Μουσικά Ακολουθίας Εγκαινίων Ναού
- Thread starter tsak77
- Start date
π. Μάξιμος
Γενικός Συντονιστής
Ἔχω·
ΑΣΤΕΡΙΟΥ Κ. ΔΕΒΡΕΛΗ
Πηδάλιον
Βυζαντινῆς Μουσικῆς
ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΝΑΟΥ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
1998
ΠΕΡΕΧΕΙ
Ἅπαντα τά ψαλλόμενα εἰς τήν ἀκολουθίαν Ἐγκαινίων Ναοῦ τό πρῶτον μελοποιηθέντα παρά τοῦ Ἐκδότου κατά τό γνήσιον Βυζαντινόν ὕφος.Πηδάλιον
Βυζαντινῆς Μουσικῆς
ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΝΑΟΥ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
1998
ΠΕΡΕΧΕΙ
Προστίθενται διάφορα ἐκλεκτά μαθήματα τῶν ἀοιδίμων Μουσικοδιδασκάλων καί Μελοποιῶν· Θεμιστ. Γεωργιάδου, Ἰακώβου Ναυπλιώτου, Κων. Πρίγγου, Βασ. Νικολαΐδου καί Ἀθαν. Παναγιωτίδη.
ΥΓ. 1) Σελ. 205 2) Δέν νομίζω ὅτι ἀνεβαίνει...
π. Μάξιμος
Γενικός Συντονιστής
domesticus
Lupus non curat numerum ovium
Εξαίρετο βιβλίο επίσης του κ. Σπύρου Γεωργακοπούλου, περί λόγος εγένετο προσφάτως.
Τίτλος βιβλίου :
Η ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΩΝ ΕΓΚΑΙΝΙΩΝ
Σπύρου Χ. Γεωργακοπούλου
Τσερτίδου 138- Τ.Κ. 26335 - Πάτρα- τηλ. 2610 324746
Σάββας Πραστίτης
Σάββας Πραστίτης
Ο τίτλος του βιβλίου του κ. Στάθη είναι:
Γρ. Θ. Στάθη Ἐγκαίνια, ἤτοι τάξις καί Ἀκολουθία εἰς ἐγκαίνια ναοῦ κατά τό Βυζαντινό Τυπικό
Εκδοση Ιδρύματος Βυαντινής Μουσικολογίας, σειρά Λατρειολογήματα 3 , Αθήνα 2004
Γρ. Θ. Στάθη Ἐγκαίνια, ἤτοι τάξις καί Ἀκολουθία εἰς ἐγκαίνια ναοῦ κατά τό Βυζαντινό Τυπικό
Εκδοση Ιδρύματος Βυαντινής Μουσικολογίας, σειρά Λατρειολογήματα 3 , Αθήνα 2004
Εξεδόθη στις 30 Μαρτίου 2008 (Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως) από τον κ. Βουρλή.Περιέχει:
Α. ΥΜΝΟΥΣ ΕΠΙ ΘΕΜΕΛΙΩ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Β. ΥΜΝΟΥΣ ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΛΕΙΨΑΝΩΝ
Γ. ΥΜΝΟΥΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΓΚΑΙΝΙΩΝ
Δ. ΥΜΝΟΥΣ ΟΡΘΡΟΥ ΕΓΚΑΙΝΙΩΝ
Ε. ΥΜΝΟΥΣ ΤΩΝ ΕΓΚΑΙΝΙΩΝ
Το βιβλίο αποτελείται από 123 σελίδες. Για περισσότερες πληροφορίες όποιος θέλει μπορεί να μου στείλει π.μ.
Τάσος Μπόκος
Παλαιό Μέλος
(...μάλλον το γνωρίζετε αλλά) υπάρχει και η έκδοση του Ιδρύματος Βυζαντινής Μουσικολογίας σε επιμέλεια κ.Γρ.Στάθη στη σειρά "Λατρειολογήματα" Νο 3 με τίτλο: "ΕΓΚΑΙΝΙΑ ήτοι Τάξις και Ακολουθία εις εγκαίνια ναού κατά το Βυζαντινό Τυπικό. Εκτός από την τυπική διάταξη υπάρχουν και τα ψαλλόμενα μέλη. Οι ψαλμικοί στίχοι των εγκαινίων σε μελοποίηση του κ.Στάθη. Εκτός αυτών όμως περιέχει και κάποια παλαιά όπως το αντί Χερουβικού "Κύριε ηγάπησα ευπρέπειαν" Νικηφόρου του Ηθικού, Κοινωνικό του Μπερεκέτη αλλά και το καλοφωνικό ποίημα του Νικηφόρου Ηθικού "Άρατε πύλας" σε α' ήχο. Η έκδοση είναι του 2004.
Last edited:
domesticus
Lupus non curat numerum ovium
Τὸ ἔχω προμηθευθεῖ, εἶναι ἐξαιρετικὰ προσεγμένη ἔκδοση καὶ πολὺ ἐνδιαφέρουσα.
domesticus
Lupus non curat numerum ovium
Διαβάζοντας τὸ πόνημα τοῦ κ. Στάθη, ποὺ διακρίνεται ἀπὸ ἰδιαίτερα ἐμβριθῆ εἰσαγωγή, διαπίστωσα κάποια σημεία ποὺ μὲ δυσκολεύουν προσωπικά. Στὴ σελ. 86 ἀναφέρεται ὅτι ὁ ψαλμὸς ρμδ΄ «ἐμελίσθη εἰς τροχαϊκὴν διποδίαν, μετ᾿ ἐξαιρέσεων». Ἐπειδὴ στὴν Φιλοσοφικὴ ὅταν παρακολουθοῦσα μαθήματα κλασικῆς φιλολογίας παρέλειψα τὸ μάθημα τῆς Μετρικῆς, ἄς μὲ διαφωτίσει κάποιος περὶ τίνος πρόκειται .
Ἀμέσως μετὰ ἀναφέρεται ὁ ἦχος τῆς μελοποίησης «ἦχος α ἔσω, Νάος» μὲ ἀπήχημα ανανες ποὺ καταλήγει σὲ ΓΑ μὲ σπάθη. Ἐρώτηση στοὺς ἀρχαιομαθεῖς τοῦ forum γιὰ κάποια πρακτικὴ συμβουλὴ στὴν ἐκτέλεση τοῦ ἤχου.
Καὶ μιὰ τελευταία παρατήρηση. Τὸ μουσικὸ κείμενο χωρίζεται μὲ διπλὲς διαστολὲς καὶ σημειώνονται οἱ ἀριθμοὶ 9 καὶ 6. Ἀπὸ πρόσφατες συζητήσεις στὸ forum καταλαβαίνω ὅτι πρόκειται γιὰ ἑννεάσημους καὶ ἐξάσημους. Ἐγώ μέχρι τώρα διαβάζοντας ἀπὸ τὶς παλαιὲς ἐκδόσεις δὲν γνωρίζω αὐτοὺς τοὺς χρόνους πὼς ἐκτελοῦνται καὶ πῶς σχετίζονται μὲ αὐτοὺς ποὺ ἔχω μάθει (2-3-4σημο). Ὑπάρχουν κάποιες πρακτικὲς συμβουλὲς γιὰ νὰ μελετήσω τὴν σύνθεση; Δηλώνω τὴν ἄγνοιά μου γιὰ ὅλα τὰ παραπάνω, καλῶς ἤ κακῶς.
Νὰ σημειώσω ὅτι τὴν ἴδια σήμανση παρατηρῶ καὶ στὴν σελ. 106. Ὅλα τὰ ὑπόλοιπα μουσικὰ κείμενα ἀποδίδονται μὲ τὴν καθιερωμένη σημειογραφία καὶ δὲν ἀντιμετώπισα προβλήματα.
Τώρα, στὴν σελ. 82 τὸ ἀπολυτίκιο τῶν ἐγκαινίων ἀναφέρεται ὅτι ψάλλεται σὲ «ἦχο λέγετο, μαλακὸ χρωματικό». Στὴν σελ. 112 μελοποιεῖται ὁ ψαλμὸς ν΄(50) σὲ «ἦχο λέγετο ἤτοι πλ. Β διατονικός». Στὴ σελ. 55 ὁ ἦχος τοῦ κανόνα ἀναφέρεται «ἦχος λέγετος» σκέτος. Ἔχω μπερδευτεῖ. Οἱ γνώσεις μου εἶναι ἑνὸς ἁπλοῦ ψάλτη χωρὶς ἰδιαίτερη θεωρητικὴ κατάρτιση. Παρατηρῶ ὄμως, ὅτι πρώτη φορὰ διαπιστώνω δυσκολία στὴν μελέτη μουσικοῦ κειμένου καὶ συμπεραίνω πὼς πιθανῶς αὐτὰ ποὺ γνώριζα δὲν εἶναι ἀρκετὰ γιὰ νὰ διαβάσω καὶ κατόπιν νὰ ἀποδώσω τὸ κείμενο.
Ὅλα τὰ παραπάνω τὰ ἔχω δεῖ σὲ συζητήσεις κατὰ καιροὺς ἀλλὰ θεωροῦσα ὅτι ἀνήκουν στὴν σφαίρα τῆς ἔρευνας καὶ ὅτι παραμένουν σὲ ἐπίπεδο θεωρητικῆς ἀναζήτησης. Μᾶλλον ἔκανα λάθος καὶ πρέπει νὰ ξαναδιαβάσω θεωρία ὄχι πλέον γιὰ θεωρητικὴ γνώση ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ μπορῶ νὰ ἀποδώσω στὸ ἀναλόγιο.
Εὐχαριστῶ.
Ἀμέσως μετὰ ἀναφέρεται ὁ ἦχος τῆς μελοποίησης «ἦχος α ἔσω, Νάος» μὲ ἀπήχημα ανανες ποὺ καταλήγει σὲ ΓΑ μὲ σπάθη. Ἐρώτηση στοὺς ἀρχαιομαθεῖς τοῦ forum γιὰ κάποια πρακτικὴ συμβουλὴ στὴν ἐκτέλεση τοῦ ἤχου.
Καὶ μιὰ τελευταία παρατήρηση. Τὸ μουσικὸ κείμενο χωρίζεται μὲ διπλὲς διαστολὲς καὶ σημειώνονται οἱ ἀριθμοὶ 9 καὶ 6. Ἀπὸ πρόσφατες συζητήσεις στὸ forum καταλαβαίνω ὅτι πρόκειται γιὰ ἑννεάσημους καὶ ἐξάσημους. Ἐγώ μέχρι τώρα διαβάζοντας ἀπὸ τὶς παλαιὲς ἐκδόσεις δὲν γνωρίζω αὐτοὺς τοὺς χρόνους πὼς ἐκτελοῦνται καὶ πῶς σχετίζονται μὲ αὐτοὺς ποὺ ἔχω μάθει (2-3-4σημο). Ὑπάρχουν κάποιες πρακτικὲς συμβουλὲς γιὰ νὰ μελετήσω τὴν σύνθεση; Δηλώνω τὴν ἄγνοιά μου γιὰ ὅλα τὰ παραπάνω, καλῶς ἤ κακῶς.
Νὰ σημειώσω ὅτι τὴν ἴδια σήμανση παρατηρῶ καὶ στὴν σελ. 106. Ὅλα τὰ ὑπόλοιπα μουσικὰ κείμενα ἀποδίδονται μὲ τὴν καθιερωμένη σημειογραφία καὶ δὲν ἀντιμετώπισα προβλήματα.
Τώρα, στὴν σελ. 82 τὸ ἀπολυτίκιο τῶν ἐγκαινίων ἀναφέρεται ὅτι ψάλλεται σὲ «ἦχο λέγετο, μαλακὸ χρωματικό». Στὴν σελ. 112 μελοποιεῖται ὁ ψαλμὸς ν΄(50) σὲ «ἦχο λέγετο ἤτοι πλ. Β διατονικός». Στὴ σελ. 55 ὁ ἦχος τοῦ κανόνα ἀναφέρεται «ἦχος λέγετος» σκέτος. Ἔχω μπερδευτεῖ. Οἱ γνώσεις μου εἶναι ἑνὸς ἁπλοῦ ψάλτη χωρὶς ἰδιαίτερη θεωρητικὴ κατάρτιση. Παρατηρῶ ὄμως, ὅτι πρώτη φορὰ διαπιστώνω δυσκολία στὴν μελέτη μουσικοῦ κειμένου καὶ συμπεραίνω πὼς πιθανῶς αὐτὰ ποὺ γνώριζα δὲν εἶναι ἀρκετὰ γιὰ νὰ διαβάσω καὶ κατόπιν νὰ ἀποδώσω τὸ κείμενο.
Ὅλα τὰ παραπάνω τὰ ἔχω δεῖ σὲ συζητήσεις κατὰ καιροὺς ἀλλὰ θεωροῦσα ὅτι ἀνήκουν στὴν σφαίρα τῆς ἔρευνας καὶ ὅτι παραμένουν σὲ ἐπίπεδο θεωρητικῆς ἀναζήτησης. Μᾶλλον ἔκανα λάθος καὶ πρέπει νὰ ξαναδιαβάσω θεωρία ὄχι πλέον γιὰ θεωρητικὴ γνώση ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ μπορῶ νὰ ἀποδώσω στὸ ἀναλόγιο.
Εὐχαριστῶ.
Hristakis
῾Αγιοσοφίτης
Τις τελευταίες δεκαετίες στην παράδοση του Αγίου όρους (και δη αυτή των Καρυών) συναντούμε κάποια μέλη τα οποία ψάλλονται σε εξάσημο ρυθμό όπως τα "Θου Κύριε" τα πασαπνοάρια του εωθινού ευαγγελίου, κάποια Κύριε ελέησον κ.α. Όπως φαίνεται από τον τονισμό των λέξεων δεν πρόκειται για τρίσημο ρυθμό αλλά για εξάσημο ρυθμό. Πρόκειται για τον "διτρόχαιο δακτυλικό" της αρχαίας Ελληνικής μουσικής σύμφωνα με το θεωρητικό του Χρυσάνθου αλλά ακόμα και των νεωτέρων όπως αυτά του Σ.Καρά και του Α.Ευθυμιάδου. "Διτρόχαιος δακτυλικός" λέγεται ο εξάσημος ο οποίος έχει χρονική αύξηση στο 1 και στο 4...υπάρχουν και 'αλλες παραλαγές αλλά αυτή η μορφή χρησιμοποιήθηκε στην ψαλτική...το "μετ εξαιρέσεων" σημαίνει ότι συναντάται (στην συγκεκριμένη σύνθεση) και εννεάσημος ρυθμός...Υπάρχει η προφορική πράδοση στο Όρος ότι αυτός που τα εισήγαγε πρώτος είναι ο Συνέσιος Σταυρονικητιανός, ο οποίος ήταν και ο δάσκολος του διακο Διονύση Φιρφιρή.
"Αρχαιομαθής" δεν είμαι
αλλά θα απαντήσω ότι τον τελευταίο καιρό έχει γίνει ολόκληρη συζήτηση για τον κλάδο αυτόν του α' ήχου, όπου ανέβηκαν διάφορα επιχειρήματα από την χειρόγραφη παράδοση...πάντως ο κ.Στάθης δεν νομίζω να θέτει Σπάθη για να δηλώσει τον κλάδο αυτόν αλλά Θέμα απλούν, ένα σημάδι δανεισμένο από την παλαιότερη γραφή.Οι διαστολές λόγω του συνεπτυγμένου ρυθμού.
Έχουν συζητηθεί κατά καιρούς και αυτά τα θέματα περί πλ.β' διατονικού...ήταν και αυτή η ορόλογία σε χρήση στην χειρόγραφη παράδοση...
Εδώ μάλλον κάτι δεν κατάλαβα καλά...
Υ.Γ.η ειρωνία θα είναι να σπεύσουν κάποιοι "γνωστοί άγνωστοι" και να χαρακτηρίσουν και τον κ.Στάθη Σιμωνοκαραϊκο" επειδή χρησιμοποιεί αυτές τις ορολογίες...ο άνθρωπος "έχει φάει τα χειρόγραφα με το κουτάλι" και έτσι είναι σε θέση να γνωρίζει ότι υπάρχουν αυτές οι ονομασίες και δεν τις εφεύρε ο Καράς όπως κάποιοι φαντάζονται αλλά προϋπήρχαν...
Θα προσπαθήσω να γίνω κατανοητός εν συντομία.
Ξεκινώντας από τον ορισμό του Χρυσάνθου για τον ρυθμό:
View attachment Ρυθμός.bmp
Μικρό σχόλιο. Σύστημα σημαίνει πως αποτελείται από τουλάχιστον δύο στοιχεία, αλλιώς δεν μπορεί να αποτελεί σύστημα. (Διορθώστε με οι φιλόλογοι.)
Απαραίτητο στοιχείο του ρυθμού είναι οι πόδες :
View attachment Πούς.bmp
Ακόμα ένα μικρό σχόλιο. Εδώ ο Χρύσανθος λέει σαφώς πως ο μικρότερος πους είναι ο δίσημος (μία τουλάχιστον θέση και μία τουλάχιστον άρση).
Επίσης λέει πως ο κάθε πους είναι ΜΕΡΟΣ του όλου ρυθμού. Και παρακάτω:
View attachment Σύνθεση ρυθμού.bmp
Τρίτο μικρό σχόλιο. Αφού ο ρυθμός ΣΥΝΤΙΘΕΤΑΙ από πόδες (που ήδη ξέρουμε πως είναι τουλάχιστον δίσημοι), ο μικρότερος ρυθμός είναι ο τετράσημος (από τουλάχιστον δύο δισήμους αποτελούμενος.)
Αναφέρει δε και ποιοί είναι οι πόδες και μεταξύ άλλων:
View attachment Τροχαίος.bmp
Και για όσους δεν γνωρίζουν τί σημαίνουν τα Ο και 1 :
View attachment Σήμανση Χρόνων.bmp
Ο ρυθμός λοιπόν που αποτελείται από δύο Τροχαίους (πόδες) είναι η Τροχαϊκή διποδία. Οι εξαιρέσεις, όπου απαιτεί ο τονισμός, ο ρυθμός να αποτελείται από περισσότερους πόδες.
Για τα άλλα όταν ξαναβρώ χρόνο, εκτός και με προλάβουν άλλοι και με απαλλάξουν του κόπου.
Φώτης Τρικκαίος
Νέο μέλος
Αγαπητέ συνάδελφε tsac77 Η Ακολουθία των Εγκαινίων του καθηγ. Βυζ. Μουσικής κ. Σπ. Γεωργακόπουλου, Πάτρα είναι πολύ καλή και μάλιστα, τονισμένη κατά το ύφος του μακαριστού Μητροπολίτου Πατρών κυρού Νικοδήμου.
Το τηλέφωνο του συγγραφέως είναι 2610 324 746
Φώτης Τρικκαίος
Το τηλέφωνο του συγγραφέως είναι 2610 324 746
Φώτης Τρικκαίος
Ορίστε και συγγνώμη για τις επιδιορθώσεις (μουτζαλιές).
Eυχαριστώ πολύ, εύχομαι υγεία!