Θησαυρός της αρχαίας ελληνικής μουσικής

Z

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
επίπταισμα, παίξιμο μιας χορδής με τα δάχτυλα, αλλιώς ψαλμός. Επίσης, κατά τον Πολυδεύκη, ονομαζόταν και πταίσμα.
Th. Kock Comic. Att. Fr. (Aristoph. Incerta) σ. 574, απόσπ. 773: "επιπταίσματα". Ο Πολυδεύκης (ΙΙ, 199) λέει: "τα υπέρ τους δακτύλους κρούματα, πταίσματα· Αριστοφάνης δε και επιπταίσματα αυτά καλεί" (οι εκτελέσεις με τα δάχτυλα ονομάζονταν πταίσματα· ο Αριστοφάνης τις λέει και επιπταίσματα). Πρβ. Bothe PSGF II, 179.

http://www.musipedia.gr/
 
Last edited:
Z

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
επισπονδορχησταί, η λέξη εμφανίζεται σε μια επιγραφή της Ολυμπίας, που χρονολογείται στον 1ο αι. π.Χ. (Sylloge Inscriptionum Graecarum, εκδ. W. Dittenberger, τόμ. IΙΙ, Λιψία 1920, αρ. 1021). Η επιγραφή έχει τίτλο: Διός ιερά και περιλαμβάνει ονόματα αξιωματούχων του ιερού της Ολυμπίας· ανάμεσα σ' αυτούς, θεοκόλοι (ιερείς), σπονδοφόροι, και επισπονδορχησταί. Αυτοί οι τελευταίοι πιθανόν να συνόδευαν με όρχηση
ή με αυλούς την τέλεση των σπονδών.

http://www.musipedia.gr/
 
Z

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
επισυναφή, η σύνδεση τριών συνημμένων τετραχόρδων, δηλ. όταν τρία τετράχορδα συνδέονται το ένα με το άλλο με μια συναφή . Ο Βακχείος ο Γέρων γράφει (Εισ. 21 Mb): "επισύναψη δε εστιν, όταν τρία τετράχορδα κατά συναφήν εξής μελωδηθή· οίον υπατών, μέσων, συνημμένων" (επισυναφή είναι όταν τρία τετράχορδα τραγουδιούνται με συναφή το ένα μετά το άλλο, όπως λ.χ. τα τετράχορδα υπατών, μέσων και συνημμένων).

Βλ. επίσης Μαν. Βρυέν. Αρμον. ΧΙ (Wallis III, 506)

http://www.musipedia.gr/
 
Z

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
επίτασις, τέντωμα χορδής· επομένως, η κίνηση από ένα χαμηλότερο φθόγγο σε έναν ψηλότερο· ο όρος αυτός εφαρμοζόταν μεταφορικά και σε πνευστά και στη φωνή ακόμα. Αντίθ. άνεσις.

Ο Αριστόξενος (Αρμ. I, Mb 10, 24-25) καθορίζει: "η μεν ουν επίτασις εστι κίνησις της φωνής συνεχής εκ βαρυτέρου τόπου εις οξύτερον" (επίταση είναι η συνεχής κίνηση της φωνής από μια χαμηλότερη θέση σε μια ψηλότερη). Ο Βακχείος ο Γέρων (Εισ. 45) λέει: "επίτασις εστι κίνησις μελών από του βαρύτερου επί το οξύτερον" (επίταση είναι κίνηση μελωδιών από μια χαμηλότερη νότα σε μια ψηλότερη). Και ο Αριστείδης (Περί μουσικής, 8 Mb, 7 R.P.W.-I.) καθορίζει την επίταση κατά παρόμοιο τρόπο.
Ο Αριστόξενος (Ι, 10, 35) λέει πως πολλοί ταυτίζουν (κατά λάθος) την επίταση με το ύψος (την οξύτητα) και την άνεση με το βάθος (βαρύτητα) του ήχου.
Στον Ανώνυμο (Bell. 22, 4) και στον Βρυέννιο (Wallis III, 479) η επίταση εξηγείται όπως η ανάδοσις και ονομάζεται από μερικούς "υφέν από μέσα" ("επίτασις, ήτοι ανάδοσις· ην τίνες καλούσιν υφ' έν έσωθεν"· Ανών.).
Πρβ. λ. έκκρουσις .

http://www.musipedia.gr/
 
Last edited:
Z

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
επίτριτος, γενικά, εκείνος που αποτελείται από ένα ολόκληρο και ένα τρίτο του όλου.
επίτριτος πους, στην αρχαία μετρική, ο πους που αποτελούνταν από τρεις μακρές και μια βραχεία συλλαβή. Η βραχεία συλλαβή μπορούσε να τοποθετηθεί στην αρχή, στο μέσο ή στο τέλος: (α) U - - - , (β)- U - -, (γ) - - U -, (δ) - - - U.
επίτριτος λόγος· ο λόγος 4:3, με τον οποίο εκφράζεται η δια τεσσάρων , δηλ. το διάστημα 4ης.

http://www.musipedia.gr/
 
Z

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
επόγδοος, γενικά, εκείνος που αποτελείται από ένα ολόκληρο και ένα όγδοο του όλου. Επόγδοος λόγος στη μουσική ήταν ο λόγος 9:8, ο "μείζων" τόνος, το διάστημα με το οποίο η 5η ξεπερνά την 4η (Νικόμ. Εγχειρ. 6, Mb 12: "ώ υπερέχει η δια πέντε της δια τεσσάρων , εβεβαιούτο εν επογδόω λόγω ύπαρχειν"). Επομένως, επόγδοος ήταν το διάστημα ενός τόνου. Ησ.: "επόγδοον· τόνος μουσικός".

http://www.musipedia.gr/
 
Z

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
επτάγλωσσος, επίθετο της φόρμιγγας ή της λύρας · που έχει επτά χορδές. Συνώνυμο του επτάφθογγος .
Πίνδαρος (PLG Ι, 207, 5ος Νεμεόνικος, 24): "εν δε μέσας φόρμιγγ' Απόλλων επτάγλωσσον χρυσέω πλήκτρω διώκων" (στη μέση [του χορού των Μουσών] ο Απόλλων παίζοντας με χρυσό πλήκτρο την επτάχορδη φόρμιγγα).

http://www.musipedia.gr/
 
Last edited:
Z

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Ερατοκλής, (5ος αι. π.Χ.)· θεωρητικός της μουσικής, ένας από τους πρόδρομους του Αριστόξενου . Αυτός και η Σχολή του αναφέρονται από τον Αριστόξενο ανάμεσα στους "Αρμονικούς" που προηγήθηκαν από αυτόν· συζητεί και αποκρούει τις απόψεις τους (βλ. Αρμ. I, Mb 5, 9-10 και 6, 13 και 21-22).

http://www.musipedia.gr/
 
Z

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Ερατοσθένης, (275-195/4 π.Χ.)· γεννήθηκε στην Κυρήνη και πέθανε στην Αλεξάνδρεια. Λόγιος και επιστήμονας μεγάλης φήμης, θεωρούμενος ο πιο πολυμαθής άνθρωπος των γραμμάτων και της επιστήμης της εποχής του στην Αλεξάνδρεια. Αφού σπούδασε πρώτα στην Αλεξάνδρεια και κατόπι στην Αθήνα, ξαναγύρισε και εγκαταστάθηκε οριστικά στην Αλεξάνδρεια, όπου έγινε διευθυντής της περίφημης Βιβλιοθήκης της. Υπήρξε ο πρώτος που επονομάστηκε φιλόλογος· από πολλούς ονομαζόταν ο Βήτα, δηλ. Δεύτερος σε κάθε θέμα γενικής γνώσης.
Στα πολυάριθμα έργα του (φιλοσοφικά, γεωγραφικά, ιστορικά, μαθηματικά, αστρονομικά κτλ.) υπάρχουν πολλές αναφορές στη μουσική.

Βιβλιογραφία:
G. Bernhardy, Eratosthenes, Βερολίνο 1822.
Γ. Παχυμέρης, Vincent, Notices, Παρίσι, 1847, σσ. 392-393.
C. ν. Jan, Excerpta Neapolitana, σσ. 416-417· Mus. script. Gr., Λιψία 1895.

http://www.musipedia.gr/
 
Z

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
εριβρεμέτης, ηχηρός· που ηχεί πολύ δυνατά· αυλός εριβρεμέτης· αυλός που ηχεί πολύ δυνατά, μεγαλόφωνα. Επίσης, ερίβρομος και εριβρεμής. Από το ερι- (Ησ.: "πολύ, μέγα, ισχυρόν") και βρέμω, βουίζω, αντηχώ δυνατά, κάνω θόρυβο (πάταγο).
 
You must log in or register to reply here.
Top