Τυπικόν Ι. Μ. Ευεργέτιδος Κωνσταντινουπόλεως

Hristakis said:
Πάτερ δεν κατάλαβα για ποιο λόγο αναφέρατε τον Αντώνιο Λαμπαδάριο Ιωάννη και τον Χουρμούζιο....
Click to expand...
Διάβασες τό μήνυμά μου #6 ;
Ψάχνοντας γιά τή μελοποίηση τοῦ «Θεαρχίῳ νεύματι» βρῆκα αὐτά. Συμπληρωματικά (ἴσως καί ἐκτός θέματος) στό ἄλλο θέμα πού εἶχε ἀνοιχθεῖ, ὅπως παραπέμπω.
Εἶναι κακό ;
Ἀπό τό πρωί ἀσχολούμαστε μέ τό Τυπικό τῆς Εὐεργέτιδος. Ἔχω νά γράψω καί κάτι ἄλλα.
Εὐλόγησον.
 
Firfiris said:
Πάτερ, έχω δει και ίδιο οκτάηχο Δοξαστικό εις την μνήμην του Αγίου Γερασίμου του εν Κεφαλληνία (μάλλον σε φυλλάδα του Αγίου), δεν θυμάμαι όμως που. Θα το βρω και θα το ανεβάσω.
Click to expand...
Ἐσύ μᾶς πῆγες στόν 20ο αἰῶνα.
Χάρηκα πού εἶδα τό ὀνοματεπώνυμό σου καί τήν ὡραία πόλη σου !!!
 
Firfiris said:
Πάτερ, εννοείτε πότε υπάρχει η πρώτη μελοποίηση του Δοξαστικού από μελοποιό σε οκτάηχον μέλος γενικότερα ή πότε εμφανίζεται σε κάποιο τυπικό ή μηναίο χαρακτηριζόμενο ως οκτάηχο;
Click to expand...
Συγγνώμη, τώρα εἶδα καί τήν πρώτη ἐρώτηση.
Ψάχνουμε καί τά δύο ἀπ᾿ ὅτι καταλάβατε.
 
Hristakis said:
Γράψε τουλάχιστον εδώ επιγραμματικά κάποιες από τις ιδιαιτερότητες του τυπικού αυτού να μπορεί να τις βρει κάποιος χωρίς αναζήτηση σε άλλα πολλά θέματα...
Click to expand...

Θέλει αρκετό ψάξιμο σε ορισμένα θέματα. Και εάν δεν το μελετήσουμε όλο το Τυπικό ίσως οδηγηθούμε σε λανθασμένα συμπεράσματα...
Και καλό είναι να μή χαλάσουμε το εδώ θέμα αν και έχουμε φύγει λίγο από το τίτλο του θέματος.
 
π. Μάξιμος said:
Τό «Θεαρχίῳ νεύματι» ὡς ποιητική σύνθεση φαίνεται νά εἶναι κάτι νεώτερο καί ἀπό συντακτικῆς πλευρᾶς· π.χ. τό «περιφρουρῆσαι καὶ σῶσαι, ἀπὸ πάσης προσβολῆς ἐναντίας τὴν νεολαίαν σου» δέν τό συναντᾶ κανείς σέ ἄλλο ὕμνο.
Click to expand...
Από αυτό και μόνο βγάλατε το συμπέρασμά σας? κάτι περισσότερο? αφού τελικά υπάρχει στο ΤΕ αλλά στα προεόρτια...
π. Μάξιμος said:
Καθώς καί ἡ ὀκτάηχη σύνθεση εἶναι πρωτοφανής.
Click to expand...
Πειράζει που δεν κατανοώ το "πρωτοφανής"?...υπήρχε από πολύ παλιά (παλαιό στιχηράριο)...κάπου είχα διαβάσει ότι στο παλιό στιχηράριο υπήρχαν και άλλα οκτάηχα...θα το ψάξω κάποια στιγμή...
Υ.Γ.μην απαντάτε σήμερα αν είναι να μην σας τρώμε και τον χρόνο:)
 

Στὴ συνοπτικὴ περιγραφὴ τοῦ χφ. Σινὰ 631 τὸ Θεαρχίῳ νεύματι... εἶναι εἰς τὸ Δόξα τῶν ἑσπερίων τῆς κύριας ἡμέρας , χωρὶς παράθεση τοῦ κειμένου, οὔτε ἔνδειξη ἤχου.

«Δόξα, καὶ νῦν. ἦχος α'. Θεαρχίῳ νεύματι...» (χφφ. Μ. Λαύρας Γ-5 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 101v, Σινὰ 1094 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 63v, Σινὰ 1096 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 125r) στὰ ἑσπέρια τῆς κύριας ἡμέρας.

«Δόξα, καὶ νῦν. Θεαρχίῳ νεύματι...» (χφφ. Σινὰ 1095 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 107v στὰ ἑσπέρια τῆς κύριας ἡμέρας, Σινὰ 1097 σιναϊτικὸν τυπικὸν τοῦ ἔτους 1214 φ. 136r στὴ λιτή).

«Αὐγούστου ιε'. ἡ κοίμησις τῆς Θεοτόκου. ἦχος α'. Κε. ὀκτάηχον. Θεαρχίῳ νεύματι...» (χφ. Ἐθνικῆς Βιβλιοθήκης τῆς Ἑλλάδος / Μετοχίου Παναγίου Τάφου 709 ἰδιόχειρη ἐξήγηση τοῦ παλαιοῦ στιχηραρίου ἀπὸ τὸν Χουρμούζιο Χαρτοφύλακα φ. 238r). Μόνη διαφορετικὴ γραφὴ: «... ᾧ ἀτενίζειν...» (ὅπ. πρ. φ. 239r).

«...περιφρουρῆσαι καὶ σῶσαι ... τὴν νεολαίαν σου· τὴν γὰρ σὴν προστασίαν κεκτήμεθα» ἡ νεολαία σου, τὰ (ἐμμέσως) τέκνα σου («ὑμεῖς δὲ... λαὸς εἰς περιποίησιν... οἵ ποτε οὐ λαός, νῦν δὲ λαὸς Θεοῦ» (Α' Πέτρου β', 9-10) καὶ τῆς Μητρὸς αὐτοῦ), οἱ ἁγιοσαβῖται, οἱ μικροί σου, οἱ ἀνεπαρκεῖς γιὰ τὴν κηδεία σου, ποὺ τὴν ὑμνοῦν Ἀπόστολοι καὶ αἱ ὑπέρτατοι τῶν οὐρανῶν δυνάμεις.

 
Last edited:
Hristakis said:
Από αυτό και μόνο βγάλατε το συμπέρασμά σας? κάτι περισσότερο? αφού τελικά υπάρχει στο ΤΕ αλλά στα προεόρτια...
Click to expand...
Χριστάκι, χαλάλι σου !
Ἀργά τό πήραμε χαμπάρι ἀπό τήν παρέμβαση τοῦ Μανόλη. Δέν τό εἴχαμε δεῖ στό ΤΕ. Ἐμένα μοῦ φάνηκε λίγο παράξενο αὐτό τό σημεῖο γιά τή νεολαία. Τό θεώρησα νεώτερο. Ἴσως ἔκανα λάθος. Μπορεῖ νά ὑπάρχουν καί ἄλλες τέτοιες ἀναφορές σέ ὕμνους παλαιούς. Ἀπό πλευρᾶς ποίησης μιλᾶμε. Ἐπίσης μοῦ κάνει νά εἶναι ὁ ἴδιος ποιητής μέ τό δοξαστικό τῶν ἀποστίχων «Ὅτε ἐξεδήμησας Θεοτόκε Παρθένε», πού ὑπάρχει στό ΤΕ τήν κυριώνυμο. Ἄρα πέσαμε ἔξω... Τό γιατί ὑπάρχει στήν προεόρτιο τό «Θεαρχίῳ νεύματι» παραμένει ὡς ἐρώτημα. Δέν μποροῦμε νά ὑπεισέλθουμε στήν κατανομή τοῦ ὑμνολογικοῦ πλούτου καί στά κριτήρια τῶν τυπικαρίων. Πάντως φαίνεται ὅτι τόν ια΄ αἰ. δέν ἦταν ὀκτάηχο.
Hristakis said:
Πειράζει που δεν κατανοώ το "πρωτοφανής"?... υπήρχε από πολύ παλιά (παλαιό στιχηράριο)...κάπου είχα διαβάσει ότι στο παλιό στιχηράριο υπήρχαν και άλλα οκτάηχα...θα το ψάξω κάποια στιγμή...
Υ.Γ.μην απαντάτε σήμερα αν είναι να μην σας τρώμε και τον χρόνο:)
Click to expand...
Χριστάκι, ἀπό τό πρωί πού ξύπνησα καί δέν εἶχα ὑπηρεσία σήμερα, σκεπτόμουν νά γράψω κάτι περισσότερο γιά τή Μονή καί τό ἔκανα. Ἄσχετα ἄν εἶχα στό πρόγραμμα κάτι ἄλλο πού μπορεῖ νά τό γράψω μέχρι τό βράδυ. Μακάρι νά μᾶς δείξεις ὀκτάηχες μελοποιήσεις δοξαστικῶν. Ἐγώ κοιτάω τούς αἰῶνες καί τίς ἀντίστοιχες περιόδους τῶν μελοποιῶν. Αὐτό νά κοιτάξουμε.
Χαλάλι σου ὁ χρόνος...
 
MTheodorakis said:

Στὴ συνοπτικὴ περιγραφὴ τοῦ χφ. Σινὰ 631 τὸ Θεαρχίῳ νεύματι... εἶναι εἰς τὸ Δόξα τῶν ἑσπερίων τῆς κύριας ἡμέρας , χωρὶς παράθεση τοῦ κειμένου, οὔτε ἔνδειξη ἤχου.
«Δόξα, καὶ νῦν. ἦχος α'. Θεαρχίῳ νεύματι...» (χφφ. Μ. Λαύρας Γ-5 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 101v, Σινὰ 1094 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 63v, Σινὰ 1096 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 125r) στὰ ἑσπέρια τῆς κύριας ἡμέρας.
«Δόξα, καὶ νῦν. Θεαρχίῳ νεύματι...» (χφφ. Σινὰ 1095 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 107v στὰ ἑσπέρια τῆς κύριας ἡμέρας, Σινὰ 1097 σιναϊτικὸν τυπικὸν τοῦ ἔτους 1214 φ. 136r στὴ λιτή).
«Αὐγούστου ιε'. ἡ κοίμησις τῆς Θεοτόκου. ἦχος α'. Κε. ὀκτάηχον. Θεαρχίῳ νεύματι...» (χφ. Ἐθνικῆς Βιβλιοθήκης τῆς Ἑλλάδος / Μετοχίου Παναγίου Τάφου 709 ἰδιόχειρη ἐξήγηση τοῦ παλαιοῦ στιχηραρίου ἀπὸ τὸν Χουρμούζιο Χαρτοφύλακα φ. 238r). Μόνη διαφορετικὴ γραφὴ: «... ᾧ ἀτενίζειν...» (ὅπ. πρ. φ. 239r).
«...περιφρουρῆσαι καὶ σῶσαι ... τὴν νεολαίαν σου· τὴν γὰρ σὴν προστασίαν κεκτήμεθα» ἡ νεολαία σου, τὰ (ἐμμέσως) τέκνα σου («ὑμεῖς δὲ... λαὸς εἰς περιποίησιν... οἵ ποτε οὐ λαός, νῦν δὲ λαὸς Θεοῦ» (Α' Πέτρου β', 9-10) καὶ τῆς Μητρὸς αὐτοῦ), οἱ ἁγιοσαβῖται, οἱ μικροί σου, οἱ ἀνεπαρκεῖς γιὰ τὴν κηδεία σου, ποὺ τὴν ὑμνοῦν Ἀπόστολοι καὶ αἱ ὑπέρτατοι τῶν οὐρανῶν δυνάμεις.
Click to expand...
Πολύ σημαντικά αὐτά Μανόλη !
Εἶναι ἡ Ἱεροσολυμίτικη/Ἁγιοπολίτικη παράδοση, πού αὐτή ἰσχύει σήμερα στά λειτουργικά μας βιβλία καί τά τυπικά μας.
 
Last edited:
Hristakis said:
...το δοξαστικό αυτό ως οκτάηχη μελοποίηση υπάρχει ήδη και στο παλαιό στιχηράριο και έχει εξηγηθεί από τον Χουρμούζιο Χαρτοφύλακα στα χειρόγραφά του...άρα δεν ευσταθεί ότι είναι νεώτερο η έστω η οκτάηχη μελοποίησή του...τώρα γιατί απουσιάζει από την κύρια ημέρα στο τυπικό της Ευεργετίδος περιμένουμε εσάς και τους αγαπητούς κ.Διονύσιο και Θεόδωράκη να μας απαντήσετε...
Click to expand...
Θὰ ἦτο ἀνεπίτρεπτος προχειρολογία ἐκ μέρους μου καὶ ἀσφαλῶς ὅχι ἔντιμον νὰ εἰπῶ ἢ νὰ ὑποκριθῶ ὅτι γνωρίζω τὶς ἀπαντήσεις σχετικῶς μὲ τὶς διαφορὲς ποὺ ὑπάρχουν εἰς τὶς ποικίλες διατάξεις τῶν ἀρχαίων τυπικῶν μεταξύ των. ἀσφαλῶς χρειάζεται γιὰ κάθε ἕνα τυπικὸ νὰ γίνῃ ἰδιαιτέρα εἰς βάθος μελέτη καὶ κριτικὴ ἔκδοσις, ἐργασία ποὺ ἀπαιτεῖ μὲν χρόνο καὶ ἔρευνα, ἀλλὰ πολλὰ ὠφέλιμα θὰ ἀποφέρῃ καὶ πολλὲς ἀπορίες θὰ ἐπιλύσῃ. ὁ Μανόλης Θεοδωράκης ὡς εἰδικώτερος μελετητὴς τῶν ἀρχαίων πηγῶν προφανῶς ἔχει ὁδηγηθῆ σὲ κάποιες ἀπαντήσεις καὶ πολλὰ ἀπὸ αὐτὰ ἔχει δημοσιεύσει εἰς τὴν «Συμβολή», ἐνῷ ἐπίκεινται καὶ ἄλλες δημοσιεύσεις του.
 
Last edited:
π. Μάξιμος Τό μόνο παρόμοιο ποίημα πού [URL="http://www.apologitis.com/gr/ancient/agios_Spyridon_k.htm" said:
βρῆκα [/URL]κατά μίμησιν αὐτοῦ συντεθέν εἶναι τό δοξαστικό τῆς μνήμης τοῦ ἁγ. Σπυρίδωνος ὑπό «Εμμανουήλ ή Μανουήλ Χρυσάφη του Δουκός» [άλλως ονομαζόμενος Δούκας ή Δουξ Χρυσολωράς Χρυσάφης, ο πρεσβύτερος (υπάρχει και νεότερος). Συνέθεσε πολλούς ύμνους εις τον Άγιον Σπυρίδωνα και εις άλλους Αγίους και εορτές. Άκμασε κατά τους χρόνους του τελευταίου αυτοκράτορας Κωνσταντίνου του Παλαιολόγου (ιε΄ αιώνας), ως Λαμπαδάριος της Μ. Εκκλησίας].
Click to expand...

Ευχαριστουμε πολυ π. Μαξιμε για τον υμνο αυτο.
Ο Μανουηλ Χρυσαφης ηταν λαμπαδαριος του βασιλικου κληρου επι Αλωσεως, επεζησε ομως αυτης και εχουμε ειδησεις και χειρογραφα του και αργοτερα. Ο νεος Χρυσαφης λεγοταν Παναγιωτης και ηταν πρωτοψαλτης του πατριαρχικου ναου τον ιζ αιωνα (περ. 1650-1682 η και λιγο αργοτερα).
Και παλι ευχαριστουμε
Ε.Γ.
 
dkalpakidis said:
[Σε άλλα μηνύματα αναφέρθηκα στην απουσία του "Μακάριος ανήρ" (εκτός Σαββάτου) και σε άλλο στο θεομητορικό (;;;) εφύμνιον "ο εκ Παρθένου τεχθείς" αλλά καλύτερα να τα συζητήσουμε εκεί τα θέματα αυτά...]
Click to expand...

MTheodorakis said:

«...περιφρουρῆσαι καὶ σῶσαι ... τὴν νεολαίαν σου· τὴν γὰρ σὴν προστασίαν κεκτήμεθα» ἡ νεολαία σου, τὰ (ἐμμέσως) τέκνα σου («ὑμεῖς δὲ... λαὸς εἰς περιποίησιν... οἵ ποτε οὐ λαός, νῦν δὲ λαὸς Θεοῦ» (Α' Πέτρου β', 9-10) καὶ τῆς Μητρὸς αὐτοῦ), οἱ ἁγιοσαβῖται, οἱ μικροί σου, οἱ ἀνεπαρκεῖς γιὰ τὴν κηδεία σου, ποὺ τὴν ὑμνοῦν Ἀπόστολοι καὶ αἱ ὑπέρτατοι τῶν οὐρανῶν δυνάμεις.
Click to expand...
Σχετικῶς μὲ τοὺς ἤχους τῶν ὕμνων τὰ νεώτερα τυπικὰ δὲν ἔχουν μαρτυρίες, διότι θεωροῦνται τὰ πράγματα λίγο πολὺ γνωστά, καθόσον ἔχομε πλέον μία λίγο πολὺ σταθεροποιημένη παράδοσι, καὶ αὐτὸ εἶναι μᾶλλον θετικό. στὰ παλαιότερα τυπικὰ (π.χ. Τ.Α.Σ.) ὑπάρχουν μαρτυρίες ἤχων, ἀλλὰ ἐκεῖ διαπιστώνομε πολλάκις ἀσυμφωνία καὶ τῶν τυπικῶν μεταξύ των καὶ ὡς πρὸς τὰ μηναῖα, διότι ἔχομε τὰ γνωστὰ λάθη ἀντιγραφῆς ἢ τὶς παραναγνώσεις χειρογράφων, εἰδικὰ ὅσον μὲ τὴν τυπογραφία ὅλο καὶ λιγώτεροι ἦσαν συνηθισμένοι νὰ διαβάζουν χειρόγραφα μὲ συντομογραφίες. γενικῶς ἀξιοπιστότεροι μάρτυρες τοῦ ἤχου κάποιου ὕμνου εἶναι τὰ μηναῖα καὶ κυρίως μουσικὰ χειρόγραφα παρὰ τὰ τυπικά, ἰδίως τὰ ἔντυπα τῶν πρώτων τυπογραφικῶν αἰώνων.
Εἰς τὸ ὀκτάηχον δοξαστικὸν τῶν ἑσπερίων τῆς 15ης αὐγούστου ἡ λέξις «νεολαία» εἶναι ἀρχαία, προέρχεται ἐκ τοῦ «νεολαΐα», παράγεται ἐκ τῆς φράσεως «νέος λαός» καὶ μὲ αὐτὴν τὴν ἀρχαϊκὴν σημασίαν χρησιμοποιεῖται ὑπὸ τοῦ ὑμνογράφου, διότι εἶναι γνωστὸν ὅτι οἱ ποιηταὶ συνηθίζουν ἐκ τῶν ἀρχαιοτάτων χρόνων νὰ χρησιμοποιοῦν ἀρχαῖες ἢ καὶ προϊστορικὲς λέξεις ἢ λέξεις μὲ τὴν ἀρχαϊκή τους σημασία καὶ σύνταξι. εἰς τὸ ἐν λόγῳ δοξαστικὸν ὁ ὑμνογράφος ἐφρόντισε νὰ δώσῃ καὶ τὴν ἑρμηνείαν τῆς λέξεως, δεῖγμα καὶ τοῦτο εὐφυοῦς ποιητικῆς ἐμπνεύσεως. διότι γράφει· «...ἄχραντε Θεοτόκε, ...πρέσβευε διηνεκῶς, περιφρουρῆσαι καὶ σῶσαι... τὴν νεολαίαν σου· τὴν γὰρ σὴν προστασίαν κεκτήμεθα». ἡμεῖς κεκτήμεθα, ἄρα ἡμεῖς εἴμεθα ἡ νεολαία σου, δηλαδὴ ὁ νέος λαὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ νέος ᾿Ισραήλ, τὸ γένος τῶν χριστιανῶν, οἱ ὁποῖοι ἐν Χριστῷ ἔχομεν μητέρα μας τὴν παρθένον Μαρίαν. ἡ λέξις νεολαία εἶναι ἀρχαία, καὶ δὲν εἶναι ἀσφαλὲς κριτήριον γιὰ τὸν χρόνο συντάξεως τοῦ ὕμνου, ὁ ὁποῖος πρέπει νὰ τοποθετηθῆ μεταξὺ τελῶν τοῦ 9ου αἰῶνος καὶ τελῶν τοῦ 11ου, ὅπως ἔχω ἀναφέρει καὶ ἀλλοῦ. ἀπὸ τὴν χρῆσι πάντως τῆς φράσεως «τὴν νεολαίαν σου» ἔχω μίαν ὑποψίαν μήπως ὁ ὕμνος τελικῶς ἔχει κωνσταντινουπολιτικὴν προέλευσιν.
῾Η χρῆσις εἰς τὰ ἀντίφωνα τῆς λειτουργίας ἐν ταῖς θεομητορικαῖς ἑορταῖς τῆς παρθένου Μαρίας τοῦ ἐφυμνίου «Σῶσον ἡμᾶς, υἱὲ Θεοῦ, ὁ ἐκ παρθένου τεχθείς...», ποὺ συναντοῦμε στὸ Τυπικὸν τῆς Εὐεργέτιδος καὶ σὲ ἄλλα ἀρχαῖα τυπικά, εἶναι νομίζω εὔλογος καὶ δὲν χρήζει ἰδιαιτέρας ἐξηγήσεως, ἐνῷ ὑπάρχουν καὶ ἐνδείξεις γιὰ παρόμοιες ἐξειδικεύσεις ἐφυμνίων καὶ σὲ ἄλλες περιπτώσεις, γιὰ τὶς ὁποῖες ὅμως πρέπει νὰ γίνῃ ἐν καιρῷ εὐθέτῳ μία εἰδικὴ ἀναφορά. ἁπλῶς δράττομαι τῆς εὐκαιρίας νὰ ἐπισημάνω γιὰ ἄλλην μίαν φορὰν ὅτι θεολογία τυπικὸν καὶ ὑμνολογία ἀλληλοπεριχωροῦνται καὶ εἶναι κατ’ οὐσίαν ἀξεχώριστα, ὅπως μᾶς ἐδίδασκε καὶ ὁ καθηγητὴς Π. Β. Πάσχος.
 
Hristakis said:
Πειράζει που δεν κατανοώ το "πρωτοφανής"?...υπήρχε από πολύ παλιά (παλαιό στιχηράριο)...κάπου είχα διαβάσει ότι στο παλιό στιχηράριο υπήρχαν και άλλα οκτάηχα...θα το ψάξω κάποια στιγμή...
Υ.Γ.μην απαντάτε σήμερα αν είναι να μην σας τρώμε και τον χρόνο:)
Click to expand...


π. Μάξιμος said:


Χριστάκι, ἀπό τό πρωί πού ξύπνησα καί δέν εἶχα ὑπηρεσία σήμερα, σκεπτόμουν νά γράψω κάτι περισσότερο γιά τή Μονή καί τό ἔκανα. Ἄσχετα ἄν εἶχα στό πρόγραμμα κάτι ἄλλο πού μπορεῖ νά τό γράψω μέχρι τό βράδυ. Μακάρι νά μᾶς δείξεις ὀκτάηχες μελοποιήσεις δοξαστικῶν. Ἐγώ κοιτάω τούς αἰῶνες καί τίς ἀντίστοιχες περιόδους τῶν μελοποιῶν. Αὐτό νά κοιτάξουμε.
Χαλάλι σου ὁ χρόνος...
Click to expand...


Είπαμε, δεν χαλάμε χατίρια!

Υπάρχει λοιπόν στο παλαιό Στιχεράριο, στον τόμο ΕΒΕ – ΜΠΤ 709 (Εξήγηση του παλαιού Στιχηραρίου από τον Χουρμούζιο Χαρτοφύλακα, Γ΄τόμος) οκτάηχον στιχηρόν ιδιόμελον της λητής εις την Μνήμην τής αποτομής τής τιμίας Κεφαλής τού αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, το "Σήμερον η ανοσιουργότροπος μήτηρ τού φόνου".

Επισυνάπτω την αρχή του κειμένου. Στο μηναίο βέβαια ο ήχος του στιχηρού είναι πρώτος. Αν το βρει κάποιος κάπου ως οκτάηχο ας παραπέμψει.

Ευχαριστώ.
 
Last edited:
dkalpakidis said:
...
Τα "Ω του παραδόξου θαύματος" ως αίνοι της εορτής και στα απόστιχα των αίνων της αποδόσεως (άλλη τάξη τότε στις αποδόσεις :wink: )...
Click to expand...

"Ω του παραδόξου θαύματος" (εις ήχον α') υπάρχουν
και για το Γενέθλιον της Θεοτόκου.
Στα εν χρήσει Μηναία- και βάση του Τ.Μ.Ε.-
υπάρχουν στους Αίνους της εορτής,
όπως άλλωστε προβλέπει και το Τυπικόν Ευεργέτιδος.

Δε μου φαίνεται άσχετη αυτή η ομοιότητα μεταξύ Αίνων Κοιμήσεως και Γεννήσεως της Θεοτόκου στο Τ.Ε.
 
Last edited:
Firfiris said:
Είπαμε, δεν χαλάμε χατίρια!
Υπάρχει λοιπόν στο παλαιό Στιχεράριο, στον τόμο ΕΒΕ – ΜΠΤ 709 (Εξήγηση του παλαιού Στιχηραρίου από τον Χουρμούζιο Χαρτοφύλακα, Γ΄τόμος) οκτάηχον στιχηρόν ιδιόμελον της λητής εις την Μνήμην τής αποτομής τής τιμίας Κεφαλής τού αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, το "Σήμερον η ανοσιουργότροπος μήτηρ τού φόνου".
Click to expand...
Κώδικας ΕΒΕ-ΜΠΤ 709 εξήγηση παλαιού Στιχηραρίου από τον Χουρμούζιο Χαροφύλακα, ΙΘ΄ αι. (α΄ τέταρτο), τόμ. Γ΄.

Χουρμούζιος ο Χαρτοφύλαξ
Εμέλισε «Είδομεν το φως» οκτάηχον, «Ρόδον το αμάραντον» οκτάηχον
http://www.cmkon.org/Xourmouzios.htm
http://analogion.net/Buzantinh_Mousikh/Psaltes/Xourmouzios.htm


Ἐμμ. Γιαννόπουλου, Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος, Εἰσαγωγὴ εἰς τὸ θεωρητικὸν καὶ πρακτικὸν τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς κατὰ τὴν νέαν τῆς μουσικῆς μέθοδον, συντεθεῖσα μὲν παρὰ Χρυσάνθου τοῦ ἐκ Μαδύτων, ἐπιδιορθωθεῖσα εἰς πολλὰ ἐλλείποντα δέ, καὶ μεταφρασθεῖσα εἰς τὸ ἁπλούστερον παρὰ Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος τῆς τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, ἑνὸς τῶν ἐφευρετῶν τῆς ῥηθείσης νέας μεθόδου, Θεσσαλονίκη 2002, σσ. 117 (University Studio Press). [β’ έκδοση, μετά προσθηκών εκ δύο ακόμη αυτογράφων κωδίκων του Χουρμουζίου: Θεσσαλονίκη 2007]
http://users.auth.gr/~mangian/scientific.htm

Διονυσίου Ανατολικιώτη-Μπιλάλη, "Ο Χουρμούζιος Χαρτοφύλαξ και η συμβολή του εις την μουσικήν μεταρρύθμισιν του 1814", Αθήνα 2004. Αποκλειστική διάθεσις: Βιβλιοπωλείο Ν. Παναγόπουλου, Χαβρίου 3 και Κολοκοτρώνη, ΤΚ 10 562 Αθήνα, τηλ. 210.322.4819.
http://www.analogion.com/Buy.html
 
Ὅπου τὸ Τυπικὸν τῆς Μονῆς τῆς Εὐεργέτιδος γράφει: «Εἰς τὴν παννυχίδα» ἐννοεῖ εἰς τὸ Μεσονυκτικόν. Δέν ἐννοεῖ εἰς τὸ Ἀπόδειπνον, διότι αὐτὸ τὸ ἀναφέρει καθαρά.
Δεῖτε καὶ ἐδῶ.
 
Τό «Παρέλαβεν ὁ Χριστός, τὸν Πέτρον καὶ Ἰάκωβον καὶ Ἰωάννην» τό ἔχει τό ΤΕ στά ἀπόστιχα τοῦ ἑσπερινοῦ τῆς η΄ καί ια΄ αὐγούστου.

Ἐπίσης δέν ἔχει τό ΤΕ στή θέση πού ξέρουμε τό «Προτυπῶν τὴν Ἀνάστασιν τὴν σήν, Χριστὲ ὁ Θεός». Τό ἔχει ὅμως ὡς δοξαστικόν τῶν ἀποστίχων τοῦ ἑσπερινοῦ τῆς κυρίας ἡμέρας καί ὡς δοξαστικόν τῶν ἑσπερίων τῆς ζ΄ αὐγούστου.
 
Τό Τυπικὸν τῆς Μονῆς τῆς Εὐεργέτιδος προβλέπει τό «Ἅγιος Κύριος» στίς ε΄, Ϝ΄ καί ιϜ΄αὐγούστου. Τήν α΄ σεπτεμβρίου (Ἅγιος Κύριος τοῦ ἤχου οἷα ἄν τύχῃ ἡμέρα), τήν η΄ σεπτεμβρίου (Ἅγιος Κύριος εἰ δ᾿ οὔ ἕτερον πρὸς τό· Γυναῖκες ἀκουτίσθητε. Ἀγάλλονται τὰ πέρατα), τήν θ΄ σεπτεμβρίου (Ἅγιος Κύριος ἤ τῆς ἑορτῆς), τήν ιδ΄ σεπτεμβρίου (Ἅγιος Κύριος ἤ τοῦ Σταυροῦ), τήν η΄ νοεμβρίου, τήν κα΄ νοεμβρίου (Ἅγιος Κύριος εἰ δὲ ἔχει ἡ ἑορτή, λέγομεν αὐτό), τήν κγ΄ καί κδ΄ δεκεμβρίου. Τήν κε΄ τῆς ἑορτῆς.
Παρακάτω δέν κοίταξα. Ἀπ᾿ ὅ,τι κατάλαβα αὐτούς τούς πέντε μῆνες πού κοίταξα, φαίνεται ὅτι τό «Ἅγιος Κύριος» μαζί μέ τό «Ὁ οὐρανὸν τοῖς ἄστροις, κατακοσμήσας ὡς Θεός, καὶ διὰ τῶν σῶν Ἀγγέλων, πᾶσαν τὴν γῆν φωταγωγῶν, Δημιουργὲ τῶν ἁπάντων, τοὺς ἀνυμνοῦντάς σε σῷζε» τίθενται στό ΤΕ καί τίς καθημερινές λόγῳ μή ὑπάρξεως ἔτι ἐξαποστειλαρίων εἰδικῶν διά κάθε ἑορτήν. Ὅσον ἀφορᾷ τήν Ϝ΄ αὐγούστου ἔχει καί τά δύο. Ἴσως προτιμᾶται κατά τίς δεσποτικές ἑορτές, ἄν καί δέν κοίταξα ὅλο (ὅπως ἀνέφερα), ἀλλ᾿ αὐτό δέν συμβαίνει τά Χριστούγεννα.
Ὅπως ἔγραψεν καί ὁ Διονύσιος παραπάνω «ἡ λατρεία τῆς ἐκκλησίας ἐξελίσσεται καὶ δὲν σταμάτησε ἡ ὑμνογραφικὴ παραγωγὴ τὸν 9ον ἢ τὸν 12ον αἰῶνα. τὰ νεώτερα ὑμνογραφήματα δὲν ἔπαιρναν τὴν σημερινὴ θέσι τους ἀμέσως εἰς ὅλες τὶς ἀκολουθίες καὶ εἰς ὅλους τοὺς τόπους, ἀλλὰ ὑπῆρχεν ἀλληλοδανεισμὸς καὶ ἀλληλεπίδρασις εἰς τὰ κατὰ τόπους τυπικά. ἔτσι βλέπομε σὲ ἀρχαῖα χειρόγραφα νὰ ἀναφέρωνται ὕμνοι ποὺ σήμερα δὲν ὑπάρχουν καθόλου εἰς τὰ μηναῖά μας καὶ τὰ ἄλλα λειτουργικὰ βιβλία, ὕμνους ποὺ σήμερα εἶναι ἑόρτιοι παλαιότερα νὰ ἀναφέρωνται ὡς προεόρτιοι ἢ μεθέορτοι ἢ τὸ ἀντίθετον, ὕμνους ποὺ σήμερα κατατάσσονται εἰς τὴν λιτὴν ἐκεῖ νὰ ἀνήκουν εἰς τὰ ἑσπέρια ἢ τὰ ἀπόστιχα μιᾶς ἑορτῆς, καὶ πολλὰ ἄλλα».
Δέν ὑπῆρχαν στόν καιρό τοῦ ΤΕ μηναῖα (τροπολόγια) καί τά ἄλλα λειτουργικά βιβλία συμπεπληρωμένα ὅπως σήμερα.
 
Last edited:
Τό Τυπικὸν τῆς Μονῆς τῆς Εὐεργέτιδος προβλέπει ἀντικατάστασιν τοῦ ἐωθινοῦ ἀναστασίμου εὐαγγελίου τοῦ ὄρθρου ὑπό τοῦ τῆς Θεοτόκου κατά τάς ἑξῆς θεομητορικάς ἑορτάς ὅτε αὕται συμπίπτουν ἡμέραν κυριακήν.
Τό παραθέτω αὐτό, ὅπως τό γράφει στίς η΄ σεπτεμβρίου, ἐπειδή παρέχει καί ἕτερα ἐνδιαφέροντα.
«...προκείμενον δὲ καὶ εὐαγγέλιον ἐωθινὸν τῆς Θεοτόκου μόνα. Οὕτω γὰρ διετάξατο ὁ Στουδίτης ποιεῖν καὶ εἰς ταύτην τὴν ἑορτὴν τῆς Θεοτόκου καὶ εἰς τὴν Ὑπαπαντὴν, καὶ τὴν Κοίμησιν, καὶ εἰς τὸν Εὐαγγελισμον. Καὶ τοῦτο, εἰ μὴ τύχῃ ἡ κυριακὴ τῶν Βαΐων, ἐν ταύτῃ γὰρ προτιμᾶται τὸ εὐαγγέλιον τῶν Βαΐων, εἰς δὲ τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων (σ.σ. Εἰσόδια), τὸ ἀναστάσιμον προτιμᾶται, εἰ τύχῃ εἰς κυριακήν».

Αὐτά ἰσχύουν καί σήμερον ἐξαιρέσει Βαΐων καί Εἰσοδίων.

Ἐπικεντρώνομαι ὅμως στό «οὕτω γὰρ διετάξατο ὁ Στουδίτης ποιεῖν» ἐν σχέσει μέ αὐτά πού ἔγραψε παραπάνω ὁ κ. Μανόλης Θεοδωράκης.
 
π. Μάξιμος;13683 said:
«...εἰς δὲ τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων (σ.σ. Εἰσόδια), τὸ ἀναστάσιμον προτιμᾶται, εἰ τύχῃ εἰς κυριακήν».
Click to expand...
Αὐτὸ ποὺ σημειώνει τὸ τυπικὸν τῆς Εὐεργέτιδος γιὰ τὴν ἑορτὴ τῶν εἰσοδίων ἐν Κυριακῇ τηρεῖται καὶ σήμερον εἰς τὸ ῞Αγιον Ὄρος. σχετικὰ ὑπάρχουν καὶ εἰς τὴν «Συμβολὴν» τεῦχος 15 (ἔτους 2006) σ. 58, ὅπου σὲ ἐκτενὲς ἄρθρο ἐξετάζεται πῶς αὐτὸ πρέπει νὰ ἐφαρμοσθῇ καὶ σήμερον σὲ ἀνάλογες θεομητορικὲς ἑορτές. βλέπε καὶ τὰ Δίπτυχα τοῦ ἔτους 2007 (ὑποσ. 234).
 
Last edited:
Σχετικά με το "Θεαρχίω Νεύματι" μεταφράζω σχόλιο του Shota Gugushvili

Το οκτάηχο "Θεαρχίω Νεύματι" βρίσκεται στο μηναίο που μεταφράστηκε από τα Ελληνικά στα Γεωργιανά από τον Αγ. Γεώργιο τον Αγιορείτη, ηγούμενο της μονής Ιβήρων, στα μέσα του 11ου αι. Το χαρακτηριστικό του γνώρισμα είναι οτι οι κύριοι ήχοι δεν εναλλάσονται με τους πλαγίους. Η σειρά είναι Πρώτος, Δεύτερος, Τρίτος, Τέταρτος, Πλάγιος Α΄κτλ. Επίσης δεν επιστρέφει στον Πρώτο ήχο στο τέλος, παρά τελειώνει στον Πλ. Δ'. Το κείμενο έχει πολλές φράσεις που βρίσκονται και στην Ελληνική εκδοχή αλλά η Γεωργιανή μετάφραση είναι πολύ εκτενέστερη. Ή υπήρχε κάποια άλλη Ελληνική εκδοχή ή η Γεωργιανή μετάφραση είναι στην πραγματικότητα μία επεξεργασία και επέκταση του Ελληνικού πρωτοτύπου.
 
You must log in or register to reply here.
Back
Top