[Ερώτηση] Πολυέλεος αγρυπνίας Θεομητορικών εορτών

Dimitri

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Χαιρετώ όλους! Ψάχνω να βρώ τί πολυέλεος θα ψαλλεί σε αγρυπνία του Γενεσίου της Θεοτόκου (8 Σεπτεμβρίου). Κοίταξα στο ΤΓΡ (σσ 79-80) και από εκεί φαίνεται οτι θα πρέπει να πούμε

(α) "Δούλοι Κύριον"
(β) "Εξομολογείσθε"
(γ) "Εκλογή"
(δ) "Περισσή (του Δούλοι Κύριον ή σύντομη από τους μακαρισμούς του Α' ήχου)"

Και όμως είθισται στην πράξη σε Θεομητορικές εορτές να ψάλλεται το "Λόγον Αγαθόν" αντί για "Δούλοι Κύριον". Σε αυτή την περίπτωση θα ψάλλαμε

(α) "Λόγον Αγαθόν"
(β) "Εξομολογείσθε"
(γ) "Εκλογή"
(δ) "Περισσή (του Λόγον Αγαθόν ή σύντομη από τους μακαρισμούς του Α' ήχου)"

Σωστά; Λάθος; Σχόλια; Ευχαριστώ πολύ.
 
Last edited:
Π. Δαβίδ

Π. Δαβίδ

Γενικός συντονιστής
H Bουλγαρική και η Ρουμανική πράξη (υπενθυμίζω ότι στις χώρες αυτές οι Πολυέλεοι χρησιμοποιούνται ανελλιπώς, έστω και σε περίληψη) προβλέπει για Θεομητορικές εορτές:

α) Λόγον αγαθόν
β) Εκλογή της εορτής

Στη Ρωσσική παράδοση δεν έχω συναντήσει ειδικό θεομητορικό πολυέλεο. Ψάλλονται στίχοι των ψαλμών ρλδ΄ και ρλε΄ και επακολουθεί η εκλογή.

Η χρήση της εκλογής στους Σλάβους και Ρουμάνους είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον θέμα από μόνο του για το οποίο ελπίζω να επανέλθω εν ευθέτω χρόνω.
 
D

Dionysios

Διονύσιος Ἀνατολικιώτης, «γηράσκω ἀεὶ διορθούμενο
Βλέπε τὴν ἐργασίαν μου «῾ Η στιχολογία τοῦ ψαλτηρίου», τὴν ἑνότητα «῾Η στιχολογία τοῦ πολυελέου εἰς τὸν ὄρθρον», Συμβολὴ τεῦχος 2 (2003), σ. 60-62. πρὸς τὸ τέλος τῆς σ. 61 γίνεται ἀναφορὰ εἰς τὰς θεομητορικὰς ἑορτάς.
 
F

Firfiris

Κωστόπουλος Ευθύμιος
Από Πανήγυρη Ευαγγελισμού στην Ι.Μ.Μ.Βατοπαιδίου (και αλλού στο Όρος)

-Δούλοι Κύριον
-Εξομολογείσθε
-Λόγον Αγαθόν (η εκλογή)
-Δόξα, Και νυν από Δούλοι Κύριον
 
Hristakis

Hristakis

Παμπάλαιο φθορικό μέλος
Τον τελευταίο καιρό παρευρέθηκα σε δύο θεομητορικές πανηγύρεις στο Όρος (Κοιμήσεως Ιβήρων και Αγ.Ζώνης Βατοπαίδι) και οι πολυέλεοι που ψαλθήκαν ήταν τρεις Δούλοι Κύριον, Εξομολογείσθαι, Λόγον αγαθόν και το δοξαστικό του πολυελέου...
 
F

Firfiris

Κωστόπουλος Ευθύμιος
Hristakis said:
...και οι πολυέλεοι που ψαλθήκαν ήταν τρεις Δούλοι Κύριον, Εξομολογείσθαι, Λόγον αγαθόν και το δοξαστικό του πολυελέου...
Click to expand...

Πω, πω, είπαν τρεις Δούλοι Κύριον;; Πώς άντεξαν;; :D
Πω, Πω :D:D
 
D

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
MTheodorakis said:


Μόνον τὸ «Λόγον ἀγαθὸν...».
Click to expand...

Δεν αναφέρθηκα στην σημερινή πρακτική. Απλά ζήτησα από το μέλος ΜTheodorakis ο οποίος τόσα χρήσιμα και ωφέλιμα έχει γράψει στην ΣΥΜΒΟΛΗ να γράψει κάτι περισσότερο για αυτήν την πληροφορία της λειτουργικής παραδόσεως. Δεν τίθεται εδώ θέμα - νομίζω- αν συμφωνούμε ή όχι και πια είναι η σημερινή σεβάσμια αγιορείτικη πρακτική.
 
F

Firfiris

Κωστόπουλος Ευθύμιος
dkalpakidis said:
Δεν αναφέρθηκα στην σημερινή πρακτική. Απλά ζήτησα από το μέλος ΜTheodorakis ο οποίος τόσα χρήσιμα και ωφέλιμα έχει γράψει στην ΣΥΜΒΟΛΗ να γράψει κάτι περισσότερο για αυτήν την πληροφορία της λειτουργικής παραδόσεως. Δεν τίθεται εδώ θέμα - νομίζω- αν συμφωνούμε ή όχι και πια είναι η σημερινή σεβάσμια αγιορείτικη πρακτική.
Click to expand...

Έτσι είναι Δημήτρη. Εξάλλου, τελικά υπάρχουν έστω και δύο πανομοιότυπα τυπικά; (ρητοτική ερώτηση). Διαφοροποιήσεις υπάρχουν πάντοτε, χωρίς βέβαια αυτές να ξεφεύγουν και να μπαίνουν "στο αντίθετο ρεύμα". Τότε αλλάζει.

Αυτά :)
 
π. Μάξιμος

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Στό Ἐκλογάριον διαβάζω ὅτι οἱ Ἐκλογές εἶναι συνθέσεις/ἐφεύρημα τοῦ «σοφωτάτου Νικηφόρου τοῦ Βλεμμίδου».
Ὁ Διονύσιος ἔγραψε:
Dionysios said:
Κατὰ τὸν 13ον αἰῶνα μία ἐξέχουσα προσωπικότης τῆς αὐτοκρατορίας (Βυζαντίου) ἦτο ὁ Νικηφόρος Βλεμμίδης, ἀνὴρ σοφώτατος, ἐξαίρετος διδάσκαλος τῆς ἀριστοτελικῆς φιλοσοφίας, μὲ μεγάλην συγγραφικὴν καὶ θεολογικὴν δρᾶσιν. οἱ σύγχρονοί του τὸν ἐτιμοῦσαν καὶ τὸν ἐσέβοντο πολύ. ὅμως σὲ μεγάλην ἡλικίαν διετύπωσε λατινίζουσες θεολογικὲς θέσεις κυρίως περὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, ὄχι σύμφωνες μὲ τὴν ὀρθόδοξον πίστιν καὶ διδασκαλίαν. μετὰ τὸν θάνατόν του (1272) οἱ μαθητές του ἠθέλησαν νὰ τὸν τιμήσουν ὡς ἅγιον καὶ μάλιστα συνέταξαν καὶ ἀκολουθίαν πρὸς τιμήν του, ἀλλὰ βεβαίως αὐτὲς οἱ προσπάθειες δὲν ἐκαρποφόρησαν.
Click to expand...
Ἔτσι ἐξηγοῦνται καί οἱ ἐπιφυλάξεις τοῦ Μανόλη:
MTheodorakis said:


Πάντως ἡ ἐκλογὴ καὶ μεταγενέστερη εἶναι (ιγ' αἰ.) καὶ προβληματικὴ (τολμηροὶ συνδυασμοὶ ἄσχετων στίχων).
Click to expand...
Βέβαια ὁ Γεώργιος Παπαδόπουλος γράφει:
Νικηφόρος Βλεμμίδης (1198-1272), σοφός μοναχός, αριθμούμενος εν τοις μελωδοίς της Εκκλησίας.
Click to expand...
Κατά ταῦτα προτιμητέος ὁ 44ος Ψαλμός τῆς Ἐκλογῆς.
Αὐτό ἐννοεῖ ὁ Μανόλης
MTheodorakis said:


Μόνον τὸ «Λόγον ἀγαθὸν...».
Click to expand...
ἐπειδή ἔγραψε κάτω ἀπό τόν Παναγιώτη, πού ἔγραφε καί ἐκλογή καί «Λόγον ἀγαθόν», καί ὄχι ὅτι καταλιμπάνονται (ὅπως προβλέπει τό ΤΜΕ) οἱ δύο ψαλμοί τοῦ Πολυελέου (ρλδ΄ καί ρλε΄).

Υ.Γ. Δέν νομίζω ὅτι εἶναι ὀρθή αὐτή ἡ διατύπωση:
Firfiris said:
-Δόξα, Και νυν από Δούλοι Κύριον
Click to expand...
 
Last edited:
F

Firfiris

Κωστόπουλος Ευθύμιος
π. Μάξιμος said:

Υ.Γ. Δέν νομίζω ὅτι εἶναι ὀρθή αὐτή ἡ διατύπωση:
Click to expand...

Όντως ΔΕΝ είναι,

το εννοούσα από μουσική άποψη, ότι είπαν δηλαδή οι πατέρες στη θέση των Δόξα, Και νυν, το μουσικό κείμενο από τον συγκεκριμένο Πολυέλεο της αγρυπνίας.

Ευχαριστώ πάτερ.
 
MTheodorakis

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Τὸ θέμα τοῦ πολυελέου εἶναι ἕνα σκοτεινὸ θέμα γιὰ μένα. Εἶναι καὶ ἕνας ἀπὸ τοὺς ἀσταθεῖς ὅρους τοῦ τυπικοῦ. Στὸ συγκεκριμένο ζήτημα ἴσως σφάλλω, καθὼς ἀκόμα καὶ σὲ τυπικὰ τῆς στουδιτικῆς παραδόσεως μαρτυρεῖται πολυέλεος (τυπικὸν τῆς Εὐεργέτιδος: σὲ ὅλες τὶς θεομητορικὲς ἑορτὲς χωρὶς διευκρίνιση ψαλμοῦ/ῶν, τυπικὸν Μεσσήνης: ψαλμοὶ 134 καὶ 135 στὴν ἑορτὴ τῆς Κοιμήσεως καὶ ψαλμὸς 134 στὴν σύναξη τῶν Ἀσωμάτων).
Ἡ διάταξη περὶ θυμιάσεως κατὰ τὸν πολυέλεο εἶναι νεώτερη. Πρώτη μαρτυρία στὸ τυπικὸν τῆς Μ. Φιλοθέου τοῦ ἔτους 1813 ἔκδ. Dmitrievskij τ. 3 σ. 544.
Ὁμοίως θυμίαση κατὰ τὸ Δύναμις συναντῶ γιὰ πρώτη φορὰ στὸ τυπικὸ τῆς Μ. Διονυσίου τοῦ ἔτους 1624 ἔκδ. ὅπ. πρ. σ. 519. Ἀμφότερες πρέπει νὰ εἶναι ἁγιορειτικὲς ἐπινοήσεις.
Τὸ ἅγιον ὄρος εἶναι λειτουργικὰ αὐτόνομος καὶ προσκυνηματικὸς χῶρος καὶ συνεπῶς τὰ τυπικὰ του πρέπει νὰ ἀντιμετωπίζονται μὲ μεγάλη προσοχή.
 
ixadin

ixadin

Ηχάδιν
mmamais said:
Δούλοι Κύριον Πέτρου, Ήχος πλ α'
Click to expand...

Αγαπητέ φίλε αφού ευχηθώ καλή δύναμη στην αγρυπνία, απλά να μου επιτρέψεις να σου πω ότι ο πολυέλαιος "Δούλοι Κύριον" δεν έχει θέση, λόγω του ότι η Εορτή είναι θεομητορική.
 
π. Μάξιμος

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Christos Kazilas said:
Αγαπητέ φίλε αφού ευχηθώ καλή δύναμη στην αγρυπνία, απλά να μου επιτρέψεις να σου πω ότι ο πολυέλαιος "Δούλοι Κύριον" δεν έχει θέση, λόγω του ότι η Εορτή είναι θεομητορική.
Click to expand...
Ἀγαπητέ Χρῆστο ἔχεις ἐν μέρει δίκιο.
Αὐτό τό θέμα τό ἔχουμε συζητήσει ἐδῶ.
Ἁπλᾶ ἴσως θά ἔπρεπε μετά τό «Δοῦλοι Κύριον» νά ἀκολουθήσει τό «Ἐξομολογεῖσθε» καί μετά τό «Λόγον ἀγαθόν».
Νά συννενοηθοῦν μέ τόν Γέροντα καί ὅ,τι ἀποφασισθεῖ.
Οἱ γνῶμες δι(υ)ΐστανται (ἤ τριίστανται), πλήν ὅμως «ὡς δόξῃ τῷ προεστῶτι».

 
haris1963

haris1963

παλαιότατο μέλος
π. Μάξιμος;20048 said:

...Ἁπλᾶ ἴσως θά ἔπρεπε μετά τό «Δοῦλοι Κύριον» νά ἀκολουθήσει τό «Ἐξομολογεῖσθε» καί μετά τό «Λόγον ἀγαθόν».
Νά συννενοηθοῦν μέ τόν Γέροντα καί ὅ,τι ἀποφασισθεῖ.
Οἱ γνῶμες δι(υ)ΐστανται (ἤ τριίστανται), πλήν ὅμως «ὡς δόξῃ τῷ προεστῶτι».
Click to expand...

Μιχάλη, έχει απόλυτο δίκιο ο π. Μάξιμος.
Αν προκριθεί από τον προεστώτα σας να βαδίσετε (όπως κι εμείς σε κάθε ολονύκτια Αγρυπνία που κάνουμε στον Πρ. Ηλία), σύμφωνα με το Αγιορείτικο Τυπικό, μετά το "Δούλοι Κύριον" έχει οπωσδήποτε "Εξομολογείσθαι" (συνηθίζεται να λέγεται σε 3σημο με εναλλαγή των ήχων Α', πλ.Δ, πλ. Β', Βαρύς, Α') και μετά "Λόγον Αγαθόν" ως εκλογή της Θεοτόκου.
Κανονικά, νομίζω πως πρέπει να κλείσετε με το "Δόξα... και Νυν..." του "Λόγον Αγαθόν".
Ακόμα, αν και δεν είναι νόμος βέβαια, συνηθίζεται να λέγονται τα λειτουργικά στον ήχο της αντί του "Άξιον Εστίν" ψαλησομένου Μεγαλυναρίου (στην προκειμένη περίπτωση "Άγγελοι..., Ως Εμψύχω..."), οπότε σκεφθείτε και το ενδεχόμενο για Χερουβικό Δ' Άγια (επίσης πανηγυρικό), λειτουργικά Λεγέτου (ή και πλ. Δ', αντί από τον Δ' να πάτε στον Μέσο του ...πλαγιάστε τον) και φυσικώ τω τρόπω κατόπιν Μεγαλυνάριο. Μια πρόταση κάνω, καλή δύναμη ούτως ή άλλως.
Ευχαριστώ.
 
Last edited:
F

Firfiris

Κωστόπουλος Ευθύμιος
Δύο πράγματα, απλές παραθέσεις:

(1) Σε όλες σχεδόν τις πανηγύρεις του Αγίου Όρους κατά τις Θεομητορικές εορτές το τυπικό των πολυελέων έχει ως εξής:

-Δούλοι Κύριον (πολυέλεος)
-Εξομολογείσθε (πολυέλεος)
-"Εκλογή" της εορτής ΔΗΛΑΔΗ Λόγον αγαθόν

-Τα Δόξα, Και νυν προέρχονται από τον πολυέλεο Δούλοι Κύριον.

ΣΗΜ 1: Το "Λόγον αγαθόν" ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥΕΛΕΟΣ. Στις παλαιές Παπαδικές λαμβάνει τον χαρακτηρισμό ΑΝΤΙΦΩΝΑ.

ΣΗΜ 2: Οι πολυέλεοι είναι ΜΟΝΟ ΔΥΟ, το Δούλοι Κύριον και το Εξομολογείσθε, το οποίο ΜΑΛΙΣΤΑ στην παλαιά Παπαδική λαμβάνει τον χαρακτηρισμό "β' στάσις του Πολυελέου".


(2) Το κοινωνικόν "το πρόσωπόν σου λιτανεύσουσι" είναι το κοινωνικό του Θεοδώρου Φωκαέως σε ήχο πλάγιο του πρώτου, Καλλίφωνος Αηδών Νεκταρίου μοναχού, σελίς 239.

Αυτά :)
 
Last edited:
F

Firfiris

Κωστόπουλος Ευθύμιος
Firfiris said:
ΣΗΜ 1: Το "Λόγον αγαθόν" ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥΕΛΕΟΣ. Στις παλαιές Παπαδικές λαμβάνει τον χαρακτηρισμό ΑΝΤΙΦΩΝΑ.
Click to expand...

Παράδειγμα:

"Αρχή συν Θεώ των αντιφώνων. Ψαλλόμενα, ήτοι αλλάγματα εις την Υπεραγίαν Θεοτόκον [...] ο δομέστικος από χορού, ήχος α΄ Λόγον αγαθόν, αλληλούια"
 
haris1963

haris1963

παλαιότατο μέλος
mmamais said:
Προς Δάσκαλο: Δάσκαλε καλά τα λες για το δόξα του "Λόγον αγαθόν", μόνο που δε το ξέρω καλά. Οπότε τι να κάνω τώρα, λέω να πω το Δόξα του Δούλοι Κύριον.
Click to expand...
Μιχάλη, μπορείς να βάλεις το "Δέσποινα Πρόσδεξαι" του Φωκαέα που είναι και ευκολώτερο. Σε όλες σχεδόν τις αγρυπνίες στο Αγ. Όρος σε Θεομητορική εορτή, αυτό βάζουν να είσαι σίγουρος. Εγώ, και στο Αγ. Όρος αλλά και στο Μετόχι της Μονής Γρηγορίου, όπου έψαλλα επι 4ετία, αυτό ξέρω πως λέμε. Αυτό μου υποδείκνυαν οι Γρηγοριάτες Ιερομόναχοι που λειτουργούσαν, αλλά και ο κορυφαίος Τυπικάρης της πόλης μας στο Αγιορείτικο Τυπικό, ο αείμνηστος π. Διονύσιος Σιωνίδης. Το γράφει άλλωστε και το το Αγιορείτικο Τυπικόν των Καρεών (έκδ. 1995). *Δες το συνημμένο*.
Τώρα, εφ' όσον βάλεις το "Λόγον Αγαθόν" ως εκλογή, δεν χρειάζεται, νομίζω, να πείτε και άλλη εκλογή σε πλ. Δ'. Πάντως, αν έχεις "χρόνο να γεμίσεις" και την βάλεις, θα δέσει ωραία και με το Δόξα και Νυν "Δέσποινα Πρόσδεξαι" του Φωκαέα :)
 

Attachments

  • KareotikiTaxis_Apospasma.jpg
    414.2 KB · Views: 90
You must log in or register to reply here.
Top