Πέτρος Συμεών αγιοταφίτης και εξηγητής (+1861)

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Είδα οτι στο πρόσφατο 2ο συνέδριο του ASBMH ο Μιχάλης Στρουμπάκης μίλησε για τον Πέτρο Συμεών Αγιοταφίτη. Μέχρι να τυπωθούν τα πρακτικά ή ο Μιχάλης (μέλος του φόρουμ) να μοιραστεί πιθανόν κάτι από αυτά μαζί μας, παραθέτω μικρή βιογραφία από το Γ. Παπαδόπουλο (από εδώ):

«Πέτρος Συμεών Αγιοταφίτης, ο πεφημισμένος πρωτοψάλτης του εν Φαναρίω Κων/πόλεως ιερού ναού του αγιοταφιτικού μετοχίου, Βυζάντιος την πατρίδα, μαθητής γενόμενος Γεωργίου του Κρητός, Μανουήλ του Πρωτοψάλτου και των εις την τω 1815 ιδρυθείσαν πατριαρχικήν Μουσικήν Σχολήν διδαξάντων τριών διδασκάλων. ΕΦημίζετο ως διατηρήσας απαραμείωτον το εκκλησιαστικόν και κατανυκτικώτατον μουσικόν ύφος του πρωτοψάλτου Μανουήλ, ως δυνάμενος να τηρη εν τη μνήμη αυτού πιστότατα τας γραμμάς αναριθμήτων ποιημάτων ενός εκάστου των αρχαίων μουσικοδιδασκάλων, και ως άριστος καλλιγράφος της μουσικής. Ως ο πρωτοψάλτης Πέτρος ο Φυγάς ηρμήνευσεν όσα αρχαία μουσουργήματα δεν προέλαβε να ερμηνεύση ο διδάσκαλος αυτού Πέτρος ο Πελοποννήσιος, ούτω και ο Πέτρος ο Αγιοταφίτης ηρμήνευσε πολλά λείψανα αρχαίων μουσουργημάτων, τα οποία δεν προέλαβον να ερμηνεύσωσιν οι τρεις διδάσκαλοι της νέας μουσικής μεθόδου. Εμέλισε μιαν συλλογήν Ιδιομέλων και Δοξαστικών όλου του ενιαυτού μετά των απολυτικίων και κοντακίων και άλλων διαφόρων ειρμολογικών μελοποιημάτων εις τόμον ογκωδέστατον, προσέτι μίαν σειράν χερουβικά κατά μίμησιν Πέτρου του Βυζαντίου, και τα ένδεκα Εωθινά αργότερα των του Πέτρου του Πελοποννησίου. Αναδείξας δε πολλούς μαθητάς, απεβίωσεν ογδοηκοντούτης τη 27 δεκεμβρίου τον 1861 σωτηρίου έτους.» [1]

Όπως περιγράφει κάπου ο Βουδούρης αν θυμάμαι καλά ή ο ίδιος ο Βιολάκης, στον Πέτρο Αγιοταφίτη πήγε ο Γ. Βιολάκης για να μάθει την παλαιά γραφή και εκείνος του είπε οτι δεν υπήρχε πλέον λόγος εφόσον όλα είχαν πιά εξηγηθεί στη νέα μέθοδο.

[1] Ιστορική επισκόπησις της βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής από των αποστολικών χρόνων μέχρι των καθ΄ ημάς (1-1900 μ.Χ)
 
Ο Γεώργιος Ραιδεστινός στη Μ. Εβδομάδα του (εκδ. 1884) έχει ένα "Νύν αι δυνάμεις" (σελ. 41-42) που [μου φαίνεται ότι:confused:] είναι σύντμηση του Πέτρου(-Ιωάννου)
 
Παραθέτω από το βιβλίο του Άγγελου Βουδούρη Μουσικολογικά Β΄(Κωνσταντινούπολη 1943) αυτούσια την παράγραφο 31 που αναφέρεται στον Πέτρο Αγιοταφίτη:
"Πέτρος Αγιοταφίτης. Αδελφός Θεοδώρου του Κοντού. Εις την μουσικήν ήκουσε Γεώργιον τον Κρήτα και Μανουήλ πρωτοψάλτην της μεγάλης εκκλησίας. Παρά των διδασκάλων τούτων εδιδάχθη την παλαιάν μέθοδον τηςμουσικής γραφής, την νέαν γραφήν εδιδάχθη παρά των διδασκάλων της πατριαρχικής μουσικής σχολής. Εμιμήθη ούτως πιστότατα το ύφος του ψάλλειν του διδασκάλου αυτού Μανουήλ. Απέκτησε φήμη εκκλησιαστικού διδασκάλου, επειδή διετήρει αναλλοίωτον το αρχαίον ύφος, ιδιαιτέρως διεκρίνετο δια το υπέροχον μνημονικόν εις το μουσικόν είδος, δυνάμενος να διατηρεί εν τη μνήμη αυτού πιστότατα τας γραμμάςαναριθμήτων ποιημάτων ενός εκάστου των αρχαίων διδασκάλων. Απέβη επίσημος μουσικός και καλλιγράφος άριστος των μαθημάτων κατά την νέαν γραφήν. Διετέλεσεν επί μακράν σειράν ετών πρωτοψάλτης του αγίου Γεωργίου του αγιοταφικού μετοχίου εντεύθεν απέκτησε και το όνομα αγιοταφίτης ή μετοχίτης. Ήτο εφάμιλλος προς τους μουσικούς διδασκάλους της μεγάλης εκκλησίας. Είχε την φήμην δεινού εκτελεστού. Υπήρξεν ακαταπόνητος εις το γράφειν και μελοποιείνκατά την νέαν γραφήν. Εξήγησεν εκ του αρχαίου εις την νέαν γραφήνπολλά ποιήματα αρχαίων διδασκάλων. Δυστυχώς ταύτα δεν ετυπώθησαν. Ανέδειξε παναρίθμους μαθητάς μεταξύ των οποίων μνημονέυσαμεν Γεώργιον τον Ρύσιον, Στέφανον τον Κούτραν, τον Κωνσταντίνον Σαββόπουλον δομέστικον της μεγάλης εκκλησίας, τον Ιωάννην Καβάδαν,Αλέξανδρον Βυζάντιον, Δωρόθεον αγιοταφίτην, Σπυρίδωνα Θεοδωρίδην τον Σάμιον και Θεόδωρον Μαντουρανήν. Απέθανε το 1861".
 
Αγαπητοί συνάδελφοι, το θέμα του Πέτρου Συμεών του Αγιοταφίτου προέκυψε έπειτα από την απρόσμενη ανακάλυψη του ιδιομελαρίου του στο οποίο αναφέρεται και ο Παπαδόπουλος και ο Βουδούρης. Παράλληλα εντοπίστηκαν και αυτόγραφοι κώδικες του Πέτρου. Ωστόσο, το σημαντικότερο απ' όλα είναι το γεγονός ότι πολλά από την προφορική ή γραπτή παράδοση του Πέτρου μπήκαν μέσα στα έντυπα, χωρίς φυσικά το όνομά του...Αυτά σε γενικές γραμμές! οσονούπω θα δοθεί η εισήγηση για τα πρακτικά και όταν θα έχω στα χέρια μου τον ένα από τους αυτόγραφους κώδικες του Πέτρου θα επανέλθω. Προς το παρόν ας κρατήσουμε τρία πράγματα από τον Πέτρο: η προσήλωσή του στο πατριαρχικό ύφος του διδασκάλου του Μανουήλ Πρωτοψάλτου (χωρίς τους λεγόμενους "καλλωπισμούς" [κι εδώ ας προσέξουμε όλοι μας να είμαστε πιστοί ερμηνευτές των κλασσικών μαθημάτων και των μελωδικών γραμμών και να μη μας πιάνει το...μεράκι-αυτό καλό είναι αλλά για αλλού:D], η εξηγητική του δραστηριότητα-συμπληρωματικής υφής (όσον αφορά τα μέλη) με αυτή των Τριών και το συνθετικό του έργο. Δημήτρη σ' ευχαριστώ για τη μνεία και σου εύχομαι καλή δύναμη και καλή συνέχεια.
ΜΣ
 
Back
Top