Λειτουργικά Κ. Πρίγγου «Ατζέμ Κιουρντί» (άνω ΚΕ, κάτω ΚΕ)

Καλησπέρα.Σε αυτό το απόσπασμα, ποιανού σύνθεση είναι τα λειτουργικά που ψάλλει ο Βασιλικός;

Είναι του αειμνήστου άρχοντος πρωτοψάλτου της Μεγ. του Χριστού Εκκλησίας Κων/νου Πρίγγου σε ήχο πλ. του Α' (Άλλοι το θέλουν άνω Κε κάτω Κε, και άλλοι ατζέμ κιουρντί).
 
ΓΙΑΝΝΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ;64564 said:
Είναι του αειμνήστου άρχοντος πρωτοψάλτου της Μεγ. του Χριστού Εκκλησίας Κων/νου Πρίγγου σε ήχο πλ. του Α' (Άλλοι το θέλουν άνω Κε κάτω Κε, και άλλοι ατζέμ κιουρντί).

Ευχαριστώ πολύ κύριε Γιάννου. Τα έχω υπόψιν μου.Έχουν ανέβει μήπως στο φόρουμ;
 
Last edited:
Σελίδα 150 (157 του pdf) αυτής της επισύναψης.
Ευχαριστώ πολύ.Με είχε λίγο μπερδέψει ο τίτλος της ηχογράφησης που έλεγε: <<ήχος ά επτάφωνος>>και έψαχνα σε λάθος ενότητα. Μέσα στην εβδομάδα θα ανεβάσω όλα το ηχητικό με τα λειτουργικά που ψάλλει και το άξιον εστί.
 
Τα Λειτουργικά αυτά ο Πρίγγος τα θεωρούσε από τα πιο επιτυχημένα του και, κατά μαρτυρία του άρχοντος Ταλιαδώρου, "ο Πρίγγος τα έλεγε όταν ήταν στα κέφια του και τα έψαλλε από Fa=Πα -εννοεί για τη γραφή τους σε ήχο πλ Α΄με καταλήξεις στο κάτω Κε (ο οποίος θα είναι στο ύψος του Do=Πα για την άλλη γραφή τους σε ήχο πλ Α΄επτάφωνο φθορικό).
Υπάρχουν λοιπόν U]δυο γραφές [/U] (οι εξής τρεις...):
1)Αυτή που τα θέλει σε ήχο πλ Α΄ με καταλήξεις στον κάτω Κε (και εναρμόνια φθορά στο Ζω), την οποία διασώζει ο Ταλιαδώρος στη Λειτουργία του και την έχω δεί σε κάποια χειρόγραφα παλαιότερα.
2)Αυτή που τα θέλει σε ήχο πλ Α΄επτάφωνο εναρμόνιο, με εναρμόνιες φθορές στον Ζω και στον Βου, εξ ού και "Ατζέμ Κιουρντί", όπου ο άνω Πα λειτουργεί ως Κε του πλ Α΄ και ο Δι ως Πα. Φαίνεται ότι αυτή ήταν η πιο "original" γραφή του Πρίγγου που διασώζουν ο Καραμάνης, τα παλαιά χειρόγραφα Στανίτσα και κάποιες καταγραφές από Τσαούση, ο Χρύσανθος κλπ. Έχω μάλιστα την εξής μαρτυρία του Στανίτσα (εξ αυτηκόου): "Ο Πρίγγος τα έγραψε στον άνω Πα αλλά δεν είναι για αυτή τη βάση, στον άνω Νη τα έλεγε βρέ...! Γι' αυτό κι εγώ τα μετέγραψα στον Πλ Δ΄επτάφωνο φθορικό! Εκεί που λέγονται πρέπει να γράφονται!" (εννοεί με άνω Νη=Πα του Πρίγγου=Κε του πλ Α΄).
Άρα υπάρχει και τρίτη γραφή, του όψιμου Στανίτσα. Αν έχει κάποιος το τελικό αυτό χειρόγραφο του Στανίτσα, εκεί γύρω στο 1980, ας το ανεβάσει παρακαλώ.
 
Τα Λειτουργικά αυτά ο Πρίγγος τα θεωρούσε από τα πιο επιτυχημένα του και, κατά μαρτυρία του άρχοντος Ταλιαδώρου, "ο Πρίγγος τα έλεγε όταν ήταν στα κέφια του και τα έψαλλε από Fa=Πα -εννοεί για τη γραφή τους σε ήχο πλ Α΄με καταλήξεις στο κάτω Κε (ο οποίος θα είναι στο ύψος του Do=Πα για την άλλη γραφή τους σε ήχο πλ Α΄επτάφωνο φθορικό).
Υπάρχουν λοιπόν U]δυο γραφές [/U] (οι εξής τρεις...):
1)Αυτή που τα θέλει σε ήχο πλ Α΄ με καταλήξεις στον κάτω Κε (και εναρμόνια φθορά στο Ζω), την οποία διασώζει ο Ταλιαδώρος στη Λειτουργία του και την έχω δεί σε κάποια χειρόγραφα παλαιότερα.
2)Αυτή που τα θέλει σε ήχο πλ Α΄επτάφωνο εναρμόνιο, με εναρμόνιες φθορές στον Ζω και στον Βου, εξ ού και "Ατζέμ Κιουρντί", όπου ο άνω Πα λειτουργεί ως Κε του πλ Α΄ και ο Δι ως Πα. Φαίνεται ότι αυτή ήταν η πιο "original" γραφή του Πρίγγου που διασώζουν ο Καραμάνης, τα παλαιά χειρόγραφα Στανίτσα και κάποιες καταγραφές από Τσαούση, ο Χρύσανθος κλπ. Έχω μάλιστα την εξής μαρτυρία του Στανίτσα (εξ αυτηκόου): "Ο Πρίγγος τα έγραψε στον άνω Πα αλλά δεν είναι για αυτή τη βάση, στον άνω Νη τα έλεγε βρέ...! Γι' αυτό κι εγώ τα μετέγραψα στον Πλ Δ΄επτάφωνο φθορικό! Εκεί που λέγονται πρέπει να γράφονται!" (εννοεί με άνω Νη=Πα του Πρίγγου=Κε του πλ Α΄).
Άρα υπάρχει και τρίτη γραφή, του όψιμου Στανίτσα. Αν έχει κάποιος το τελικό αυτό χειρόγραφο του Στανίτσα, εκεί γύρω στο 1980, ας το ανεβάσει παρακαλώ.

Οντως ο Στανιτσας τα εχει καταγραψει οπως το γραφετε . Καπου εχω το χειρογραφο και αν το βρω θα τα ανεβασω .
Παντως , κατα την αποψη μου , τα πιο σωστα ειναι αυτα που εψαλλησαν στην συναυλια (Κωνσταντινουπολη) για το Ιωβηλαιο του Πριγγου .
 
Οντως ο Στανιτσας τα εχει καταγραψει οπως το γραφετε . Καπου εχω το χειρογραφο και αν το βρω θα τα ανεβασω .
Παντως , κατα την αποψη μου , τα πιο σωστα ειναι αυτα που εψαλλησαν στην συναυλια (Κωνσταντινουπολη) για το Ιωβηλαιο του Πριγγου .

Επισυναπτω τα εν λογω λειτουργικα και το Αξιον Εστιν , οπως εψαλλησαν στη συναυλια για το Ιωβηλαιο του Πριγγου απο την χορωδια του Συλλογου Μουσικοφιλων Κωνσταντινουπολεως υπο την χοραρχια του αειμνηστου Αρχωντα Πρωτοψαλτη Θρασυβουλου Στανιτσα .
Επαναλαμβανω τα θεωρω ως τα πιο γνησια .
 

Attachments

  • Track No02.mp3
    4.5 MB · Views: 575
  • Track No03.mp3
    1.5 MB · Views: 422
2)Αυτή που τα θέλει σε ήχο πλ Α΄επτάφωνο εναρμόνιο, με εναρμόνιες φθορές στον Ζω και στον Βου, εξ ού και "Ατζέμ Κιουρντί", όπου ο άνω Πα λειτουργεί ως Κε του πλ Α΄ και ο Δι ως Πα. Φαίνεται ότι αυτή ήταν η πιο "original" γραφή του Πρίγγου που διασώζουν ο Καραμάνης, τα παλαιά χειρόγραφα Στανίτσα και κάποιες καταγραφές από Τσαούση, ο Χρύσανθος κλπ.

Φίλε Γιάννη,

Θα σας πω ότι η πιο "original" γραφή του Πρίγγου σ' αυτά τα Λειτουργικά είναι από το άνω-ΚΕ/κάτω-ΚΕ. Το ξεύρω αυτό διότι έχω (ή μάλλον ΕΙΧΑ) ένα πρωτότυπο (προσέξετε... ΟΧΙ φωτοτυπία) χειρόγραφο του Πρίγγου που μου είχε δώσει ο πατέρας μου, ο οποίος ήταν μαθητής του Πρίγγου στην Θεσσαλονίκη όταν ήταν παιδί. Έχω φάει το κόσμο και έχω γυρίσει το σπίτι μου άνω-κάτω τα τελευταία δέκα χρόνια να το βρω αυτό το χειρόγραφω, και ΔΕΝ το βρίσκω.

Πάντως όμως, οι μαρτυρίες στο χειρόγραφο αυτό είναι στο ΚΕ (άνω και κάτω), και σαν να θυμάμαι ότι είχε γράψει και ο Πρίγγος τις λέξεις "ατζέμ κιουρδί", αλλά σ' αυτό δεν είμαι 100% σίγουρος.

Να είστε βέβαιοι ότι όταν και ΕΑΝ βρεθεί αυτό το χειρόγραφο, θα το σκανάρω αμέσως και θα το ανεβάσω προς κοινόν όφελος.

(Νομίζω καιρός να πω στην Κρυστάλλω να φτιάξει μια Φανουρόπιτα....) :)

Απόστολος
 
Φίλε Γιάννη,
.....................................................................................

(Νομίζω καιρός να πω στην Κρυστάλλω να φτιάξει μια Φανουρόπιτα....) :)

Απόστολος

Αποστολε
Χρονια Πολλα και Καλα για την αυριανη γιορτη σου . Οσο για την Φανουροπιτα , καλη ιδεα .
 
Σας ευχαριστώ όλους για την ανταπόκρισή σας.

Η αιτιολόγηση από το Στανίτσα της μεταφοράς της βάσης τους κατά ένα τόνο, εκ του πα στο Νη μαρτυρεί αυθεντικά για την (πολίτικη) υπό του Πρίγγου γραφή τους σε Πα. Όμως κι εγω, όπως κι ο αγαπητός Απόστολος έχουμε δει Θεσσαλονικεία χειρόγραφα "Πρίγγου" με γραφή στον κάτω Κε. Δυο είναι οι πιθανότητες:
Ή να προέρχονται από τον ίδιο τον Πρίγγο και σε διαφορετικές "φάσεις" της μουσικής του εξέλιξης και οι δυο γραφές -που προτιμώ να δεχτώ- ή να επαληθευτεί η υποψία μου για νόθα χειρόγραφα "Πρίγγου" στη Θεσσαλονίκη κατά τις δεκαετίες '40 και '50 (τουλάχιστον). Το δεύτερο ισχύει δυστυχώς και ως ένα βαθμό για άλλα μέλη, των οποίων τα νόθα αυτά χειρόγραφα έχω δεί.

Να μου επιτρέψετε να κάνω έναν παραλληλισμό για να στηρίξω την εκδοχή διαφορετικών "φάσεων Πρίγγου" :
Το "Δύναμις - Όσοι εις Χριστόν" Πρίγγου απαντάται (και κατά μαρτυρίες Καραμάνη και Ταλιαδώρου) εκτός από τη μορφή με τις φράσεις "εβαπτίσθητε" και "ενεδύσασθε" να έχουν τον άνω Πα αναλλοίωτο και σε χειρόγραφη Πρίγγου μορφή με τον άνω Πα εν υφέσει αλλά και τον προηγηθέντα στην ανάβαση Δι (και άνω Ζω βέβαια) ομοίως εν υφέσει, κατά το μακάμ Σαμπάχ. Αυτή τη μελική πορεία του Α΄ήχου "παθητικού ή σαμπάχ ή νάου για τους αυθεντικιστές" όσον αφορά το Τρισάγιον-Δύναμις Πρίγγου στον ήχο αυτό εξηγεί (σε εγγραφή που μας διασώζεται) ο Πρίγγος στο Χατζημάρκο. Αυτήν όμως τη μόνη αυθεντική εκδοχή του Τρισαγίου μόνον ο Καραμάνης από τους συνεχιστές Πρίγγου τη διασώζει στο βιβλίο και στις εκτελέσεις του. Οι λοιποί μαθητές Πρίγγου, συγγνώμη που θα το πώ, απλά ή δεν την κατάλαβαν (λιγουλάκι δύσκολο) ή δεν τη θέλησαν. Στο "Δύναμις-όσοι εις Χριστόν" όμως έχουμε δυο εκδοχές από διαφορετικές "φάσεις Πρίγγου. Τη μια -σαμπάχ- ακολουθεί ο Καραμάνης και στο βιβλίο και στη ζωντανή εκτέλεση . Ο Καραμάνης μαρτυρεί μάλιστα ότι άκουσε τη μορφή που διασώζει από το στόμα του Πρίγγου (υποθέτω πολύ παλιότερα) πέραν των χειρογράφων. Την άλλη (με αναλλοίωτους τους Δι και άνω Πα) ακολουθούν όλοι οι υπόλοιποι μαθητές του Πρίγγου καθώς και ο ίδιος ο Πρίγγος από ένα χρονικό σημείο και μετά (σύμφωνα με τις ηχογραφήσεις του που διαθέτουμε).
Όλα αυτά που θα μπορούσαν να απ οτελέσουν νέο Thread τα είπα για να καταδείξω ότι υπάρχουν "φάσεις Πρίγγου" και μπορεί να δικαιολογήσουν την προέλευση και των δυο μορφών γραφής των λειτουργικών "Κιουρντί" από τον Πρίγγο σε διαφορετικές χρονικές του στιγμές (τα οποία λειτουργικά να σημειωθεί ότι επίσης έχουν διφορούμενες και ίσως δισυπόστατες εκφορές του άνω Δι=Πα ή άνω Πα -κατά τις δυο γραφές- στο "Άξιον εστι", όπου ο Καραμάνης τον θέλει εν υφέσει-Σαμπάχ ενώ οι λοιποί μαθητές του Πρίγγου και μια ηχητική αποτύπωση Πρίγγου αλλού αναλλοίωτο αλλού εν υφέσει).

Σας κούρασα, συγγνώμη.
 
Last edited:
Ερώτηση

Εαν ο Α ψάλτης πάρει το κείμενο με βάση τον Πα. Ο Β᾽ Ψάλτης το κείμενο με φθορές σε βάση του Νη, ο Γ᾽ Ψάλτης το κείμενο σε βάση του κάτω Κε, και συμφωνήσουν ΟΛΟΙ πώς η αρχική τους μαρτυρία να αντοιστοιχεί με το Re (π.χ. του δυτικού τονοδότου, δηλ. Πα=Νη=κάτω Κε=RE),

Σε πόσο βαθμό θα διαφέρουν τα διαστήματα, και γενικώς οι ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΕΣ εκτελέσεις (όλοι συμψάλλοντες);

Επι πρακτικής βάσεως.....

Ν.
 
Ερώτηση

Εαν ο Α ψάλτης πάρει το κείμενο με βάση τον Πα. Ο Β᾽ Ψάλτης το κείμενο με φθορές σε βάση του Νη, ο Γ᾽ Ψάλτης το κείμενο σε βάση του κάτω Κε, και συμφωνήσουν ΟΛΟΙ πώς η αρχική τους μαρτυρία να αντοιστοιχεί με το Re (π.χ. του δυτικού τονοδότου, δηλ. Πα=Νη=κάτω Κε=RE),

Σε πόσο βαθμό θα διαφέρουν τα διαστήματα, και γενικώς οι ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΕΣ εκτελέσεις (όλοι συμψάλλοντες);

Επι πρακτικής βάσεως.....

Ν.
Ευτυχώς δε θα διαφέρουν. Αρκεί να λέγονται ακριβέστατα. Σε αυτό πιστεύω ότι βοηθεί η μελέτη των λειτουργικών αυτών σε παραλλαγή και από τις δυο γραφές τους (Πα και Κε). Όμως όλα όσα έγραψα, όσο κουραστικά κι αν είναι, θέλω να πιστεύω ότι θωρακίζουν και βελτιώνουν και την ερμηνεία δηλ. το πρακτικό μέρος. Και η βαθύτερη γνώση των μακαμιών "πάει αλλού" την ερμηνεία. Αλλιώς ψάλλει ο γνώστης κι αλλιώς ο απλοϊκά γνωρίζων και σκεπτόπενος. ¨Η, αλλιώς ψάλλεις όταν γνωρίζεις μακάμια και υποπεριπτώσεις και αλλοιώσεις επί θεωρητικής βάσεως κι αλλιώς όταν απλώς διαβάζεις νότες και φθορές από το μουσικό χαρτί.
 
.....Όσο και ΜΑΚΑΜάτος να είναι τις, εάν δεν τα έχει ακούσει απο τον ίδιο τον Πρίγγο, έστω απο ηχητικό ντοκουμέντο, η ΜΑΚΑΜΑΤΟσύνη του (της) τον κάνει......βάρβαρο.

Και ας τα ψάλλει ΜΑΚΑΜατικά απο όποια βάση και με όποιες φθορές....

ΝΓ.
 
.....Όσο και ΜΑΚΑΜάτος να είναι τις, εάν δεν τα έχει ακούσει απο τον ίδιο τον Πρίγγο, έστω απο ηχητικό ντοκουμέντο, η ΜΑΚΑΜΑΤΟσύνη του (της) τον κάνει......βάρβαρο.

Και ας τα ψάλλει ΜΑΚΑΜατικά απο όποια βάση και με όποιες φθορές....

ΝΓ.

Συμφωνώ.
Και προσαυξάνω ότι καλό θα ήταν να είχε κανείς πού και πού κάποια ακούσματα αυθεντικής εξωτερικής ανατολικής μουσικής, σαν κι αυτής που εξέθρεψε τον Πρίγγο. Με άλλα λόγια να αντλεί από πηγές σαν κι εκείνες που άντλησαν ο Πρίγγος κι ο Στανίτσας και άλλοι. Αρκεί να μη χάσει το βυζαντινό εκκλησιαστικό χρώμα, γιατί αλλοίμονο... Και δεν είναι οδός για τυφλή μίμηση η "Μακαματοσύνη" των δασκάλων αυτών. Μπορεί να γίνει άνετα κατήφορος.
Όμως άγνοια και τσαπατσουλιές δεν επιτρέπονται. Ούτε από τους καλλιφωνότερους. Η ανατολική μουσική απαιτεί κι αυτή τη μελέτη και τη γνώση της κι όχι προχειρότητες και μιμήσεις επιφανειακές. Το πόσο θα την εισαγάγει κάποιος στο προσωπικό του χρώμα αφορά τον ίδιο.

Απόστολε πολύχρονος!!! Και μακάρι να βρεις το ιδιόγραφο Πρίγγου που κληρονόμησες από τον πατέρα σου. Θα είναι μεγάλο κέρδος για όλους μας.
 
Last edited:
Έχω μάλιστα την εξής μαρτυρία του Στανίτσα (εξ αυτηκόου): "Ο Πρίγγος τα έγραψε στον άνω Πα αλλά δεν είναι για αυτή τη βάση, στον άνω Νη τα έλεγε βρέ...! Γι' αυτό κι εγώ τα μετέγραψα στον Πλ Δ΄επτάφωνο φθορικό! Εκεί που λέγονται πρέπει να γράφονται!" (εννοεί με άνω Νη=Πα του Πρίγγου=Κε του πλ Α΄).
Άρα υπάρχει και τρίτη γραφή, του όψιμου Στανίτσα. Αν έχει κάποιος το τελικό αυτό χειρόγραφο του Στανίτσα, εκεί γύρω στο 1980, ας το ανεβάσει παρακαλώ.

Δυστυχώς έχω μόνο την πρώτη σελίδα. Αν έχει κανείς τα υπόλοιπα ας τα ανεβάσει.
 

Attachments

  • 1.jpg
    275.3 KB · Views: 353
Επιτρέψατέ μου μια πρακτική βοήθεια.
Ο τονοδότης μας θα δείχνει τον ευρωπαϊκό άνω Do, τον οποίο θα κάνουμε Κε για τη γραφή εκ του κάτω Κε, άνω Πα για τη γραφή εκ του Πα (και άνω Νη για την τελευταία γραφή Στανίτσα). Βέβαια δε βλάπτει μισή φωνή πιο κάτω δηλ. στο ύψος του ευρωπαϊκού άνω Si του τονοδότη μας.
Προσοχή όμως, τα λειτουργικά αυτά προϋποθέτουν φωνητική "φόρμα" αλλά και προσεκτικό και χωρίς βιασύνη χρονικό βηματισμό. Ειδικά το "Άξιον Εστι" κρύβει πολλούς κινδύνους. Και δεν είναι για χόρταση. Ας λέγονται σε καλές στιγμές.
(Μια προσωπική σύσταση για τα μακάμια: είναι σαν τα ανατολίτικα μπαχαρικά. Το λίγο δίνει εξωτική γεύση, το πολύ βλάπτει. Μήπως και οι μεγάλοι συνθέτες 18ου-19ου αιώνων αυτό το '"λίγο" δεν εφαρμόζουν στα πιο αργά μαθήματά τους; Με χρώμα εκκλησιαστικό πάντα)
Δυο εκτελέσεις των Λειτουργικών αυτών πάντως έχω στην καρδιά μου: Εκείνη των πολίτικων συναυλιακών χορωδιακών εκτελέσεων Στανίτσα και για το "Άξιον εστι" την απόλυτη εκτέλεση ενός αρκετά νέου Πρίγγου (που μάλλον προέρχεται από δίσκο γραμμοφώνου χαμένο).
 
Last edited:
Μια εισέτι διευκρίνηση, εξαιτίας κάποιων αποριών που μου διατυπώθηκαν, έστω κι αν ξαναλέω αυτονόητα πράγματα:

Η τονική έκταση των λειτουργικών και στις τρείς γραφές τους (Κε, Πα , Νη) είναι η αυτή. Στη γραφή εκ του κάτω Κε ο Κε είναι ο ευρωπαϊκός Do, οπότε το μάθημα αναβιβάζεται κατά μιάμιση φωνή. Στη γραφή σε Πα ο Πα είναι πάλι ο ευρωπαϊκός Do, οπότε το μάθημα καταβιβάζεται κατά μια φωνή. Στη γραφή Στανίτσα σε Νη, η βάση είναι ακριβώς ο ευρωπαϊκός Do, οπότε δεν επέρχεται καμιά μεταβολή ύψους.
Εξασκηθείτε να τα ψάλλετε και από τις 3 γραφές και θα δείτε ότι η φωνή σας θα διεξέρχεται απολύτως την ίδια τονική έκταση και φυσικά την ίδια μελωδία και διαστήματα.

Ελπίζω να βοήθησα και να άνοιξα λίγο και την όρεξη.

Υ.Γ. Αν ο Do μας φαίνεται ψηλός, ας χαμηλώσουμε μισή φωνή κι ας τα πάρουμε απο τη θέση του ευρωπαϊκού Si. Κι αν το 'Άξιον εστι" μας φαίνεται δύσκολο ή αργούτσικο, ας εφαρμόσουμε τη συνταγή Παναγιωτίδη: Στη βάση Δι της γραφής εκ του Πα, στη βάση Πα της γραφής εκ του κάτω Κε και στη βάση Γα της γραφής εκ του Νη ψάλλουμε το λεγόμενο "πατριαρχικόν Άξιον εστι"! Και ανάβουν περισσότερο τα αίματα!
 
Last edited:
πάντως το θέμα τελικά ειναι να βολευει τη φωνη μας η όποια βάση επιλέξουμε κι όχι τόσο το που είναι γραμμένα.

απ τα πιο ωραία λειτουργικα!
 
Back
Top