Θησαυρός της αρχαίας ελληνικής μουσικής

πήληξ, έγχορδο όργανο της οικογένειας του ψαλτηρίου , αναφερόμενο από τον Πολυδεύκη (IV, 61): "και πήληξ δε ου μόνον ο της περικεφαλαίας λόφος, αλλά και όργανον τι ψαλτήριον" (και πήληξ δεν είναι μόνο η φούντα της περικεφαλαίας, αλλά και ένα ψαλτικό όργανο). Τίποτε άλλο δεν είναι γνωστό για το όργανο αυτό. Ο Th. Reinach υποθέτει ότι μπορεί να ήταν είδος άρπας (DAGR III2 (VI), 1451, στο λ. Lyra).

http://www.musipedia.gr/

πήχυς, βραχίονας, στον πληθ. πήχεις· οι δύο βραχίονες της λύρας και της κιθάρας που στερεώνονταν επάνω στο ηχείο. Οι πήχεις της λύρας κατασκευάζονταν συνήθως από κέρατο άγριας κατσίκας, στους κλασικούς χρόνους και από ξύλο· ήταν ελαφροί και λιγάκι κυρτοί (καμπυλωτοί). Της κιθάρας ήταν ξύλινοι και πιο συμπαγείς.
Οι πήχεις στερεώνονταν ελαφρά στο επάνω άκρο τους, στο ζυγόν · ονομάζονταν και κέρατα.

Πρβ. Πολυδ. IV, 62.

http://www.musipedia.gr/

πινακίς, είδος χορού συνοδευόμενου από αυλό . Αθήν. (ΙΔ', 629F, 7): "χόρευαν με συνοδεία αυλού το χορό των κωπηλατών και την καλούμενη πινακίδα".
Και ο Πολυδεύκης (IV, 103): "τας δε πινακίδας ωρχούντο ουκ οίδα είτ' επί πινάκων, είτε πίνακες φέροντες" (χόρευαν τις πινακίδες, δεν ξέρω, όμως, πάνω σε πινάκια ή κρατώντας πινάκια).

Σημείωση: Η πινακίς ήταν ένα μικρό πινάκιο, κατασκευασμένο από διάφορα υλικά και σκεπασμένο με κερί· το χρησιμοποιούσαν για να κρατούν σημειώσεις, λογαριασμούς κτλ.

http://www.musipedia.gr/

Πίνδαρος, (περ. 522-446 π.Χ.)· γεννήθηκε στις Κυνός Κεφαλές, κοντά στη Θήβα, και πέθανε στο ’Aργος. Ο πιο μεγάλος λυρικός ποιητής της αρχαίας Ελλάδας· σπούδασε μουσική με τον Λάσο τον Ερμιονέα , ένα διακεκριμένο μουσικό του 6ου αι. π.Χ. Ο πατέρας του Πινδάρου, ο Δαΐφαντος, ήταν επαγγελματίας μουσικός, όπως και ο θείος του Σκοπελίνος, από τον οποίο πήρε τα πρώτα μαθήματα στη μουσική και στην αυλητική τέχνη.
Ο Πίνδαρος συνέθεσε ύμνους, παιάνες, διθυράμβους, προσόδια, παρθένεια, υπορχήματα, εγκώμια, θρήνους και πάνω απ' όλα επίνικους (Ολυμπιόνικους, Πυθιόνικους, Νεμεόνικους, Ισθμιόνικους). Ως μουσικός ο Πίνδαρος παρέμεινε συντηρητικός, πιστός στην παράδοση (πρβ. Πλούτ. Περί μουσ. 1134D, 9· 1136F, 17· 1137F, 20· 1142Β, 31). Οι καινοτομίες της εποχής του τον άφησαν αδιάφορο. Το απλό και συγκρατημένο κλασικό ύφος (στιλ) του είχε γενική απήχηση στους Έλληνες.
Από τη μουσική του Πινδάρου τίποτε δεν έχει διασωθεί. Η αυθεντικότητα ενός μελωδικού αποσπάσματος, για το οποίο διατυπώθηκε ο ισχυρισμός ότι αποτελούσε τις πρώτες γραμμές του πρώτου Πυθιόνικου, έχει σοβαρά αμφισβητηθεί· το απόσπασμα αυτό δημοσιεύτηκε από τον ιησουίτη Αθανάσιο Kircher στο βιβλίο του Musurgia Universalis (Ρώμη 1650, τ. Ι, σσ. 541-542), στην ελληνική και νεότερη σημειογραφία· ο Kircher ισχυρίστηκε πως το αντέγραψε από χειρόγραφο της βιβλιοθήκης ενός μοναστηρίου κοντά στη Messina. To χειρόγραφο αυτό δε βρέθηκε ποτέ· βλ. περισσότερες λεπτομέρειες στο λ. λείψανα ελληνικής μουσικής .
Βλ. ανάμεσα σε άλλα: Α. Β. Drachmann, Scholia Vetera in Pindari Carmina (Λιψία 1903)· Bergk PLG, μέρος Ι (Ολυμπιόνικοι I-XIV, σσ. 13-96· Πυθιόνικοι Ι-ΧΙΙ, σσ. 101-184· Νεμεόνικοι Ι-ΧΙ, σσ. 186-242· Ισθμιόνικοι Ι-VIII, σσ. 243-279· και διάφορα αποσπάσματα (ύμνοι, παιάνες, προσόδια, παρθένια, υπορχήματα, εγκώμια, θρήνοι) και αβέβαια αποσπάσματα [Fragmenta Incerta] σσ. 285-382).

http://www.musipedia.gr/

πλαγία [URL="http://www.musipedia.gr/wiki/%CE%93%CE%BB%CF%89%CF%84%CF%84%CE%AF%CE%B4%CE%B1"]γλώσσα[/URL], πιθανόν απλή γλωττίδα (τύπου κλαρινέτου), όπως συμπεραίνεται από ένα κείμενο του Πορφύριου (Comment. έκδ. I. D., σ. 71) βλ. συγκροτητικαί γλώτται.

http://www.musipedia.gr/

πλαγίαυλος, ο πλαγίαυλος κρατιόταν όπως το νεότερο φλάουτο, αλλά είχε γλωσσίδα τοποθετημένη μέσα πλάγια, στη θέση περίπου που στο φλάουτο βρίσκεται η οπή. Κατά τον Πολυδεύκη (IV, 74), ο πλαγίαυλος είχε λιβυκή προέλευση και κατασκευαζόταν από ξύλο λωτού: "αυλών δε είδη, πλάγιος, λώτινος, Λιβύων το εύρημα, πλαγίαυλον δε αυτόν Λίβυες καλούσιν" (είδη αυλών είναι ο πλάγιος, κατασκευασμένος από λωτό, εφεύρεση των Λιβύων, που τον ονομάζουν πλαγίαυλο).

Βλ. λ. φώτιγξ · Th. Reinach, "Plagiaule", DAGR IX, 1919, 314, λ. Tibia.

http://www.musipedia.gr/

πλάσμα, στη μουσική, εξεζητημένη εκτέλεση (LSJ, Δημ.). Θεόφραστος (Περί Φυτών Ιστορίας IV, XI, 5): "τούτο δε αναγκαίον τοις μετά πλάσματος αυλούσι" (αυτό είναι αναγκαίο για εκείνους που αυλούν με εξεζητημένο τρόπο [με στολίδια μελωδικά, κτλ.]).
Αντίθ. απλάστως, επίρρ.=φυσικά, χωρίς προσποίηση (LSJ, Δημ.).

http://www.musipedia.gr/

πλάστιγξ, μέρος του αυλού ή της σύριγγας . Ησ.: "μέρος τι του αυλού και σύριγγος το ζύγωμα".

http://www.musipedia.gr/

πλάτος, όρος που χρησιμοποιήθηκε από τον Λάσο και τη σχολή του Επίγονου , στην οποία επικρατούσε η αντίληψη ότι ο ήχος είχε κάποια ιδιότητα ή πλάτος. Η άποψη αυτή επικρίθηκε από τον Αριστόξενο (Αρμ. 3, 23-24 Mb)· πρβ. λ. απλατής.

http://www.musipedia.gr/

Πλάτων, (429/427-περ. 347 π.Χ.)· ο μεγάλος φιλόσοφος σπούδασε μουσική με τον Δράκοντα τον Αθηναίο και τον Μέτελλο τον Ακραγαντίνο (Πλούτ. Περί μουσ. 1136F, 17). Είχε όμως ιδιαίτερα επηρεαστεί από τις αρχές του Δάμωνα για την ηθική αξία της μουσικής, και διατήρησε γι' αυτόν βαθύ σεβασμό· (Πολιτ. Δ', 424C). Ως μουσικός συγγραφέας ο Πλάτων ήταν Πυθαγορικός · αναγνώριζε την πυθαγορική (διατονική) αρμονία, όπως σχηματίζεται με συμφωνίες, και θαύμαζε τον πυθαγόρειο καθορισμό των διαστημάτων με αριθμητικούς λόγους. Θεωρούσε τη δωρική αρμονία ως την κατεξοχήν ελληνική σε χαρακτήρα και ποιότητα αρετής (δεχόταν τη χρήση μόνο της φρυγικής
για τους νέους πολεμιστές).

Γενικά, μπορεί κανείς να πει πως ο Πλάτων ήταν ένας μουσικός πιστός στην παράδοση, ορθόδοξος, συντηρητικός και αδιάλλακτος στις πεποιθήσεις του· γι' αυτόν, το ωραίο στη μουσική εκφράζεται με την απλότητα, τη διαύγεια, τη διατήρηση της καλής παράδοσης με ορθόδοξα μέσα. Πίστευε βαθιά και σταθερά πως η μουσική είναι μια θεϊκή τέχνη, έχει υψηλούς σκοπούς και είναι, επομένως, ένα εξαιρετικά κατάλληλο και αποτελεσματικό μέσο παιδείας. Στον Φαίδωνα (XXXVI, 85Ε) λέει: "η μεν αρμονία αόρατόν τι και ασώματον και πάγκαλόν τι και θείον εστι εν τη ηρμοσμένη λύρα" (η αρμονία είναι κάτι το αόρατο και άυλο, κάτι πανέμορφο και θείο στην καλά κουρδισμένη [εναρμονισμένη] λύρα).
Λεπτομερειακή έκθεση των απόψεών του βρίσκεται στους Νόμους, ιδιαίτερα στο δεύτερο βιβλίο· το ακόλουθο απόσπασμα συνοψίζει με λίγα λόγια την άποψή του για τη διατήρηση της παράδοσης (Β', 656D-E): "δεν επιτρέπεται σ' οποιονδήποτε καλλιτέχνη, ζωγράφο ή σ' οποιονδήποτε άλλον ασχολείται με σχήματα [εικόνες] και άλλα παρόμοια ή με οτιδήποτε αφορά τη μουσική γενικά να καινοτομεί ή να παραβλέπει την παράδοση [τα πατροπαράδοτα]".
Ο Πλάτων επισημαίνει επίσης την ηθική αξία της μουσικής και συζητεί την ηθική σημασία ορισμένων αρμονιών και ρυθμών στην Πολιτεία (Γ', 398B-400C· βλ. τα λ. ήθος και αρμονία). Αντιτίθεται στη συγκεχυμένη ανάμειξη των γενών, στη χρήση των "πολυχόρδων" και "πολυαρμονίων" οργάνων και σε καθετί προσποιητό, υπερβολικά εκλεπτυσμένο και αδικαιολόγητα περίπλοκο. Συμβουλεύει, την αποφυγή της ετεροφωνίας στην εκπαίδευση των παιδιών.
Τη φιλοσοφική του αντίληψη για τη μουσική εκθέτει και στον Τίμαιο. Αναφορές στη μουσική βρίσκονται επίσης στον Πρωταγόρα (λ.χ. 326Α), στον Λάχη (XIV, ιδιαίτ. 188D), στον Φαίδωνα (IV, 60Ε· XXXVI, 85Ε), στον Κρίτωνα (50D), στον Αλκιβιάδη I (106Ε) κτλ.

Βιβλιογραφία:
W. Vetter, "Die Musik im platonischen Staate", Neue Jahrbucher fur Wissenschaft und Jugendbildung 11 (1935), 306-320.
Pierre Maxime Schuhl, "Platon et la musique de son temps", Revue Internationale de Philosophie, αρ. 32, τεύχ. 2, Βρυξέλλες 1955, 276-287.
Evanghelos Moutsopoulos, La musique dans l'oeuvre de Platon, Παρίσι 1959 (σσ. 398, και 38, 8o).
Lukas Richter, Zur Wissenschaftslehre, von der Musik bei Piaton und Aristoteles, Βερολίνο 1961 (σσ. ΧΙ και 202).

Βλ. επίσης το λ. Πυθαγόρας .

http://www.musipedia.gr/

πλήκτρον, κατασκευαζόταν από σκληρό ξύλο, ελεφαντόδοντο, κέρατο ή μέταλλο και, όπως συχνά φαίνεται σε παραστάσεις αγγείων, ήταν μακρύ και ογκώδες. Με αυτό χτυπούσαν τις χορδές. Πλάτων (Νόμοι Ζ', 795Α): "εν κερατίνοις πλήκτροις". Σύμφωνα με μια παράδοση (Σούδα ), η εφεύρεση αποδιδόταν στη Σαπφώ , αλλά η χρήση του ήταν, φαίνεται, γνωστή πολύ πιο πριν από την εποχή της. Ο Απολλόδωρος (III, 10, 2) αποδίδει την εφεύρεση στον Ερμή: "και εργασάμενος λύραν εύρε και πλήκτρον" (πρβ. Ομηρικός Ύμνος στον Ερμή, 53· Πίνδ., 5ος Νεμεόνικος, στο λ. επτάγλωσσος ). Σύμφωνα με μια παλιά παράδοση, ο Ηρακλής, χολωμένος από το χλευασμό του δασκάλου του Λίνου για την αδεξιότητά του, τον σκότωσε χτυπώντας τον με την κιθάρα ή το πλήκτρο. Το πλήκτρο, καθώς φαίνεται σε παραστάσεις αγγείων, κρατιόταν σφιχτά με το δεξί χέρι· Φιλόστρατος ο Νεότερος, Εικόνες (Ορφέας, Εικόνα 6): "η μεν δεξιά ξυνέχουσα απρίξ το πλήκτρον..." (το δεξί χέρι κρατώντας σφιχτά το πλήκτρο...). Ηταν δεμένο με μια ταινία στο κατώτερο μέρος της λύρας ή της κιθάρας . Το παίξιμο με πλήκτρο λεγόταν πλήσσειν (ρ.)· γινόταν, επίσης, χρήση του όρου κρέκειν και κρούειν.
Ο κατασκευαστής πλήκτρων λεγόταν πληκτροποιός.

http://www.musipedia.gr/

πλοκή, πορεία της μελωδίας με πηδήματα. Αριστείδης (Περί μουσ. Mb 19): "πλοκή δε, ότε δια των καθ' υπέρτασιν λαμβανομένων" ("πλοκή [λέγεται], όταν η μελωδία προχωρεί με πηδήματα"· βλ. και σ. 29).
Στον Κλεονείδη (Εισαγ. 14) η πλοκή ορίζεται ως χρήση εναλλακτικών πηδημάτων, προς τα πάνω και προς τα κάτω.
Οι μελωδίες που σχηματίζονταν με πηδήματα ονομάζονταν μέλη κεκλασμένα .

http://www.musipedia.gr/

Πλούταρχος, φιλόσοφος, βιογράφος και ιστορικός. Γεννήθηκε στη Χαιρώνεια της Βοιωτίας το 46/48 μ.Χ. περίπου· πέθανε πιθανόν μετά το 120 μ.Χ. Η· Σούδα λέει πως έζησε πριν και κατά την εποχή του αυτοκράτορα (Μάρκου Ούλπιου) Τραϊανού (98-117 μ.Χ.). Τα έργα του διαιρούνται σε δύο μεγάλες ομάδες, τους Βίους Παραλλήλους και τα Ηθικά, στα οποία υπάρχουν συχνές αναφορές στη μουσική. Υπάρχουν όμως και δύο εκτεταμένες μελέτες του ειδικά για τη μουσική, η Περί της εν Τιμαίω ψυχογονίας, σχόλια στις μουσικές θεωρίες του Πλάτωνα στον Τίμαιο, και ο διάλογος Περί μουσικής, μια πραγματεία που περιέχει πολλές πληροφορίες σχετικές κυρίως με την ιστορία αλλά και τη θεωρία της αρχαίας ελληνικής μουσικής. Οι πληροφορίες του διαλόγου έχουν αντληθεί από διάφορες αρχαιότερες πηγές, τον Γλαύκο, τον Ηρακλείδη Ποντικό, τον Αριστόξενο, τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη και άλλους. Το γεγονός, ότι πολλές από τις πηγές αυτές είναι τώρα χαμένες καθιστά αυτό το βιβλίο ένα πολύτιμο έργο αναφοράς, ιδιαίτερα για την ιστορία της αρχαίας ελληνικής μουσικής.
Η γνησιότητα του διαλόγου έχει αμφισβητηθεί από πολλούς μελετητές (Amyot, Benseler, Fuhr, Weissenberger, Lasserre), ενώ άλλοι (Burette, Reinach) κλίνουν προς την άποψη ότι το έργο είναι αυθεντικό· η διάσταση αυτή γνωμών δεν αλλοιώνει όμως τη σημασία του για την ιστορία της αρχαίας ελληνικής μουσικής.
Πολλές εκδόσεις του διαλόγου έχουν δημοσιευτεί· οι κύριες είναι οι ακόλουθες:
J. Η. Bromby, Plutarch's On Music ελληνικό κείμενο με αγγλική μετάφραση, Chiswick 1822.
Rudolf Westphal, Plutarch uber die Musik, με γερμανική μετάφραση, Breslau 1866.
Henri Weil - Th. Reinach, Plutarque: De la musique, edition critique et explicative, Παρίσι 1900· με γαλλική μετάφραση.
Κ. Ziegler, Plutarchos, Moralia VI, 3, Λιψία 1953.
Francois Lasserre, Plutarque de la Musique (Olten et Lausanne 1954), με μια εκτεταμένη μελέτη για τη μουσική εκπαίδευση στην αρχαία Ελλάδα (σσ. 13-95), προλεγόμενα (σσ. 99-104), τη χειρόγραφη παράδοση (σσ. 105-109), το ελληνικό κείμενο (σσ. 111-132), γαλλική μετάφραση (σσ. 133-151) και σχόλια (σσ. 152-180).

Σημείωση: Ο P. J. Burette δημοσίευσε έναν αριθμό μελετών για το διάλογο του Πλουτάρχου στα Memoires de Litterature:
1. Απρίλιος 1728, Examen du traite de Plutarche·
2. Μάιος 1729, Observations touchant l'histoire litteraire du dialogue de Plutarque sur la musique·
3. Μάρτιος 1730, Analyse du dialogue de Plutarque sur la musique.

http://www.musipedia.gr/

πνεύμα, η πνοή, το φύσημα, με το οποίο ο εκτελεστής του αυλού ή άλλου πνευστού μπορούσε να παράγει ή να τροποποιεί το ύψος. Ο Αριστόξενος (Αρμον. 42,13 Mb) λέει: "τω πνεύματι επιτείνοντες και ανιέντες" (ανεβάζοντας και κατεβάζοντας το ύψος [κανονίζοντας την πίεση] με το φύσημα). Ο Πολυδεύκης (IV, 69) αναφέρει πως "ένας αυλητής επαινείται για το μάκρος [διάρκεια], την ένταση και τη δύναμη της πνοής του". Το ρ. πνέω σήμαινε στην περίπτωση του εκτελεστή φυσώ [ή παίζω με φύσημα] μέσα στο όργανο και, στην περίπτωση του οργάνου, παράγω ήχο με φύσημα. πνεύσις· αναπνοή, φύσημα.

http://www.musipedia.gr/

πνοή, φύσημα πνευστού οργάνου (LSJ) και ήχος που βγαίνει από το όργανο (Δημ.): "αυλού τε σύριγγος πνοή" (φύσημα [ήχος] αυλού και σύριγγας ).

http://www.musipedia.gr/

ποδίκρα, είδος λακωνικού χορού που αναφέρει ο Ησύχιος, χωρίς καμιά ένδειξη για το χαρακτήρα του ("όρχησις προς πόδα γινομένη, Λάκωνες").

http://www.musipedia.gr/

ποδισμός, είδος χορού, αναφερόμενου από τον Πολυδεύκη (IV, 99) στο κεφ. Περί ειδών ορχήσεως, χωρίς άλλη πληροφορία, εκτός από το όνομα του χορού.

http://www.musipedia.gr/

ποδοψόφος, ένας άνθρωπος που παρήγε ορισμένο ήχο χτυπώντας το πόδι του. Σε θεατρικές παραστάσεις ονομαζόταν έτσι ένας μουσικός που είχε δεμένη κάτω από το σάνταλό του μια μικρή μεταλλική πλάκα, με την οποία κρατούσε το χρόνο στους αυλητές· ήταν, κατά κάποιο τρόπο, ένας πρωτόγονος μαέστρος.
Ο Φιλόστρατος ο Νεότερος γράφει στην Εικόνα Ορφέως ότι από τα δύο πόδια το αριστερό υποβαστάζει την κιθάρα, ενώ το δεξί αρχίζει να κρατά το ρυθμό, χτυπώντας το έδαφος με το σάνταλο ("ο δεξιός δε αναβάλλεται τον ρυθμόν επικροτών τούδαφος τω πεδίλω").

http://www.musipedia.gr/

ποίημα, ποίημα αλλά και μια μουσική σύνθεση.

Βλ. λ. ποίησις .

http://www.musipedia.gr/

ποίησις, η λέξη είχε πολλαπλή σημασία στην αρχαία ελληνική γλώσσα. Χρησιμοποιούνταν, ιδιαίτερα σε παλιούς καιρούς, με τη σημασία της δημιουργίας ή κατασκευής οποιουδήποτε πράγματος (λ.χ. "νεών ποίησις", κατασκευή πλοίων· Θουκυδ. Γ', 2). Η ειδική σημασία της ως "δημιουργίας έργων τέχνης" (λ.χ. ποίηση επών, μελών κτλ.) αποδιδόταν στον Σιμωνίδη . Ο Πλάτων (Συμπόσ. 205Β) δίνει την ακόλουθη ερμηνεία του όρου: "ποίησις είναι κάτι πολύ πλατύ· όταν κάτι από την ανυπαρξία προχωρεί στην ύπαρξη, η αιτία είναι ολότελα ποίησις, έτσι, όλα τα έργα που γίνονται με την καθοδήγηση των τεχνών είναι ποιήσεις και οι δημιουργοί τους είναι ποιητές".
Σε αρχαία κείμενα συχνά συναντούμε τους όρους ποιητής για το συνθέτη μουσικής και ποίημα για ένα ποίημα αλλά και για μια μουσική σύνθεση. Πλούτ. (Περί μουσ. 1137Β): "μαρτυρεί γούν τα Ολύμπου τε και Τερπάνδρου ποιήματα και των τούτοις ομοιοτρόπων πάντων" (όπως μαρτυρούν οι συνθέσεις του Ολύμπου και του Τέρπανδρου και όλων όσοι έχουν το ίδιο στιλ). Και ο Δίων Χρυσόστομος (Περί βασιλείας Α', 10) γράφει: "ουκ ωδοί τινες, ουδέ ποιηταί μελών (ούτε μερικοί αοιδοί, ούτε συνθέτες μελωδιών)".
ποιητική ήταν η τέχνη της σύνθεσης.
Η σχέση ποίησης και μουσικής, ποιητή και συνθέτη μουσικής, ήταν τόσο στενή (στην πραγματικότητα ήταν αξεχώριστες), ώστε επί αιώνες (ως την εποχή του Αριστόξενου, τον 4ο αι. π.Χ.) ο ποιητής ήταν μαζί και συνθέτης μελών, και, σε παλιότερα χρόνια, και εκτελεστής μουσικής.
Ο όρος μέλος σήμαινε ταυτόχρονα ποίηση και μουσική. Η λυρική ποίησις (όρος που εμφανίζεται μετά την κλασική εποχή) ήταν συνδυασμός στίχων και μουσικής, κυρίως λύρας (από όπου και το επίθετο λυρική) αλλά και άλλων οργάνων.
Χορική ποίησις· τραγούδια τραγουδημένα από το χορό, με οργανική συνοδεία. Προήλθε από την αρχαία όρχηση καί αναπτύχθηκε μετά την επική ποίηση. Μπορεί να λεχθεί πως αντιπροσώπευε τον τριπλό συνδυασμό ποίησης, μουσικής και όρχησης. H χορική ποίηση άρχισε να ακμάζει τον 7ο αι. π.Χ. με την καθιέρωση των γυμνοπαιδιών στη Σπάρτη· ένας από τους δασκάλους της ήταν ο Θαλήτας . ’λλοι δάσκαλοι της χορικής ποίησης, που άκμασε ιδιαίτερα στις δωρικές πόλεις, ήταν ο Ξενόκριτος , ο Ξενόδαμος , ο Αλκμάν , ο Στησίχορος . Ο χορικός λυρισμός βρίσκει στην κλασική εποχή την τελειότερη και ωραιότερη έκφρασή του σε μεγάλους λυρικούς ποιητές, όπως ο Σιμωνίδης , ο Βακχυλίδης και ο υπέρτατος όλων ο Πίνδαρος .
Τα κύρια είδη χορικής ποίησης ήταν ο διθύραμβος , ο παιάν
και ο ύμνος · επίσης, το υπόρχημα , το εγκώμιον , το επινίκιον κ.ά.

Βλ. χορικόν μέλος στο λ. χορικός.

http://www.musipedia.gr/