γ' ᾠδήν, δὲν ὑπάρχει καὶ κάθισμα.
Αἱ ὑπακοαὶ σήμερον ἀναγινώσκονται χῦμα. Μόνον ἡ ὑπακοὴ τοῦ Πάσχα ψάλλεται εἰς τὴν Θ. Λειτουργίαν καθ' ὅλην τὴν Διακαινήσιμον Ἑβδομάδα. Ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ἐπίσης ψάλλεται καθ' ἑκάστην Κυριακὴν εἰς τὴν Θ. Λειτουργίαν ἡ ὑπακοὴ τοῦ τύχοντος ἤχου. Τοῦτο ἀσφαλῶς ἀποτελεῖ κατάλοιπον τῆς ἀρχικῆς συνηθείας, καθ' ἣν ὅλαι αἱ ὑπακοαὶ ἐψάλλοντο (…). Προσεπιμαρτυρεῖ δὲ τοῦτο καὶ ἡ ἀναγραφὴ τῶν ἤχων πρὸ τῶν ὑπακοῶν, καίτοι αὗται δὲν ψάλλονται πλέον. Ἀλλὰ καὶ αἱ μαρτυρίαι τοῦ Τυπικοῦ τῆς Μονῆς τῆς Εὐεργέτιδος (ια' αἰ.) τὸ αὐτὸ βεβαιώνουν. Οὕτως εἰς τὴν διάταξιν τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων ἀναγινώσκομεν: ”Καὶ εὐθὺς ἡ ὑπακοὴ τῆς ἑορτῆς εἰς ἦχον πλ. δ'. Τὴν ἀπαρχὴν τῶν ἐθνῶν, ὁ ψάλτης καὶ ὁ λαὸς μετὰ χειρονομίας„ [A. Dmitrievskij, Opisanie … 1895, τ. 1ος σ. 356]. Τὴν αὐτὴν διάταξιν συναντῶμεν καὶ εἰς τὴν ἑορτὴν τῶν Θεοφανείων [αὐτόθι, σ. 382]. Ἀναλυτικώτερον δὲ εἰς τὴν Κυριακὴν τῶν Προπατόρων περιγράφεται ὁ τρόπος, καθ' ὃν ἐψάλλετο ἡ ὑπακοή: ”Ψάλλεται δὲ οὕτως· πρῶτον ὁ ψάλτης, ἔπειτα ὁ λαὸς μετὰ χειρονομίας, εἶτα ὁ ψάλτης τὸν στίχον, ἢ τὸ Ἀλαλάξατε τῷ Κυρίῳ, ἢ τὸ Ὁ Θεὸς ἐν τοῖς ὠσὶν ἡμῶν … Μετὰ δὲ τὸν στίχον ψάλλει ὁ λαὸς πάλιν τὸ τέλος τῆς ὑπακοῆς, οἷον Ὑπάρχει γὰρ ζωή, ἢ Ὁ ἀρχηγὸς τῆς σωτηρίας ἡμῶν„[αὐτόθι σ. 339-340] (…). Τοιαύτη πρᾶξις διεσώθη μέχρι σήμερον εἰς τὰ τροπάρια τῶν προφητειῶν τῶν Χριστουγέννων καὶ Θεοφανειῶν (Λαθὼν ἐτέχθης …), τὰ ὁποῖα πρέπει νὰ θεωρηθοῦν ὡς ὑπακοαὶ περισωθεῖσαι ἐν χρήσει κατὰ τὴν ἀρχαίαν τάξιν τῆς ψαλμῳδίας των (…).
Εἰς τὰ ἀνωτέρω εὑρίσκεται πιθανώτατα καὶ ἡ λύσις τῆς ἀπορίας, τὴν ὁποίαν γεννᾷ τὸ ὄνομα ὑπακοή. Ἐπειδὴ δηλ. ὁ λαὸς ἔψαλλε τὸ τροπάριον ὑπακούων, δηλ. πειθαρχῶν, εἰς τὴν χειρονομίαν τοῦ ψάλτου, ὠνομάσθη τοῦτο ὑπακοή (…)''. (σ. 1-2).

Ο π. Κωνσταντίνος μελοποίησε τις υπακοές των εορτών στους εξής ήχους:
τοῦ Γενεσίου τῆς Θεοτόκου, β' - τῆς Κυριακὴ τῶν Προπατόρων, β'
- τῆς Κυριακῆς πρὸ τῆς Χριστοῦ γεννήσεως, γ' - τῶν Χριστουγέννων, πλ. δ' - τῶν Θεοφανειῶν, πλ. α' - τῶν Βαΐων, πλ. β' βου - τοῦ Πάσχα, β' - τοῦ Θωμᾶ πλ. β' βου - τοῦ ἁγίου Αποστόλου Παύλου, πλ. δ' - τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, πλ. α'. (σ. 8-14).

Στο τέλος του πονήματός του, ο π. Κωνσταντίνος σημειώνει ορθώς πως το μέλος των αναστασίμων υπακοών των οκτώ ήχων υπάρχει στο Αναστασιματάριον που εκδόθηκε στην Κωσνταντινούπολη το 1869 ως β' τόμος σειράς με τίτλο Μουσική Βιβλιοθήκη, προσθέτοντας ''Τὸ ὅτι δὲν ἐν τῇ ἐκδόσει ταύτῃ αἱ ὑπακοαὶ εὑρίσκονται εἰς τὴν ἐν τῷ Ὄρθρῳ θέσιν αὐτῶν, ἤτοι πρὸ τῶν ἀναβαθμῶν ἑκάστου ἤχου, ἀποτελεῖ ἔνδειξιν ὅτι μέχρι τῆς ἐποχῆς ἐκείνης αἱ ὑπακοαὶ ἐψάλλοντο ἐν τῷ Ὄρθρῳ'' (σ. 14). Τέλος, θα ήθελα να σημειώσω ότι οι αναστάσιμες υπακοές ψάλλονται σε μονές του Αγίου Όρους.
 
μάρκελλος;8189 said:
Παραθέτω αποσπάσματα από την εισαγωγή του πονήματος ''Αἱ ὑπακοαὶ τῶν Κυριακῶν καὶ ἑορτῶν, τονισθεῖσαι ὑπὸ Κωνσταντίνου Παπαγιάννη πρωτοπρεσβυτέρου'' (Θεσσαλονίκη 1980):
........................
Ο π. Κωνσταντίνος μελοποίησε τις υπακοές των εορτών στους εξής ήχους:
τοῦ Γενεσίου τῆς Θεοτόκου, β' - τῆς Κυριακὴ τῶν Προπατόρων, β'
- τῆς Κυριακῆς πρὸ τῆς Χριστοῦ γεννήσεως, γ' - τῶν Χριστουγέννων, πλ. δ' - τῶν Θεοφανειῶν, πλ. α' - τῶν Βαΐων, πλ. β' βου - τοῦ Πάσχα, β' - τοῦ Θωμᾶ πλ. β' βου - τοῦ ἁγίου Αποστόλου Παύλου, πλ. δ' - τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, πλ. α'. (σ. 8-14).
..........................................
Click to expand...


Εὐχαριστῶ πάρα πολύ γιά τήν ἀπάντηση. Εὐχαριστῶ ἰδιαίτερα γιατί ἡ ἀπάντηση ἔρχεται ἀπό τό ἐξωτερικό. Ἀλλά μήπως καί τό Ψαλτολόγιον δέν εἶναι γέννημα τῆς εὐλογημένης ὁμογένειας!!!
Εὐχαριστοῦμε τήν ὁμογένεια πού φωτίζει τήν μητροπολιτική πατρίδα!

Πολύ σᾶς εὐχαριστῶ κ. Μάρκελλε γιά τήν ἐμπεριστατωμένη ἀπάντηση. Ἐπειδή συνδέομαι μέ Θεσσαλονίκη καί μέ τόν πολυσέβαστο π. Κων/νο Παπαγιάννη, θά ἀναζητήσω τάχιστα τό πόνημα. Ὁ π. Παπαγιάννης πάντα εἶναι μιά ἀποκάλυψη. Τοῦ ἔχω γράψει: «Ταπεινά σᾶς εὔχομαι, αὐτή ἡ ἐγρήγορση τοῦ νοῦ καί τῆς καρδιᾶς σας νά μείνει παντοτινά ἀδιάπτωτη καί τό Φῶς τοῦ Κυρίου μας νά καταυγάζει "ἐς ἀεί" τήν ψυχή σας, γιά νά φωτίζετε καί ὅσους μέ ὁποιοδήποτε τρόπο ἐπικοινωνοῦν μαζί σας».

Σέ ἀντίδωρο τῶν πληροφοριῶν σας θά ἀναφερθῶ κι ἐγώ στή συνέχεια (ἐσεῖς ἴσως τό γνωρίζετε, ἀλλά γιά ὅσους δέν τό γνωρίζουν) στό «γιατί σ᾿ αὐτές τίς μεγάλες ἑορτές τίθενται Ὑπακοές ἀντί μεσῳδίων Καθισμάτων καί ἐπίσης ἐνῶ παρατίθεται καί Κάθισμα, ὑπάρχει ἡ διασάφηση-διευκρίνιση, ὅτι ὅταν ψάλλεται Ὑπακοή δέν ψάλλεται μεσῴδιον Κάθισμα».

Ὅπως φαίνεται ἀπό τήν παράθεση σας στό κείμενο τοῦ π. Παπαγιάννη, ἡ Ὑπακοή ἐψάλλετο μετά στιχολογίας, δηλαδή ὡς ἐφύμνιον (τό ἀκροτελεύτιον αὐτῆς) ψαλμικῶν στίχων.
Πρόκειται περί τῆς στιχολογίας τῆς Ὑπακοῆς, περί τῆς ὁποίας πληροφορούμεθα ἀπό τόν ἀείμνηστο καί ἀξεπέραστο Π.Ν.Τρεμπέλα στό ἔργο του «ΕΚΛΟΓΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΥΜΝΟΓΡΑΦΙΑΣ» σελ. 20 καί 266 (σχετικά ἐπίσης στίς σελ. 13, 14, 18, 19, 163).
Πρόκειται περί ἀρχαίου ἔθους τό ὁποῖον ἀνάγεται στόν ᾀσματικόν ὄρθρον βεβαίως.

Ὅταν, λοιπόν, ὑπάρχει στιχολογία τῆς Ὑπακοῆς, δέν ὑπάρχει στιχολογία τῶν ᾠδῶν, γι᾿ αὐτό οἱ κανόνες στίς μεγάλες ἑορτές εἶναι «ἄνευ στίχου», δηλαδή ἄνευ στιχολογίας τῶν ᾠδῶν.
Ὅταν δέν ὑπάρχει στιχολογία τῶν ᾠδῶν, δέν μπορεῖ νά ὑπάρχει, φυσικά, καί μεσῴδιον ἤ μεσῴδια Καθίσματα.​
Τίς μεθέορτες ἡμέρες τῶν μεγάλων αὐτῶν ἑορτῶν, ἔχουμε στιχολογία τῶν ᾠδῶν καί δέν ἔχουμε στιχολογία τῆς Ὑπακοῆς.
Γι᾿ αὐτό ποτέ στά μεθέορτα (ἀπό τήν ἑπομένη τῶν μεγάλων αὐτῶν ἑορτῶν μέχρι τήν ἀπόδοση) δέν λέμε - δέν ψάλλουμε- Ὑπακοή ἀλλά Μεσῴδια Καθίσματα.

Καί πάλι εὐχαριστῶ!
Εὔχεσθε ἅπαντες!
 
Last edited:
Ο μακαρίτης Ιωάννης Φουντούλης ονομάζει Υπακοές τα τροπάρια ανάμεσα στα εσπερινά παλαιοδιαθηκικά αναγνώσματα των Χριστουγέννων και Θεοφανείων. Το ίδιο αναφέρει κι ο μακαριστός Τρεμπέλας. στην σελίδα 266 όπου παραθέτει και ΥΠΑΚΟΗ στην εορτή της αναλήψεως.
Το θέμα της ψαλμωδίας αυτών των τροπαρίων (Απολυτίκια, Κοντάκια και αντί Κοντακίου Αναστάσιμη Υπακοή) στην Θεία Λειτουργία είναι ένα άλλο μεγάλο θέμα το οποίο έχει ανοιχτεί εδώ και καιρό.
 
Last edited:
dkalpakidis said:
Ο μακαρίτης Ιωάννης Φουντούλης ονομάζει Υπακοές τα τροπάρια ανάμεσα στα εσπερινά παλαιοδιαθηκικά αναγνώσματα των Χριστουγέννων και Θεοφανείων. Το ίδιο αναφέρει κι ο μακαριστός Τρεμπέλας. στην σελίδα 266 όπου παραθέτει και ΥΠΑΚΟΗ στην εορτή της αναλήψεως.
Click to expand...

Αὐτά εἰπώθηκαν παραπάνω.

dkalpakidis said:
Το θέμα της ψαλμωδίας αυτών των τροπαρίων (Απολυτίκια, Κοντάκια και αντί Κοντακίου Αναστάσιμη Υπακοή) στην Θεία Λειτουργία είναι ένα άλλο μεγάλο θέμα το οποίο έχει ανοιχτεί εδώ και καιρό.
Click to expand...

Καί ἔχει κλείσει. Ἀπ᾿ ὅ,τι εἶδα ἐξαντλήθηκε.
 
μάρκελλος said:
Τοιαύτη πρᾶξις διεσώθη μέχρι σήμερον εἰς τὰ τροπάρια τῶν προφητειῶν τῶν Χριστουγέννων καὶ Θεοφανειῶν (Λαθὼν ἐτέχθης …), τὰ ὁποῖα πρέπει νὰ θεωρηθοῦν ὡς ὑπακοαὶ περισωθεῖσαι ἐν χρήσει κατὰ τὴν ἀρχαίαν τάξιν τῆς ψαλμῳδίας των (…).
Click to expand...

Ναι.
Η βιασύνη μου τελικά να δώ τα μηνύματα... και να δώσω κάποια στοιχεία από ερευνητάς τα οποία ίσως κάποιοι δεν τα ήξεραν.
Όποιος βιάζεται σκοντάφτει... Συγνώμμη διά την επανάληψην.
 
Ἡ ἐνδιαφέρουσα ἐργασία τοῦ π. Κων/νου Παπαγιάννη, μέρος τῆς ὁποίας ἔγραψε ὁ κ. Μάρκελλος Πιράρ στό #4 μήνυμά του, καί ἡ ὁποία δίδει ἐνδιαφέροντα στοιχεῖα γιά τό παρόν θέμα, ἐκτός τῶν ὅσων σημαντικῶν συζητήθηκαν, ἀνηρτήθη ἐδῶ.
 
π. Μάξιμος;8191 said:
Ὅταν, λοιπόν, ὑπάρχει στιχολογία τῆς Ὑπακοῆς, δέν ὑπάρχει στιχολογία τῶν ᾠδῶν, γι᾿ αὐτό οἱ κανόνες στίς μεγάλες ἑορτές εἶναι «ἄνευ στίχου», δηλαδή ἄνευ στιχολογίας τῶν ᾠδῶν.
Ὅταν δέν ὑπάρχει στιχολογία τῶν ᾠδῶν, δέν μπορεῖ νά ὑπάρχει, φυσικά, καί μεσῴδιον ἤ μεσῴδια Καθίσματα.​

Τίς μεθέορτες ἡμέρες τῶν μεγάλων αὐτῶν ἑορτῶν, ἔχουμε στιχολογία τῶν ᾠδῶν καί δέν ἔχουμε στιχολογία τῆς Ὑπακοῆς.
Γι᾿ αὐτό ποτέ στά μεθέορτα (ἀπό τήν ἑπομένη τῶν μεγάλων αὐτῶν ἑορτῶν μέχρι τήν ἀπόδοση) δέν λέμε - δέν ψάλλουμε- Ὑπακοή ἀλλά Μεσῴδια Καθίσματα.
Click to expand...

και από άλλο θέμα:

π. Μάξιμος;8191 said:
Βασικότερον ἐφιστάται ἡ προσοχή εἰς τήν Ὑπακοήν. Τό ἰσχῦον Τυπικό τοῦ Βιολάκη (ΤΜΕ) καί τό παλαιότερον τοῦ Κωνσταντίνου Πρωτοψάλτου (ΤΚ) ὅταν ἡ μνήμη τῶν Πρωτοκορυφαίων ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου συμπέσει ἐν ἡμέρᾳ Κυριακῇ προβλέπουν ὀρθῶς ἀντί τῆς Ὑπακοῆς, Μεσώδιον Κάθισμα. Δύο Ὑπακοές –μία ἡ ἀναστάσιμη δηλαδή- δέν γίνεται μαζί.
Click to expand...


Πώς όμως έχουμε Υπακοές για τις δύο προ των Χριστουγέννων Κυριακές [και] μετά την γ' ωδή;
Βέβαια στο Τ.Ε. βλέπω την Κυριακή των Προπατόρων, ότι η Υπακοή υπάρχει προ των Αναβαθμών του ήχου
και αντί της Υπακοής της Κυριακής.
Αλλά στην Κυριακή προ των Χριστουγέννων έχει και τις δύο.
 
Last edited:
Καλά πού συμπλήρωσες τό μήνυμά σου, γιατί θά παρέπεμπα κι ἐγώ καί στήν περίπτωση τῶν Πρωτοκορυφαίων καί στό ΤΕ.

Τό ὅτι ἡ Ὑπακοή κεῖται ἀντί Καθίσματος μετά τήν γ΄ ᾠδήν τῶν Κανόνων στούς Ὄρθρους τῶν ἑορτῶν εἶναι γνωστόν.
Ἐπίσης καί εἰς τούς Ὄρθρους τῶν Κυριακῶν κεῖται ἀντί Καθίσματος μετά τόν Ἄμωμον καί τά Εὐλογητάρια καί πρό τῶν Ἀναβαθμῶν.
Αὐτά γράφει ὁ π. Κων. Παπαγιάννης στήν Εἰσαγωγή τοῦ πονήματός του «ΑΙ ΥΠΑΚΟΑΙ ΤΩΝ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΕΟΡΤΩΝ» καί τά ἄλλα τά ἱστορικά ἀπό τόν ᾀσματικό Ὄρθρο, τά ὁποῖα προσπαθήσαμε νά προσεγγίσουμε στά παραπάνω μηνύματα.
Βλέπεις ὅτι καί τό ΤΕ μοναστικόν, ἔχει διάφορες ἐφαρμογές.

Συμπλήρωση: Τήν Κυριακή τῶν Προπατόρων τό Μηναῖο ἔχει καί Ὑπακοή καί Μεσώδιον Κάθισμα.

 
Last edited:

Τήν Ὑπακοήν αὐτήν τήν διασώζει ὁ μακαριστός Τρεμπέλας στό ἔργο του Ἐκλογή Ἑλληνικῆς Ὀρθοδόξου Ὑμνογραφίας (σελ. 266).

Ἔχει οὕτω:

Πῶς ἀναβήσομαι· εἰς τὸ ὄρος τῶν ἀρετῶν;
πῶς εἰσελεύσομαι εἰς τὸν τόπον τῶν ἀγαθῶν
τῆς ἁμαρτίας ἀντιπραττούσης,
τῆς μετανοίας μὴ συντρεχούσης;
Ἀλλ᾿ ὅτι ὁδὸς ὑπάρχεις
δικαιοσύνης αὐτός,
γενοῦ μοι πρὸς σωτηρίαν,
Χριστὲ ὁ Θεός, καὶ σῶσόν με.​
Στιχολογία αὐτῆς τῆς Ὑπακοῆς ἐκ τοῦ 112 ψαλμοῦ.
Ὁ ἦχος δέν ἀναφέρεται.

Δημήτρη Καλπακίδη, μήπως τήν μελοποίησες;
Ἄν θέλεις τήν ἀνεβάζεις.


 
π. Μάξιμος;37491 said:

Τήν Ὑπακοήν αὐτήν τήν διασώζει ὁ μακαριστός Τρεμπέλας στό ἔργο του Ἐκλογή Ἑλληνικῆς Ὀρθοδόξου Ὑμνογραφίας (σελ. 266).

Ἔχει οὕτω:
Πῶς ἀναβήσομαι· εἰς τὸ ὄρος τῶν ἀρετῶν;
πῶς εἰσελεύσομαι εἰς τὸν τόπον τῶν ἀγαθῶν
τῆς ἁμαρτίας ἀντιπραττούσης,
τῆς μετανοίας μὴ συντρεχούσης;
Ἀλλ᾿ ὅτι ὁδὸς ὑπάρχεις
δικαιοσύνης αὐτός,
γενοῦ μοι πρὸς σωτηρίαν,
Χριστὲ ὁ Θεός, καὶ σῶσόν με.​
Στιχολογία αὐτῆς τῆς Ὑπακοῆς ἐκ τοῦ 112 ψαλμοῦ.
Ὁ ἦχος δέν ἀναφέρεται.
Click to expand...


Εκ του 112; ή του 5;
Μήπως ο 112ος είναι για την Κυριακή των Βαϊων;
Πάντως ο βαρύς του πάει !!! ( κι ο πλάγιος α' δεν είναι άσχημα...)

π. Μάξιμος;37491 said:


Δημήτρη Καλπακίδη, μήπως τήν μελοποίησες;
Ἄν θέλεις τήν ἀνεβάζεις.
Click to expand...
Δεν την έγραψα. Αν την γράψω - έστω και πρόχειρα- θα την ανεβάσω.
 
dkalpakidis said:

Εκ του 112; ή του 5;
Μήπως ο 112ος είναι για την Κυριακή των Βαϊων;
Click to expand...
Ὀρθῶς ἐκ τοῦ 5ου ψαλμοῦ. Δέν τό διάβασα καλά.

Πάντως, γιά νά ἀπαντήσουμε καί στό ἐρώτημα, γιατί δέν πέρασε ἤ δέν ὑπάρχει αὐτή ἡ Ὑπακοή τῆς Ἀναλήψεως στό Πεντηκοστάριον, βλέπουμε ὅτι ἡ σύνθεση ὡς κείμενο ἴσως νά φαίνεται ὅτι δέν ἀναφέρεται ἄμεσα στό γεγονός. Ἔχει ὅμως βαθύτερο νόημα σχετιζόμενο μέ τήν Θεία Ἀνάληψη καί ἔντονη πνευματική διάσταση.

Ὁ δέ 5ος ψαλμός δέν εἶναι ἄσχετος μέ τήν ἔμπνευση τοῦ ποιητοῦ·
«ὅτι οὐχὶ Θεὸς θέλων ἀνομίαν σὺ εἶ· οὐ παροικήσει σοι πονηρευόμενος, οὐδὲ διαμενοῦσι παράνομοι κατέναντι τῶν ὀφθαλμῶν σου. ἐμίσησας πάντας τοὺς ἐργαζομένους τὴν ἀνομίαν· ἀπολεῖς πάντας τοὺς λαλοῦντας τὸ ψεῦδος. ἄνδρα αἱμάτων καὶ δόλιον βδελύσσεται Κύριος. ἐγὼ δὲ ἐν τῷ πλήθει τοῦ ἐλέους σου εἰσελεύσομαι εἰς τὸν οἶκόν σου, προσκυνήσω πρὸς ναὸν ἅγιόν σου ἐν φόβῳ σου. Κύριε, ὁδήγησόν με ἐν τῇ δικαιοσύνῃ σου ἕνεκα τῶν ἐχθρῶν μου, κατεύθυνον ἐνώπιόν σου τὴν ὁδόν μου».​

 
Έχω την εντύπωση ότι διασώζεται (στην Εκλογή Ορθοδόξου Υμνογραφίας υπό Παναγιώτου Τρεμπέλα) και η Υπακοή της Πεντηκοστής
[με στιχολογία εκ του 5ου Ψαλμού;]
 
dkalpakidis said:
Έχω την εντύπωση ότι διασώζεται (στην Εκλογή Ορθοδόξου Υμνογραφίας υπό Παναγιώτου Τρεμπέλα) και η Υπακοή της Πεντηκοστής
[με στιχολογία εκ του 5ου Ψαλμού;]
Click to expand...

Ὀρθῶς ἐκ τοῦ 5ου ψαλμοῦ καί ἡ στιχολογία αὐτῆς τῆς Ὑπακοῆς, τήν ὁποίαν ὅμως δέν διασῴζει ὁλόκληρον. Ἐπίσης ἦχος δέν ἀναφέρεται. Κατανυκτικός καί ὁ χαρακτήρ αὐτῆς.

Ἡ πηγὴ τῶν δακρύων ἐξέλιπεν·
ἀλλ᾿ ὄμβρον ἐλέους παράσχου μοι·
ὁ τὴν πέτραν ποτὲ μοι δείξας...​

Ἀκροτελεύτιον: Ὁ τὴν πέτραν ποτὲ μοι δείξας...

Διασῴζεται πουθενά ἡ συνέχεια; Κάποιες λέξεις προφανῶς λείπουν.


 
π. Μάξιμος said:

Διασῴζεται πουθενά ἡ συνέχεια;
Click to expand...


Ἴσως διασώζεται εἰς τὸ τροπολόγιον τοῦ κώδικος τοῦ Corsini (περὶ τὸ 1050) ἔκδ. J. B. Pitra Analecta sacra et classica τ. 1 Παρίσι 1876 περὶ τὴν σ. 671 (Βιβλιοθήκη τοῦ Ecole Francais d' Athens Διδότου 6 κωδικὸς βιβλίου 19.018 bis (1-8) καὶ Βιβλιοθήκη Θεολογικῆς Θεσσαλονίκης κωδικὸς BR60.P684), ὅπου παραπέμπει καὶ ὁ Τρεμπέλας.
 
MTheodorakis said:


Ἴσως διασώζεται εἰς τὸ τροπολόγιον τοῦ κώδικος τοῦ Corsini (περὶ τὸ 1050) ἔκδ. J. B. Pitra Analecta sacra et classica τ. 1 Παρίσι 1876 περὶ τὴν σ. 671 (Βιβλιοθήκη τοῦ Ecole Francais d' Athens Διδότου 6 κωδικὸς βιβλίου 19.018 bis (1-8) καὶ Βιβλιοθήκη Θεολογικῆς Θεσσαλονίκης κωδικὸς BR60.P684), ὅπου παραπέμπει καὶ ὁ Τρεμπέλας.
Click to expand...

Tropologium Corsinium.

Τῇ Κυριακῇ τῆς Ν'. ἦχ. πλβ΄. Ἡ πηγὴ τῶν δακρύων ἐξέλιπεν· ἀλλὰ ὄμβρον ἐλέους παράσχου μοι· ὁ τὴν πέτραν ποτέ μοι ἀναδείξας.../ f. 161 a tergo [ Στιχολογία]. Τὰ ῥήματά μου ἐνώτισαι, ἕως (sic iterum)...... ὁ τὴν πέτραν ποτέ μοι ἀναδείξας:]

J. B. Pitra, Analecta sacra et classica, τ. 1, Παρίσι, 1876, 671-672.

Δυστυχώς για τους ενασχολουμένους με τα υμνογραφικά, μόνο οι υπόλοιποι (σχεδόν) τόμοι του μνημειώδους αυτού έργου υπάρχουν ψηφιακά εδώ
 
Last edited:
You must log in or register to reply here.
Back
Top