[Ερώτηση] Περί της ιστορίας των λεγόμενων "Πατριαρχικών" λειτουργικών

Γνωρίζει κάποιος κάτι για την ιστορία και την επικράτησή τους;

Ειδικότερα με ενδιαφέρει μια παράμετρος που παρατηρώ όταν τα ψάλλουμε, για την οποία δεν ξέρω ποια είναι η γνώμη σας. Χωρίς βέβαια να θέλω να συνδέσω το θέμα αυτό με την παράδοση να ψάλλονται στο Πατριαρχείο λειτουργικά σε "κλιτόν", παρατηρώ ότι στα λεγόμενα «Πατριαρχικά» λειτουργικά υπάρχουν κάποια στοιχεία που παραπέμπουν το νου σε μετεξέλιξη προς το εμμελέστερο μιας προγενέστερης μορφής με ρετσιτατίβο ή έστω αυτοσχεδιαστικό χαρακτήρα. Αυτό φαίνεται τόσο στα ξεκινήματα (Πατέρα Υιόν, Έλεον ειρήνης, Άγιος άγιος κλπ), όσο και στην ασυμμετρία του ρυθμού και στην κάπως ελεύθερη και οιονεί αυτοσχεδιαστική ανάπτυξη του μέλους.

Γιώργος Μ. said:

Γνωρίζει κάποιος κάτι για την ιστορία και την επικράτησή τους;

Ειδικότερα με ενδιαφέρει μια παράμετρος που παρατηρώ όταν τα ψάλλουμε, για την οποία δεν ξέρω ποια είναι η γνώμη σας. Χωρίς βέβαια να θέλω να συνδέσω το θέμα αυτό με την παράδοση να ψάλλονται στο Πατριαρχείο λειτουργικά σε "κλιτόν", παρατηρώ ότι στα λεγόμενα «Πατριαρχικά» λειτουργικά υπάρχουν κάποια στοιχεία που παραπέμπουν το νου σε μετεξέλιξη προς το εμμελέστερο μιας προγενέστερης μορφής με ρετσιτατίβο ή έστω αυτοσχεδιαστικό χαρακτήρα. Αυτό φαίνεται τόσο στα ξεκινήματα (Πατέρα Υιόν, Έλεον ειρήνης, Άγιος άγιος κλπ), όσο και στην ασυμμετρία του ρυθμού και στην κάπως ελεύθερη και οιονεί αυτοσχεδιαστική ανάπτυξη του μέλους.

Click to expand...

Λοιπόν Γιώργο είσαι πολύ τυχερός , διότι προχθές μιλούσα στο τηλ με τον Δομέστικο Στέλιο Φλοίκο και λέγαμε για τα συγκεκριμένα λειτουργικά.

Μου ανέφερε λοιπόν ότι τα μοναδικά ''Λειτουργικά'' που ψάλλονταν μέσα στο Πατριαρχείο ήταν αυτά ''εις το κλιτόν''. Τίποτε μα τίποτε άλλο!!!
Όμως κάποιοι από του προηγούμενους Πατριάρχες οι οποίοι οι περισσότεροι ήξεραν Μουσική,ζητούσαν από τον εκάστοτε Πρωτοψάλτη να ψάλλει ''Λειτουργικά'' με νέες μουσικές γραμμές. Όταν λοιπόν εψάλλησαν αυτά (''Τα Πατριαρχικά'' του Μάρκου Βασιλείου) για 1η φορά, άρεσαν πολύ στον Πατριάρχη (δεν ενθυμούμαι ποιός ήταν) και εκείνος ζήτησε από τον Πρωτοψάλτη να καθιερωθούν με το όνομα ''Τα Πατριαρχικά''. Έτσι και έγινε.

Μετέπειτα παραδείγματα είναι επίσης και τα Λειτουργικά του Κανελλίδου τα οποία εισήγαγε ο Ιάκωβος Ναυπλιώτης στο Πατριαρχείο μέσα πάλι από ίδια περίπτωση ... Δηλαδή απο εισηγήσεις μαθητών και αρχιδιακόνων που του έλεγαν '' Άρχοντα ψάλλε μας κάτι καινούργιο, κάτι διαφορετικό''.

Ελπίζω να σε κάλυψα .... Αν όχι σε επικοινωνία που θα έχω αύριο ή μεθαύριο πάλι μαζί του, ρωτάω περισσότερα!!!

Αγαπητε Γιωργο γιατι πελαγοδρομεις ? Ακουσε Σ Τ Α Ν Ι Τ Σ Α μεσα στον Πατριαρχικο Ναο . Θα σου λυθουν ολες οι αποριες και θα σου φυγουν ολες οι αμφιβολιες !!!

Για τα «πατριαρχικά» έγραψε ήδη ο stanitsas. Επίσης σύμφωνα με τον Βουδούρη ο Ραιδεστινός, όταν έφυγε από το πατριαρχείο, έγραψε τα λειτουργικά σε ήχο B'. Αυτά που βρίσκεται δεν ξέρω, έχω δει όμως το «Αξιον εστιν» του.

Shota said:

Για τα «πατριαρχικά» έγραψε ήδη ο stanitsas. Επίσης σύμφωνα με τον Βουδούρη ο Ραιδεστινός, όταν έφυγε από το πατριαρχείο, έγραψε τα λειτουργικά σε ήχο B'. Αυτά που βρίσκεται δεν ξέρω, έχω δει όμως το «Αξιον εστιν» του.

Click to expand...

Πρέπει να τα έχει ο Κυφιώτης, από κει τα αναδημοσιεύει και ο Χ Καρακατσάνης δια χειρός Π. Μάνου, στο Λειμωνάριόν του.

Για την ιστορία του πράγματος βλέπε άρθρο του φίλου Μ. Γιαννόπουλου εδώ , αλλά και στα συνοδευτικά τευχίδια των Συμμείκτων του Μ. Χατζηγιακουμή με τους λειτουργικούς ύμνους που εκτελεί ο π. Γ. Τσέτσης.

Δ.

Shota said:

Για τα «πατριαρχικά» έγραψε ήδη ο stanitsas. Επίσης σύμφωνα με τον Βουδούρη ο Ραιδεστινός, όταν έφυγε από το πατριαρχείο, έγραψε τα λειτουργικά σε ήχο B'. Αυτά που βρίσκεται δεν ξέρω, έχω δει όμως το «Αξιον εστιν» του.

Click to expand...

Επισυνάπτω το Αξιον εστιν. Είναι ακριβή αντιγραφή από την Ανθοδέσμη του X. Παπανικολάου. Σε τρία σημεία έγινα μαθητής του Καρά D) και χρησιμοποιώ το πλάγιο ολίγον D) διότι δεν υπάρχει αυτή η γραμμή με το ολίγον στη γραμματοσειρά EZ Psaltica.

Shota said:

Επισυνάπτω το Αξιον εστιν. Είναι ακριβή αντιγραφή από την Ανθοδέσμη του X. Παπανικολάου. Σε τρία σημεία έγινα μαθητής του Καρά D) και χρησιμοποιώ το πλάγιο ολίγον D) διότι δεν υπάρχει αυτή η γραμμή με το ολίγον στη γραμματοσειρά EZ Psaltica.

Click to expand...

Ευχαριστίες! Ευλογημένε, έχει και μια επιγραφή το Άξιόν εστιν αν δεν απατώμαι. Αντίγραψέ την κι αυτήν. Αποδεικνύει πόσο είναι του Ραιδεστηνού η σύνθεση....

Δ.

Σύμφωνα με αυτό το άρθρο του Ψάχου ο πρώτος πατριαρχικός οποιος άρχισε να ψάλλει τα μελοποιημένα λειτουργικά στο πατριαρχικό ναό είναι μάλλον ο Αριστείδης Νικολαΐδης (το άρθρο είναι γραμμένο το 1908 όταν ο πρωτοψάλτης ήταν ο Νικολαΐδης).

Shota said:

Επίσης σύμφωνα με τον Βουδούρη ο Ραιδεστινός, όταν έφυγε από το πατριαρχείο, έγραψε τα λειτουργικά σε ήχο B'. Αυτά που βρίσκεται δεν ξέρω, έχω δει όμως το «Αξιον εστιν» του.

Click to expand...

dimskrekas said:

Πρέπει να τα έχει ο Κυφιώτης,

Click to expand...

Όντως ο Κυφιώτης έχει τα λειτουργικά του Γεωργίου Ραιδεστινού αλλά δεν παραθέτει και το Άξιον εστίν.
Οι φωτογραφίες είναι από το Μουσικόν Απάνθισμα, Κων/πολη 1894